MASTERSTAGES 2015 - 2016

Lesvoorbereidingsformulier met toelichting

Naam Lokaal

Klas Aantal leerlingen

Datum Naam coach

Aanvang E-mail coach

Duur Adres school

Beginsituatie / kader:voorkennis, plaats van de les en belang van leerinhoud voor leerlingen

Geef hier aan wat de beginsituatie is. Schenk aandacht aan jouw eigen beginsituatie en die van de leerlingen. Belangrijke vragen: Wat weet jij al over het lesontwerp? Over welke vaardigheden beschik je zelf? Sta je

boven de stof? Wiens lessen neem je over? Welke manier van lesgeven hanteert deze docent? Welke

routines heeft hij? Wat weten en kunnen de leerlingen? Zijn ze gemotiveerd om iets over het

lesonderwerp te willen leren? Sluit de les aan bij wat de leerlingen al gedaan hebben? Om hoeveel leerlingen gaat het? Hoe oud zijn ze? Hoeveel jongens en meisjes zijn er? Zitten er bijzondere leerlingen tussen die speciale aandacht vragen?

Binnen welk kader wordt de les gegeven? Welke relevante lessen gingen eraan vooraf? Welke lessen volgen nog? Wat is het hoofddoel van de les(senserie)?

Lesdoelen

Schrijf op welke cognitieve, affectieve en interactieve doelen de leerlingen na afloop van de les moeten hebben bereikt. Op de volgende pagina’s van dit formulier kun je specifieker zijn over bepaalde doelen. Beperk je op deze plek tot maximaal 4 doelen.

Voorbeeld Leerlingen kunnen de zoek- en vindregels van het lijdend voorwerp formuleren. Leerlingen kunnen aangeven wat het lijdend voorwerp is in zinnen door de zoek- en

vindregels van het lijdend voorwerp toe te passen. Leerlingen kunnen elkaar positieve feedback geven bij het samenwerken.

Leskern

Geef in één zin de kern van de les weer in leerlingentaal. De leskern geeft aan wat de leerling moet kunnen en niet wat de docent moet doen of behandelen.

Voorbeelden van leskernenDe leerlingen kunnen in eigen woorden zeggen wat een lijdend voorwerp is en ze kunnen het lijdend voorwerp aanwijzen in een zin.

Zie ook Ebbens en Ettekoven, hoofdstuk 2.

Persoonlijke leerdoelen

Schrijf hier één of twee doelen op die je persoonlijk wilt bereiken tijdens deze les. Deze doelen hebben natuurlijk betrekking op jouw eigen gedrag en niet op dat van leerlingen!

Lerarenopleiding 2015-2016 Masterstages Lesvoorbereidingsformulier met toelichting Pagina 2

Tijd Lesfase Leerinhoud Leerlingactiviteiten Docentactiviteiten Overgangs-signalen

Media / materialen

Vermeld hier in welke fase van de les je zit:

Aandacht richten op de doelen van de les en aansluiten bij voorkennis

Informatie geven

Check

Instructie geven t.b.v. zelfwerkzaam-heid

Begeleiden van zelfwerkzaamheid

Afsluiting van de les

Leerinhoud slaat op datgene wat geleerd moet worden tijdens een les. Het gaat hierbij vooral om kennis.

Kennis is de informatie die in het hoofd van de leerling terecht komt. Dit komt overeen met het dagelijks gebruik van het woord ‘weten’. Kennis kan betrekking hebben op vier categorieën:

1. Feiten slaat op objecten, gebeurtenissen of mensen (zowel in de vorm van concrete ervaringen als via andere wegen verkregen informatie). Feiten staan op zichzelf, zij behoeven geen voorbeeld: beantwoord vragen zoals ‘hoe heet dit?’;

2. Procedures kunnen worden omschreven als het weten wat men in een bepaalde situatie moet doen (kennis van de procedure);

3. Begrippen zijn aannames, definities, afspraken, omschrijvingen van ‘onderdelen van de werkelijkheid’ een driehoek is ..., een zoogdier is ..., het lijdend voorwerp is ...

4. Regels of principes kunnen bepaalde begrippen of feiten op specifieke wijze verbinden (waardoor men verschijnselen kan verklaren of voorspellen. Voorbeeld: water dat kouder is dan O˚Celcius zet uit: de waterleiding knapt bij strenge vorst).

Hier omschrijf je de leerlingactiviteiten die te maken hebben met het leerproces. Wat moeten leerlingen doen om de lesdoelen te bereiken?

Leerlingen zullen in elk geval de verwerkingsfuncties (begrijpen, integreren en toepassen) moeten vervullen.

Bij begrijpen kan dan bijvoorbeeld staan: lezen, luisteren, een film bekijken, zelf ontdekken, zelfstudie. Daarbij horen natuurlijk verwijzingen naar de (leer)- inhoud en de opdrachten die de docent geeft.

Bij integreren kunnen staan: vragen beantwoorden en stellen, elkaar interviewen, opdrachten maken (wat leerlingen dwingt oude en nieuwe kennis met elkaar te vergelijken)

Onder toepassen vallen allerlei doe-taken waardoor leerlingen met de nieuwe kennis een probleem moeten analyseren en / of oplossen: individuele opdrachten maken, discussie met de hele klas, groepswerk etc.

Let erop dat wanneer je in deze kolom ‘opdracht uitvoeren’ hebt staan, bij de docent of in het leermateriaal de instructie terecht moet komen. die leidt tot het uitvoeren van de opdracht.

Leren is een actief proces. Leerlingen verrichten allerlei activiteiten waardoor de leerfuncties vervuld worden. In deze kolom komen daarom vooral werkwoorden te staan.

Hier beschrijf je de docentactiviteiten die tot doel hebben de leerlingen te leren. Deze activiteiten staan nooit op zichzelf, maar zijn altijd verbonden aan:

Leerdoelen leeractiviteiten van

leerlingen de leerstof.

Er zijn veel docentactiviteiten. Een aantal belangrijke:

uitleggen verduidelijken definiëren demonstreren vertellen instrueren Voordoen vragen stellen (open,

gesloten, divergent, convergent)

feedback geven begeleiden toetsen nakijken samenvatten herhalen voorlezen vertellen op het bord

schrijven.

Omschrijf hier hoe je leerlingen duidelijk maakt dat een deel van de les is afgelopen en er een ander onderdeel begint. Het is belangrijk om de les vloeiend te laten verlopen.

Geef met non-verbale en verbale signalen aan dat er iets anders gaat gebeuren.

Een samenvatting is zo’n signaal, maar ook opstaan en naar het bord lopen kan dat zijn.

Probeer steeds relaties te leggen tussen de opeenvolgende fasen. Voorbeeld: ‘de tekst die wij net gezamenlijk hebben gelezen, vormt de basis voor het maken van de opdrachten, waar wij nu mee gaan beginnen.’

Benoem hier de middelen die je gebruikt:

blz uit boek

powerpoint

bord etc

Lerarenopleiding 2015-2016 Masterstages Lesvoorbereidingsformulier met toelichting Pagina 3

Lerarenopleiding 2015-2016 Masterstages Lesvoorbereidingsformulier met toelichting Pagina 2

‘Foto’ van het bord na afloop van de les

Lerarenopleiding 2015-20165 Masterstages Lesvoorbereidingsformulier met toelichting Pagina 4