00-00-2009 | pagina 1/x | Afdeling Communicatie

Waar het Europa debat over moet gaan: de interne markt en de euro. Met Europa meer duurzame groei.

Dr. Bart van Riel/ SER secretariaat/ Bofeb/ Universiteit Leiden Openbaar college Pro-demos 31 maart 2014

31-03-14|Bart van Riel |EMU

?

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Diepe integratie: wegnemen belemmeringen achter de grens (dus niet alleen tarieven, quota aan de grens).

Daarin vergelijkbaar/soms zelfs verder dan bestaande federaties.

Hoe? Verschillende technieken uiteenlopend van complete harmonisatie tot wederzijdse erkenning.

Kenmerkend interne markt: concurrentie vindt plaats binnen uitgewerkt kader van minimumnormen voor de bescherming van werknemers, consumenten en milieu.

EU interne markt: diepe integratie zonder politieke unie

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Vergelijking met andere federaties

Bron: G. Anderson 2012 (Internal markets and multilevel governance, OUP)

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Waarom moet het debat over de voltooiing van de interne markt en de versterking van de EMU gaan?

Terrein waar de EU ook de meeste bevoegdheden heeft: communautaire methode. Daar zal het ook over gaan.

Economische motor: hier komen de economische voordelen van de EU vandaan. Die groei hebben we nodig. Offensieve groeistrategie.

Belangrijkste instrument waarmee Europa de uitdagingen van globalisering aan kan gaan.

Grootste crisis voorbij, maar behoefte aan sterkere coördinatie economische beleid.

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Normale wetgevingsprocedure in de regel van toepassing:- EP en Raad hebben samen laatste woord- Raad beslist met gekwalificeerde meerderheid- Exclusief initiatiefrecht Europese Commissie

Hof van Justitie waakt actief over rechten van burgers en bedrijven

Interne markt beleidsterrein met de meeste bevoegdheden: daar hebben EP en Commissie veel te zeggen!

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Grootste politieke families zijn over het algemeen voor integratie met hoog beschermingsniveau.

Verschillen tussen de grote families vooral links-rechts: hoogte van beschermingsniveau versus lastendruk.

Alde (libereralen) positie hier wisselend. Maar soms lopen verschillen door de families:

zwangerschapsrichtlijn.

EP en interne markt: wat valt er te kiezen?

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Economische motor:Hoe leidt marktintegratie tot meer welvaart?

‘statische’ effecten: comparatieve voordelen en schaalvoordelen leiden tot meer specialisatie, en dat leidt tot een hogere productiviteit (efficiëntere allocatie), lagere prijzen en meer keuzes voor consumenten.

‘dynamische’ effecten. Productiviteit stijgt door meer concurrentie (selectie), meer innovaties

CPB: 6 procent voor Nederland in 2005, kan oplopen tot 15 procent. Meer potentieel door dienstenmarktintegratie.

Vooral Nederland profiteert vanwege ligging van de interne markt (Nederland als poort naar Europa, Xi Jinping). Hier heeft Nederland een comparatief voordeel.

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Uitbreiding interne markt van belang voor economische effecten: van 184 mln inwoners (1957) tot 500 mln inwoners (2009).

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Resterende belemmeringen: hier zal het over gaan

Vooral in de dienstensector, ook digitale diensten Financiële diensten fragmentatie: noodzaak

bankenunie Netwerksectoren: ontbreken fysieke

infrastructuur, prijsverschillen, grote verschillen in beleid.

Energiemarkt Daarnaast: verlaging lastendruk (Refit), hoe

behouden we een hoog beschermingsniveau?

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Resterende belemmeringen: voorbeeld energie

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Beter profiteren van duurzame energieproductie in lidstaten door betere en meer netwerken.

Keuze mogelijkheden afnemers. Betere prikkels voor duurzame energie: hogere

ETS prijs en minder verstorende subsidies. Minder afhankelijkheid van Russisch gas. Concurrentiepositie: Amerikaans schaliegas. Afbouwen administratieve en fysieke

belemmingen voor een Europese energiemarkt.

Uitdagingen gemeenschappelijke energiemarkt

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Mate van integratie. Voorbeeld energie: zijn lidstaten bereid om de fragmentatie van de energiemarkten weg te werken?

Meer bevoegdheden Europese toezichthouders? Beschermingsniveau milieu, sociaal en

consumenten.

Keuzes bij de vormgeving interne markt: waarmoet het debat overgaan?

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Basisdeal interne markt: hoog beschermingsniveau en liberalisatie.

Belangrijk voor draagvlak binnen lidstaten en van lidstaten. Hoog beschermingsniveau ook onze voorkeur (verschil met

VK opstelling sociale bescherming). EER-landen (Noorwegen, IJsland, Lichtenstein), wel meeste

regels overnemen, maar geen inspraak. Zwitserland: ook daar ‘autonomer Nachvolzug’. Opheffen

bankgeheim onder Europese en VS druk. Schijnsoevereiniteit.

Geen interne markt à la carte

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Les jaren 80: Interne markt verdraagt moeilijk wisselkoersschommelingen.

Les jaren 90 (EMS): Vaste wisselkoersen lastig met vrij kapitaal verkeer.

Euro en interne markt horen bij elkaar. Maar weeffouten: te slappe afspraken, geen bankenunie,

sommige landen waren er niet klaar voor. Herstel weeffouten: versterking bestuur, grotere reikwijdte

afspraken, bankenunie, brandweer om financiele onrust te dempen (ESM).

Onder economische en politieke druk hervormingen. Maar meer nodig om herstel te verstevigen. Bankenunie.

Risicodeling.

De EMU: uitdagingen

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Gemeenschappelijk toezicht ECB: gaat nu vooral om operationalisering.

Resolutiefonds: beter resultaat door inspanning EP!

Europees depositogarantiestelsel: ? Keuring en stresstestbanken: hoe streng?

Herkapitalisatie via ESM? Hoe voorkomen we Japan-scenario? Hoe voorkomen we bankenunie ‘light’ ? Ook liberalisatie bank- en verzekeringsdiensten

Bankenunie en EMU

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Structurele hervormingen in de lidstaten

4 4.5 5 5.5 6 6.5 7 7.5 80

1

2

3

4

5

6

7

8

9

CY

Gr

Por

IT

Fr

Sp

Irl

VK

Ma

Fi

Be

Os

Pol

Slov

Slow

Est

NL

ZweLux

D

Gezondheid economie

Hervormingen

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Mate van risicodeling (eurobonds) of juist versterking van de marktdiscipline?

Verdere overdracht van bevoegdheden? Sociale randvoorwaarden aan structurele

hervormingen: wat kan Europa doen om de pijn te verzachten?

Wat valt er te kiezen? Waar moet het debat over gaan?

31-03-14|Bart van Riel |EMU

Capital economics: analyse partieel, free lunch, onrealistisch

Onrealistisch; geen verplichtingen Nederland? DNB gaat ander beleid voeren? Nederland sluit betere deals met China of VS?

Partieel: hogere groei in het jaar dat Nederland uittreedt? Geen mondiale onrust?

Free lunch: wel profijt van de interne markt, maar dan zonder regels over te nemen? Cherry-picking. Geen effecten monetaire financiering?

Economische voordelen door uit de EU te stappen?

31-03-14|Bart van Riel |EMU

EP medewetgever interne markt en EMU. Hierdoor geen democratisch tekort. Maar vaak technische materie.

Raad van State: versterk betrokkenheid TK bij economische beleidsafstemming.

Legitimiteit is meer het probleem. AIV: meer erkenning voor EP. Voordelen van de interne markt en euro vaak diffuus en niet

zichtbaar (bv. afwezigheid van binnengrenzen). Nadelen en misstanden vaak geconcentreerd en zichtbaar (v.b. verdringing transportsector).

Goede handhaving, voorkomen misstanden, hoog beschermingsniveau daarom essentieel.

Sterke EMU ook essentieel voor rol op wereldtoneel. Lotsverbondenheid Europa.

Democratie en legitimiteit