Natasja van SchoorNatasja van Schoor

CCaRe

Heupbeschermers en vitaminen ter Heupbeschermers en vitaminen ter

preventie van fracturenpreventie van fracturen

EMGO Instituut EMGO Instituut VU medisch centrumVU medisch centrum

• OsteoporoseOsteoporose

• HeupbeschermersHeupbeschermers

• Vitamine DVitamine D

PresentatiePresentatie

Botverlies met de leeftijd:verlies van dichtheid en architectuur

Man, 42 jaar Man, 90 jaarMosekilde, 1990

Aantal fracturen per jaar in Nederland bij personen van 55 jaar en ouder

• 16.000 heupfracturen

• 12.000 polsfracturen

• 16.000 wervelfracturen

Bron: Richtlijn Osteoporose, 2002

S. Schuit, proefschrift, 2004

Gevolgen heupfractuur

a. trancervical

b. trochanteric

Keene et al

BMJ 1993;307:

1248-1250

HEUPBESCHERMERSHEUPBESCHERMERS

Amsterdamse heupbeschermersstudieAmsterdamse heupbeschermersstudieNatasja van Schoor, Paul Lips, Lex Bouter, Jan Smit

Els Lommerse, Greetje Asma, Trees Haverkort, Laura Schaap

• Heupbeschermers effectief?Heupbeschermers effectief?

• Deelnemers therapietrouw?Deelnemers therapietrouw?

ControlegroepControlegroep

n=285n=285

Heupbeschermers-Heupbeschermers-groep groep

n=276n=276

ScreeningScreening

n=830n=830

Hoog risicoHoog risico

n=561n=561

Laag risicoLaag risico

n=269n=269R

70 weken70 weken

• val in laatste half jaarval in laatste half jaar

• duizeligheid duizeligheid

• CVA met gevolgenCVA met gevolgen

• lage lichamelijke activiteitlage lichamelijke activiteit

• urine incontinentieurine incontinentie

• gebrekkige mobiliteitgebrekkige mobiliteit

• cognitieve stoorniscognitieve stoornis

Compliance Compliance

Compliance = therapietrouwCompliance = therapietrouw

• Onverwachte bezoeken door onderzoeksteamOnverwachte bezoeken door onderzoeksteam

na 1, 6, en 12 maandenna 1, 6, en 12 maanden

ResultatenResultaten

Compliance Compliance

Na 1 maand:Na 1 maand: 61%61%

Na 6 maanden:Na 6 maanden: 45%45%

Na 12 maanden:Na 12 maanden: 37%37%

correct:correct:

- na 1 maand: 87% - na 1 maand: 87%

- na 6 maanden: 92% - na 6 maanden: 92%

- na 12 maanden: 97%- na 12 maanden: 97%

correct =correct =

onbeschadigde schelpen, onbeschadigde schelpen, geplaatst over trochantergeplaatst over trochanter

‘‘s nachts:s nachts:

- na 1 maand: 15% - na 1 maand: 15%

- na 6 maanden: 16% - na 6 maanden: 16%

- na 12 maanden: 9% - na 12 maanden: 9%

Heupbeschermer Heupbeschermer

Systematisch literatuuronderzoekSystematisch literatuuronderzoekBelangrijkste redenen voor het niet dragen Belangrijkste redenen voor het niet dragen van heupbeschermers:van heupbeschermers:

- niet comfortabel (te strak /slechte pasvorm)- niet comfortabel (te strak /slechte pasvorm)

- de extra moeite (en tijd) die het dragen kost- de extra moeite (en tijd) die het dragen kost

- urine incontinentie- urine incontinentie

- lichamelijke problemen /aandoeningen- lichamelijke problemen /aandoeningen

• 18 heupfracturen in interventiegroep 18 heupfracturen in interventiegroep

• 20 heupfracturen in controlegroep20 heupfracturen in controlegroep

• 4 heupfracturen met heupbeschermer aan4 heupfracturen met heupbeschermer aan

• ten minste 4 heupfracturen ‘s nachtsten minste 4 heupfracturen ‘s nachts

Effectiviteit Effectiviteit

Time (weeks)

140120100806040200

Cu

m H

aza

rd

,25

,20

,15

,10

,05

0,00

intervention group

control group

P=0.86

• Safehip heupbeschermer niet effectief bij bewoners van Safehip heupbeschermer niet effectief bij bewoners van

verzorgingshuizen en verpleeghuizen in Nederlandverzorgingshuizen en verpleeghuizen in Nederland

• Compliance overdag redelijk, ‘s nachts minimaalCompliance overdag redelijk, ‘s nachts minimaal

ConclusiesConclusies

Simulatie “gemiddelde” oudereSimulatie “gemiddelde” oudere

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000femur

soft tissue

Hornsby Healty Hip

KPH2

Safehip (old)

Safehip (new)

Impactwear

Gerihip

HipSaver

Lyds Hip Protector

Safetypants (FI)

Safetypants (NL)

3100 N

Soft HPHard HP

• Harde heupbeschermers lijken beter te werken dan zachte Harde heupbeschermers lijken beter te werken dan zachte

• Effecten verschillen sterk tussen de verschillende Effecten verschillen sterk tussen de verschillende

heupbeschermers. KPH2 heupbeschermer beste in heupbeschermers. KPH2 heupbeschermer beste in

biomechanische testen, maar slechts 1 (positieve) biomechanische testen, maar slechts 1 (positieve)

patiëntstudiepatiëntstudie

ConclusiesConclusies

• Heupbeschermers lijken effectief in het verpleeghuis, Heupbeschermers lijken effectief in het verpleeghuis,

alhoewel de grootte van het effect niet duidelijk is (23-60% alhoewel de grootte van het effect niet duidelijk is (23-60%

reductie in fracturen)reductie in fracturen)

• Effectiviteit in verzorgingshuis onduidelijkEffectiviteit in verzorgingshuis onduidelijk

• Geen effect bij thuiswonende ouderenGeen effect bij thuiswonende ouderen

Cochrane review + reviews SawkaCochrane review + reviews Sawka

Parker MJ 2005Sawka AM 2005Sawka AM 2007

CCaRe

Vitamine D deficiëntie en het risico op Vitamine D deficiëntie en het risico op

verminderd fysiek functioneren, vallen en verminderd fysiek functioneren, vallen en

fracturenfracturen

EMGO Instituut EMGO Instituut VU medisch centrumVU medisch centrum

Natasja van Schoor

Ilse Wicherts

Marieke Snijder

Paul Lips

Introductie (1)Introductie (1)

FracturenFracturen• Vitamine D suppletie vermindert de incidentie Vitamine D suppletie vermindert de incidentie

van fracturen van fracturen (Chapuy 1992 and 2002)(Chapuy 1992 and 2002)

• Twee grote negatieve studies Twee grote negatieve studies (RECORD Trial Group (RECORD Trial Group

2005, Porthouse 2005) 2005, Porthouse 2005)

• Afkappunt Afkappunt vitamine D deficiëntie onduidelijkvitamine D deficiëntie onduidelijk

Introductie (2)Introductie (2)

Fysiek functionerenFysiek functioneren- Vitamine D deficiëntie kan leiden tot verlies van Vitamine D deficiëntie kan leiden tot verlies van

spierkracht en verminderde balans spierkracht en verminderde balans (Bischoff-Ferrari (Bischoff-Ferrari

20042004; ; Visser 2003)Visser 2003)

- Weinig studiesWeinig studies

VallenVallen- Meta-analyse: vitamine D suppletie kan wsl. vallen Meta-analyse: vitamine D suppletie kan wsl. vallen

voorkomen voorkomen (Bischoff-Ferrari 2004)(Bischoff-Ferrari 2004)

- Kleine studies, vnl. vrouwen, deels verpleeghuizenKleine studies, vnl. vrouwen, deels verpleeghuizen

VraagstellingenVraagstellingen

Is er een associatie tussen vitamine D deficiëntie enIs er een associatie tussen vitamine D deficiëntie en

- verminderd fysiek functioneren- verminderd fysiek functioneren

- vallen- vallen

- fracturen- fracturen

bij Nederlandse ouderen?bij Nederlandse ouderen?

Wat is het optimale afkappunt?Wat is het optimale afkappunt?

Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA)Longitudinal Aging Study Amsterdam (LASA)

• CohortonderzoekCohortonderzoek

• 25(OH)D in 1995/9625(OH)D in 1995/96

• Fysiek functioneren in 1995/6Fysiek functioneren in 1995/6

• Vallen gedurende 1 jaarVallen gedurende 1 jaar

• Fracturen gedurende 6 jaarFracturen gedurende 6 jaar

Zwolle

Oss

Amsterdam

Germany

Belgium

North Sea

MethodeMethode

Physical performance (0-12)Physical performance (0-12)

ResultatenResultaten

Vitamine DVitamine D

Prevalentie:Prevalentie: 11.3% < 25 nmol/l (vitamine D deficiëntie)11.3% < 25 nmol/l (vitamine D deficiëntie) 48.4% < 50 nmol/l (vitamine D 48.4% < 50 nmol/l (vitamine D

insufficiëntie)insufficiëntie) 82.4% < 75 nmol/l 82.4% < 75 nmol/l

Resultaten fysiek functionerenResultaten fysiek functioneren

25 (OH)D nmol/l.

5,00

6,00

7,00

8,00

9,00

Ph

ysic

al P

erfo

rman

ce S

core

(0-

12)

6,84

n= 455

8,15

n= 422

4,99

n= 134

8,71

n= 227

< 25 25 - 50 50 - 75 >75

Wicherts et al.

25(OH)D nmol/l Mean

PHYSICAL PERFORMANCE (0-12)

Model 1A

B

Model 2B

B

< 25 5.0 -3.7*** -1.6***

25-50 6.8 -1.9*** -0.4*

50-75 8.2 -0.6* -0.03

75 8.7 Reference group

A: Univariate modelA: Univariate model

B: Na correctie voor geslacht, leeftijd, BMI, roken, alcoholgebruik, chronische B: Na correctie voor geslacht, leeftijd, BMI, roken, alcoholgebruik, chronische ziektes, fysieke activiteitziektes, fysieke activiteit

* P< 0.05 * P< 0.05 ** P< 0.01** P< 0.01 *** P< 0.001*** P< 0.001

Wicherts et al.

25 (OH)D Model 1

Univariate

Model 2

Adjusted for confounding

< 75 years

< 25 nmol/l 4.41 (1.84-10.57) * 5.21 (2.03-13.40) *

75 years

< 25 nmol/l 1.37 (0.77-2.46) 1.24 (0.65-2.33)

Resultaten vallenResultaten vallen

Snijder et al.

Model 2: Na correctie voor leeftijd, geslacht, educatie, regio, seizoen, fysieke activiteit, roken, alcohol

25 (OH)D Model 1

Univariate

Model 2

Adjusted for confounding

< 75 years

<= 30 nmol/l 3.26 (1.57-6.77) * 3.07 (1.37-6.88) *

75 years

<= 30 nmol/l 1.28 (0.77-2.13) 1.25 (0.72-2.17)

Resultaten fracturenResultaten fracturen

Van Schoor et al.

Model 2: na correctie voor leeftijd, geslacht, educatie, BMI, aantal chronische ziektes, roken, alcohol

ConclusiesConclusies

• Prevalentie vitamine D deficiëntie en insufficiëntie Prevalentie vitamine D deficiëntie en insufficiëntie hooghoog

• Vitamine D deficiëntie is geassocieerd met Vitamine D deficiëntie is geassocieerd met verminderd fysiek functioneren (<50 nmol/l), vallen verminderd fysiek functioneren (<50 nmol/l), vallen (<25 nmol/l) en fracturen (<30 nmol/l)(<25 nmol/l) en fracturen (<30 nmol/l)

Toekomstig onderzoekToekomstig onderzoek

• Effectiviteit van vitamine D ter preventie van Effectiviteit van vitamine D ter preventie van verminderd fysiek functioneren, vallen en fracturenverminderd fysiek functioneren, vallen en fracturen

• Combinatie vitamine D en bewegingsoefeningenCombinatie vitamine D en bewegingsoefeningen