Welzijn: rode draad doorheen je jeugdbeleid

VVJ Basismodule welzijn en onderwijs – sessie 1

Hoeveel % van de Vlaamse kinderen groeit op onder de armoededrempel? a) 5,2b) 10,0c) 14,5

2011, Vlaamse Armoedemonitor

Hoeveel % van de kinderen geeft aan gepest te worden?a) 24,0b) 31,6c) 38,0

2013, Unicef rapport ‘child well-being in rich countries’

Hoeveel % van de meisjes heeft op haar 18de al minstens eenmaal zelfmoord overwogen?a) 15,2 b) 20,0 c) 27,6

Onderzoek UGent

Hoeveel % van de jongeren geeft aan dat de aanwezigheid van verschillende culturen een verrijking is voor de samenleving?

a) 48,5b) 66,3c) 84,3

2012, JOPmonitor

Hoeveel % Belgische k&j geeft aan in erbarmelijke woningen te wonen= lekkend dak, geen douche of bad, geen toilet binnena) 2,7b) 6,5c) 13,4

2013, Unicef

Hoeveel % van de leefloners is jonger dan 25?a) 13,8b) 19,5c) 29,5

Rapport POD Maatschappelijke Integratie, armoedebestrijding, sociale economie en grootstedenbeleid

Hoeveel % vroegtijdige schoolverlaters is er in Vlaanderen?a) 5,7%b) 8,7%c) 13,7%

Statistics Belgium

Hoeveel tienerzwangerschappen (15-19 jaar) zijn er op 1000 jongeren?a) 12,5b) 18,6c) 27,2

2013, Rapport Well-being, Unicef

Hoeveel % van de jongeren geeft aan ‘dikwijls’ tot ‘voortdurend’ gevoelens van eenzaamheid te ervaren?

a) 3,5b) 7,0c) 11,0

Onderzoek In Petto en Trendwolves

Hoeveel % van de jongeren gelooft dat hem/haar een schitterende toekomst wacht?a) 42,8%b) 56,4%c) 68,3%

2012, JOP monitor

Wat is Wel-zijn?•

Alle beleid draagt bij aan welzijn. En dus draagt elke beleidssector, elke dienst bij aan welzijn,

Ook vandaag: brede invulling van welzijn

Waarde in zich dragen VS doelbewust welzijn nastreven

Defensieve vs offensieve benadering

Defensief het bestrijden van sociale problemen(curatief)

Offensief het verbeteren van het welbevinden, ook als er zich geen probleem voordoet(preventief)

Defensieve vs offensieve benadering

Defensief Handelingsmogelijkheden van een doelgroep beperken

Offensief Handelingsmogelijkheden van een doelgroep uitbreiden

Defensieve vs offensieve benadering

Defensief Niet vrijwillig

Offensief Meer kans op vrijwillige deelname

We oefenen!

Defensief

Oplossen van problemen

Handelingsmogelijkheden beperken

Niet vrijwillig

Offensief Verbeteren welbevinden alle k&j

Handelingsmogelijkheden verbreden

Meer kans op vrijwillige deelname

Jeugdbeleid: in de eerste plaats offensief welzijn

MAAR jeugdbeleid in de brede zin heeft ook oog voor het defensieve stuk

Jeugd als categoriaal domein

Categoriale jeugdreflex is een interne horizontale kwaliteitsdynamiek die streeft naar een goed en geïntegreerd lokaal (jeugd)beleid. De categoriale jeugdreflex brengt leefwereldperspectief in het beleidsdiscours en richt zich breed naar alle levenssferen van kinderen en jongeren. De categoriale jeugdreflex is meer dan een eenzijdige doelgroepenbenadering. Het plaatst kinderen en jongeren in een bredere samenlevingscontext.

Jeugd als categoriaal domein

Jongeren maken deel uit van de maatschappij via het onderwijs, verkeer, milieu, hulpverlening,… Dus: lokaal jeugdbeleid omvat alle beleidsmaatregelen met effect op de leefomgeving en de leefwereld van kinderen en jongeren

Vs historisch sectorale structuur van steden en gemeenten

Goed jeugdbeleid heeft nood aan het overstijgen van die sectorale ordening MAAR staat er niet tegenover!

WELZIJNSBELEID Categoriaal beleid

Sectoraal beleid MigrantenSeniorenKansarmen

Enkele Beleids-sectoren

Onderwijs- beleidEducatieVormingAlfabetisering

Sociaal BeleidZorgOpbouwwerkArmoede-bestrijding

Cultuur- beleidKunstSportToerismeMedia

Ruimte- BeleidRuimtelijke ordening VerkeerMilieu

JeugdwerkJeugd-bewegingenJeugdhuizenFuifbeleidSpeelplein-werkingJIP¨…

Voorbeelden m.b.t. kinderen en jongeren

ScholenCLB

JACIntegrale jeugdzorgKinderopvangCAW/OCMW aanbod naar kinderen

SportclubsMuseaBibliotheekCJP

Rondhang-plekkenKindvriendelijke wijkenFietspadenSpeelbos

JEUGD-BELEID

Waarom lokaal inzetten op jeugdwelzijn?• Jeugdbeleid is er voor alle kinderen en jongeren

• Aanbod kan niet los staan van (lokaal) beleid

• Inspelen op lokale verschillen

• BBC en (nu nog…) decreet lokaal jeugdbeleid

• Maatschappelijk debat• 1 kind op 10 groeit op in armoede• Aandacht voor psychische problemen groeit• Plaats van kinderen en jongeren in de openbare ruimte• Radicaliseringsdebat

Uitdagingen

• Individueel vs groepsgericht

• Nutteloze speelsheid vs speelse nuttigheid

• Wat zijn de grenzen van jeugdwelzijn?

Rol jeugddienst binnen welzijnsbeleidWelzijn= • Fysieke• Psychische• Materiële

Situatie

Dus: Welzijn als “te bereiken toestand” statischOverheid ‘stelt vast’ en zorgt voor de juiste voorzieningen om die toestand te bereiken, en zorgt ervoor dat die voorzieningen toegankelijk zijn.

Rol jeugddienst binnen welzijnsbeleidOf: Welzijn als leerproces evolutief, niet statischwaarbij de doelgroep zelf wordt betrokken om te bepalen wat welzijn is…

Sterkte van de jeugddienst in het uittekenen van een jeugdwelzijnsbeleid: Bij uitstek ervaringsdeskundige binnen lokale overheid in samen met kinderen en jongeren te leren en vorm te geven

Rol jeugddienst binnen welzijnsbeleidWelzijn=

Taak van de jeugddienst?ofZaak van de jeugddienst?

Rol jeugddienst binnen welzijnsbeleidJeugdwelzijn=Terrein bij uitstek om over de grenzen van beleidsdomeinen heen te werken

Fysieke en structurele aspecten

Interpersoonlijke contacten

Persoonlijke component

Fysieke en structurele aspecten

Bv. woning, gezondheid

welbevinden hangt samen met heel veel verschillende aspecten van LSB

TO DO: welzijn geïntegreerd en integraal benaderen (bv. via jeugdwelzijnsoverleg)…

Interpersoonlijke contacten

Eenzaamheid of aanwezigheid van sociale contacten, relatie met ouders, leerkrachten, vrienden,…

TO DO: Met een divers aanbod veel jongeren bereiken;Laten genieten van het verenigingsleven;Oog hebben voor pestgedrag en uitsluiting;Sociale cohesie stimuleren;…

Persoonlijke component

Zelfwaardegevoel, hoe goed kan je omgaan met problemen, hoe hoopvol kijk je naar de toekomst,…

TO DO: Signalen oppikken en doorgeven/doorverwijzenWanneer een trend vast gesteld wordt: Projecten opzetten (ism…)…

Oren – ogen – mond

Oren: via welke kanalen vang je signalen op?

Ogen: wat zie je gebeuren of wat verwacht je te zien? Waar let je op?

Mond: wat doe je er mee? Wat zeg je tegen het kind/de jongere? Naar wie verwijs je door?

Het OCMW als welzijnspartner

Opdracht OCMW:

• Maatschappelijke dienstverlening > Menselijke waardigheidVoeden, kleden, huisvesten, verzorgen, toegang gezondheidszorg= individueel

• Instellingen en diensten oprichten met sociaal/curatief/preventief karakter

Doelgroep: bijv. thuiszorg, woon en zorg-centra

Het OCMW als welzijnspartner

• Financiële hulp toekennen (het leefloon en het equivalent leefloon zijn de meest voorkomende vormen van financiële hulp)

• Financiële voorschotten toekennen (op werkloosheidsuitkeringen bijvoorbeeld)• Steun in natura toekennen (maaltijd, kleren, etc.)• Helpen met het zoeken van een opleiding, een job• Tussenkomen in de medische en farmaceutische kosten• Een installatiepremie toekennen of u helpen een huurwaarborg te vestigen• Hulp aan huis bezorgen door middel van familiale hulp of huishoudelijke hulp• Tussenkomen in de betaling van de gas-, elektriciteit- en stookoliefacturen• Tussenkomen in de kosten van de deelname aan sportieve en culturele

evenementen

Het OCMW als welzijnspartner

Samenwerking: sociaal beleid• Verleden: • Ervaringen lokaal sociaal beleid• Tussenkomsten sociale/culturele participatie• BBC/meerjarenplan: doelstellingen gespreid

• Toekomst:• Oormerking middelen verdwijnt• Inkanteling OCMW in gemeente

Opent mogelijkheden dienst welzijn

Het OCMW als welzijnspartner

Goede samenwerking tussen gemeente en OCMW hangt niet af van structuren en procedures, maar van mensen die elkaar vinden. Mensen die respect tonen voor elkaars opdracht, die niet redeneren in “wij en zij”, maar in ons.

Met als centrale vraag: hoe komen we tot een sterker sociaal beleid?

Het OCMW als welzijnspartner

“ Niet elk kind moet naar een jeugdbeweging, niet iedereen moet naar het cultuurcentrum of de sportclub. Maar het recht om niet te participeren klinkt wel hol als je je gading niet kan vinden in het ruime sport-, cultuur- of jeugdaanbod. Dat is vaak het geval bij kansengroepen. Dat ze zich absoluut niet herkennen in het aanbod. En dat is een probleem”(Buitenbenen - Demos)

Het OCMW als welzijnspartner

• Toeleiding: ja, maar niet alleenDeelt iedereen dezelfde interesses?

Hoe kunnen we aanbod beter laten aansluiten op de vragen van juist die burgers die niet participeren?• een vrijetijdsbeleid dat aansluit op de leefwereld van armoede,

beperking, interculturele achtergrond heeft een veel groter draagvlak.• Vertrekken vanuit ervaringskennis, menselijk contact, maatwerk,

outreachend werken, adaptiviteit, creativiteit, inclusief werken

Het OCMW als welzijnspartner

Sociaal vrijetijdsbeleid impliceert een doorgedreven samenwerking tussen gemeente en OCMW:Intersectorale en integrale aanpakBetrokkenheid onderwijs, welzijn, integratie, wijk-en gebiedswerkingGedeelde verantwoordelijkheidNetwerk als draaischijf voor sociaal vrijetijdsbeleidBinnen een breder armoedebeleid

Het OCMW als welzijnspartner

In die samenwerking: OCMW als deskundige ovv

• Bereiken een deel van de doelgroep• Vanop eerste lijn zicht op noden en effecten• Zicht op de complexiteit van armoede