Marktafbakening

Economie van het mededingingsrecht

Dr Gunnar Niels, Director

12 oktober 2006

12 oktober 2006

Inhoud

- wat is een markt?

- economische grondslag van de SSNIP test

- praktische problemen en mispercepties

- cellophane fallacy

- asymmetrische markten

- 5% of 10%?

2

12 oktober 2006

Belang van marktafbakening

- intermediaire stap in evaluatie van marktmacht

- vaak doorslaggevend

- hoe ruimer de markt, hoe lager de kans op marktmacht (meestal)

3

12 oktober 2006

Dimensies van een market

- product

- geografisch

- tijd 1 (verleden, heden, toekomst)

- tijd 2 (peak versus off-peak)

- type consument (zakelijk versus privé)

- verkoopkanaal (horeca versus supermarkt)

4

12 oktober 2006

Soorten concurrentiedruk

- 2 types concurrentie

- binnen product

- tussen producten

- 3 types substitutie

- vraagzijde

- aanbodzijde

- nieuwe toetreding

onderdeel marktafbakening?

X

(als korte termijn)

X

5

12 oktober 2006

Waarom de SSNIP-test?

- minder nadruk op productkenmerken

- United Brands: bananen voor de tandlozen

- CenterParcs: parken met of zonder subtropisch zwembad?

- gaat om reactie van de marginale consument, niet de gemiddelde consument

12 oktober 2006

SSNIP test (I)

- zou een hypothetische, winstmaximaliserende monopolist voor product of geografisch gebied een SSNIP opleggen?

- terminologie

- hypothetisch: gaat om hele productcategorie

- winstmaximaliserend: niet gereguleerd

- small but significant: 5–10%

- non-transitory: 1–2 jaar (niet onmiddelijk!)

7

12 oktober 2006

SSNIP test (II)

- als monopolist prijs niet kan verhogen, dan komt dat omdat consumenten overstappen op andere producten

- deze andere producten zijn deel van de relevante markt

- ‘a market is something worth monopolising’

8

12 oktober 2006

Stap 1: rangschik mogelijke substituten

kruis-elasticiteit en diversion ratio

D

C

B

A

Kwaliteit Product

Internet TV

Snel Surfen (4 MB/s)

ADSL Easy (1 MB/s)

Dial-up Internet

VDSL

Canaaldigitaal

Digitenne

Kabel TV

12 oktober 2006

Stap 2: SSNIP test in rondes

A AB ABC ABCD

-begin in kleinste markt (A)

-SSNIP vraag in iedere ronde

-relevante market zodra antwoord = JA

-kleinste markt met antwoord JA = relevante markt

12 oktober 2006

Stap 3: Critical sales loss

Demand

Price

Quantity

Marginal cost

Price set by hypothetical monopolist

Marginal revenue

Competitive priceIs the price difference more than 5–10%?

11

12 oktober 2006

Berekening critical sales loss

- 2 effecten prijsverhoging

- volumedaling

- hogere marge

- critical loss formule: t/(m+2t)

- t = prijsverhoging

- m = beginmarge

- NB: critical loss kan zeer laag zijn

- gaat om marginale substitutie

Marge (%)

Critical loss (%)

0 50.0

20 25.0

40 16.7

60 12.5

80 10.0

100 8.3

12

12 oktober 2006

CenterParcs/Gran Dorado (2001)

- productkenmerken

- luxe bungalowparken met faciliteiten, voor short breaks

- maar: vakantiehuizen, apart-hotels, Euro Disney?

- critical loss test

- sales loss 28% na prijsverhoging van 10%

- groter dan critical loss (10-12.5%)

- substitutie m.n. naar vakantiehuizen, appartementen en bungalowparken met faciliteiten in de buurt

hele sales loss relevant!

12 oktober 2006

Hoe ruimer de markt hoe lager de kans op marktmacht?

- altijd prikkel voor Partijen om voor ruimere markt te pleiten?

Vodafone/Mannesmann

Europese versus nationale markt

Pay-TV in UK

Lokale versus nationale markt

14

12 oktober 2006

Cellophane fallacy (Du Pont, 1956)

Demand

Price

Quantity

Marginal cost

Price set by hypothetical monopolist

Marginal revenue

Competitive priceIs the price difference more than 5–10%?

15

cellophane fallacy als P al nabij monopolie ligt

12 oktober 2006

Asymmetrische marktafbakening

D

C

B

A

Snel Surfen (4 MB/s)

ADSL Easy (1 MB/s)

Dial-up Internet

VDSL

alleen druk naar boven

alleen druk naar beneden

12 oktober 2006

Ketensubstitutie

D

C

B

A

Snel Surfen (4 MB/s)

ADSL Easy (1 MB/s)

Dial-up Internet

VDSL

1 markt voor breedband Internet

12 oktober 2006

5% of 10% SSNIP?

- 5% is strenger dan 10%

- verschil minder belangrijk voor critical loss analyse

- gaat om proportionele vraagreactie

- Ziekenhuis Hilversum/Ziekenhuis Gooi-Noord (2005)

- verschil in praktijk vaak triviaal

- schattingen van elasticiteit niet precies

- 5% is dichter bij point-elasticity

- 10% eenvoudiger te begrijpen voor consument

12 oktober 2006

Break-even of profit-maximising critical loss?

- ‘is een 5-10% prijsverhoging winstgevend?’

of

- ‘zou een winstmaximaliserende monopolist de prijs verhogen met 5-10%?’

- BE critical loss = t/(m+t) (iedere vraagcurve)- PM critical loss = t/(m+2t) (lineaire vraag)

- Ziekenhuis Hilversum/Ziekenhuis Gooi-Noord (2005)

- 12.9% BE versus 11.4% PM

12 oktober 2006

SSNIP test in de praktijk

- nuttig theoretisch raamwerk

- consumentenonderzoek

- ‘wat zou u doen bij prijsverhoging van 10%?’

- conjoint analyse

- econometrische data en technieken

- scanner data, databases van bedrijven

20

12 oktober 2006

Bypass van marktafbakening?

- marktafbakening is intermediaire stap

- trend naar direct focus op competitive constraints

- unilateral effects in fusies

- Staples–Office Depot (1997)

- Volvo–Scania (2000)

21

www.oxera.com

Contact:

Gunnar Niels+44 (0)1865 253 029

gunnar.niels@oxera.com