Menslievende professionalisering in de zorg voor mensen

met een verstandelijke beperking

Intreerede Dr. Petri Embregtslector Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

4 juni 2009

Ze zijn de hele dagmet je bezig

Maar geen menskijkt naar je om

Opbouw

Zorgverlening aan mensen met een verstandelijke beperking

Menslievende professionalisering

Competente professionals

Lectoraat zorg voor mensen met een verstandelijke beperking

Zorgverlening: uitgangspunten

Burgerschapsparadigma

gelijkwaardigheid, emancipatie, autonomie & keuzevrijheid

Kwaliteit van bestaan

beslissingen nemen, acceptatie en integratie in plaatselijke gemeenschap

Zorgverlening: ontwikkelingen

Grotere differentiatie aan zorgvragen afgestemd op het individu

Context afstemming: van residentiële 24-uurs voorziening naar lokale samenleving

Classificatiesysteem (AAMR; ICF): functioneren in context

Veranderingen in de organisatie & beleid van de zorg (o.a. Wmo)

Menslievende professionalisering

Consequenties ontwikkelingen in de zorg

voor menselijke verhoudingen

positie van beroepskrachten

Vermaatschappelijking:

zelfstandig in de wijk wonen

Burgerschapsdenken:

keuzevrijheid en autonomie

Menslievende professionalisering

Burgerschapsdenken

beroep op status als rechtssubject (burger), keuzevrijheid en recht op zelfbeschikking

eenzijdig beroep op kiezen en beslissen

moeite met kiezen, beslissen & hulpvraag

afhankelijk, beperkt sociaal netwerk

bescherming & professionele begeleiding(casus)

Menslievende professionalisering

Huidige oplossingsrichtingen

Vormgeving & toetsing van zorgaanbod

protocollen, procedures en kwaliteitsmetingen

Positie & taakstelling van de professional

verrichtingen, face-to-face, antwoorden op

hulpvragen, op afstand gezet

zorg & behandeling begeleiding & ondersteuning bij sociale participatie

Menslievende professionalisering

‘Autonomie’ en ‘hulpvragen’ verhullen schrijnende ongelijkheid in zorgsituatie: kwetsbare medemens die zorgafhankelijk is, geen autonome klant

Menslievendheid: betrokkenheid en bereidheid om kunde en kennis iedere dag opnieuw aan te wenden voor wie dan ook

Menslievende professionalisering

Uitgangspunten van menslievende professionalisering:

aandacht (onderkennen zorg)

verantwoordelijkheid (aangesproken voelen)

competentie (kunnen omgaan met een vraag)

Kwaliteitsmetingen, protocollen, procedures krijgen waarde binnen menselijke betrekkingen

Competente professionals

Competentie

Te ontwikkelen

Individuele vermogens

Vermaatschappelijking

Samenwerking met andere actoren (woningcorporaties & buurtbewoners)

Omgaan met externe en interne netwerken: persoonlijke netwerkontwikkelaar voor de cliënt

Competente professionals

Verklaring gedragsperspectief

“Rules of staff behaviour”:

korte termijn wijkt af van lange termijn

Lange termijn

gedrag - sociale reinforcement - negeren- afname gedrag

Korte termijn

extinction burst – verbal reageren op gedrag

Verklaring cognitief perspectief

Emotionele reacties hangen samen met

verklaring die begeleiders aan gedrag geven

Afgrijzen, angst, verdriet vermijden

Model van Weiner:

gedrag buiten controle van cliënt (medische reden)

+ hulp

gedrag binnen controle van cliënt (bv intimidatie)

- hulp

Waarom training?

Incorrect handelen:

kennistekort

inaccurate “beliefs”

negatieve emotie

Verandering mogelijk door training en coaching van

professionals

Meta-analyse:

pakket van interventietechnieken, m.n. feedback

combinatie klassikaal en coaching

niet-cliëntgerichte effectiever dan cliëntgerichte

Competente professional

Is een competente professional iemand die louter

vaktechnische kwaliteiten laat zien, of juist iemand die

ook zijn persoonlijke kwaliteiten in kan zetten?

Competente professionals

Vakkennis input handelen

Handelen vanuit een bepaalde attitude

Attitude: betrokkenheid, empathie, assertiviteit, integriteit, betrouwbaar en geïnteresseerd zijn

Attitude en handelen samen bepalen de relatie tussen begeleiders en cliënten

medemenselijke relatie

Lectoraat: doelstelling & structuur

Initiatief lectoraat:

HAN & zorginstellingen

Kennisinstituten &

beroepspraktijk :

uitwisseling kennis en

gez. ontwikkeling van

nieuwe inzichten en

producten

Inside out & outside in

(SPH, Ped, IVS)

Lectoraat: onderzoekslijnen

Fase I:

Expliciteren van competentiesWelke competenties zijn nodig om in te spelen op veranderingen in de zorg zoals vermaatschappelijking?

En welke competenties zijn nodig om cliënten

met bijzondere zorgvragen te begeleiden? 

Fase II:

Trainings- en coachingstrajecten ontwikkelen ten behoeve van deze competenties

Lectoraat: Fase I

Het expliciteren van

competenties vanuit

perspectief van

cliënten en ouders

Sociale netwerken

in kaart brengen &

netwerkanalyses

vanuit perspectief van

cliënten

Lectoraat: Fase II

Competentiegericht werken

Bewust begeleiden van complexe cliënt

Begeleiders in Beeld

Competentiegericht werkenKennis, vaardigheden en attitude

Interventie bestaat uit basistraining, vervolgtraining en coaching, gericht op basisprincipes:

sluit aan bij de hulpvraag

richt je op wat goed gaat

activeer de cliënt

werk ontwikkelingsgericht

werk doelgericht en stapsgewijs

ga positief in op gewenst gedrag

Bewust begeleiden van complexe cliënt

Kennis, vaardigheden, attitude en persoonlijkheid

Interventie bestaat uit:

agressie management

kennis & fysieke training

emotie-management

bewust maken van eigen rol in de interactie

coaching-on-the-job

individueel

Begeleiders in beeld

Kennis, vaardigheden en persoonlijkheid

Interventie bestaat uit:

EQuilibrium:

EQ-i, feedback, individuele doelen, subgroepen

Videofeedback:

EQ-i profiel koppelen aan omgaan met gedragsproblemen, feedback a.d.h.v. videomateriaal van cliënten en begeleiders

Tot slotMenslievendheid: nieuwe mogelijkheden en inzichten

Inzichten omzetten in gefundeerde interventies

Verrichtingen en handelen in omvattende kader van de medemenselijke relatie

Vanuit die relatie afstemmen op mogelijkheden & wensen

De mens achter de hulpvraag vanuit gezamenlijke betrokkenheid

Dankwoord voor uw betrokkenheid

Een professionaldie met je bezig is

Kijkt oprecht naar je om