Post on 24-Dec-2014
description
Infrastructuur in de Stad Congres VRP-USI
DE SINGEL, ANTWERPEN, 12 MEI 2014
Marcel SMETSEmeritus Gewoon Hoogleraar, Vlaams Bouwmeester 2005-2010
Gustave Caillebotte, L’homme au balcon, Camille Pissarro: Boulevard de l’Opéra
Het geïntegreerd infrastructuurproject
Haussmann’s boulevards: sanering, transport, woningbouw, distributieconcept voorzieningen, publieke ruimte, stedelijk decor,…?
Eugene Haussmann, Plan d’ensemble, 1855
Het geïntegreerd infrastructuurproject
Haussmann’s boulevards: transport en hiërarchie van het stedelijk weefsel
Het geïntegreerd infrastructuurproject
Haussmann’s boulevards: sanering, woningbouw, sociale distributie,…
Het geïntegreerd infrastructuurproject
Haussmann’s boulevards: woningbouw, distributie voorzieningen, stedelijk decor,…
Het geïntegreerd infrastructuurproject
Haussmann’s boulevards: transport, ambiance, leesbaarheid van de stad,…
Gustave Caillebotte, Jour de pluie à Paris, Antoine Blanchard, Boulevard des Italiens
Het geïntegreerd infrastructuurproject
Haussmann’s boulevards: publieke ruimte als globale bouwsteen van de stad
L.Titz, Centralle Boulevards, Brussels, 1860’s Le Corbusier: Les Quatre Voies
De infrastructuur uiteengelegd
De oppositie tussen “straat” in de stad en “weg” daarbuiten
De infrastructuur uiteengelegd
Wegen-infrastructuur: de bevoegdheid van de “ingenieur”
Andrea Basilico, Genoa, 1997
De infrastructuur uiteengelegd Technocratische wegenkunde in de stad geïmporteerd door Ministeries voor Openbare Werken
M.Smets (photo), Houston, Texas, 2004
De terugkeer naar de ontwerpdiscipline Het onvermijdbare ontwerp: ingevolge het NIMBY-effect
NANTES: nouveau franchissement: uittreksel Presse Océan versus schema Rapport M.Smets: Coeur de l’Agglomération nantaise, 2012.
De terugkeer naar de ontwerpdiscipline Het onvermijdbare ontwerp: ingevolge de intrinsieke complexiteit
Vlaamse Overheid: beslissingsboom voor wegenaanleg
De terugkeer naar de ontwerpdiscipline
Het onvermijdbare ontwerp: ingevolge de onwerkbare besluitvorming
De terugkeer naar de ontwerpdiscipline
Marcel SMETSVlaams Bouwmeester
www.vlaamsbouwmeester.be
Handelsbeurs Gent25.02.2010
Het onvermijdbare ontwerp: de natuurlijke claim van de Vlaams Bouwmeester
Studiedag
Infrastructuur
in contextInleiding op het congresthema
Studiedag “Infrastructuur in context” – Bestaansreden
Het belang van de infrastructuur ligt verscholen in zijn intrinsieke kenmerken. Hij is tegelijk:
• publieke investering:
om te renderen moet infrastructuur meer bereiken dan mobiliteit te verbeteren
• publieke verschijningsvorm:
de kwaliteit en het karakter van de infrastructuur markeert een land, is bij definitie een “landmark” – zie ook ViA – en bepaalt de “branding” van ons territorium
• publieke ruimte:
nergens komen meer gebruikers samen dan in de transport-infrastructuur, plekken van interactie en samenkomst vandaag
We kunnen ons dus niet veroorloven om geen kwalitatief ontwerp tot stand te brengen
Congres “Infrastructuur in de Stad” – Veranderde situatie
Sinds 2010, werpen een aantal veranderde omstandigheden een nieuw daglicht op het thema:
• eigen positie:
niet langer Bouwmeester maar academicus: meer kritische reflectie dan stimulerende rol
• meer aanvaarding belang infrastructuur:
afgaand op literatuur en ontwerpaccenten in diverse architectuur-en landschapsopleidingen, wint de overtuiging omtrent de zin van
infrastructureel ontwerp onbetwistbaar veld. De vraag is dus wat die mentaliteitswijziging in de praktijk veranderd heeft.
• ander klemtonen Vlaams Bouwmeester:
omdat stimulus op vlak van infrastructuur sinds 2010 is afgenomen, is het interessant van na te gaan wat van de initiële inspanning is overgebleven. Is de boodschap door andere besturen/ instanties overgenomen?
Congres “Infrastructuur in de Stad” – Doel van deze bijdrage
Poging tot indeling van de ontwerpmatige ingrepen m.b.t. infrastructuur die vandaag (in Vlaanderen) de kop opsteken:
• de optimalisatie van het design: infrastructuur als object
• de infrastructurele afstemming op het omringend landschap: stedelijk of natuurlijk
• het infrastructureel ontwerp als bron van nieuwe opportuniteiten: potentiële ontwikkelingen of hertaling van de opgave
• de hertaling van infrastructuur als conceptuele grondslag van een omvattend stedenbouwkundig plan
Ney & Partners – Voetgangersbrug Knokke-Heist
De constructieve logica laten spreken
Optimaal design voor het object
Feichtinger architectes – Voetgangersbrug Oude Dokken Gent (2008)
De kracht van eenvoud laten spreken
Optimaal design voor het object
Brug over de Koninklijke Baan, Wenduine – West 8
Optimaal design voor het object
De symbolische betekenis tot uitdrukking brengen
Ney & Partners, Oosterweelverbinding, Antwerpen
Optimaal design voor het object
Design & Built aantrekkelijk maker
Bruggen te Meerhout en Antwerpen (Ney & Partners) – Passerelles te Mechelen (Feichtinger architectes)
De toegenomen aandacht voor de vormgeving in Vlaanderen
Optimaal design voor het object
De infrastructurele inpassing in het landschap
Landschappelijke inpassing AX (Technum)
Referentieontwerp N19 Geel-Kasterlee
De infrastructurele inpassing in het landschap
De infrastructurele inpassing in het landschap
Gunningsprijsvraag missing link NZ Kempen (Robbrecht &Daem)
Oude Landen
Roozemaai
spoo
rlijn
12
spoo
rlijn
Ekeren
Fort van Merksem
autosnelweg E19
A12
Gemeente Brasschaat
Peerdsbos
Vordenstein
gemeente Schoten
District Merksem
District Antwerpen
district
Bron luchtfoto: Google
Luch
tbal
STUDIEGEBIED NOORDERPARK
PROJECTGEBIED LAAGLANDPARK
Open Oproep 1612 Groenendaallaan
De infrastructurele inpassing in het landschap
Bas Smets, landschapsarchitecten
De infrastructurele inpassing in het landschap
Laaglandpark Groenendaallaan Antwerpen
Bas Smets, landschapsarchitecten
De infrastructurele inpassing in het landschap
Laaglandpark Groenendaallaan Antwerpen
De aanpassing van het infrastructureel landschap
Dorpskernvernieuwing Nieuwkapelle – Vectris
Masterplan Wachtebeke-centrum – BUUR
De aanpassing van het infrastructureel landschap
De aanpassing van het infrastructureel landschap Transformatie klaverblad Lummen (Omgeving)
De aanpassing van het infrastructureel landschap Transformatie N80 tangent in Sint-Truiden (Omgeving & Mint)
Technum: Verhoging Bruggen Albertkanaal, 2009.
De aanpassing van het infrastructureel landschap
Technum: Verhoging Bruggen Albertkanaal, 2009.
De aanpassing van het infrastructureel landschap
Ney & Partners, Oosterweelverbinding, Antwerpen
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Singel wordt gearticuleerd ringlandschap te Antwerpen
Project Groene Singel – AG Stan
Stedenbouwkundige studie Scheldebrug –BUUR (2006)
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Brug wordt stedelijke herontwikkeling
Stedenbouwkundige studie Scheldebrug –BUUR (2006) Referentieontwerp tweede Scheldebrug
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Brug wordt stedelijke herontwikkeling
Turnhouts Plateau – TV Office (Kersten Geerts David Van Severen) / Technum
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Doortocht wordt dijklichaam in Turnhout
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Doortocht wordt dijklichaam in Turnhout
Turnhouts Plateau – TV Office (Kersten Geert David Van Severen) / Technum
Martelarenlaan en Park Bellevue, Leuven – H+N+S Landschapsarchitecten +Artgineering
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Doortocht wordt wijkpark Bellevue te Leuven
Martelarenlaan en Park Bellevue, Leuven – H+N+S Landschapsarchitecten + Artgineering
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Doortocht wordt wijkpark Bellevue te Leuven
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Pendelparking wordt recreatief circuit
Open Oproep Pendelparking Oostkamp: winnend project Artgineering- H+N+S -Landschapsarchitecten
Open Oproep Pendelparking Oostkamp: winnend project Artgineering- H+N+S -Landschapsarchitecten
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Pendelparking wordt recreatief circuit
Het infrastructureel ontwerp als opportuniteit
Stedenbouwkundige inpassing Spartacusproject, Lanaken – uapS
De tramhalte wordt bron van kernvorming
Infrastructuur als onderdeel van stedelijk project
Ondertunneling Leuvense ring herstelt binding stad en station
Leuven Stationsproject (Projectteam Stadsontwerp + Manuel de Solà-Morales, 1997-2001) (Foto. M.F Plissart)
Infrastructuur als onderdeel van stedelijk project
Ondertunneling Leuvense ring herstelt binding stad en voorstad
Leuven Stationsproject (Projectteam Stadsontwerp + Manuel de Solà-Morales, 1997-2001) (Foto. M.F Plissart)
Infrastructuur als onderdeel van stedelijk project
Busstation organiseert stationsplein en markeert asymmetrie site
Leuven Stationsproject (Projectteam Stadsontwerp + Manuel de Solà-Morales, 1997-2001) (Foto.H. Timmerman, R.Feliu)
Infrastructuur als onderdeel van stedelijk project
Compacte stadsuitbreiding tussen Maas en regionale verbinding
Masterplan “Stad aan de Maas”, Maaseik (TV 360- Bas Smets landschapsarchitecten)
Infrastructuur als onderdeel van stedelijk project
Publieke ruimte busstation aanzet re-configuratie stadstangent
Heraanleg busstation aan stedelijke tangent Maaseik (Bas Smets, landschapsarchitecten)
Infrastructuur als onderdeel van stedelijk project
Wegenaanpassing geeft onderscheid in hiërarchie en vergroening
Winnende inzending Open Oproep Kempische Poort Hasselt ( CS Venhoeven -Arcadis)
Infrastructuur als onderdeel van stedelijk project
Nieuw wegentracé verandert de ruimtelijke opgave
Inzending Open Oproep Kempische Poort Hasselt (uapS –Parijs)
Infrastructuur als onderdeel van stedelijk project
Invalsweg wordt verdichtingspotentieel voor industriepark
Inzending Open Oproep Kempische Poort Hasselt (uapS –Parijs)
Infrastructuur als onderdeel van stedelijk project
Invalsweg wordt verbinding tussen stadsdelen
Inzending Open Oproep Kempische Poort Hasselt (uapS –Parijs)
Congres “Infrastructuur in de Stad” – Conclusie
In het besef dat infrastructuur de grondslag vormt van de verstedelijking en dus in realiteit haar ruimtelijke structuur bepaalt, dient het infrastructureel ontwerp zich fundamenteel toe te leggen op die structurerende rol.
Dit impliceert meer dan het “aanvaardbaar” maken van de infrastructuur
• door de “juiste” vormgeving van het “kunstwerk”
• door de integratie in of afstemming op het omringend landschap
Het vereist dat het infrastructuurconcept wordt ingepast in een meer omvattend ruimtelijk/ stedenbouwkundig project
•integrale in plaats van sectorale aanpak
•gebruikersafstemming tijdens de ontwerpfase in plaats van correctie in functie van belangeninterest nadien
•trans-disciplinair projectteam onder leiding van ontwerper
Gustave Caillebotte, L’homme au balcon, Camille Pissarro: Boulevard de l’Opéra
Het geïntegreerd infrastructuurproject
Haussmann’s boulevards: sanering, transport, woningbouw, distributieconcept voorzieningen, publieke ruimte, stedelijk decor,…
VRP-USI CONGRES: Infrastructuur en de Stad DE SINGEL, ANTWERPEN, 12 Mei 2014
Marcel SMETSHet geïntegreerd infrastructuurontwerp: basis van het ruimtelijk project
Smets-uapS- TVE: Projet des Transformations , Ile de Nantes, 2012.