Vernieuwend strategisch plannenop gemeentelijk niveau

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Philippe Van Wesenbeeck

Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning Stad Gent

Lange traditie in Gent inzakeplanmatige stadsontwikkeling

• hedendaagse benadering stadsontwikkeling gestart injaren ‘70

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

jaren ‘70• inhoudelijke visie stadsontwikkeling sterk gestuurd

vanuit bestaande structuur en kwaliteiten• veel aandacht naar historische en landschappelijke

elementen• strategische stadsplanning aan basis stadsontwikkeling

Syntheseplan stedelijke structuur (1971)

• resultaat uitstedenbouwkundigewedstrijd “Gent Morgen”

• Leie- en Scheldevallei

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

• Leie- en Scheldevalleibepalend voor destadsontwikkeling

Gemeentelijk algemeen structuurplan (1982)

• reeds veel aandachtnaar robuustegroenstructuur met

– Leie- en Scheldevallei

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

– Leie- en Scheldevallei

– groenassen vanuitcentrum naarbuitengebied

Groenassen

• toen concept, vandaaggrote delen uitgevoerd

• opgevat als kralensnoervan publieke groene

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

van publieke groeneruimte met fiets- envoetgangerspaden

• groene dooradering vanstedelijk weefsel

Ruimtelijke Ontwikkelingsstructuur 1993

• fundamentele strategischeopties uit plan 1982blijven

• verdere ontwikkeling naar– compacte stad

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

– compacte stad– groene stedelijke ruimtes en

intensieve recreatie– groene buffers tussen

conflicterende functies– natuur en extensieve

recreatie in de open ruimte

• opties stadsontwikkeling uitgewerkt in RuimtelijkStructuurplan Gent (2003)– visie– krachtlijnen– elementen voor gewenste ruimtelijke ontwikkeling

De strategische stadsplanning vandaag

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

– elementen voor gewenste ruimtelijke ontwikkeling– strategische projecten

• dynamiek bouwen en verbouwen door particulierenondersteunen opties = vergunningverlening volledigafgestemd op opties RSG

• meerdere (nieuwe) instrumenten voor kwaliteitsvolleuitvoering inhoudelijke opties (vanbestemmingsplan tot stedenbouwkundig onderzoek)

Visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Gent

• Gent als mozaiek vanfragmenten met eigenheid

• Gent als kwaliteitsvollewoonstad

• Gent als “veelzijdige en

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

• Gent als “veelzijdige eneigenzinnige kennis- encultuurstad”

• Gent als stad van torens enrivieren

(uit ruimtelijk structuurplanGent, 2003)

Krachtlijnen voor de ruimtelijke ontwikkeling

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Gent aan de samenvloeiing van Schelde enLeie en op twee infrastructuurkruisen: Gentals zandloper

haven en Schelde als twee wiggen inhet weefsel: Gent met vier stedelijkewoonlobben

vier hoofdsteenwegen in de woonlobben alsdragers van hoofdstamlijnen van openbaarvervoer

stadsboulevard R40 en grote ring R4 alsverbindingen

stedelijke functies aan de stadsboulevard, grootstedelijkefuncties aan de knooppunten van de R4 en de vierhoofdsteenwegen

bij elke woonlob een groenpoolverbonden door een groene ring

Schematische voorstelling van de gewenste ontwikkeling

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Enkele nieuwere instrumenten gebruikt in de strategische stadsplanning

Inrichtingsplan Arbed siteGentbrugge

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Masterplan Dok Noord (ACEC)

Stadsprojecten voor uitvoeringstrategische opties

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Project groenassen – nieuwewijkparken

groenas 3 - Baudelopark tot groenpool Gentbrugse Meersen

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Projecten voor bijkomende wijkparken

bijgaardepark

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

arbedpark park “prettige wildernis”

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Projecten publieke ruimte –Integraal Plan Openbaar Domein(IPOD 1 – 2 en binnenkort 3)

Inleiding

Het Integraal Plan Openbaar Domein (IPOD) is eenalgemeen kader voor de vormgeving van de openbareruimte. Het integraal plan is geen bindend document.

Het doel is samenhang nastreven voor de inrichting vanstraten en pleinen door integraal te werken.

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

straten en pleinen door integraal te werken.

Er is gekozen voor een benadering met een globale enbrede aanpak van de gehele stad, in plaats van eenmeer detaillistische aanpak voor een beperkt gebied

Het IPOD zal uitsluitend gebruikt worden binnen dediensten

Planningscontext en analyseDeel 1

Werkwijze

Een analyse gewenst naar herkenbare stadsfragmenten.Hiervoor worden 2 invalshoeken gehanteerd:

1. een historisch topografische indeling: Daarbij wordt uitgegaan van de specifieke

kenmerken behorend tot de stedelijkeontwikkeling in de diverse tijdsperioden.

De historisch topografische indeling is van belangvoor de identiteit van de verschillende gebieden.

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

2. de functie en de betekenis van de diverseonderdelen van de stad:

het winkelgebied met een wervendpubliekskarakter,

de formele en verzorgde opzet van de officiëlepleinen van de stad,

de gezellige, besloten en ongedwongen sfeer vaneen woongebied

en de functionele en toegankelijke opzet van dehandelszones.

Synthesekaart

Indeling naar ontwikkelingsperiodes engebiedscategorieënDeel 2

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Deel 3

Oude ontwikkelingsperiode

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Project Gentse Kanaalzone

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Hoofddoel van het project

Versterking van de verdere economische ontwikkeling van het zeehavengebied, métaandacht voor de leefbaarheid van de kanaaldorpen en voor de aanwezige natuur enlandbouw

Kenmerken van het project

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Kenmerken van het project

• voorbeeld van gebiedsgericht geïntegreerd beleid al sedert 1993!• strategisch plannen vanaf het begin• open communicatie• informeel bestuurlijk netwerk tussen gemeenten, Vlaamse overheid, provincie en

vele maatschappelijke actoren

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen23

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen24 Joris Voets and Filip De Rynck, 2005.

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen25

Strategisch plan = coherentetoekomstvisie

• Ter goedkeuring voorgelegd aan allebetrokken instanties

• Basis voor juridisch vastleggen van

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen26

• Basis voor juridisch vastleggen vanwoonzones, economische zones enbufferzones (ruimtelijkeuitvoeringsplannen)

• Basis voor uitvoering (acties)

• Monitoring in Jaarverslag enJaarprogramma

Uitvoering met acties in volgende domeinen

• Economie

• Leefbaarheid

• Infrastructuur en mobiliteit

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

• Infrastructuur en mobiliteit

• Milieu en natuur

• Andere

27

Voorbeeld: acties leefbaarheid voor 2012

1. Inrichten koppelingsgebieden (VLM)2. Herinrichting dorpskernen (gemeenten)3. Aanpak onleefbare woningen (Havenbedrijf – AMT –

PROVAG)

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen28

3. Aanpak onleefbare woningen (Havenbedrijf – AMT –PROVAG)

4. Aanpak weren doorgaand vrachtverkeer(Projectbureau i.s.m. verschillende partners)

5. Beplanting en geluidswering R4 (AWV en NMBS/AMT)

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen29

gewenste ruimtelijke structuur Gent

Sterke samenhang strategische stadsplanningmet strategische opties grootstedelijk gebied

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Actieplan grootstedelijkgebied Gent

• uitvoering vanaf 2005 vooralaangestuurd door lokalebesturen

• basis voor interessantesamenwerkingsverbanden

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

samenwerkingsverbandentussen lokale besturen opniveau strategisch project

• optie om vanaf 2013 met lokalebesturen zelf monitoring ennieuwe strategische(stadsregionale) oefening op tezetten

1. Opvolging van de kwantitatieve taakstellingen

Jaarverslag 2009 Ruimtelijk structuurplan Gent

(Twee)jaarlijkse monitoring van de strategischestadsplanning sinds 2004

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

1. Opvolging van de kwantitatieve taakstellingen2. Evaluatie van strategische (kern)projecten3. Aanbevelingen

Overlegstructuur uitvoering RSG 2008-2012

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

1300 bijkomende woningen per jaar,waarvan 300 sociale woningen

• Bijkomend juridisch aanbod 2002-2010: 4895 woningen• Bijkomend vergunde woningen 2002-2010: 8886 woningen

75% van taakstelling 1300 won/jaar maar slechts 9673 bijkomende gezinnen (ca. 1075/jaar)

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

• 914 bijkomend vergunde sociale woningen (slechts 1/3 vantaakstelling) Geen duidelijke cijfers – tool in opmaak Veel vernieuwbouw (leidt tot lager aantal) Inhaalbeweging in komende jaren

• Effectief bijgekomen woningen zijn vooral meergezinswoningen(ruim 80 %) in het stedelijk gebied (ruim 90%)

1300 bijkomende woningen per jaar,waarvan 300 sociale woningen

toename woningen/ toename gezinnen

1451

1713 1673

1400

1600

1800

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

8951007

943

641761

816

1263

1109

903

607

760

1060

9121021

1196

0

200

400

600

800

1000

1200

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

jaar

aan

tal

bijkomend vergunde woningen bijkomend aantal gezinnen

Hoe stuurt de stad de processen/taakstellinginzake wonen?

Verhogen aandeel sociale woningen

Grootschalige woonstudie (afgerond 2010) Actualisatie woonbehoefte: geplande projecten vullen vraag in geeft nieuwe inzichten en reikt maatregelen/instrumenten aan

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Verhogen aandeel sociale woningen Zelf actief locaties zoeken i.f.v. sociale woningbouwprojecten 50/20-regel Bindend sociaal objectief Gecoördineerde aanpak DSRP en Dienst Wonen i.f.v. doorlooptijd “Task force sociaal wonen (2011)

Hoe stuurt de stad de processen/taakstellinginzake wonen?

Aandacht voor ééngezinswoningen Bescherming via algemeen bouwreglement (2008) Vrijmaken markt (officiële) studentenhuisvesting (algemeen bouwreglement) Expliciete bescherming in voorschriften van sommige RUPs Kavelproject AGSOB Kritische houding t.o.v. (te) dense projecten bij vergunningverlening

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Regisserende en faciliterende rol bij grote (private) woonontwikkelingen: Gasmetersite Site Ottenstadion Station Gent-Sint-Pieters Sidaplax Oude Dokken Alsberghe-Van Oost

Uitvoering strategische (kern)projecten

Kritische houding t.o.v. (te) dense projecten bij vergunningverlening Onderzoeken geschikte woontypologieën bij grote projecten

Over de strategische projecten

• op niveau van concept en uitwerking:visie en uitgangspunten RSGgerespecteerd

• timing is aandachtspunt

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

– Wat plannen we?– Welke middelen (mensen, tijd en kost)

Strategische stadsplanning onderdeel vanbeheers- en beleidscyclus (BBC)

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

– Welke middelen (mensen, tijd en kost)– Wat hebben we bereikt? => gerealiseerd resultaat (of effect

)– Hoe sturen we beleid bij?

WAAROM?Eigen management en BBC-rapportering

Planhorizon verschillend!!BBC = Gent 2020NLNieuw ruimtelijk strategisch plan = Plan Duurzame Stadsontwikkeling 2030

Schema met mogelijke samenhang verschillende strategische plannen

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Hoofdstrategische

doelstelling

Strategischedoelstelling

Strategischedoelstelling

Oefening 2013

Verwerken vanstrategische opties PlanDuurzameStadsontwikkeling 2030

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

Operationeledoelstelling

Project Activiteit

Acties

Projectoperationele

doelstelling

Project

Operationeledoelstelling

Activiteit

Acties

Stadsontwikkeling 2030naar doelstellingenboomGent 2020NL

Meer info

• Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning- Stad Gent

• 09 266 78 92

Werelddag v/d Stedenbouw 15 Nov. 2012 Mechelen

• 09 266 78 92

• ruimtelijkeplanning@gent.be

• www.gent.be