Titel-dia

S U B - E N U R B A N I S A T I E

S U B - E N U R B A N I S A T I E

Krimp is het einde van de suburbanisatiegolf 1970-2000

De stad

d e s t a d

instroom

d e s t a d

instroom = attractie

geen uitstroom

d e s t a d

geen uitstroom = binding

DORP EN STAD: CONTRAMAL

Het succes van de stad is het gaspedaal van de krimp

Agenda

Wat is krimp?

- minder mensen op een plek

- ze vertrekken niet, er komen er minder

- vanwege te lage kwaliteit in vergelijking met andere opties

Agenda

Wat is groei?

- meer mensen op een plek

- ze komen niet, er vertrekken er minder

- vanwege een hoge kwaliteit in vergelijking met andere opties

Agenda

Wat doet krimp?

- kan leiden tot regionale segregatie

- kan leiden tot nog meer kwaliteitsverlies en krimp

- kan kwetsbare groepen belemmeren in hun perspectieven

• ouderen

• kinderen uit lage inkomensgroepen

Agenda

DORP EN STAD: GELIJKENIS

IN PROBLEMATIEK

- krimpend dorp = naoorlogse wijk

- kern van het fysieke probleem zit in naoorlogse voorraad

- kern van het sociale probleem zit in gebrek aan perspectief

Agenda

DORP EN STAD: GELIJKENIS

IN PROCES

- van ontkenning

- via innige omarming en grootse (sloop)opgaven

- naar maatwerk voor kwalitatieve en sociale versterking

Agenda

DORP EN STAD: GELIJKENIS

IN AANPAK ?

- ruimtelijk: mooier (met minder)

- sociaal:

• ouderen: zelforganisatie - mantelzorg - ontmoeting

• kinderen: onderwijs - 7 tot 7 - gezondheid - participatie

Titel-dia

dia

Wat is krimp?

• Minder mensen?

• Teveel huizen?

• Meer ouderen, minder jongeren?

• Schaalvergroting

>>> Raakt alle sectoren: wonen, werken, winkels, onderwijs, welzijn,

cultuur en sport , zorg, openbare ruimte, bereikbaarheid

Kortom: wonen én leefbaarheid

dia

Dilemma’s….

• Concurrentie of samenwerking? Prisoners dilemma…

• Regionaal, subregionaal, gemeentelijk?

• Top down/bottom up?

• Bestuurders of bewoners?

dia

Uitgangspunten plan

• Sturing beperkt. Samenwerken met bewoners, partners en buren

• Kwaliteit leidend, niet kwantiteit

• Motto: ‘samen (regionaal) wat moet, alleen (lokaal) wat kan’

• Innovatie ontstaat uit verbinding

Dia

Proces

1 Inventarisatie en analyse (september 2010 – januari 2011)

2 Bestuurlijke consultatie: welke richting? (december 2010, februari 2011)- spreiden / concentreren?- in hoeverre sturen?- wat lokaal, wat regionaal?- rol en samenwerking maatschappelijke partners- betrekken inwoners en bedrijven

3 Maatschappelijke consultatie (maart – mei 2011)

4 Besluitvorming (juni – nov 2011)

5 Uitvoeringsprogramma (jan 2012– juli 2013)

dia

Wat is er aan de hand?

dia

Titel-dia

Demografische ontwikkelingen

dia

Demografische ontwikkelingen

Toenemend sterftesaldo, afnemend vestigingssaldo

dia

Demografische ontwikkelingen

Huishoudens: stabilisatie totaal, maar grote verschuivingen daarbinnen

dia

Oldambt

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

2010

2015

2020

2025

2030

2010

2015

2020

2025

2030

2010

2015

2020

2025

2030

2010

2015

2020

2025

2030

2010

2015

2020

2025

2030

Alleenstaand en stellen

zonder kinderen

t/m 29

Alleenstaand en stellen

zonder kinderen

30 t/m 64

Alleenstaand en stellen

zonder kinderen

65+

Gezinnen

t/m 44

Gezinnen

45+

Demografische ontwikkelingen

dia

-750

-500

-250

0

250

500

75019

90

1994

1998

2002

2006

GeboortesaldoVestigingssaldo

-20%

-10%

0%

10%

0-14

jaar

15-2

4 ja

ar

25-4

9 ja

ar

50-6

4 ja

ar

65-8

4 ja

ar

85 ja

ar e

.o.

-20%

-10%

0%

10%

0-14

jaar

15-2

4 ja

ar

25-4

9 ja

ar

50-6

4 ja

ar

65-8

4 ja

ar

85 ja

ar e

.o.

-20%

-10%

0%

10%

0-14

jaar

15-2

4 ja

ar

25-4

9 ja

ar

50-6

4 ja

ar

65-8

4 ja

ar

85 ja

ar e

.o.

Gebiedstypen

• Stedelijk gebied• Centrumdorpen• Basisdorpen• Woondorpen en landelijk gebied: de andere kernen en

platteland

Zegt meer dan gemeentegrenzen!

dia

-3%-2%-1%0%1%2%3%

Sted

elijk

geb

ied

Cen

trum

dorp

en

Basis

dorp

en

Woo

ndor

pen

+

land

elijk

geb

ied

Reg

io O

ost-

Gro

ning

en

Demografische ontwikkelingen

dia

Verhuisstromen reëel 3

Verhuizingen per gemeente (CBS)

• Oost-Groningen grote verschillen!

Verhuisstromen reëel 1Hoofdlijn1. Jong naar de stad uit alle

gebieden2. ‘Settelen’ rondom de stad3. Verder afzakken naar zuid4. Gebrek instroom noord en

oost en daardoor krimp5. Op den duur ook natuurlijke

krimp

Stromen naar leeftijd (CBS)

15-24

25-65

85+

1

2

3

4

5

Demografische ontwikkelingen

dia

Noord

WestZuidoost

Assen

Emmen

Groningen

Rest

Nederland

Duitsland

Wonen

• Kwalitatieve opgave! Vooral meer nultreden huur

• Transformatieopgave: vooral bestaande voorraad en erg duur

• Particuliere voorraad: kans op waardedalingen

• Uitbreidingsambities vaak riskant: samenhang met bestaande voorraad

• Woningmarkt is subregionaal, afspraken worden per gemeente gemaakt.

• Corporaties al flinke stappen gemaakt

dia

Werken

• Verhouding werkenden – niet werkenden groeit schever

• Arbeidskrachten in de zorg en de techniek: knelpunt!• Ruim baan voor starters!

dia

Grijze druk (aandeel 65-plussers) Demografische druk (aandeel niet-beroepsbevolking)

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

50%

Groninger

Veenkoloniën

Oldambt Westerwolde Groninger

Veenkoloniën

Oldambt Westerwolde

2000

2010

2020

2030

Winkels

• Door schaalvergroting komen kleinere supermarkten onder druk

• Internetwinkelen bedreiging, maar ook oplossing • Winkelgebieden stedelijke kernen: compacter en hogere

kwaliteit

dia

Opvang en onderwijs

• Van 15.000 naar 11.000 basisschoolleerlingen• Nu 100 basisscholen, straks 50-80• Relatief veel zwakke scholen

• Redenen tot samenwerking: onderwijskwaliteit, BSO/TSO, personeel

• Spanning tussen identiteit, bereikbaarheid, kwaliteit• VO: na 2020 merkbare terugloop

dia

Welzijn, cultuur en sport

• Terugloop bevolking ook merkbaar in draagvlak sport, verenigingsleven

• Ontmoetingsmogelijkheid cruciaal! Maar wel initiatief uit dorpen nodig…

• Grootschalige voorzieningen onder druk: theaters, zwembaden, bioscopen… samenwerking!

dia

Zorg

• Zorgvraag neemt toe, vooral door groei 75-plussers

• Zorgvoorzieningen: concentratie dus grotere afstanden

• Huisartsen: opvolgingsproblemen in dorpen

• Ziekenhuisfusie; wat is het effect in de gemeenten?

• Dreigend personeelstekort zorg

dia

Wat is onze visie en onze strategie

dia

faciliteren

regisseren

compenseren

concurreren

reparatie innovatie

veel sturing

weinig sturing

faciliteren

regisseren

compenseren

concurreren

reparatie innovatie

veel sturing

weinig sturing

subregio

gemeente

regio

faciliteren

regisseren

compenseren

concurreren

reparatie innovatie

veel sturing

weinig sturing

subregio

gemeente

regio

ontwikkelen bedrijvighei

d platform vervoer

arbeidsmarkt zorg &

techniek

ketenontwikkeling wonen &

zorg

toekomst primi

onderwijs

zorg innovatie platform

winkelcentra

woon & basis

dorpen beleid

woningbouw &

transformatie

platform voor particuliere voorraad

cultuur & sport

Wat is onze agenda?

dia

prioritering

imp

act

urgentie

ontwikkelen bedrijvighei

d

platform vervoer

arbeidsmarkt zorg &

techniek

ketenontwikkeling wonen &

zorg

toekomst primair

onderwijs

zorg innovatie platform

woon & basis

dorpen beleid

woningbouw &

transformatie

platform voor particuliere voorraad

cultuur & sport

Extra hoge urgentie

- basisonderwijs

- onderwijs en arbeidsmarkt

- zorg

- particuliere woningvoorraad

Wat is onze agenda?

dia

Hoge urgentie

- economie

- leefbare dorpen

- prestatieafspraken

- cultuur en sport

Wat is onze agenda?

dia

Wat gaan we doen?

dia

8 samenwerkingclusters

8 opgaven

8 netwerken

1 kwartiermaker:eind 2012 plannen

uitvoeringsgereed en voorzien van budget

Wat gaan we doen?

dia

Hoe gaan we inbedden?

dia

Een vlinder…

dia

Een vlinder…

dia

ag

en

da

dragende vleugels

Een vlinder…

dia

ag

en

da

dragende vleugels

maatschappelijk – regionaal

overheid – regionaal

dia

SG RWLP

Portefeuille-houders

Ambt ondersteuning

opgaven Werkgroepen

Best overleg maatsch. veld

Economie

Wonen part

Arbeidsmarkt en onderwijs

Cultuur en sport

Zorg

Prim onderwijs

Wonen (prest)

Nw Burgerschap

dia

SG RWLP

Portefeuille-houders

Ambt ondersteuning

opgaven Werkgroepen

Best overleg maatsch. veld

Economie

Wonen part

Arbeidsmarkt en onderwijs

Cultuur en sport

Zorg

Prim onderwijs

Wonen (prest)

Nw Burgerschap

Van concurrentie naar samenwerking

• Geef inzicht in gemeenschappelijke problematiek

• Breng in contact: werkgroepen, Toogdagen, helpdesk, site

• Neem initiatief en laat op tijd los

• Beloon voorbeelden en positionering

• Eerlijk delen leidt tot concurrentie…

• Dwang en straf verlammen!

dia

Bewoners: sluitstuk of startpunt?

• Uit het oog = uit het hart

• Nieuwe rollen: in zorg, cultuur, vervoer, beheer, bouw en daarmee innovatiekracht van belang

• Breekbaarheid: ouderen & kinderen

dia

Titel-dia