(on)mogelijkheden van beenprothesen en

schoeisel bij geriatrische patiënten

door Johan Veerbeek

21 april 2007

Inhoudsopgave

- Historie- Materialen- Tegenwoordig- Project bovenbeenprothese- De geriatrische patiënt in 2007:

MotivatieLichamelijk inzichtBelasting/belastbaarheidPrognoseOmgevingTijdsfactorDe doelenMultidisciplinair

- De workshop

De historie

• In de jaren ’60, ’70 en ’80 vooral voor patiënten met

– Congenitale (aangeboren) afwijkingen

– Infectieuze en post infectieuze processen

– Trauma– Tumoren

• Prothesevoorzieningen voor syme-amputatie bestonden hoofdzakelijk uit:

– Zelfgemaakte houten voet met metalen enkelscharnier

– Leren koker versterkt met metalen stangen en vetersluiting

– 2 à 3 wollen stompsokken

De materialen

• Vervaardiging onderbeenprothese

– Zelfgemaakte voet– Enkelscharnier– Aluminium kuit met stompkoker– Mediaal en lateraal kniescharnier

met stangen– Dijbeenkorset met vetersluiting– Bandage met voorbrenger– 2 à 3 stompsokken

• Vervaardiging bovenbeenprothese

– Zelfgemaakte voet of sachvoet met wel of geen enkelscharnier

– Peg-leg knie met knievaststelling– Aluminium stompkoker (met

R.P.B) met schouderband OF

– Houten contact koker met vacuüm systeem

Beiden konden achteraf gecorrigeerd worden –wat vaak nodig was-

Tegenwoordig

• Belangrijkste oorzaak: vasculair letsel– Diabetes mellitus

• Door stijging gem. leeftijd grote verschuiving van patiëntengroep

• Syme-prothese komt bijna niet meer voor

• Groei boven- en onderbeenamputaties

Project bovenbeenprothese

• 1984: project voormalige RIM:Vooral bij bejaarde patiëntenbovenbeenprothese niet optimaal

– Geen goede pasvorm– Te zwaar– Niet gemakkelijk aan en uit te

trekken– Transpiratieproblemen– Problemen bij het zitten

Het resultaat: de Emmerzaal prothese

Sinds 1984:

• Pasvorm verbeterd door betere opleidingen en nieuwe materialen

• Lichter door siliconen liners en lichtere halffabrikaten

• Aan en uit trekken blijft moeilijk door stand van pin, geen goede handenfunctie, slecht zien etc.

• Transpiratie blijft probleem vooral bij onderbeenprothesen

• Problemen bij zitten vooral bij bovenbeenprothesen

De geriatrische patiënt in 2007

• Geriatrie of klinische geriatrie (ouderengeneeskunde) is een specialisatie gericht op oudere mensen met complexe ziekteproblemen

– Ziekte van Parkinson– Ziekte van Alzheimer– Osteoporose– Dementie

(Deze ziekten kunnen ook op elkaar ingrijpen)

• Vooral kijken naar wat patiënt zelf wil en niet wat familie, mantelzorgers en zorgverleners willen

Bij geriatrische patiënt met amputatie het volgende in ogenschouw nemen:

• Is er genoeg Motivatie voor therapie?

testen door:

– Huiswerkoefeningen– Meetinstrumenten die aantonen

of er vooruitgang is of niet

• Heeft de patiënt lichamelijk inzicht;

– voelt de patiënt zijn/haar beperkingen?

– Is de patiënt betrokken bij eigen proces?

– Werkt hij/zij goed mee tijdens algemeen dagelijks leven?

– Is de patiënt geïnteresseerd in zijn medicatie en neemt hij/zij deze onder eigen beheer in?

• Belasting/belastbaarheid:

kan de patiënt voelen wanneer het genoeg is voor die dag?

• Inzicht krijgen in de prognose van de patiënt:– Consulteren revalidatiearts

• Kan de omgeving een positieve bijdrage leveren?

• Vanwege leeftijd patiënt is het essentieel de tijd te nemen voor het proces

• Doelen: wat zijn de gebruikerseisen en zijn deze reëel?Kan het lichaam een prothese nog aan of niet?Fysiotherapeut stelt fysieke behandeldoelen vast met duidelijk tijdspad.

• Zou een Multidisciplinaire keuze moeten zijn:

revalidatiearts, orthopedisch instrumentmaker en fysiotherapeut

Kortom:

de keuze wel of geen prothesevoorziening is complex.

De workshop

• Van 15:00 tot 16:00

• Demonstratie van korte casussen van productkeuze voor een transtibiale en transfemorale prothese.

• Dank voor uw aandacht!