Post on 10-Mar-2016
description
Lillo: Charmant minidorp aan de Schelde
Door zijn unieke ligging aan de Schelde en zijn
uitzonderlijk decor, blijft Lillo-Fort aantrekkelijk voor
duizenden toeristen. Het miniatuurdorpje heeft dan
ook heel wat te bieden. Zopas nam het Scheldedorpje
deel aan de preselecties van de wedstrijd 'Mooiste
dorp van Vlaanderen'. Jammer genoeg kreeg Lillo te
weinig stemmen om door te stoten naar de laatste
ronde. Volgens ons heeft dit niets te maken met de
aantrekkelijkheid van het dorp, wel met het feit dat er Lillo amper een
veertigtal bewoners telt. Maar misschien kan je Lillo zelf beoordelen
door een bezoekje te brengen aan het groene dorp geprangd tussen de
Schelde en de petrochemische multinationals.
Oorspronkelijk was Lillo een fort, aangelegd in
de 16de eeuw ter verdediging van Antwerpen.
Later groeide het uit als een deel van een
polderdorp, dat enkele decennia geleden moest
wijken voor de uitbreiding van de Antwerpse
haven.
Historiek De allereerste gekende benaming
'Lindelo' of 'Linlo' kwam voor
rond 840. Later werd het 'Lindelo'
of 'Lilloo' en nu kennen we het
groene Scheldedorpje onder de
naam 'Lillo'. Lillo straalt nog
altijd het nostalgische dorpsleven
van decennia geleden uit. Dit
dorpje in pocketformaat blikt in
elk geval terug op een turbulent, militair verleden. Wie er de
geschiedenis op naleest, weet dat in de 16de eeuw begonnen werd met
de bouw van Lillo. Prins Willem Van Oranje geeft in 1578 de
opdracht om twee forten te bouwen ten noorden van Antwerpen ter
verdediging van de stad. De forten Lillo en Liefkenshoek worden een
feit.
In 1830 werd bij de onafhankelijkheidsstrijd van België 25 km²
poldergebied door de 'Hollanders' onder water gezet. Lillo behoorde
pas sinds 1839 tot ons land. Het duurde nog tot 1845 voor het water
uit de polder verdween en de gronden opnieuw konden worden
gebruikt.
Ook de moderne geschiedenis
laat Lillo niet ongedeerd. In het
begin van de 20ste eeuw telde de
rechteroever nog negen
zelfstandige poldergemeenten:
Berendrecht, Ekeren, Hoevenen,
Lillo, Oorderen, Oosterweel,
Stabroek, Wilmarsdonk,
Zandvliet. Als gevolg van de
havenuitbreiding en de komst van nieuwe industriële bedrijven
verdwenen de meeste polderdorpen. Andere polderdorpen werden
later door Antwerpen geannexeerd. Van het voormalige Lillo bleef na
de grote havenuitbreiding van de jaren zestig alleen nog het gehucht
Lillo-Fort over.
Er is gelukkig nog heel wat bewaard gebleven. Maar dat kan u beter
zelf ontdekken, al kuierend door het pittoreske dorpje. Aan terrasjes
geen gebrek en een heerlijke maaltijd of een snelle hap kan je hier
nuttigen in één van de fijne horeca zaken.
11 meter hoge dijk rond Lillo Het Sigmaplan ontstond na de grote overstroming in 1976 en moet
waterrampen vermijden. Nu ligt de aanpak van Lillo op tafel. De
Scheldedijken moeten er volgens dat plan elf meter hoog worden. In
plaats van rechtlijnige dijken, zoals op de meeste plaatsen, wordt hier
geopteerd voor dijken die de stervorm van Lillo-Fort accentueren.
Deze werken gaan een grote impact hebben
op Lillo. Zo moet het haventje worden
verplaatst naar de voorkant van de dijk.
Uiteraard moet de haven van nu eerst worden
gedempt. Het is de bedoeling dat aan het
uiteinde van de nog te bouwen getijdehaven
een multifunctioneel loods gebouw komt met
onder meer plaats voor een horecazaak op de
eerste verdieping en loodsen gelijkvloers.
Boven op de hoge dijken komt een openbare toegangsweg voor auto's.
Enkele meters lager komt een fiets- en wandelpad dat naar het
centrum van het Scheldedorpje leidt. Omdat de dijken aan de voet
ruim 60 meter breed zijn, verdwijnt een stuk van de huidige kasseiweg
naar hartje Lillo. De parkeerplaats aan het douanehuis kan langs daar
dan niet meer worden bereikt.
Aan de Scheldelaan komt voldoende parkeergelegenheid. Via de
toegangsweg kom je dan langs de andere kant naar hartje Lillo.
Wanneer de vooropgezette timing blijft, is het ontwerp maart volgend
jaar klaar en begint de procedure voor de aanvraag van de nodige
vergunningen. In 2009 wordt gestart met het ingrijpende werk dat in
2011 rond is. Lillo blijft al die tijd voor iedereen bereikbaar,
verzekeren de plannenmakers.
Poldermuseum
Het Poldermuseum is uniek en
onafhankelijk. Gehuisvest in een
voormalige beschuitenbakkerij huisvest
dit museum het verdwenen verleden
van de polder. Duizenden voorwerpen
zijn getuige van het harde polderleven,
maar ook van de sociale samenhang en
vriendschap van de verschillende verdwenen dorpsgemeenschappen.
Frans Yzermans, medebezieler van het museum, loodst ons door dit
eigenzinnige stukje verleden.
"De polderdorpen verdwenen en veel
mensen lieten bij het ontruimen van
hun woningen gebruiksvoorwerpen
achter. Pastoor Eelen van Wilmarsdonk
verzamelde die in zijn parochiezaal.
Toen ook het einde van Wilmarsdonk
naderde bracht hij heemkundigen uit de
verschillende polderdorpen samen om die voorwerpen en latere
aanwinsten te beheren en te bewaren voor het nageslacht. In 1959 zag
de heemkundige kring van de Antwerpse Polder het levenslicht", zegt
ons Frans Yzermans. Vier jaar later verdween Wilmarsdonk en
verhuisde de verzameling naar Lillo-Fort, waar door de stad
Antwerpen enkele onteigende huizen werden ter beschikking gesteld.
Het museum werd officieel geopend op 26 juni 1963. De geschiedenis
van het museum en die van de heemkundige kring van de Antwerpse
Polder lopen grotendeels
parallel. "Het museum open houden, rondleidingen geven, uitbreiden,
en onderhouden is de hoofdbrok van ons werk. Om de drie maanden
wordt er ook een tijdschrift uitgegeven. We zijn nu al aan de 42ste
jaargang", zegt een fiere Frans Yzermans.
Een gemotiveerde ploeg
vrijwilligers blijft de kar trekken.
In meer dan dertig zalen komt het
cultuurhistorisch verleden van de
polder tot leven. Een van de zalen
is omgedoopt tot de Nicasius De
Keyser-kamer, dat is de
Zandvlietse kunstschilder die zijn
naam gaf aan de Antwerpse
Keyserlei. Het museum heeft ook
een themazaal die elk jaar anders wordt ingevuld. Dit jaar belicht die
themakamer de straatnamen van de polderdorpen. In 2008 gaat het
museum de muzikale toer op door fanfares en harmonies centraal te
stellen.
Erik Vandewalle
Moederke Eyer Op het centrale plein van Lillo staat een beeld van een
oud vrouwtje, gemaakt door de Stabroekse
beeldhouwer Rik Sauter. Velen menen dat het gaat om
'Moederke Eyer' of Theresia Gorsen. De Lillonaren
vierden haar in 1924 toen ze 105 werd. Prins Leopold,
de latere koning, kwam haar persoonlijk feliciteren.
Later bleek dat het beeld niets van doen had met Moederke Eyer. Het
zou gaan om het beeld van 'Louwke van 't Licht'. Zij woonde vroeger
aan het haventje Frederik in Berendrecht. Daar stond een zwaailicht
als info punt voor de schippers op de Schelde en Louwke bediende dat
seinlicht. Het beeld op het plein is bedoeld als monument voor de
gesneuvelden uit de twee wereldoorlogen. Het beeld kwam er dankzij
de oud-strijders en Lillose 'neringdoeners'.
Veerdienst Lillo-Doel
Wanneer het Poldermuseum met Pasen zijn deuren
opent, begint ook de veerdienst Lillo-Doel opnieuw te
varen. Tot eind september kan je in het weekend en op
feestdagen gratis de Schelde over. De veerdienst vaart
ook uit op overbruggingsdagen voor of na een
feestdag. De eerste afvaarten in Lillo zijn om 10u00
en 11u00. Om 12u30 vertrekt de veerboot opnieuw en dan om het uur
met als laatste afvaart 18u30. De terugvaarten vanuit Doel zijn telkens
een half uurtje later.
Ruilbibliotheek Het pand aan de Tolhuisstraat 15-17 huisvest sedert
enkele jaren de enige ruilbib van Vlaanderen. In het
voormalige atelier van wijlen kunstenaar Jan Baptist,
kunnen mensen terecht om een oud boek te ruilen
tegen een andere gelezen exemplaar. Samen met de
Stichting Hendrik Conscience die hier haar zetel heeft,
runt geestelijke moeder van de ruilbib Antoinette Pecher deze unieke
ruilbib. In hetzelfde pand vind je ook galerij Polderpalet en loopt er
een constante tentoonstelling van het Nationaal Scheepvaartmuseum
in Antwerpen. De ruilbib is in de zomermaanden elke zaterdag en
zondag open van 14 tot 16 u. Ook groepsbezoeken zijn mogelijk. Die
zijn af te spreken met initiatiefneemster Pecher
(antoinettepecher@hotmail.com)
De krabbevanger Werner Bril Wie eerst vanuit zijn luie stoel kennis wil maken met de
veelzijdigheid van Lillo, kan dat best via de website www.lillo-
krabbevanger.be. Werner Bril is de geestelijke vader van deze
prachtige en vooral volledige en veelzijdige website over het
polderdorp nu en in het verleden. Je vindt er bijna alles wat te maken
heeft met Lillo. Ook de links die je via de krabbevanger worden
aangeboden, zijn de moeite waard om te bezoeken.
Eenhoorn De Eenhoorn, zo heet deze witte molen aan de
Scheldelaan, dateert uit 1735 en bleef tot 1966
gebruik. Toen stond deze windreus in Lillo-Kruisweg
dat moest wijken voor de havenuitbreiding. De molen
werd steen per steen afgebroken en terug opgebouwd
aan de Scheldelaan. Zwaar beschadigd door een storm
in 1990 werd de molen tien jaar later helemaal hersteld. Nu ligt hij
opnieuw enkele jaren stil omwille van een juridisch conflict.
Kruitmagazijn, Landshuis Het kruitmagazijn dateert uit de tijd van Napoleon en
diende als opslagplaats voor vijftig ton buskruit. Bijna
drie meter dikke muren en een bakstenen booggewelf
zorgden voor de veiligheid. Een groendak avant la
lettre met tonnen zand en bomen maakten alles
bomvrij. Rond het magazijn kwam nog een extra
beveiligingsmuur. Tussen die muur en het magazijn ontstond een vrije
rondgang. Het gebouw is eigendom van Wim Goossens. Hij wil het
kruitmagazijn een functionele inhoud geven. Nu wordt het gebouw elk
jaar gebruikt door de plaatselijke gansrijders. Diezelfde Goossens
bezit ook het vroegere gemeentehuis, dat hij omdoopte in Landshuis.
In dit prachtig gerestaureerde gebouw vergadert de districtsraad één
keer per jaar. Het staat onder meer open voor het houden van
seminaries.
Weetjes...
Openingsuren Poldermuseum,
Tolhuisstraat 14, 2040 Lillo
Zon- en feestdagen van Pasen
tot 30 september van 13u00
tot 18u00 of na afspraak.
Toegangsprijs: volwassen 1.5
€, volwassenen '60 1 €,
kinderen tussen 10 en 15 0,50 €. Groepen tot 20
personen 1. Sedert kort gaat het museum ook digitaal op www.poldermuseum-lillo-fort.be