Post on 25-Mar-2016
description
vsc jaarverslag
{2010}basis voor een meerjarenvisie
inhoudsopgave
Voorwoord
1 Deverenigingvansamenwerkendecentraenmuseainwetenschapentechniekin2010 3
2 DeVSCincijfers 5
3 DeactiviteitenvandeVSC 8 3.1 Metdeleden 7 3.2 Voordeleden 10 3.3 Metanderen 13 3.4 Vooranderen 16
4 Jaarrekening 185 Ledenlijst 21
1
voorwoord
EenvandehoogtepuntenvanditjaarwasdeeersteeditievanXperiment,hetsamenwerkingsprojectvanSchooltvendevereniging.HonderdenkleuterskregendegelegenheidomhunheldenRaafenMoffel&Piertjeteontmoetenenleerdentegelijkertijdietsoverwetenschapentechniek.Schooltvprogrammeerdeextratechniekenwetenschapinzijnprogramma’sendeledenvandeVSCallerleibijzondereactiviteitenvoorverschillendedoelgroepen.
Daarnaastiserditjaarextraingezetopcommunicatie:zoisdeuitwisselingtussendeledenonderlingvergrootviadeonlinecommunityeneengrootaantalbijeenkomsten.Ooklietdeverenigingzichnadrukkelijkerzienviaanderekanalen:optwitter,viahetonlinepublicerenvanhetjaarverslagvan2009endooreenbijdrageteleverenaanconferenties.
Deverenigingbleekookditjaarweermeerdandesomderdelen:deactievevereniging,professioneelbureaumanagementenveelbijeenkomstenmetledenmetalsresultaatmeerbinding,uitwisselingvankennisensamenwerkingtussendewetenschapsmuseaensciencecentra.
Hoeditresultaatnogbeterkan,iswaardeverenigingzichopditmomentoverbuigt.Nieuwekansenenmogelijkhedenomdeverenigingnogverdertelatengroeienenversterkenwordenverkendinhetkadervaneenmeerjarenplandatwijin2011gaanrealiseren.Voornubiedenwijugraaghetresultaatvanonzeactiviteitenin2010aan.
PeterMous,voorzitter
Deverenigingheefttweestrategischedoelstellingen:1 Deverenigingsteltzichtendoelviacollectieveprojectendemaatschappelijkewaarde,dezichtbaarheidenhetpublieksbereikvandeverenigdesciencecentraenwetenschapsmuseatevergroten.2 Deverenigingbrengtkennisenexpertiseoverwetenschapscommunicatieenwetenschapseducatiesamenenverspreidtdezeonderdeaangeslotenleden.Hiervoorinitieertzijleerprojectenenbijeenkomsten.
2
3
NieuwebestuursledenHetbestuurvandeVSCveranderdeditjaar:HansvanOelvertrokbijNCBNaturalisomdirecteurtewordenvandeMuseumgroepLeiden.MienekeKnottebeltmoest,omredendatTechnika10Nederlandophieldtebestaan,haarbestuursfunctieopgeven.Inhunplaatswerdentweenieuwebestuursledenbenoemd:MaartenOkkersennamenshetMuseonteDenHaagenAnneloreScholtennamensMuseumBoerhaaveteLeidenDesamenstellingvanhetbestuurisnualsvolgt:
PeterMous/IBMNederland–voorzitterArjanAgema/NieuwLandErfgoedCentrum–vicevoorzitterenpenningmeesterMaartenOkkersen/Museon–lidAnneloreScholten/MuseumBoerhaave–lid
Naastdebestuurswisselingveranderdedevergaderfrequentievanhetbestuureveneens.DebestuursvergaderingenwerdenlosgekoppeldvandeAlgemeneLedenvergadering(ALV)enlaatstgenoemdewerdteruggebrachtvanviernaartweevergaderingenperjaar.DeALVvindtnuinhetvoorjaarennajaarplaats,steedsvoorafgegaandooreenlunchbijeenkomstengevolgddooreenthemabijeenkomst.Hetbestuurvergadertcircavijfkeerperjaar.
PositioneringEendelegatievanhetbestuurendebureaumanagervandeverenigingvoerdein2010(kennismakings)gesprekkenmetbelangrijkestakeholders,alshetPlatformBetatechniek,hetministerievanOCWenhetNationaalCentrumvoorWetenschapenTechniek,NCWT.Hierbijwerdendebelangrijksteaandachtspuntenvandeverenigingnaarvorengebracht.Ookwerdgekekennaareventueelgezamenlijkeagenda’senmogelijkeprojectendiedaaruitkunnenvoortvloeien.
BezoekaandeASDCInseptemberwasbureaumanagerMarjellevanHoornaanwezigbijdeledenvergaderingvandeEngelsevariantvandeVSC,deUKAssociationofScienceandDiscoveryCentersinThinktankinBirmingham.DedagdaarnavondereenontmoetingplaatsmetdevoorzitterendirecteurvandeASDCoverdeimpactstudydiedezeverenigingheeftlatenuitvoeren.BijditgesprekwasbestuurslidMaartenOkkerseneveneensaanwezig.Debelangrijksteprojectenendemogelijkhedenvooreenverdergaandeprofessionaliteitvandittypebrancheverenigingwarenonderwerpvangesprek.TijdensdebijeenkomstwerdafgesprokeneengezamenlijkeEcsitesessieintedienen,waarbijzoveelmogelijklandelijkenetwerkenbijelkaarwordengebrachttijdensdeeerstvolgendeEcsiteconferentieinWarschauin2011.
StartmeteenlangetermijnvisieInhetnajaarstartteBestuurenbureaumanagermethetconcretiserenvandealeerderaangekondigdeaangescherptelangetermijnvisie.Centraalstaanhierindebelangrijkstedoelstellingenenaccentenvoordekomendevijfjaar.HetBestuurenbureaumanagerlatenzichhierbijadviserendoorMarikeKuperusAdvies.MarikeKuperusadviseertachterbanorganisatiesbijvraagstukkenophetgebiedvanorganisatie,verenigingsinrichting,vrijwilligerswerkencontactmetdeachterban.
1 de vereniging
4
ActiefoptwitterVanaf2010isdeVSCactiefaanwezigoptwitteronderdenaam@sciencemuseums.Deveelaldagelijksetweetsdragenbijaaneengroeiendenaamsbekendheidvandevereniging.Naastdehuidige400volgerskomt@sciencemuseumsookaloptientallenlijstenvoor.Dezelijstenvariërenvandeaanwezigemuseaoptwittertotorganisatiesophetterreinvanwetenschapseducatie.
SeminarbestuursaansprakelijkheidDeverenigingwasin2010aanwezigopeenbijeenkomstgeorganiseerddoordeKamervanKoophandelinLeidenrondhetthemabestuursaansprakelijkheidenverzekeringen.
MicrofundsIn2010initieerdedeverenigingeennieuwemogelijkheidvoordeaangeslotenledenomdeonderlingesamenwerkingtestimuleren.Ookdegedachtedatdeledenzelfprojectenkunneninitiërendieeenbijdrageleverenaandeverdereprofessionaliteitvandesectorendiedebeoogdeonderlingesamenwerkingversterken,liggentengrondslagaanhetinhetlevenroepenvandezogeheten‘Microfunds’.Indetoekenningvandezekleinekredieten–e3.000perproject–staatsamenwerkingenkennisdelingvoorop.Eenreflectieverslagvoordeandereledeniseenvandevoorwaardendieaandetoekenningwordenverbonden.In2010zijnvijfinitiatievengoedgekeurd,diein2011wordengerealiseerd.
5
LedenIn2010verwelkomdedeVSCtweenieuweorganisaties:PlatformTechnika10–deopvolgervanTechnika10Nederlanddatin2009ophieldtebestaan–enhetNatuurhistorischMuseumRotterdam.DaarnaastslootZKAConsultants&Plannerszichaanbijdeverenigingalssustainingmember.
PublieksbereikDeledenvandeVSContvingenin2010gezamenlijkbijna2,5miljoenbezoekers,waarvan600.00geregistreerdeleerlingen.Dezecijfersillustrerendebelangrijkeroldiedeledenvervullenomleerlingenineeninformeleleeromgevingincontacttebrengenmetwetenschapentechniek.Dezekinderenkwameninschoolverbandinaanrakingmetwetenschapentechniekviaeenbezoekaanofdeelnameaaneenprojectvaneenvandeaangeslotenleden.Ookbuitendeschoolprogramma’sontvingendesciencecentraenwetenschapsmuseakinderenenjongeren,bijvoorbeeldviaverjaardagsfeestjes,workshops,lezingenvoorkinderenenofvanwegedeaantrekkelijkheidvaneenspecialetentoonstelling.
Delaatstejarenopeenrij:2005: 1.489.988bezoeken2006: 1.664.732bezoeken2007: 2.279.489bezoeken2008: 2.252.553bezoeken2009: 2.355.461bezoeken2010: 2.498.858bezoeken
2 de vsc in cijfers
6
PublieksbereikperVSClidDeonderstaandecijfersgevenhetaantalbezoekenperVSClidweervoorzoverdezezijnverzameld.Nietalleaangesloteninstellingenhebbeneeneigengebouwwaarzijbezoekersontvangen:zoorganiseertdeStichtingTechniekpromotieprojectenopverschillendelocatiesenisScienceLinxgevestigdinhetopenbaartoegankelijkeentreegebouwvaneenfaculteit.OokwashetScienceCenterDelftin2010gedeeltelijkgeslotenvoorverbouwing.Derhalvekanopbasisvandezegegevensgeenconclusiewordengetrokkenoverdeontwikkelingvandebezoekersaantallen.
Naam Totaal aantal bezoekers
1 Artis Planeterium 135.000
2 Continium 92.666
3 Cosmos Ontdekcentrum 10.771
4 De Spelerij/Uitvinderij 57.800
5 eXplorion-science center 13.914
6 Ithaka Science Center 20.000
7 Museon 173.782
8 Museum Boerhaave 47.455
9 Museum van het Nederlandse Uurwerk 6.593
10 Naturalis 262.864
11 Natuurhistorisch Museum Rotterdam 42.366
12 Nederlands Insituut voor Beeld en Geluid 186.000
13 Nederlands watermuseum 71.174
14 Nieuw Land 36.095
15 Ontdekhoek Nederland 92.910
16 Platform Technika 10 - geen gegevens netwerk geen cijfers
17 Science center Delft 13.167
18 science center NEMO 508.601
19 Science LinX openbare ruimte
20 Sonneborgh - sterrenwacht 20.600
21 Space Expo 71.000
22 Stichting Techniekpromotie 36.500
23 Technoplanet 4.368
24 Technopolis 287.277
25 Teylers Museum 101.386
26 Twents Techniekmuseum HEIM 33.330
27 Universiteitsmuseum Groningen 17.500
28 Universiteitsmuseum Utrecht 49.000
29 Vereniging van Landelijk Samenwerkende
Publiekssterrenwachten
106.439
2.498.858
In2010starttedeverenigingmethetverzamelenvanextragegevens,naastdebezoekersaantallenwordtookinformatieverzameldoverdesamenwerkingsverbandendiedeledenhebben,enoverspecifiekeactiviteitendiezehebben,diezeerdiverszijnenveeldoelgroepenbereiken.
7
{3.1} met de leden
DeVSClaatzichkenmerkenalseenactiefsamenwerkingsverband.Netalsinvoorgaandejarenparticipeerdendeledeninverschillendebijeenkomstenendroegenzezobijaankennisdelingenkenniscreatieinhetbredeenveelomvattendedomeinvandewetenschapseducatie.Eentreffendvoorbeeldvandeactievesamenwerkingenbetrokkenheidvormendeverenigingsbijeenkomstenalsthemapresentaties,vergaderingen.Dezebijeenkomstenvindensteedsplaatsbijdeledenzelfwaardoorereengoedbeeldbestaatvandediverseverschijningsvormendiedesectorkenmerken.
Georganiseerdmetdeleden
> ThemabijeenkomstenVoorafgaandaanenaansluitendopdeAlgemeneLedenvergaderingenprogrammeertdevereniging,zoalsweeerdervermeldden,lunchenthemabijeenkomsten.Hierbijwordtaangeslotenbijactuelethema’s,nieuweinzichtenoftechniekenenbelangrijkemaatschappelijkeontwikkelingen.Maarsomsvloeiendethema’svoortuitvragendielevenonderdeleden.
> AugmentedrealityOp25maarttijdensdevoorjaarsALVgingdelunchpresentatieoverdemogelijkhedenvanAugumentedReality(AR)voorcultureleinstellingen.ARlaatzichomschrijvenalseennieuwetechniekinpresentatiewaarbijdoorprojectiesextrabeelddimensieseenrolspelen.DepresentatiewerdgegevendoorCityscapemedia.Dezeorganisatiezorgdeeerderopeen
3 de activiteiten van de vsc
8
SUMMIToverwetenschapentechniekvooreenbijzonderehologramvandetoenmaligeministervanOCWRonaldPlasterk.DeledenkregeneenzeerprofessioneleintroductievanARendebijzonderetoepassingendieerinbeslotenliggenvoorhetcultureleveld.
> TwitterNadevoorjaarsALVnamdegastheervandezebijeenkomst–MuseumBoerhaave–hetvoortouwindetwitterworkshop.MuseumBoerhaaveiseenvandeopvallendstemuseaoptwitter.Nietalleentweetenzijnieuwtjesenwetenswaardigheden,ookzijnzedebedenkersvanverschillendetwitteractiviteitendie,inkortetijdal,toteengroeiendeparticipatievanhetpubliekhebbengeleid.ConservatorBartGrobverteldeoverdeachterliggendekeuzes,motivatiesdiehierbijeenrolspeeldenendepraktischeaspectenvantwitter.Deaansluitendediscussiedraaideomdenieuweenanderevormvanbezoekersdiejehierdoorcreëert:detwitteraarsdiejedigitaalontmoetkomennietpersenaarMuseumBoerhaavezelf,maarzijnwelbetrokkenbijhetmuseumenpratenmee.Hoekijkjealsmuseumnaardezedigitale‘volgers’enwatbetekentditvoordetijdsinvesteringvanconservatorenencommunicatiemedewerkers.Kunjeditinmiddelszienalsregulierwerkvaneenconservatorofanderemuseummedewerkers?
> WisebitsTijdensdenajaarsALVontvingdeVSCvoordelunchpresentatieMayaSchepensenAnnemiekeDunninkvandentr:rvu.BeidenzijnbetrokkenbijhetprojectWisebits.BijWisebitsdraaithetomkortefilmpjesoverwonderlijkefeiten,overzakendieeenvraagopwerpenofopeenanderewijzetotnadenkenstemmen.DeonderwerpenwerdenbedachtdoorfilosoofBasHaringenzijn‘denktank’;defilmpjeswerdengemaaktdoorprofessionelefilmmakersenanimatoren,camerajournalistenentheatermakers,documentairemakersenbeeldendkunstenaars.DecopyrightvrijeWisebitskunnenoveralwordeningezet:opstations,intentoonstellingen,opfestivalsetcetera.Nadeeerstefasevan,intotaal206Wisebits,wildervugraageentweedereeksfilmpjesmaken,ditmaalinsamenwerkingmetwetenschapsmuseaensciencecentra.Tijdensdelunchwerdenvoorbeeldengetoondenisverkennendgesprokenoverdemogelijkheden.In2011wordentweevoorbeeldwisebitsgerealiseerd.
> BreinstijlenDemiddagnaafloopvandeALVstondinhettekenvanBreinstijlen,eenmethodiekdiedeVSCinzetbinnenverschillendeactiviteiten.HetdoorSandraMinneeontwikkeldemodel‘BreinStijlatWork’meetdeuniekedenkstijlvanindividuen,groepenoforganisatiesenlegtdemogelijkhedenblootvoorhetvergrotenvandeinnovatiekracht.TijdensdethemabijeenkomstwerdvanuitverschillendeBreinstijlen–voorbeeldenzijninnovators,implementers,analysersofhumanisers–ingezoomdopdevoorkeurendieinprojecteneenrolspelen.Zozaleeninnovatoroptimaalfunctionerenindebrainstormfaseenmogelijkminderindeuitwerkingsfase.Vooreenimplementerligtditvaakandersom.DitbesefkanhetwerkeninprojectenoptimaliserenenbiedtuiteraardookkansenvoorhetnetwerkvandeVSC.
> VanwerkgroepennaarthemagroepenDenieuweorganisatiestructuurvandevereniging,diein2009isingevoerd–meteeneigenbureauenprojectmanager–isookdeaanleidinggeweestomverdertekijkennaardebestaandewerkgroepen.Ditbehelsteenuitgebreider,langdurigerproject,waarvoorin2009eenaantalkleinestappenisgezet.Uiteindelijkzullendeverschillendewerkgroepenopgaaninthemagroepen.Metdeinstellingvanthemagroepenverwachtdeverenigingnognadrukkelijkertevoorzienindebehoeftenvandeleden.Inhetmeerjarenplanwordtditverderuitgewerkt.
9
DewerkgroepeducatiefbeleidkwaminhaaroudevormbeginaprilbijelkaarensprakmeteducatorprofessionalErikvanderKnaap.Hierbijwerdgesprokenoverhetproject‘Lereniseenmakkie’,eenprojectdatduidelijkmaaktdatleeropbrengstenheeldiverszijn.Zehebbennietalleenkennistotgevolgmaardragenookbijaandegroeienontwikkelingvanpersoonlijkevaardighedenenzelfvertrouwen.Hetprojectwijstookuitdateropveelverschillendemanierenwordtgeleerddoorkinderenendataandachtvoorandereleermethodiekenzoalsbijvoorbeeld‘beelddenkenenmindmappen’vanwaardezijn,doordatverschillendehersenhelftenwordengeactiveerd.
Ookvoordewerkgroepdigitaleeducatievediensten(DED)was2010eenovergangsjaar.In2009werdendoelstellingenenuitgangspuntengeformuleerdvoor2010.Dezerichtenzichophetgebruikvandigitaleactiviteitenenhebbenalsdoelomdeledentestimulereninspiratieoptedoenronddeontwikkelingenvanweb2.0endeledentebegeleidenomeeneigenvisieopdedigitaletoepassingenteformuleren.Vanuitdezeuitgangspuntenzijneind2009tweeoffertesvoorhetvervolgtrajectaangevraagd.DeopdrachtisuiteindelijktoegekendaanErfgoed2.0,deorganisatievanTheoMeereboerenSimoneStoltz.TijdensdeALVinseptemberwerdhetprojectalshetwaregelanceerd.
Naastvastethemagroepen,wildeverenigingookmeergaanwerkenmettijdelijkeprojectgroepengekoppeldaanprojectenvandevereniging.ZowerkteereenzeeractievegroepledenaandetotstandkomingXperiment2010.
10
{3.2} voor de leden
Deverenigingverzameltrelevanteinformatieenspeurtnaarnieuweinzichtendieeenmeerwaardevoordesectoropleverenmaarlaatzichookinspirerendoorideeënenvragenvandeleden.Uiteenlopendeproductenenprojectenkwamenaldustotstandofverkerennogineenontwikkelingsfase.Somshaddekennismakingnoghetvluchtigekarakterdatbijeeneersteverkenningpast.
Onderwerpenagenderenenprojectenopstarten
> NieuwsbriefDeeerstedigitalenieuwsbriefindehuisstijlvandeVSCverscheenin2009enwordtinmiddelsverspreidonder140adressenendaarnaastmeldennogmaandelijksnieuwegeïnteresseerdenzich.Naastinformatieoververenigingsactiviteitenendeaankondigingvandiverseprojectensignaleertdenieuwsbriefookopmerkelijkezakenophetinternet.Eenverwijzingnaareenbijzonderewebsitevandeledenkanerdeelvanuitmaken.In2010verscheeneenaantalspecialeeditiesvandenieuwsbriefrondXperiment,demogelijkhedenomteparticipereninGirlsdayenoverhetprojectVSC2.0datdoorErfgoed2.0wordtuitgevoerd.
> InnovatiesubsidieIn2009werdsamengewerktmetHansKruitenK+VadviseursomeensubsidievoorstelteformulerenvoordeinnovatiesubsidievanAgentschapNL.Doelvandeaanvraagwashetbiedenvaneendigitaalplatformomtijdelijketentoonstellingente‘bewaren’enaldusdebelangrijkeinvesteringenteverduurzamen.Indeveletentoonstellingenbundeltzichalshetwareeenschataantoegankelijkewetenschap,dienaafloopvandetentoonstellingvaakverlorengaat.Juistdezegedachtedekennisteverlengen,stondcentraalinhetprojectvoorstel.
11
Hetdigitaleplatformzoudeplekmoetenzijnvoordezeinformatie[tekstenbeeld].Helaaswerddesubsidieaanvraagnietgehonoreerd.
> GenderGenderengenderverschillenzijneenbelangrijkonderwerpvoordesciencecentraenwetenschapsmusea.Vandaardatdeverenigingditonderwerpagendeert.SamenmetNCWT,hetPlatformBetaTechniek[PBT/VTBpro]ontwikkeldedeVSCeengenderchecklistvoorsciencecentraenwetenschapsentechniekmusea.Vragendiebinnenditprojecteenbelangrijkerolspeeldenwaren:waarmoetjeallemaalaandenkenwanneerjeprojectendoetmetalsdoelhetstimulerenvanbètatalent?Hoecreëerjeprojectenenplaatsenwaardatoptimaalwerkt?In2010verscheeneenhandzameeninspirerendechecklist,diewerdgepresenteerdtijdensdevoorjaarsALVenookverspreidondereenaantalrelaties.VoorhetdoordeNederlandseMuseumvereniginggeorganiseerdeMuseumcongresiseenworkshopvoorstelingediendoverditthema.DoorhetgroteaanbodaanworkshopsmoestdeNMVdevoorkeurgevenaanandereworkshops.
Bijelkaarbrengenvanleden
> Sciencecentra.ningIn2010groeidedeonlinecommunityvandeVSCuittotbijna80leden.Dezecommunityiseenbelangrijkeschakelbijhetverbindenvandeleden.HetiseenbelangrijkeplekvoorinformatieuitwisselingoverdeactiviteitenvandeVerenigingenbevatbijvoorbeeldookeentwitterfeedvan@sciencemuseums.Decommunitybundeldein2010bijvoorbeeldallesessiesdiedeVSCledenverzorgdenopdeEcsiteconferentieinDortmund.OokverscheenerachtergrondinformatieoverdeBreinstijlensessies,symposiaeneenaantalinteressanteartikelen.
> BreinstijlenAlbijna70VSCledenkregenviaeenpersoonlijkeuitnodigingtoegangtothuneigenBreinstijlentest.In2010organiseerdedeVSCtweevervolgprojectenmetdeBreinstijlenalskapstok.Ineersteinstantiewashetplanomeenverdiepingssessieteorganiseren.Hiervoorbleekhetnietdirecthaalbaaromvoldoendedeelnemersbijeentebrengen.DeVSCkooservervolgensvooromSandraMinneevanProfessionalStrategieseenaantalteamsessiestelatenbegeleidenbijArtis,MuseonenhetNederlandsWatermuseum.DaarnaastorganiseerdedeVSCop30septembereensessie‘speeddaten’metcollega’smetanderebreinstijlen.Inkorterondesvan15minutenwerdoverenweergespardmetcollega’smeteenanderedenkactiestijl.OpdeonlinecommunityvandeverenigingverzorgdeSandraMinneeeenaantalachtergrondartikelenoverBreinstijlen.
> InspiratieatelierprojectevaluatieDecemberisstandaarddemaandomterugteblikkenenhetjaarenprojectenteevalueren.Alleenisevaluerenvaakietsdatnietaltijdprettigverlooptenwaarteweinigtijdvooriswaardooreengemiddeldeevaluatiebijeenkomstblijftstekeninalgemeenheden.Hetishetmoeilijkomvanuitdezealgemeenhedenietsteleren.Evaluatieszijnzelfsvaakhet‘stiefkind’vanhetprojectplan.OokbinnendeVSCishetvanbelangdatdeledenevaluerenendeuitkomstendelen.Daaromorganiseerdedeverenigingindecembereenspeciaal‘Ideeënatelierevalueren’,begeleiddoorAnnetGoltsteinvanCreamConsult.Dedeelnemersoefendenmetcreatievewerkvormenomeenprojectevaluatieinteressanter,nuttigerenleukertemakenenervoortezorgendataanwezigeningesprekgaanensamenleren.Hetthemasprakaanenveelorganisatiesmelden
12
zichaan:naeeneersteeditieinNieuwLandErfgoed,werddaaromeentweedeeditiegeorganiseerdopdecampusvandeTU/Eindhoven,waardeStichtingTechniekpromotiegastheerwas.
> SchrijftrainingDeVSCbemiddeldebijdeorganisatievaneenschrijftrainingcreatiefschrijvenoverwetenschapdiedoorElineJanssenwerdaangeboden.NaastdeelnemersvanScienceCenterNEMOschoofereendeelnemervanuitNCBNaturalisaanbijdezetweedaagsetraining.
> KennisdelenenkenniscreatieAlgeruimetijdisRobertSchuurmansStekhovenvanMUSTbezigmeteenonderzoeknaarinformeelleren.Sindsseptember2009bevindthetonderzoekzichineenordeningsfaseenbiedteenbasisstructuur/modelvoornieuweinzichten,theorieënofandersoortigezaken.Halverwege2010tekendenzichalenkelehelderethema’s/hoofdstukkenaf.OmhetonderzoekteblijvenvoedeniseenvragenlijstuitgezetonderdeledenvandeVSCenheefteenafstemmingsgesprekplaatsgevondenmethetScienceLearningCenterNEMO.In2010isverdergewerktaanhetonderzoekenin2011zaleenbijzonderepreviewverschijnenvaneenhoofdstuk.
Hetoorspronkelijkeplanomeenbasistrainingteontwikkelenoverleertheorieënisin2010omgezetnaareenbasisgidsmetgoodpractiseeninspiratie.DezegidswordteencounterpartvanhetMUSTonderzoek,dattheoretischervanaardis.DeopdrachtvoordeontwikkelingenrealisatievandezegidsligtbijhetNEMOScienceLearningCenter.InnovemberkwameneenaantalVSCledenbijelkaaromtepratenoverdeverschillendetheorieëndiezijkennenentoepassenbijtentoonstellingeneneducatieveprogramma’s.Degidszalin2011verschijnen.
> Erfgoed2.0projectDigitaleWetenschapseducatieiseennieuwprojectvanenvoordeVSCledenwaarbijdefocusligtophetontwikkelenenfaciliterenvannieuwedigitaleeducatievediensten.Viaditprojectverkennendeledendeeducatieveenparticipatievemogelijkhedenvansocialemediaensocialenetwerkenomdigitaleeducatieveproductenterealiserenterbevorderingvandecommunicatiemetdebezoeker.Wetenschapseducatieisbijallesderodedraad.
HetprojectwordtuitgevoerddoorErfgoed2.0,eenkennisnetwerkovererfgoedendeinnovatieentransitiesdiebijinstellingenplaatsvindenonderinvloedvannieuwemedia,Web2.0ensocialemediatoepassingen.TheoMeereboerenSimoneStoltzfaciliterenhiervooronderanderebijeenkomsten,zoweloplocatiealsonline.
Hetprojectisbegonnenmetinventarisatiebezoeken,waarbijsteekproefsgewijsenkeleledenvandeVSCdoorErfgoed2.0oplocatiezijnbezocht.Dezeinventarisatiehadtotdoeluittevindenwaterzoalaandigitaleeneducatieveactiviteitenbijdeledenspeelt,wiezichmetwelkeprojectenenaspectenbezighoudt,waardesterktesvandeledenliggenenwelkeniveausindigitalevaardighedenerzijn.Erzijninventarisatiebezoekenuitgevoerdbij:Continium,LandelijkeStichtingPubliekssterrenwachten,Museon,MuseumBoerhaave,NieuwLanderfgoedcentrum,UniversiteitsmuseumUtrecht.
Daarnaastvondindecember2010deeerstenetwerkbijeenkomstplaatsoverVideo/filmenstorytellingteUtrecht.BijdezenetwerkbijeenkomstwarenhetUniversiteitsmuseumUtrechtenNieuwLandErfgoedCentrumaanwezig.In2011wordenverschillendethematischenetwerkwerkbijeenkomstengeorganiseerdenwordtoporganisatieniveauadviesgegevenoverhettoepasseneninzettenvandigitaleeducatie.
13
[3.3} met anderen
DeVSCzoektsteedsnaarmogelijkhedentotsamenwerkingomingezamenlijkheidofdoordeschaalgroottemeertebereiken.
> EenfeestelijkbeginmeteennieuwjaarsreceptiemetkunstenwetenschapOp12januariorganiseerdedeverenigingsamenmetNCWTeenNieuwjaarsreceptieineenfeestelijkverlichteGlazenBalzaalvanScienceCentreNEMO.Tientallengenodigdenuitdemuseumwereld,overheid,wereldvandetechniekenwetenschapluiddenzohetnieuwejaarinenkregeneenbijzondereperformancevanhetElektrolabvanDewideVreeenRachidaZiani.DezetweekunstenaarsbaseerdenhunperformanceopdeeerstebatterijvanAlexanderVolta.Doordelosseonderdelenvandebatterijuitelkaartehalenendaareenbijzondereinstallatiemeetebouwen,creërdenzijminimalemuziekengeluiden.
> EersteeditievanXperimentDekomendedriejaarzullenntr:SchooltvendeVSCeengezamenlijkevenementorganiseren:Xperiment.Directeaanleidingvoordezesamenwerkingvormendetreffendeovereenkomstentussenbeideinstellingendieerbeidenaarstrevenomwetenschapentechniekopeentoegankelijkeengevarieerdemanierovertebrengenaankinderen.Xperimentiseromkinderenvangroep1t/m8samenmethun(groot)ouderstestimulereneenseenkijkjetegaannemenbijdeledenvandeVSCenleerkrachtenuittedagenextratechniekintepasseninhetlesprogramma.EenspetterendlogoendaarbijhorendeanimatiezijnontworpendoorArnoCoenen,
14
tweeDuitsecomponistenmaaktenereensounddesignbij.Driebitbouwdeeeneigenprojectwebsite.
Op8februari2010gingSchooltvvanstartmetdeeersteuitzendingen,waarbijextratechniekdeuitzendingenvandemagazines‘Huisje,Boompje,Beestje’,‘Koekeloere’en‘NieuwsuitdeNatuur’vulde.AlleuitzendingenstarttenmethetspecialeXperiment’bumpertje’.NatweewekenuitzendingenwerdhetstokjeovergenomendoordeledenvandeVSC.Nietalleenprogrammeerdenzijextraactiviteiten,bijeenaantalledenstondenermeet&greetsmetdesterrenvanSchooltvophetprogramma.HonderdenkleuterskwamenopeenmaandagnaarSpaceExpoinNoordwijkomtezienhoeRaaf–uitgerustmeteenspecialerozeruimtehelm–zijnastronautendiplomahaalde.OokbijhetTechniekmuseumHEIMwarenderijenmetkleuterslang:daarontdektenMoffel&PiertjewaterpreciesallemaalnodigisomeenvliegertelatenvliegenenkoniedereeneenFlipdeBeertechniekdiplomahalen.DezelfdeMoffel&PiertjewarenookaanweziginhetMuseoneninNaturalis.OuderekinderenkregeninNieuwLandErfgoeddegelegenheidomMyleneGordinouteontmoetenvan‘NieuwsuitdeNatuur’.DaarginghetoverdetechniekvanhetschaatsenenlietMyleneziendatjeookopbottenheelverkankomen.HetUniversiteitsmuseumUtrechttenslotteontvingJurreBosman.SamenmeteenJeugdlabassistententientallenkinderenbestudeerdehijdeogenvanvogelsenmensen.
DeuitwerkingvanhetprojectlaginhandenvanAnnaTiedink(projectmedewerker)enMarjellevanHoorn.NadezeeersteeditieisermeteenVSCklankbordgroepenSchooltvgeëvalueerdenzijnnieuweplannengemaaktvoor2011.HierbijwordtdefunctievanAnnaTiedinkovergenomendoorMijkedeHartog,diein2010alstarttemetdevoorbereidingenvandenieuweeditie.
> AandachtvoorfamilieseninformeellerenAlin2008ondertekendedeVSChetManifest‘RuimtevoorTalent’datinnovembervandatjaaraangebodenwerdaantoenmaligstaatssecretarisvanonderwijsSharonDijksma.Dezeondertekeningvormdehetstartschotvoordeverenigingomactiefbijtedragenaandegeformuleerdedoelstellingen.IndekomendejarenconcentreertdeVSCzichopdedoelgroep‘families’enzoektdeverenigingnaarnieuwemogelijkhedenomdebezoekervaringvandezedoelgroepteversterken.DeVSClaatzichvooralinspirerendoorkernbegrippenuithetManifestals:kinderen•ouders•talenten•creativiteit•nieuwsgierigheid.
Medeontleendaandezerol,formuleerdedeverenigingeenaangescherptefocusvoordeperiode2010–2016.Dezeiseropgerichtomdekrachtvandegezamenlijkeinformeleomgevingentevergroten.Ditkrijgteenstevigeverankeringindekomendeactiviteitenplannen.DirectevoorbeeldenhiervanzijnhetonderzoeknaarinformeellerendatdoorMUST[RobertSchuurmansStekhoven]wordtuitgevoerdenhetversterkenvanderelatiemethetPrimairOnderwijsviahetsamenwerkingsprojectXperiment.MaarookdesamenwerkingmetdeReinwardtAcademie,waardoordeVSCledeneenrolspelenindeopdrachtenaanstudenten,behoorttotdeaangescherpteaandachtsgebiedenvandevereniging.Eind2010iseenopdrachtverstrektaanMijkedeHartogomgoodpractisesteinventariserenophetgebiedvanfamiliebezoekentekijkenopwelkemanierdezeookdoordeVSCledenkunnenwordentoegepast.
15
> SamenwerkenmetanderenetwerkenOokin2010isopnieuwgekekennaarsamenwerkingsmogelijkhedentussendeVSCendeNederlandseMuseumvereniging(NMV).Vooralsnogbeperktdezezichtothetonderdeaandachtbrengenvannieuwetentoonstellingenbijdesectiepubliek&presentatievandeNMV.
OokmetdeStichtingAcademischErfgoed[SAE]isgekekennaarsamenwerkingsmogelijkheden.NaastregelmatigeinhoudelijkeuitwisselingtussenMarjellevanHoornendecoördinatorvanSAE,EstherBoeles,isbeslotenomjaarlijkstenminsteeengezamenlijkeactiviteitteorganiseren.Inoktober2010sprakenveertigaanwezigenoverhetcopyrightopcultureelerfgoedendemogelijkeconsequentiesbijhetvrijgevenvanhetonlineerfgoed.SprekersvanuithetTropenmuseum,InstituutvoorBeeldenGeluid,deUniversiteitsbibliotheekAmsterdameneenjuristbelichttendezeconsequentiesenwierpendaarmeevragenopdieeenlevendigediscussietotgevolghad.
16
{3.4}voor anderen
DeVSCzeteenaantalverschillendeactiviteiteninomdesciencecentraenwetenschapsmuseabijeenbreedpubliekonderdeaandachttebrengen.Dewebsitewww.sciencecentra.nlishierineenbelangrijkinstrument.Ookin2010zijnviadezewebsitedeledenenhunactiviteitenonderdeaandachtgebracht.Naasthetinformerenoveractualiteiten–nieuwetentoonstellingen,informatieoverXperiment–groeidedewebsitedoordetoevoegingvannieuwelesprojecten.
> ScienceQuizIn2010verscheendeScienceQuizweerinvierregioversiesmetdelogo’svandeVSCleden.Deledenzettendequizopverschillendemaniereninbijhuneigenactiviteitenenalspromotiemiddel.ViadesamenstellervandeQuiz–DePraktijk–zijnruim1.000docentenopdequizgeabonneerd.Ditabonnementwijstheniederemaandophetbestaanvansciencecentraenwetenschapsentechniekmuseainhundirecteomgeving.OokrealiseerdeDePraktijkditjaarinopdrachtvandeVSCeenhandreikingvooreenaangescherptgebruikvandeScienceQuiz.
17
> Landelijkeonderwijsbeurs,deNOT>voorbereiding2011Eind2010werddeVSCbenaderddoordeorganisatorvanhetCultuurpaviljoen,deelnemeraandetweejaarlijkseNationaleOnderwijsTentoonstelling,deNOT.OnderdegezamenlijkeparapluvanhetCultuurpaviljoenhuurteengrootaantalinstellingeneenstandopdeeerstvolgendeNOTin2011.DeVSCparticipeertomdeeditieXperiment2011onderdeaandachttebrengenbijleerkrachteninhetbasisonderwijs.
> SUMMIT–zolderHetWorldForuminDenHaagstondop18novembergeheelinhettekenvanbaanbrekendewetenschapentechnologie.Internationaletopsprekersgaveneenvisionaireblikopdetoekomst,bedrijvenpresenteerdenerhuninnovatieveproducten,hetonderwijstoondehaarinvesteringenintalent.Ruim4000bezoekersbezochtendeSUMMIT.EenaantalVSCledengreepdekanszichtelatenzientijdensdeSUMMITopeenspeciaalW&TCircuit.> workshop10stappeneneenbeweging.Op7&8decembervondde6eDigitaalErfgoedconferentieplaatsinDeDoelen,Rotterdam.HetthemavanDEconferentie2010was‘LangLeveLeren!’Tijdensdeconferentiestondendedigitaleontwikkelingenronderfgoedeneducatiecentraal;vanonderwijstotpublieksbegeleidingenvankennisoverdrachttot‘lifelonglearning’.Sinds2004organiseertStichtingDEN,hetnationalekenniscentrumvoordigitaalerfgoed,deDigitaalErfgoedconferentieenvanaf2008ishetsectorinstituutErfgoedNederlandmedeorganisator.SamenmetErfgoed2.0organiseerdedeVSCeenzeersuccesvolleworkshopindegrotezaalvandeDoelenwaaraanruim60bezoekersdeelnamen.
18
{4.1} staat van baten en lasten 2010
Begroting Realisatie Verschil
Subsidie FOSC 217.500 218.250 750
Contributie leden 10.000 11.110 1.110
Bijdrage ECSITE 4.000 3.929 – 71
Rente 0 2.134 2.134
Totaal baten 231.500 235.423 3.923
Lasten
Begroting Realisatie Verschil
Bestuurskosten 8.500 6.092 2.408
Activiteiten 7.000 4.974 2.026
Bureaukosten 81.500 81.500 0
Collectieve belangenbehartiging 500 997 – 497
Vergroten zichtbaarheid sector 115.000 77.881 37.119
Kennisdeling 15.000 13.713 1.287
Netwerk en ontmoetingsplaats 2.000 0 2.000
Relatiebeheer 4.000 1.321 2.679
Onvoorzien 2.000 5.643 – 3.643
Totaal lasten 235.500 192.121 43.397
Resultaat – 4000 43.302 40.974
4 jaarrekening
19
{4.2} specificatie lasten 2010
begroot realisatie resultaat
Bestuurskosten
vergaderkosten DB/ ALV 1.000 1.315 – 315
reiskosten 800 1.211 – 411
onkosten 600 29 571
deelname congressen 2.000 2.145 – 145
lidmaatschappen (ECSITE) 1.000 73 927
bancaire kosten 50 61 – 11
administratiekosten (jaarrekening) 3.000 1.258 1.742
activiteiten
hosting en webbeheer 1.000 434 566
Nieuwjaarsreceptie 5.500 4.416 1.084
onvoorzien 500 124 376
Bureaukosten
loonkosten all in 75.000 75.000 0
werkplekkosten (o.a. bureau/ICT/telefoon) 6.500 6.500 0
Variabele lasten – programma:
1a collectieve belangenbehartiging lobby
verkenning Europese collegaorganisaties 500 997 – 497
1b vergroten zichtbaarheid/bevorderen gebruik
projectondersteuning en pilots 50.000 35.000 15.000
collectieve projecten – onderwijs 35.000 19.845 15.155
collectieve projecten – families 5.000 6.035 – 1.035
communicatie – gezamenlijke website 5.000 0 5.000
communicatie – science quiz en oktober
kennismaand
20.000 9.295 10.705
2a kennisdeling: dienstverlening & professionalisering
opleiden 3.000 4.016 – 1.016
congres en bijeenkomsten 8.000 9.512 – 1.512
participatie leden 1.500 0 1.500
digitale ontmoeting leden 2.500 185 2.415
2b netwerk en ontmoetingsplaats
werkgroepen 2.000 0 2.000
Relatiebeheer 4.000 1.321 2.679
Onvoorzien 2.000 5.643 – 3.643
20
{4.2} toelichting op de specificatie lasten en staat van baten en lasten
Bestuurskosten/ALVDezekostenzijnhogervanwegehetinhurenvaneenexternenotulistvoordeAlgemeneLedenvergaderingen.Onderdepostreiskostenvallenookdeonkosten,dieloswarenbegrootenwaareenpositiefresultaatvane 571is.Depostcongressenvielhogeruitdoordedeelnameaaneenbijeenkomstoververenigingsmanagementendeactueleontwikkelingenbinnenverenigingscommunicatie.OnderlidmaatschappenwasookhetassociatelidmaatschapvandeNederlandseMuseumverenigingbegroot,maardooreenbeleidswijzigingbijdeNMVisditnognietgerealiseerd.
ActiviteitenOnderdepostonvoorzienisdeaanschafvantweepublicatiesrondwetenschapseducatieopgenomen.
Programmakosten• �1a�collectieve�belangenbehartiging
BijhetbezoekaandeASDC[eenvandeEuropesecollegaorganisaties]wasookeenvandebestuursledenaanwezig,waardoordekostenhogeruitvielen.
• 1b�vergroten�van�de�zichtbaarheid/bevorderen�gebruikOpdepostcollectieveprojecten–onderwijszijndekostenvoorXperiment2011geboekt:hetsamenwerkingsprojectvandeverenigingmetntr:schooltv.In2010isnoggeengelegenheidgeweestomverdertekijkennaaraanpassingenenuitbreidingvandewebsitewww.sciencecentra.nl.Hierdoorzijnergeenuitgavengedaantenaanzienvandezewebsite.HetprojectbureauvanOktoberKennismaandheeftin2010ingezetopeenanderecommunicatiestrategie,waardoordeVSCgeendirecteaanleidingzagomeenonderdeeluithetnieuwecommunicatiepakketaftenemen.
• 2a�kennisdelingIndekostenpostcongresenbijeenkomstenzittenookdekostenverwerktvoordetrainingCreatiefSchrijven,waarbijdeVSCalsaanbiederoptrad.Hiervooriscursusgelddoorberekendaandedeelnemers.Tevenszijnhierdekostenvooreenextraactiviteitopgeboekt:deVSCorganiseerdeinsamenwerkingmetdeSAE[StichtingAcademischErfgoed]eenstudiedag.Dekostenvandeonlinecommunityzijngeboektonderhostingenwebbeheer:erisgeeneigencommunityontwikkeld,maargebruikgemaaktvaneenbestaandeapplicatie.
• 2b�netwerk�en�ontmoetingsplaatsDekostenvoordebijeenkomstenvandeWerkgroepEducatiefBeleidzijngeboektonderbijeenkomsten/congressen.
RelatiebeheerBijdeverspreidingvanhetjaarverslagisgekozenvoordigitaleverspreidingenhetonlinepublicerenvanhetjaarverslagopissue.Hierdoorvielendedrukkostenlageruit.
OnvoorzienOpdepostonvoorzienzijndekostenvanMarikeKuperusAdviesgeboekt,hetbedrijfdatbureauenbestuuradviseerttenaanzienvandemeerjarenvisie.
21
MuseonStadhouderslaan372517HVDenHaagTelefoon:0703381338Internet:www.museon.nlE-mail:info@museon.nl
MuseumBoerhaaveLangeSt.Agnietenstraat102312WCLeidenTelefoon:0715214224Internet:www.museumboerhaave.nlE-mail:informatie@museumboerhaave.nl
MuseumvanhetNederlandseUurwerk(MNU)Kalverringdijk3,ZaanseSchans1509BTZaandamTelefoon:0756179769Internet:www.mnuurwerk.nl/E-mail:info@mnuurwerk.nl
NaturalisDarwinweg22333CRLeidenTelefoon:0715687600Internet:www.naturalis.nlE-mail:naturalis@naturalis.nl
NederlandsInstituutvoorBeeldenGeluidMediaPark,Sumatralaan451217GPHilversumTelefoon:0356775555Internet:www.beeldengeluid.nlE-mail:info@beeldengeluid.nl
NederlandsWatermuseumZijpendaalseweg26–286814CLArnhemTelefoon:0264452548Internet:www.watermuseum.nlE-mail:info@watermuseum.nl
ArtisPlanetariumPlantageKerklaan38401018CZAmsterdamTelefoon:0205233452Internet:�www.artis.nlE-mail:info@artis.nl
DeSpelerijVeldweg56952GXDierenTelefoon:0313413118Internet:www.spelerij.nlE-mail:�info@spelerij.nl
CosmosOntdekcentrumFrensdorferweg227635NKLattropTelefoon:�0541229700Internet:www.ecosmos.nlE-mail:info@ecosmos.nl
eXplorionsciencecenterSchaapskooiweg956414HLHeerlenTelefoon:0455630101Internet:www.explorion.nE-mail:info@eXplorion.nl
ContiniumMuseumplein26461MAKerkradeTelefoon:0455670809Internet:www.continium.nlE-mail:info@continium.nl
IthakaScienceCenterRaadhuislaan115931NRVenloTegelenTelefoon:�0773210101Internet:www.myithaka.nlE-mail:info@myithaka.nl
5 ledenlijst
22
NatuurhistorischMuseumRotterdamWestzeedijk345(Museumpark)3015AARotterdamTelefoon:0104364222Internet:www.nmr.nlE-mail:info@nmr.nl
NieuwLandOostvaardersdijk01138242PALelystadTelefoon:0320260799Internet:www.nieuwlanderfgoed.nlE-mail:info@nieuwlanderfgoed.nl
OntdekhoekNederlandInternet:www.ontdekhoek.nlE-mail:info@ontdekhoek.nl
OntdekhoekAmsterdamBurgemeesterRöelstraat1451067NBAmsterdamTelefoon:0204116846
OntdekhoekRotterdamPannekoekstraat553011LCRotterdamTelefoon:0104143103
OntdekhoekDenBoschOnderwijsboulevard35223DEDenBoschTelefoon:0736215335
OntdekhoekZwolleHogeschoolWindesheimCampus26,Geb.T1348017CAZwolleTelefoon:0384699975
OntdekhoekSittardValkstraat106135GCSittardTelefoon:�0464528655
sciencecenterNEMOOosterdok21011VXAmsterdamTelefoon:0205313233Internet:www.eNEMO.nlE-mail:info@eNEMO.nl
ScienceLinXRijksuniversiteitGroningenNijenborgh99747AGGroningenTelefoon:0503637361Internet:www.sciencelinx.nlE-mail:sciencelinx@rug.nl
Sonnenborgh-museum&sterrenwachtZonnenburg23512NLUtrechtTelefoon:0302302818Internet:www.sonnenborgh.nlE-mail:info@sonnenborgh.nl
SpaceExpoKeplerlaan32201AZNoordwijkTelefoon:090087654321Internet:�www.spaceexpo.nlE-mail:�info@spaceexpo.nl
StichtingTechniekpromotiePostbus5135600MBEindhovenTelefoon:0402473300Internet:www.techniekpromotie.nlE-mail:�info@techniekpromotie.nl
23
TechniekMuseumDelftp/aTUDelft,afdM&CPrometheusplein12628ZCDelftTelefoon:0152785200Internet:www.museum.tudelft.nlE-mail:museum@tudelft.nl
Technika10Internet:www.technika10.nl
TechnoplanetPostbus55426802EMArnhemTelefoon:0264455018Internet:www.technoplanet.nlE-mail:info@technoplanet.nl
Technopolis®
Technologielaan2800MechelenTelefoon:�+32(0)15342000Internet:www.technopolis.beE-mail:mijnbezoek@technopolis.be
TeylersMuseumSpaarne162011CHHaarlemTelefoon:0235160960Internet:www.teylersmuseum.nlE-mail:info@teylersmuseum.nl
TwentsTechniekmuseumHEIMIndustriestraat97553CKHengeloTelefoon:0742430054Internet:��www.techniekmuseumheim.nlE-mail:��info@techniekmuseumheim.nl
UniversiteitsmuseumUtrechtLangeNieuwstraat1063512PNUtrechtTelefoon:�0302538008Internet:www.uu.nlE-mail:info@museum.uu.nl
UniversiteitsmuseumGroningenOudeKijkin’tJatstraat7a9712EAGroningenTelefoon:0503635562Internet:�www.rug.nlmuseumE-mail:�museum@rug.nl
VerenigingvanLandelijkSamenwerkendePubliekssterren-wachten(LSPS)Min.vandenBrinklaan909251JJBurgumTelefoon:0511463295Internet:www.lsps.nlE-mail:verenigingLSPS@zonnet.nl
24
sustaining members
BrunsbvPostbus475570AABergeijkTelefoon:�0497577027Internet:www.bruns.nlE-mail:�info@bruns.nl
HeijmerinkWagemakersOverijsselhaven713433PHNieuwegeinTelefoon:0306060823Internet:www.hwva.nlE-mail:info@hwva.nl
NorthernLightPostbus376811031BHAmsterdamTelefoon:�0205353737Internet:www.northernlight.nlE-mail:info@northernlight.nl
PerspektStudio’sH.N.Werkmanweg152031BAHaarlemTelefoon:0235316312Internet:�www.perspektstudios.nlE-mail:�info@perspektstudios.nl
TotemsVeemkade3321019HDAmsterdamTelefoon:0205091311Internet:www.totems.nlE-mail:amsterdam@totems.nl
ZKAConsultants&PlannersBVPostbus48334803EVBredaTelefoon:0765658877Internet:www.zka.nlE-mail:info@zka.nl
25
Tekst: VSC–MarjellevanHoornOpmaak: StudioBassa,CulemborgDrukwerk: DrukkerijVerschoor,CulemborgVSC,VerenigingvansamenwerkendecentraenmuseainwetenschapentechniekPostbus4211000AKAmsterdamTelefoon:+31(0)205313221Fax:+31(0)205313535Email:info@sciencecentra.nlWebsite:www.sciencecentra.nl
DeVSContvangtsubsidievan: