Memento moriMonastieke contrapunten bij moderne rouwcultuur

Dr. Thomas Quartier

Memento mori!

„Ten paradijzeGeleiden u de engelen;Mogen de martelaren u bij uw komst Mogen de martelaren u bij uw komst begroetenEn u leiden tot in de hemelse stad Jeruzalem.Moge her koor der engelen u ontvangenEn moge u met Lazarus, de arme van weleer,Voor altijd rusten in vrede“

Leven met de dood (p. 75)Leven met de dood (p. 75)

Memento mori!

Odilo van Cluny – Allerzielen (998)

Iconen van het leven – ScholasticaIconen van het leven – Scholastica

Tot aan de dood – Stabilitas

Pietas – Thuiskomen

Fama – Herdenken

Rouwverwerking – Aanpakken!

Levensweg - Benedictus

Allerzielen Alom

Iconen van het leven - Scholastica

“Hij zag de ziel van zijn zuster die haar lichaam had verlaten in de gedaante van een duif binnengaan in de verborgen verblijven des hemels. Vol medevreugde over verborgen verblijven des hemels. Vol medevreugde over haar verheerlijking dankte hij de Almachtige met lofzangen en lofprijzingen en gaf bericht van haar overlijden aan de broeders. Aanstonds ook zond hij hen uit om haar lichaam naar zijn klooster te brengen. Hij liet haar bijzetten in het graf dat hij voor zichzelf had bereid. Aldus geschiedde; en zo kwam het dat ook de grafstede de lichamen van deze twee, wier geest altijd één was geweest in God, niet kon scheiden” VB 34, 1-2

Tot aan de dood – stabilitas

“Wij willen daarom een oefenschool gaan stichten voor de dienst aan de Heer. […] Laten wij dan ook nooit afwijken van Laten wij dan ook nooit afwijken van hetgeen Hij ons geleerd heeft, maar in zijn leer tot aan de dood in het klooster volharden om door ons geduld deel te nemen aan het lijden van Christus, en zo te verdienen om ook deelgenoten te worden van Zijn rijk. Amen” RB Proloog

„In liefde vrezen zij God. […] Volstrekt niets stellen zij boven Christus, die ons allen stellen zij boven Christus, die ons allen tezamen tot het eeuwig leven moge geleiden“ RB 72, 9,11,12

Allerzielen Alom

Fama – herdenken

Aleida AssmannErinnerungsräume

Je wilt de overledene laten gaan. Je wilt de overledene laten gaan. Tegelijk blijft hij of zij aanwezig en betekenisvol in je leven.Fama zocht de antieke krijgsheer –door slachten te winnen. Fama kan echter van alles zijn. De plaats is belangrijk – het graf.Daarbij komen symbolen.

Welke slachten heb je samen gewonnen?Wat betekenen ze op de plek van herdenken?Wat zijn je symbolen en die van je dierbaren?Wat zijn je symbolen en die van je dierbaren?

Fama – herdenken

Louis Marie ChauvetSymbool en sacrament

De plaats is niet te ver weg van je eigen bed.van je eigen bed.

Maar de plaats blijft een ‘andere plaats’ (heterotopie).

Het symbool is niet triviaal, alsof je samen een kop koffie drinkt.

Maar het symbool is ook niet irreëel alsof iedere kop die je ooit gedronken hebt die je ooit gedronken hebt er niet meer toe doet!

Wat is je plaats?Wat is je symbool?

Allerzielen Alom

Pietas - thuiskomen

Psalm 23

De Heer is mijn herder,Mij zal niets ontbreken.Mij zal niets ontbreken.Hij wijst mij te liggen in grazige weiden,Hij voert mij naar wateren der rust.Hij behoedt mijn ziel voor verdwalenHij leidt mij in sporen van waarheid getrouw aan zijn naam.Moest ik ook gaan door het dal van de schaduw des doods,Kwaad zou ik niet vrezen.

Pietas - thuiskomen

Psalm 23

Want naast mij gaat gij,Uw stok en uw stafZij doen mij getroost zijn.Zij doen mij getroost zijn.Een tafel richt gij mij aanIn het aangezicht van mijn belagersEn zalft met olie mijn hoofd.Mijn beker vloeit over.Zo zijn dan geluk en genade om mijn schredenAl de dagen mijns levens.Verblijven mag ik in het huis van de HeerTot in lengte van dagen.

Leven met de dood (p. 77)

Wat is mijn thuis en dat van mijn dierbaren?Wat zijn mijn weiden?

Allerzielen Alom

Creativiteit – Aanpakken

Ronald GrimesDeeply into the bone. Reinventing Rites of passage

De wichelroedeloper –De wichelroedeloper –Herontdekt telkens weer de waarde van de herinnering in het licht van het grote verhaal

De loodgieter –Herontdekt in het aanpakken wat er te doen valt

Leven in je omgeving –In de psalmenIn het kloosterIn de wereld

Levensweg - Benedictus

“Zes dagen voor zijn verscheiden liet hij zijn graf openen. Kort daarna overviel hem de koorts, een heftige, gloeiende, hem de koorts, een heftige, gloeiende, slopende koorts: iedere dag werd hij zwakker. De zesde dag liet hij zich door zijn leerlingen naar de kapel dragen. Daar wapende hij zich voor zijn heengaan door het Lichaam en Bloed des Heren te ontvangen. Zijn krachteloze leden op de handen van zijn discipelen overeind houdend stond hij daar, met ten hemel opgeheven handen, en midden in hemel opgeheven handen, en midden in de woorden van zijn gebed ademde hij zijn laatste zucht uit”.

VB 37,2

Levensweg - Benedictus

“Zij zagen hoe een weg belegd met tapijten en verlicht door ontelbare lampen recht naar het Oosten liep, vanaf zijn klooster tot in de hemel. vanaf zijn klooster tot in de hemel. Daarboven stond een lichtende gestalte, een indrukwekkende verschijning, een man. Die vroeg hun wiens weg het was die zij zagen. Zij bekenden het niet te weten. Toen zei hij: ‘Dit is de weg waarlangs Benedictus, de Godgeliefde, ten hemel is gevaren’” is gevaren’”

VB 37,3-4

Allerzielen Alom

Memento moriWat? Hoe? En dan?

Stabilitas Stabiliteit in de omgang met de dood door stabiliteit in het leven

Wat zijn voor mij blijvende waarden, ook al is het leven eindig?

Iconen van het leven

Mensen leren zien als manifestaties van het Leven zelf

Wie zijn voor mij de mensen die ik heilig in ere houd?

Fama Mensen op een gepaste manier herdenken

Hoe herdenk ik mijn dierbaren wat betreft hun aardse leven?

Pietas Mensen een thuis laten bereiken – de natuur, de Schepping

Welk groot verhaal helpt mij herdenken – waar kom ik thuis?

Creativiteit Niet vaag en niet verkrampt – doen wat er Wat doe ik – waarvan droom ik – wat valt er Creativiteit Niet vaag en niet verkrampt – doen wat er te doen valt

Wat doe ik – waarvan droom ik – wat valt er voor mij te doen?

Levensweg -

„Ten paradijzeGeleiden u de engelen;Mogen de martelaren u bij uw komst Mogen de martelaren u bij uw komst begroetenEn u leiden tot in de hemelse stad Jeruzalem.Moge her koor der engelen u ontvangenEn moge u met Lazarus, de arme van weleer,Voor altijd rusten in vrede“