Post on 15-Oct-2020
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
1
3D modellering bij de Geologische
Dienst Nederland
Michiel van der Meulen
Jan Gunnink
Erik Simmelink
maatschappelijk thema bijdrage Geologische Dienst Nederland
• schaarste
• duurzaamheid
• duurzame voorziening energie, drinkwater en (bouw)
grondstoffen: waar bevinden zich winbare voorraden?
• optimale benutting van onze schaarse ruimte: wat zijn de mogelijkheden
voor ondergronds ruimtegebruik? Welke mogelijkheden en beperkingen
brengt de ondergrond voor ruimtegebruik bovengronds?
• veiligheid
• kwaliteit van leven
• bodemdaling: waar daalt de bodem en waarom? Wat is het risico op
wateroverlast c.q. overstroming? Is dit beheersbaar?
• bodem- en grondwaterkwaliteit: wat zijn de eigenschappen van een
normaal / gezond bodem- en grondwatersysteem (geochemisch, hydrogeolo-
gisch)? Hoe reageert het systeem op menselijk handelen (vermesting,
vervuiling, etc.)? En op klimaatsverandering?
• t.z.t.: waar bevindt zich in de bodem archeologisch erfgoed?
• overheidsbestedingen
• concurrentiekracht
• reductie (kosten)risico’s in de bouw: welke condities in de ondergrond
betekenen een risico voor de bouw, m.n. de GWW (stabiliteit lijninfra,
waterkeringen)?
• ‘recyclen’ geo-informatie: hoe krijg je dergelijke risico’s zo vroeg mogelijk
in beeld door gebruik van bestaande ondergrondinformatie?
• hoe kunnen we de advieswereld zo goed mogelijk ondersteunen met
gegevens en (geologische) basisproducten?
• kennis
• innovatie
• Hoe blijven we een moderne geologische dienst, die internationaal
vooroploopt in de geo-informatie en –ICT?
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
1
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
2
Geologische Dienst Nederland
data, informatie en kennis van de Nederlandse ondergrond, voor
duurzaam beheer en gebruik ondergrondse bestaansbronnen
reductie risico’s en kosten gerelateerd aan grondgedrag
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
2
geologie van Nederland
klein Europees land
hoge bevolkingsdichtheid
hoge landgebruiksdichtheid
60% Holocene (kust- en riviervlakten)
99% Kwartair
ondergrondse bestaansbronnen
energie
water
delfstoffen
ruimte
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
3
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
3
geologie van Nederland
klein Europees land
hoge bevolkingsdichtheid
hoge landgebruiksdichtheid
60% Holocene (kust- en riviervlakten)
99% Kwartair
uitdagingen
water
laagland, bodemdaling
grondslag
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
4
geologische informatievoorziening GDN
data
DINO: grootste bestand ondergrondgegevens in NL
boringen, sonderingen, seismiek, grondwaterstanden, etc.
informatie + kennis
vervat in modellen (‘3D kaarten ondergrond)
voorspelling opbouw en eigenschappen
toepassingen: gas/olie, zout, (grond)water,
zand, aardwarmte, bodembewegingen,
bouw, archeologie/erfgoed
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
5
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
4
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
6
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
7
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
5
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
8
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
9
Vroeger
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
6
NU: Lagenmodellen
DGM: geologische formaties
REGIS II: watervoerende en waterscheidende
lagen met hydraulische parameters
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
10
Workflow W-03
lithostratigrafische
interpretatie (DINO)
2D interpolatie van
stratigrafische
grensvlakken
lagenmodellen
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
11
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
7
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
12
Bron:
17000 boringen
…een subset….
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
13
br
Bron: 3000 olie en gasboringen en veel seismiek
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
8
lagenmodellen?
grenzen aan wat je kan representeren
vooral in West en Noord-Nederland
beschikbare data onvoldoende benut
vernieuwing: 3D voxelmodellen
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
14
NU: Lagenmodellen
DGM: geologische formaties
REGIS II: watervoerende en waterscheidende
lagen met hydraulische parameters
NU:Voxelmodellen
GeoTOP: gedetailleerd 3D model bovenste 30 m
NL3D: lage-resolutie 3D tot 50 m onder NAP
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
15
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
9
Workflow W-03
lithostratigrafische
interpretatie (DINO)
2D interpolatie van
stratigrafische
grensvlakken
lagenmodellen
3D interpolatie van
lithoklassen binnen
elke stratigrafische
eenheid
voxelmodellen
stochastische simulatietechnieken leveren
modelonzekerheden / kansen
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
16
Rijn - Maasdelta Holocene geulsystemen
N
50 km
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
17
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
10
N
Rijn – Maasdelta ca. 250.000 boringen
50 km
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
18
A
B
C
D
E old
young A
B
C
D
E
Channel belt
generation
old
young
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
19
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
11
Clay
Peat
Fine sand
Medium coarse sand
Coarse sand
Sandy clay
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
20
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
21
Bron: alle beschikbare boringen
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
12
samenvatting
lagenmodellen – geo(hydro)logisch raamwerk
DGM
REGIS
voxelmodellen – voorspelling bodemeigenschappen in 3D
GeoTOP
NL-3D
bulkinterpretaties van onze gegevens als basisproduct
systematisch gemaakt (uitgerold c.q. onderhouden)
voorspellingen opbouw en eigenschappen van de
ondergrond
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
22
Ontsluiting van modelresultaten
• Via DINOLoket
• Bekijken, analyseren
• downloaden (deel)modellen (GIS data)
• Specifieke 3D viewer
• Via Nationaal Georegister
• WMS van per (hydro) geologische laag
• Maar….3D informatie, dus samenhang ontbreekt…
• Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
23
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
13
neven- en onderliggende producten
afgeleide producten
ondersteunende R&D
ondersteunende geowetenschappen
‘aanpalende’ opdrachten: via klantopdrachten (ook) de publieke
dienstverlening versnellen en of verbeteren
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
24
ontwikkelingen
doorontwikkeling 3D modellen
geavanceerde(re) parametrisatie
van halffabrikaat naar gebruikspotentieel en risicokaarten
focus stedelijke gebieden
van 3D naar 4D geomodellering
informatie dynamische geologische processen zoals bodemdaling,
grondwaterstroming, sedimentdynamiek, etc.
reconstructie geologische processen in het verleden voor betere
voorspellingen gesteente-eigenschappen
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
25
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
14
ontwikkelingen
hogere gebruiksintensiteit ondergrond (STRONG)
structuurvisies ondergrond (Rijk, provincies)
het wordt druk
dit stelt de overheid voor keuzes
BRO (basisregistratie ondergrond)
DINO wordt BRO
GDN wordt onderdeel van de e-Overheid
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
26
BRO
overheidspartijen moeten register raadplegen en vullen
data en modellen
intredingsdatum 01-01-2015
tot dan: verbouwen met de winkel open
meer gebruik door meer gebruikers
hogere verwachtingen
reproduceerbaarheid
detail, resolutie
betrouwbaarheid
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
06 juni 2013
27
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13
15
conclusie
onze modellen zijn 3D kaarten van de ondergrond
technologische ontwikkelingen en de BRO vragen om koppeling
ondergrond- en bovengrondinformatie
dat betekent
technische uitdagingen
samenwerking
dus tot ziens
06 juni 2013
M.J. van der Meulen
Geologische Dienst Nederland
28
michiel.vandermeulen@tno.nl
erik.simmelink@tno.nl