WORKSHOP SOLK (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijke

Klachten)

BAREND VAN DUIN AUG.2013

ONBEGREPEN KLACHTEN

• VERVELEND VOOR PATIENT ÉN HUISARTS

• VERWACHTINGEN VAN PATIENT EN MOGELIJKHEDEN VAN DE HUISARTS PASSEN VAAK NIET BIJ ELKAAR

EN DIT WORDT VAAK DOOR HUISARTS ALS LAST

GEVOELD

WAT HET PROFESSIONEEL HANDELEN KAN BEMOEILIJKEN…

DOELEN WORKSHOP

• NA DEZE WORKSHOP KAN JE:– BESCHRIJVEN WAT SOLK PATIËNTEN

AAN GEVOELENS, GEDACHTEN EN GEDRAG BIJ JE OP (KUNNEN) ROEPEN

– HET ‘SCEGS’ MODEL TOEPASSEN– GEDRAG DAT JE ZELF IN HET OMGAAN

MET SOLK WILT GAAN UITPROBEREN BENOEMEN

DEZE WORKSHOP

• INTRODUCTIE• REFLECTIE/CONSULTATIE• MOEILIJKHEIDSGRAAD VAST

STELLEN• OEFENEN • PRESENTATIE COGNITIEVE

TECHNIEKEN• LEERPUNTEN VOOR PRAKTIJK

MOEILIJKHEIDSGRAAD

• Van patiënten die (niet te vaak) bang worden van een lichamelijke klacht en te helpen zijn met (effectief) geruststellen

• Via patiënten die dit regelmatig hebben en langduriger gefixeerd kunnen raken op hun eigen klachten/symptomen (via vicieuze cirkels)

• Tot patiënten die zich geheel vereenzelvigd hebben met hun klachten, niet (meer) open staan voor andere dan medische benadering en/of rigide gedachten en/of wanen hebben over oorzaken en behandeling

DEZE WORKSHOP

• NADRUK OP EERSTE 2 GROEPEN (40% VAN AANBOD IN H.A.PRAKTIJK!)

• DUS NIET OP:– ERNSTIGE PSYCHIATRISCHE

ZIEKTEBEELDEN– FORSE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNISSEN– EXTREME SOMATISANTEN/HYPOCHONDRIE

REFLECTIE OP EIGEN CASUS

• INDIVIDUEEL: VUL REFLECTIEFORMULIER IN (5 MIN.)

• IN DUO’S: UITWISSELEN (2X10 MIN.)– LEES DE CASUS VAN JE PARTNER– VRAAG WAAR NODIG TOELICHTING– WAT WAS ER MOEILIJK AAN?– WAT ZOU JIJ DOEN? (TIPS?)

Voorbeeld van vicieuze cirkel Rugklachten

“iets stuk in rug”“bewegen is slecht”

Spieren en gewrichten gaan meer vastzitten

Rugpijn

Gaan liggen / minder bewegen

Zie je wel:

INSCHATTING MAKEN

• Waar zit jouw casus qua moeilijkheidsgraad?

• We gaan oefenen, van simpel naar moeilijker

BIJ ‘SIMPELE’ CASUS: KERN IS VAAK EFFECTIEF

GERUSTSTELLEN• Laat merken de bezorgdheid te horen

• Doe anamnese en onderzoek

• Geef conclusies in positieve termen weer : het

is niet waar u bang voor was, maar:… (logische

verklaring, onschuldig karakter, waar mogelijk

gebruik eigen woorden patiënt)

OEFENEN EFFECTIEF GERUST STELLEN

• Doel van de dokter is dat de ongerustheid van de patiënt weggenomen wordt en dat deze meegaat in een onschuldige verklaring voor de klachten

NU EEN STAPJE VERDER

• De patiënt heeft de klachten al wat langer, is er al eerder mee geweest, maar houdt last

• Nu wordt verbreden van de agenda meer van belang: SCEGS

HET SCEGS-MODEL

S somatisch

C cognitief

E emotioneel

G gedragsmatig

S sociaalSheet 4

Uitdelen en laten bekijken voorbeeldvragen SCEGS

• Welke pas je wel eens toe en welke nooit?

• Zijn er domeinen die je nooit bespreekt?

OEFENEN

• Casus selecteren: aios kent de patiënt goed, heeft hem/haar meermalen gezien

• Aios speelt zelf deze patient

• Collega-aios bij toerbeurt de huisartsrol

• Uitvragen achtereenvolgens S,C,G,E en S (verschillende aios) uitgereikte vragen als hulpmiddel/voorbeeld

OEFENEN (VERVOLG)

• Als plaatje rond is (SCEGS is uitgevraagd)• Overleg in groep over wat er nu met de patiënt

besproken gaat worden: welke info biedt handvatten om t.a.v. beleid mee verder te gaan? ( doel dokter: in positieve richting beïnvloeden van cognities en gedrag van patiënt)

• Uitspelen door één aios; time-outs bij vast zitten : consultatie van groep en/of andere aios probeert wat uit als huisarts

OEFENEN

• Vraag feedback aan ‘patiënt’: wat kwam over, was helpend?

• Algemeen: welke vragen spreken je aan om in je arsenaal op te nemen?

COGNITIEVE TECHNIEKEN BIJ HARDNEKKIGE ONGERUSTHEID

• 1.Stoppen met geruststellen

• 2.Uitdagen meest alarmerende

gedachte

• 3.Onderhandelen over ‘final test’Sheet 17

1.STOPPEN MET GERUSTSTELLEN

• Expliciet zeggen, dat je stopt met gerust stellen

• Aanbieden om de ongerustheid zelf te (laten) behandelen

• Omgeving zo mogelijk ook laten stoppen met geruststellen

2. UITDAGEN MEEST ALARMERENDE GEDACHTE

• Doorvragen naar meest alarmerende

gedachte

• Argumenten daarvoor?

• Kans daarop?

• Doorvragen naar alternatieve verklaringen

Sheet 19

3. ONDERHANDELEN OVER FINAL TEST

• Wat zou patiënt geruststellen?

• Aanbod final test als psychologische stap

• Vervolgconsult na uitslag

• Nog weer ongerust? → psychologisch

probleem

Sheet 20

LEERPUNTEN

• Wat ga je (vaker) toepassen als huisarts?

• Opleider informeren, video opnemen

• Wie laat een best-practice zien?

• TREFWOORDEN: SOLK SCEGS workshop