De gelukkige kindertijd: realiteit of mythe?

Studium Generale

Gent, 26 oktober 2012

Dr. Bruno Vanobbergen

Rabbit – Run Wrake

Rabbit – Run Wrake

• Vervagende grens tussen kindzijn en volwassen zijn

• Spelen met de kinderlijke onschuld

• Duidelijke link met de commerciële industrie

KUNNEN KINDEREN NOG WEL KIND ZIJN?

Vooraf

Het doel van het onderzoek naar kindzijn ligt in het in kaart brengen van de culturele grammatica die de relaties tussen kinderen en volwassenen in een samenleving structureert.

De koppeling tussen geluk en de kindertijd is een typische uitdrukking van de moderne tijd

•Traditionele samenlevingen maakten geen directe koppeling tussen kindzijn en geluk

•In de loop van de 18de en de 19de eeuw verandert dit beeld

•Doorbraak van het onschuldige kindbeeld

De idee van de kinderlijke onschuld

“They are what we were; they are what we should become once more. We were nature like them, and our culture should lead us along the path of reason and freedom back to nature.”

De idee van de kinderlijke onschuld

“Fathers and mothers must bow their heads in the dust before the exalted nature of the child. Until they see that the word "child" is only another expression for the conception of majesty, they will not understand that they have as little power or right to prescribe laws for this new being as they possess the power or might to lay down paths for the stars”.

gevaarlijkjong.be

Maatschappelijke ontwikkelingen die de idee van de gelukkige kindertijd gefaciliteerd hebben

• Sterke daling van het sterftecijfer van kinderen

• Rol van de commerciële industrie

• Opvoeden als “making the child as happy as possible”

Veranderende economische context

Veranderende economische context

Impact commerciële industrie

• Begin 20ste eeuw krijgt het kind een andere economische betekenis

• Van een kind wordt voortaan liefde en een lach, niet langer geld of arbeid verwacht

• Kinderen worden beschreven in termen van onschuldig, onschatbaar en hulpbehoevend

Impact commerciële industrie

• Commerciële artikelen worden aan een gezonde ontwikkeling van het kind gekoppeld

• Wetenschap en marketing gaan hand in hand (adviesliteratuur en advertenties gelijken sterk op elkaar)

• Veel aandacht voor de relatie tussen moeder en kind

“”Making the child as happy as possible”- vroeger -

Adviesliteratuur“In een hartelijke sfeer is het kind gelukkig en als er enkele opvoedkundige flaters begaan worden (welke ouders begaan ze niet!), worden die gecompenseerd en vergeten door de algemene sfeer die in het gezin heerst, want de ware liefde maakt heel wat ellende weer goed.”

“Onze voorouders zegden, ‘Geen rozen zonder doornen’, en er zit waarheid in dit gezegde. Want er is meer moed nodig, om een snede broodworst na de maaltijd te weigeren, of het dragen van een slabbetje te eisen, dan toe te geven aan al deze grillen, onder de naam van ik weet niet welk voorwendsel, dat op de eerste plaats dit van gemakzucht is.”

Actuele impact

• Commercialisering van emoties van kinderen en hun ouders

• Van de Eeuw van het Kind naar De Eeuw van het Risicokind

Bij het steppen gelden dezelfde regels als bij het skaten. Vooral jonge kinderen krijgen vaak ongelukken tijdens het steppen. Bijna alle letsels zijn het gevolg van een val. Daarom doet u er goed aan om uw steppende kinderen goed te beschermen tegen valletsels. Hieronder vind u meer tips voor veilig steppen.

Knutselen met kleurpotloden, scharen, papier, prikpennen, klei en verf, welk materiaal u ook kiest, het allerbelangrijkste is dat u bij uw kinderen blijft tijdens de knutselpartij. Op die manier gebeuren er veel minder snel ongelukken. Uw kind zou niet de eerste zijn die erachter komt dat je ook met een kindveilige schaar je eigen haren – of die van een vriendje - kunt knippen.

Paradox van de gelukkige jeugd

“Maar de gedachte dat ontwikkeling ook mogelijk is door kinderen te laten opgroeien onder een regime van milde – liefdevolle – verwaarlozing, staat op gespannen voet met de gedetailleerde kennis die we over die ontwikkeling hebben”

Gerrit Breeuwsma, “Het vreemde kind”