V L I Z Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

21
V L I Z www.vliz.be/educatie Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa

Transcript of V L I Z Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

Page 1: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Op geologische ontdekkingstocht in

Europa

Page 2: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen door Mieke Eggermont

Page 3: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Deze les nemen we jullie mee op reis doorheen Europa.

Langs een plek waar diep onder de zeespiegel nieuwe oceaanbodem wordt gevormd

Maar ook naar een eiland dat ontstaan is, doordat oudere zeebodem weer in het binnenste van de aarde verdwijnt.

We eindigen onze ontdekkingstocht tenslotte in een streek waar grote aardbevingen plaatsvonden en er zeker nog op komst zijn.

Page 4: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

InhoudReisplan

1. Divergerende randen in IJsland

2. Convergerende randen in Santorini Griekenland

3. Transforme randen in Turkije

Page 5: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Reisplan

1e stopIJsland

2e stopSantorini

3e stopTurkije

België

Page 6: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

IJsland

Page 7: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

IJsland ligt bovenop de Midden Atlantische rug en op een hot-spot (mantelpluim).

IJsland

Page 8: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Midden Atlantisc

he Rug

Noord Amerikaanse plaat Euraziatische plaat

De Noord-Amerikaanse en de Euraziatische plaat divergeren en trekken zo IJsland in twee.

Page 9: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

1-10-96

Een uitbarsting van deze sub-glaciale vulkaan deed in 1996 het bovenliggende gletsjerijs inzakken en smelten.

Zelfde plek 36u later, de vulkaanuitbarsting is door het ijs gebroken.De uitbarsting zelf duurde 10 dagen.

3-10-96 12-10-96

Een van IJslands meest actieve vulkanen zit opgesloten onder de 8300 km2 grote Vatnajvkull gletsjer.

Page 10: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

9-10-96

Het smeltwater deed het waterniveau van het subglaciale meer, ontstaan doorde geotherme activiteit van de vulkaan, in 14 dagen 94 m stijgen.

Dit veroorzaakte enkele weken later een verwoestende glaciale uitbarstingsoverstroming. Op 5 november 1996 stroomde 15 000 m3 water/seconde over de vlakte.

5-11-96 5-11-96

brug

15-10-96

Page 11: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Noord Amerikaanse plaat

Euraziatische plaat

RIFT VALLEI

Dit lijkt een normale vallei maar is eigenlijk de RIFT VALLEI van de Midden Atlantische Rug die ter hoogte van IJsland boven water loopt.Ze vormt de grens tussen de Euraziatische en de Noord-Amerikaanse plaat.

Page 12: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Van IJsland reizen we door naar Santorini, een Grieks eiland in de Middellandse Zee ten noorden van Kreta.

IJsland

2e stopSantorini

Page 13: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Santorini

Page 14: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

SantoriniDe eilanden van Santorini zijnhet resultaat van twee miljoen jaar vulkanischeactiviteit.

Ten zuiden van Santorini duikt de Afrikaanse plaat onder de Euraziatische plaat (subductie).

De Euraziatische plaat wordt hierdoor ingedrukt met verhoogde seismische activiteit (zeebevingen) en vulkanisme tot gevolg. Afrikaanse plaat

Euraziatische plaat

Page 15: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Uit archeologische vondsten blijkt dat de uitbarsting van ± 1600 vC een rijke, goed ontwikkelde beschaving verwoest heeft. Sommige geologen denken dat de legende van de verzonken stad Atlantis zo ontstaan is.

De laatste grote vulkaanuitbarsting dateert van ± 1600 vC. Toen stortte de caldera in en kreeg Santorini zijn huidige vorm waarbij enkel de randen van de krater nog boven water uitsteken.

Zuidelijke calderawand

De vulkaan is nog steeds actief, in het midden van de caldera is ondertussen een nieuw eiland ontstaan. De laatste vulkanische activiteit dateert van 1950

‘Nieuw’ eiland (20e eeuw)

Page 16: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

IJsland

Santorini

3e stopTurkije

Van Santorini reizen we naar onze derde en laatste bestemming, Izmit, Turkije.

Page 17: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Izmit Turkije

Page 18: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Izmit ligt op de Noord-Anatolische breuk. Dit is een transforme rand zoals de San Andreas breuk.

IzmitAnatolische plaat

Euraziatische plaat

Op 17 augustus 1999 werd Izmit getroffen door een aardbeving (7,4 op schaal van Richter) met 10000 doden.

Het aardoppervlak scheurde over een afstand van 60 km open. De Euraziatische plaat verschoof 2,7 m ten opzichte van de Anatolische plaat

Page 19: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Sinds 1939 hebben zich langs deze breuk nog 11 andere grote bevingen voorgedaan (> 6.7 schaal van Richter). Toen in augustus 1999 de stad Izmit werd getroffen, was deze aardbeving voorspeld.

Izmit

Er bestaat 12% kans dat een volgende grote aardbeving ten westen van Izmit zal plaatsvinden, in de omgeving van Istanbul.

In bovenstaande figuur opgesteld in 1997 worden in het rood de gebieden weergegeven met verhoogd risico voor aardbevingen.

Page 20: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen

Page 21: V L I Z  Zeelessen Op geologische ontdekkingstocht in Europa.

V L I Z

www.vliz.be/educatie

Zeelessen