Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte...

15
Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13 1 3D modellering bij de Geologische Dienst Nederland Michiel van der Meulen Jan Gunnink Erik Simmelink maatschappelijk thema bijdrage Geologische Dienst Nederland schaarste duurzaamheid duurzame voorziening energie, drinkwater en (bouw) grondstoffen: waar bevinden zich winbare voorraden? optimale benutting van onze schaarse ruimte: wat zijn de mogelijkheden voor ondergronds ruimtegebruik? Welke mogelijkheden en beperkingen brengt de ondergrond voor ruimtegebruik bovengronds? veiligheid kwaliteit van leven bodemdaling: waar daalt de bodem en waarom? Wat is het risico op wateroverlast c.q. overstroming? Is dit beheersbaar? bodem- en grondwaterkwaliteit: wat zijn de eigenschappen van een normaal / gezond bodem- en grondwatersysteem (geochemisch, hydrogeolo- gisch)? Hoe reageert het systeem op menselijk handelen (vermesting, vervuiling, etc.)? En op klimaatsverandering? t.z.t.: waar bevindt zich in de bodem archeologisch erfgoed? overheidsbestedingen concurrentiekracht reductie (kosten)risico’s in de bouw: welke condities in de ondergrond betekenen een risico voor de bouw, m.n. de GWW (stabiliteit lijninfra, waterkeringen)? recyclen’ geo-informatie: hoe krijg je dergelijke risico’s zo vroeg mogelijk in beeld door gebruik van bestaande ondergrondinformatie? hoe kunnen we de advieswereld zo goed mogelijk ondersteunen met gegevens en (geologische) basisproducten? kennis innovatie Hoe blijven we een moderne geologische dienst, die internationaal vooroploopt in de geo-informatie en –ICT? 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische Dienst Nederland 1

Transcript of Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte...

Page 1: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

1

3D modellering bij de Geologische

Dienst Nederland

Michiel van der Meulen

Jan Gunnink

Erik Simmelink

maatschappelijk thema bijdrage Geologische Dienst Nederland

• schaarste

• duurzaamheid

• duurzame voorziening energie, drinkwater en (bouw)

grondstoffen: waar bevinden zich winbare voorraden?

• optimale benutting van onze schaarse ruimte: wat zijn de mogelijkheden

voor ondergronds ruimtegebruik? Welke mogelijkheden en beperkingen

brengt de ondergrond voor ruimtegebruik bovengronds?

• veiligheid

• kwaliteit van leven

• bodemdaling: waar daalt de bodem en waarom? Wat is het risico op

wateroverlast c.q. overstroming? Is dit beheersbaar?

• bodem- en grondwaterkwaliteit: wat zijn de eigenschappen van een

normaal / gezond bodem- en grondwatersysteem (geochemisch, hydrogeolo-

gisch)? Hoe reageert het systeem op menselijk handelen (vermesting,

vervuiling, etc.)? En op klimaatsverandering?

• t.z.t.: waar bevindt zich in de bodem archeologisch erfgoed?

• overheidsbestedingen

• concurrentiekracht

• reductie (kosten)risico’s in de bouw: welke condities in de ondergrond

betekenen een risico voor de bouw, m.n. de GWW (stabiliteit lijninfra,

waterkeringen)?

• ‘recyclen’ geo-informatie: hoe krijg je dergelijke risico’s zo vroeg mogelijk

in beeld door gebruik van bestaande ondergrondinformatie?

• hoe kunnen we de advieswereld zo goed mogelijk ondersteunen met

gegevens en (geologische) basisproducten?

• kennis

• innovatie

• Hoe blijven we een moderne geologische dienst, die internationaal

vooroploopt in de geo-informatie en –ICT?

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

1

Page 2: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

2

Geologische Dienst Nederland

data, informatie en kennis van de Nederlandse ondergrond, voor

duurzaam beheer en gebruik ondergrondse bestaansbronnen

reductie risico’s en kosten gerelateerd aan grondgedrag

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

2

geologie van Nederland

klein Europees land

hoge bevolkingsdichtheid

hoge landgebruiksdichtheid

60% Holocene (kust- en riviervlakten)

99% Kwartair

ondergrondse bestaansbronnen

energie

water

delfstoffen

ruimte

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

3

Page 3: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

3

geologie van Nederland

klein Europees land

hoge bevolkingsdichtheid

hoge landgebruiksdichtheid

60% Holocene (kust- en riviervlakten)

99% Kwartair

uitdagingen

water

laagland, bodemdaling

grondslag

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

4

geologische informatievoorziening GDN

data

DINO: grootste bestand ondergrondgegevens in NL

boringen, sonderingen, seismiek, grondwaterstanden, etc.

informatie + kennis

vervat in modellen (‘3D kaarten ondergrond)

voorspelling opbouw en eigenschappen

toepassingen: gas/olie, zout, (grond)water,

zand, aardwarmte, bodembewegingen,

bouw, archeologie/erfgoed

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

5

Page 4: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

4

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

6

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

7

Page 5: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

5

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

8

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

9

Vroeger

Page 6: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

6

NU: Lagenmodellen

DGM: geologische formaties

REGIS II: watervoerende en waterscheidende

lagen met hydraulische parameters

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

10

Workflow W-03

lithostratigrafische

interpretatie (DINO)

2D interpolatie van

stratigrafische

grensvlakken

lagenmodellen

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

11

Page 7: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

7

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

12

Bron:

17000 boringen

…een subset….

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

13

br

Bron: 3000 olie en gasboringen en veel seismiek

Page 8: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

8

lagenmodellen?

grenzen aan wat je kan representeren

vooral in West en Noord-Nederland

beschikbare data onvoldoende benut

vernieuwing: 3D voxelmodellen

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

14

NU: Lagenmodellen

DGM: geologische formaties

REGIS II: watervoerende en waterscheidende

lagen met hydraulische parameters

NU:Voxelmodellen

GeoTOP: gedetailleerd 3D model bovenste 30 m

NL3D: lage-resolutie 3D tot 50 m onder NAP

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

15

Page 9: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

9

Workflow W-03

lithostratigrafische

interpretatie (DINO)

2D interpolatie van

stratigrafische

grensvlakken

lagenmodellen

3D interpolatie van

lithoklassen binnen

elke stratigrafische

eenheid

voxelmodellen

stochastische simulatietechnieken leveren

modelonzekerheden / kansen

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

16

Rijn - Maasdelta Holocene geulsystemen

N

50 km

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

17

Page 10: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

10

N

Rijn – Maasdelta ca. 250.000 boringen

50 km

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

18

A

B

C

D

E old

young A

B

C

D

E

Channel belt

generation

old

young

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

19

Page 11: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

11

Clay

Peat

Fine sand

Medium coarse sand

Coarse sand

Sandy clay

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

20

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

21

Bron: alle beschikbare boringen

Page 12: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

12

samenvatting

lagenmodellen – geo(hydro)logisch raamwerk

DGM

REGIS

voxelmodellen – voorspelling bodemeigenschappen in 3D

GeoTOP

NL-3D

bulkinterpretaties van onze gegevens als basisproduct

systematisch gemaakt (uitgerold c.q. onderhouden)

voorspellingen opbouw en eigenschappen van de

ondergrond

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

22

Ontsluiting van modelresultaten

• Via DINOLoket

• Bekijken, analyseren

• downloaden (deel)modellen (GIS data)

• Specifieke 3D viewer

• Via Nationaal Georegister

• WMS van per (hydro) geologische laag

• Maar….3D informatie, dus samenhang ontbreekt…

• Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

23

Page 13: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

13

neven- en onderliggende producten

afgeleide producten

ondersteunende R&D

ondersteunende geowetenschappen

‘aanpalende’ opdrachten: via klantopdrachten (ook) de publieke

dienstverlening versnellen en of verbeteren

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

24

ontwikkelingen

doorontwikkeling 3D modellen

geavanceerde(re) parametrisatie

van halffabrikaat naar gebruikspotentieel en risicokaarten

focus stedelijke gebieden

van 3D naar 4D geomodellering

informatie dynamische geologische processen zoals bodemdaling,

grondwaterstroming, sedimentdynamiek, etc.

reconstructie geologische processen in het verleden voor betere

voorspellingen gesteente-eigenschappen

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

25

Page 14: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

14

ontwikkelingen

hogere gebruiksintensiteit ondergrond (STRONG)

structuurvisies ondergrond (Rijk, provincies)

het wordt druk

dit stelt de overheid voor keuzes

BRO (basisregistratie ondergrond)

DINO wordt BRO

GDN wordt onderdeel van de e-Overheid

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

26

BRO

overheidspartijen moeten register raadplegen en vullen

data en modellen

intredingsdatum 01-01-2015

tot dan: verbouwen met de winkel open

meer gebruik door meer gebruikers

hogere verwachtingen

reproduceerbaarheid

detail, resolutie

betrouwbaarheid

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

06 juni 2013

27

Page 15: Home | Geonovum - Geologische Dienst Nederland · 2018. 4. 10. · • Toelichting in aparte presentatie….hierna als er tijd voor is 06 juni 2013 M.J. van der Meulen Geologische

Titel van de presentatie 10-6-2013 17:13

15

conclusie

onze modellen zijn 3D kaarten van de ondergrond

technologische ontwikkelingen en de BRO vragen om koppeling

ondergrond- en bovengrondinformatie

dat betekent

technische uitdagingen

samenwerking

dus tot ziens

06 juni 2013

M.J. van der Meulen

Geologische Dienst Nederland

28

[email protected]

[email protected]