Titel: Schapen zonder Herder

De aanleiding voor mijn boodschap van vandaag, was een moment waarop ik zag hoe bij een protestactie, door oproerpolitie betogers uiteen werden gedreven, wat met nodeloos en extreem veel geweld en persoonlijke schade gepaard ging. Het geweld was totaal buiten proportioneel en alle menselijk waarden en normen werden grof overschreden. Ik zal je de verdere details besparen, geloof me ze waren gruwelijk.

De vraag die bij mij opkwam was: Hoe kan het zijn dat getrainde politiemensen, gewend aan en getrained voor dit soort situaties, in een stabiel en welvarend land, zo volledig buiten zichzelf konden gaan? Wat maakt dat dit zo kon ontaarden? En stiekem de vraag: zou ik in zo’n situatie wel mezelf kunnen blijven of ook zo meegaan?

Maar ook dichterbij… Hoe komt het dat in ons land, waar mensen leven die toch allemaal het goede willen, allemaal gelukkig willen zijn, allemaal mensen die gezonde relaties willen hebben, … Dat er dan toch zoveel echtscheidingen, kindermishandelingen, bedrog, moord, misdaad enzovoorts is. Hoe komt dat toch?

Als ik de Bijbel lees, zie ik ook steeds dat patroon:

God toont Zijn liefde aan de mensen, zorgt voor mensen en zegent ze. Dan na een tijdje worden de mensen ontrouw en lopen ze van God weg en vervallen tot zonde – wat steeds weer eindigt in een hoop ellende. God blijft echter trouw aan Zijn belofte en Zijn reddingsplan en grijp steeds in – dan stuurt Hij bijvoorbeeld een rechter of een profeet en dan gaat het weer een tijdje goed. Maar dan na een poos worden de mensen opnieuw ontrouw en lopen ze van God weg en vervallen tot zonde. Maar steeds roept God ze weer terug. En dat patroon zie je eigenlijk door de hele Bijbel heen lopen: exodus, rechteren, koningen, profeten enz.

Ik vraag me wel eens af. Waarom loopt de mens steeds weg van God, en wat beweegt God er toe om steeds de relatie met de mens steeds weer te herstellen?

Ik wil het vandaag hebben over zo’n situatie waarbij God de mens weer terug roept. De mens is zo ver weg gegaan van God dat ze reddeloos verloren lijken. In het verhaal zie je duidelijk het hartsverlangen van God om de relatie te herstellen ondanks dat de mens zo ver is afgedwaald. Er worden krachtige en sprekende beelden gebruikt.

We kijken naar het boek Hosea van de profeet Hosea, die in Israël woonde van 780 vC tot 725 vC

Er is weinig bekend over het persoonlijk leven van Hosea, behalve dat hij de zoon van Beëri was en dat hij in opdracht van God was getrouwd met de prostituee Gomer, dochter van Diblaïm. Zijn huwelijk met een prostituee moest de relatie tussen het volk Israël met God verbeelden. Zelfs als Gomer Hosea verlaat en met een andere man slaapt, blijft Hosea van haar houden en vergeeft haar.

Hosea moet Israël duidelijk maken hoe ontrouw Israël aan zijn God is. Hierbij gebruikt God het beeld van de overspelige vrouw. De profeet krijgt daarom de opdracht om met een overspelige vrouw te trouwen, en verwekt bij haar drie kinderen, wandelende profetieën, die afschuwelijke namen krijgen:

1. Jizreel: Het koningshuis wordt ter verantwoording geroepen voor de moorden bij Jizreel, en er zal een einde komen aan het koningschap

2. Lo-Ruchama: Ik zal me niet nog eens over het volk Israël ontfermen, alsof ik hen steeds moet vergeven

3. Lo-Ammi: Jullie zijn mijn volk niet meer, en ik zal er voor jullie niet meer zijn

Ik lees dit ongeveer als: “Hallo, zie je hoe erg het met jullie gesteld is? Dit kan zo toch niet langer!”

Mensen, wat ben ik blij dat ik in die dagen geen profeet hoefde te zijn. Jeremia vreesde voor zijn leven en is lange tijd zonder eten in een droge put gevangen gezet. Ezechiël moest 390 dagen vastgebonden op zijn ene en 40 dagen zijn andere zijde liggen, is een jaar lang stom geweest, moest brood gebakken op runderpoep eten en zag zijn vrouw sterven maar mocht daarover niet rouwen.

Nu hebben we Hosea die verplicht met een hoer moest trouwen en God spreekt dan ook nog uit: “Ook ontferm ik me niet over jouw (was: haar) kinderen, want ze zijn geboren uit overspel” (2:6).

Nou, laat mij dan maar liever een beetje prutsen met automatisering… Ik hoef zo nodig geen profeet te zijn … wat hebben die profeten er allemaal voor over moeten hebben om ons duidelijk te maken, hoe ver we los van God waren geraakt …

Dan wordt aan het begin van hoofdstuk 4 duidelijk gemaakt waarom al deze ellende er is…

Hosea 4:1-3a1 Luister naar de woorden van de HEER, Israëlieten! De HEER voert een geding tegen de inwoners van dit land, want ze kennen geen eerlijkheid meer en geen liefde, en met God zijn ze niet meer vertrouwd.2 Het is een en al meineed en bedrog, niets dan moord, diefstal en overspel; het ene bloedbad volgt op het andere.3 Daarom is het land in rouw gedompeld

Lees deze verzen eens als een brief die aan jezelf gericht is… Dat is duidelijke taal, “Zie je hoe erg het met je gesteld is, en waardoor het komt?”

De mensen zijn niet meer met God vertrouwd, en daarom is het land in rouw gedompeld

Vervolgens wordt in tien hoofdstukken uitgebreid uit de doeken gedaan wat de consequenties zijn van het geestelijk overspel en moreel verval. Eigenlijk moet ik zeggen: wat de consequenties zijn van het niet meer met God vertrouwd zijn.

Tien hoofdstukken lang worden de wandaden van het volk uit de doeken gedaan. Ook de wandaden van de priesters worden met man en paard genoemd.

De nood zal uiteindelijk zo groot worden dat ze niets anders meer overblijft, dan terug te keren naar hun God.

Je zou bijna depressief worden als je leest wat de gevolgen van afvalligheid en zonden zijn, als er niet al vrij snel bakenen van hoop zouden zijn. Tussen alle ellende staat bijvoorbeeld al in hoofdstuk 6 de geweldige belofte, waarvan wij de vervulling al hebben mogen zien.

Hosea 6:1-31 “Kom, laten wij teruggaan naar de HEER! Hij heeft ons verscheurd, hij zal ons genezen; de hand die sloeg, zal ons verbinden.2 Hij redt ons na twee dagen van de dood, de derde dag doet hij ons opstaan: in zijn nabijheid zullen wij leven.3 Dan zullen wij hem kennen, ernaar jagen om de HEER te kennen. Even zeker als de dageraad zal hij komen, hij komt naar ons als milde regen, als de lenteregen die de aarde drenkt.”

Helaas valt het volk ook daarna weer terug in afvalligheid, en God ziet het aan. God doet vervolgens alles wat maar mogelijk is om het volk terug te laten keren: Waarschuwen, dreigen, straffen, terugroepen, Zijn macht tonen.

God wil Zijn volk niet overleveren aan het verderf en doet van alles om het volk tot inkeer te laten komen. Ondanks alle zonden blijft hij van het volk houden.

Hosea 11:8b-118 hoe zou Ik je ooit kunnen prijsgeven? Hoe zou Ik je kunnen uitleveren, Israël? […] Mijn hart wordt verscheurd, door barmhartigheid word Ik bewogen.9 Ik zal mijn toorn laten varen en Efraïm niet opnieuw te gronde richten. Want God ben ik, en geen mens, Ik ben in jullie midden, Ik ben heilig, Ik zal niet meer in woede ontsteken.10 De HEER zal brullen als een leeuw en zij zullen Hem weer volgen.

Zijn drijfveer is barmhartigheid. God is heilig. Die heiligheid maakt dat God zich keert tegen datgene waaraan de mens ten gronde dreigt te gaan. En ja die passie is zo sterk dat dit soms ook in toorn zichtbaar is.

Maar besef goed dat onze God wordt gedreven door een hartsverlangen en barmhartigheid. Zijn heiligheid kan en wil de zonde niet aan zien.

Het is zeker niet dat God niet tegen zonde kan omdat Hij heilig is! Immers in Filipenzen 2: 6-7 staat: “6 Hij die de gestalte van God had, hield zijn gelijkheid aan God niet vast, 7 maar deed er afstand van. Hij nam de gestalte aan van een slaaf en werd gelijk aan een mens.” God stapte dus zelfs zelf in onze puinhoop om ons ervan te verlossen. Het is eerder zo dat God verdriet heeft, het niet aan kan zien, welke vernietigende schade de zonde aan richt bij de mens.

God doet er van alles aan om met de zonde af te rekenen of deze onschadelijk te maken.

Hij ging daarbij zelfs zover dat zichzelf heeft geofferd om de macht van die zonde te breken. “Want God had de wereld zo lief dat hij zijn enige Zoon heeft gegeven, opdat iedereen die in hem gelooft niet verloren gaat, maar eeuwig leven heeft” (Joh 3:16)

Het doel is steeds dat wij terugkeren naar Hem…

Waarom, dat staat in óók deze tekst:

- Want Hij is God- Want Hij is géén mens- Want Hij is heilig- Want Hij is in ons midden (!)

Hosea 14:2-102 Keer terug, Israël, naar de HEER, je God! Door je eigen wandaden ben je ten val gekomen.3 Kom met woorden van berouw en keer terug naar de HEER. Zeg tegen Hem: “Vergeef ons al onze misdaden. Neem wat goed is van ons aan. Als offer brengen wij u oprechte woorden.

4 Onze redding verwachten we niet langer van Assyrië (dat was toen zoiets als nu: de VS of de Navo), op paarden en strijdwagens (dat was toen zoiets als nu: superieur high-tech leger materiaal) zullen wij niet meer vertrouwen, wat we zelf gemaakt hebben niet meer onze god noemen. Immers, bij U vindt een wees ontferming!”(God aan het woord) 5 Ik genees hen van hun ontrouw, Mijn hart gaat naar hen uit. Mijn toorn heb ik laten varen.6 Ik zal voor Israël zijn als de dauw. Het zal bloeien als een lelie, wortelen als een ceder op de Libanon; […]8 Dan is het weer goed toeven in Zijn schaduw, er wordt weer koren verbouwd. Het zal bloeien als een wijnstok, befaamd zijn als de wijn van de Libanon. In wat alledaagsere taal: het zal jullie weer goed gaan, jullie zullen succesvol en gerespecteerd zijn. Ik vertaal even wat vrij…

9 Dan zegt de afvallige (was: Efraïm): “Wat heb ik nog met misleiding, manipulatie en politiek (was: afgoden) te maken? Ik wil Zijn liefde beantwoorden, mijn oog op Hem richten. Dan ben ik als een cipres, altijd groen; het zijn Uw vruchten die ik draag.”10 Wie inzicht heeft doorgrondt deze woorden, wie wijs is neemt ze ter harte. Want de wegen van de HEER zijn recht: wie rechtvaardig is verlaat ze niet, maar wie zich verzet komt ten val.

Heel kort samengevat lees ik hier: Keer terug naar God. Stel je vertrouwen niet op de wereld, maar verwacht je redding van Hem. Hij zal je zegenen en je zult vruchtbaar zijn…

Hoe meer ik in de Bijbel ben gaan lezen, hoe meer ik bij stukje en beetje ben gaan beseffen, hoe consistent God vanaf het allereerste begin Zijn plan heeft getoond, heeft uitgewerkt en heeft vervuld. Ik geloof dat het oude, ik zeg liever, eerste testament een volmaakte eenheid vormt met het tweede testament. Alle gebeurte-nissen, alle voorafschaduwingen, alle rituelen, alle feesten, alle voorschriften wijzen zonder uitzondering allemaal naar Jezus en Zijn vervulling … van alles … in alles.

Het beeld wat we zojuist zagen vinden we dus ook terug in het tweede testament. Jezus maakt ook duidelijk dat wij alleen maar vruchtbaar kunnen zijn als wij God niet loslaten en op onszelf of de wereld gaan vertrouwen. Ook hier blijft overeind dat God ook soms pijnlijk ingrijpt als wij weer van Hem weg groeien. Alles steeds met het doel om de relatie vast te houden…

Johannes 15:1-271 “Ik (Jezus) ben de ware wijnstok en mijn Vader is de wijnbouwer.2 Iedere rank aan mij die geen vrucht draagt snijdt hij weg, en iedere rank die wel vrucht draagt snoeit hij bij, opdat hij meer vruchten draagt.

Ik weet niet of jullie wel eens gezien hebben hoe het snoeien van een wijngaard in zijn werk gaat. Maar dit gaat behoorlijk rigoureus ...

4 Blijf in mij, dan blijf ik in jullie. Een rank die niet aan de wijnstok blijft, kan uit zichzelf geen vrucht dragen. Zo kunnen jullie geen vrucht dragen als jullie niet in mij blijven.

5 Ik ben de wijnstok en jullie zijn de ranken. Als iemand in mij blijft en ik in hem, zal hij veel vrucht dragen. Maar zonder mij kun je niets doen.

Als je, je vertrouwen op God stelt, en Hem wil kennen, maar je ook bereid bent om je te laten snoeien, dan zal je vruchtbaar zijn. Maar let op: een vers verder staat, wat er gebeurt als je daar niet voor kiest.

6 Wie niet in mij blijft wordt weggegooid als een wijnrank en verdort; hij wordt met andere ranken verzameld, in het vuur gegooid en verbrand.

Maar kijk eens hoe mooi de belofte is als je daar wel voor kiest…

7 Als jullie in mij blijven en mijn woorden in jullie, kun je vragen wat je wilt en het zal gebeuren.Let even op het volgende: Er staat niet “Vraag maar van alles, en het zal gebeuren” er staat: Als jullie je één maken met mij en mijn woorden in je zijn: ofwel: als mijn wil, jullie wil wordt, mijn gedachten jullie gedachten worden… dan zal alles wat je vraagt automatisch in lijn zijn met Mijn wil, en dan zullen je gebeden verhoord worden.

8 De grootheid van mijn Vader zal zichtbaar worden wanneer jullie veel vrucht dragen en mijn leerlingen zijn.9 Ik heb jullie liefgehad, zoals de Vader mij heeft liefgehad. Blijf in mijn liefde:10 je blijft in mijn liefde als je je aan mijn geboden houdt, zoals ik me ook aan de geboden van mijn Vader gehouden heb en in zijn liefde blijf.11 Dit zeg ik tegen jullie om je mijn vreugde te geven, dan zal je vreugde volkomen zijn.

12 Mijn gebod is dat jullie elkaar liefhebben zoals ik jullie heb liefgehad.13 Er is geen grotere liefde dan je leven te geven voor je vrienden.14 Jullie zijn mijn vrienden wanneer je doet wat ik zeg.Misschien zegt Jezus hier “Als je doet wat ik hierboven heb gezegd”

En dan volgen er drie verzen die het hart van God zo laten zien. Hij wil géén dienaren, maar Hij zoekt ons hart, Hij zoekt relatie.

15 Ik noem jullie geen slaven meer, want een slaaf weet niet wat zijn meester doet; vrienden noem ik jullie, omdat ik alles wat ik van de Vader heb gehoord, aan jullie bekendgemaakt heb.

En laten we goed beseffen dat wij dit alles aan God te danken hebben. Hij heeft ons eerst liefgehad, toen wij nog zondaars waren. Daarna konden wij Hem pas weer liefhebben.

16 Jullie hebben niet mij uitgekozen, maar ik jullie, en ik heb jullie opgedragen om op weg te gaan en vrucht te dragen, blijvende vrucht. Wat je de Vader in mijn naam vraagt, zal hij je geven.

En dan weer die samenvatting. De kern van de wet, waar alles om draait. De opdracht is gehoorzaamheid aan die wet, die alles omvat. ”Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: heb uw naaste lief als uzelf”. (Mat 22:37-39)

17 Dit draag ik jullie op: heb elkaar lief.

Ik wil afsluiten met de eerste brief van diezelfde Johannes, waar ditzelfde nog een kernachtig wordt verwoord … ik lees alleen maar de tekst die voor zichzelf spreekt.

1 Johannes 4:7-16

7 Geliefde broeders en zusters, laten wij elkaar liefhebben, want de liefde komt uit God voort. Ieder die liefheeft is uit God geboren en kent God.8 Wie niet liefheeft kent God niet, want God is liefde.9 En hierin is Gods liefde ons geopenbaard: God heeft zijn enige Zoon in de wereld gezonden, opdat we door hem zouden leven.10 Het wezenlijke van de liefde is niet dat wij God hebben liefgehad, maar dat hij ons heeft liefgehad en zijn Zoon heeft gezonden om verzoening te brengen voor onze zonden.11 Geliefde broeders en zusters, als God ons zo heeft liefgehad, moeten ook wij elkaar liefhebben.12 Niemand heeft God ooit gezien. Maar als we elkaar liefhebben, blijft God in ons en is zijn liefde in ons ten volle werkelijkheid geworden.13 Dat wij in hem blijven en hij in ons, weten we doordat hij ons heeft laten delen in zijn Geest.14 En we hebben zelf gezien waarvan we nu getuigen: dat de Vader zijn Zoon gezonden heeft als redder van de wereld.15 Als iemand belijdt dat Jezus de Zoon van God is, blijft God in hem en blijft hij in God.16 Wij hebben Gods liefde, die in ons is, leren kennen en vertrouwen daarop. God is liefde. Wie in de liefde blijft, blijft in God, en God blijft in hem.

En ook Johannes sluit deze brief af met de volgende woorden…

21 We hebben dan ook dit gebod van hem gekregen: wie God liefheeft, moet ook de ander liefhebben.

Samenvatting:

1. Als mensen God los laten, met God niet meer vertrouwd zijn dan levert dat een hoop ellende op: meineed en bedrog, moord, diefstal en overspel; het ene bloedbad volgt op het andere. Daarom is het land in rouw gedompeld

2. We moesten daarom terug gaan naar de HEER! Hij genas ons. Hij redde ons.3. God heeft ons uitgekozen, Hij heeft ons eerst lief gehad, niet andersom4. Als we in Hem blijven en we zijn bereid om ons te laten snoeien dan zullen

we veel en blijvend vrucht dragen5. Jezus zoekt relatie met ons, en noemt ons zijn vriend6. De opdracht die we ontvangen en het resultaat is: de ander liefhebben

Vragen voor de huisgroep:

- Hoe kan God onrecht toestaan?- Hoe leg je dat uit aan iemand die Jezus nog niet kent?- In hoeverre geeft het huwelijk tussen Hosea en Gomer een getrouw beeld

van de relatie tussen God en zijn volk?Waar zie je paralellen en waar zie je verschillen

- Is voor jou het OT en het NT één naadloos verhaal, of twee verschillende tijdperken?

- Wat betekent “God is Heilig” Lees: Hosea 11. Wat betekent het voor jou persoonlijk?

- Was er na de zondeval een plan B, of is plan A gewoon door gegaan?- Bid met en voor elkaar