Het retentierecht

27 november 2014

mr. S. (Simone) Grasboers.grasboer@schenkeveldadvocaten.nl

Indeling

Aard

Vereisten

Opeisbare vordering

Samenhang

Feitelijke macht

Uitzonderingen

Zorgplicht en schade

Uitwinnen

Derden en faillissement

Einde van het retentierecht

2

Aard (1)

Artikel 3:290 BW

Retentierecht is de bevoegdheid die in de bij de wet aangegeven gevallen aan een schuldeiser toekomt, om de nakoming van een verplichting tot afgifte van een zaak aan zijn schuldenaar op te schorten totdat de vordering wordt voldaan.

Elementen:

Bevoegdheid

Schuldeiser

Nakoming plicht afgifte zaak aan zijn schuldenaar

Opschorten totdat vordering is voldaan3

Aard (2)

Opschortingsrecht 6:52 BW

Verplichting afgifte zaak

Fases

Uitoefening niet in strijd met redelijkheiden billijkheid

4

Opeisbaarheid en samenhang

Opeisbare vordering

Soms ook bij niet opeisbare vorderingen 6:80 BW

Niet bij toekomstige vorderingen

Samenhang

Zelfde rechtsverhouding (overeenkomst)

Twee keer zaken gedaan

‘Licht verband is voldoende’

5

Zaak

Andermans zaak

Roerende zaken

Onroerende zaken

6

Roerende zaken

Auto’s KG RB Midden-Nederland 29 augustus 2014,

ECLI:NL:RBMNE:2014:5039

Scheepscasco’s RB Gelderland 13 oktober 2014,

ECLI:NL:RBGEL:2014:6982

7

Onroerende zaken

HR 15 februari 1991, NJ 1991/628 (Agema/WUH)

HR 23 juni 1995, NJ 1996/216 (Deen/Van der Drift)

HR 6 februari 1998, NJ 1999/403 (Winters/KvdT)

HR 5 december 2003, NJ 2004/340 (Rabobank/Fleuren)

8

Onroerende zaken (1)

HR 15 februari 1991, NJ 1991/628 (Agema/WUH)

Een dergelijk niet uit de openbare registers kenbaar retentierecht dient te worden beperkt tot het geval waarin de schuldeiser die het uitoefent, op een ook voor derden voldoende duidelijke wijze de feitelijke macht over het goed uitoefent, zodat feitelijke afgifte, veelal ontruiming, nodig is om deze macht weer op de rechthebbende — hier: de erfpachter — te doen overgaan.

i.c. feitelijke macht verloren

9

Onroerende zaken (2)

HR 23 juni 1995, NJ 1996/216 (Deen/Van der Drift)

Een zodanig retentierecht zal jegens een derde met jonger recht slechts kunnen worden ingeroepen als de schuldeiser op voor een zodanige derde op voldoende duidelijke wijze de feitelijke macht uitoefent.

Vgl. art. 3:24 lid 1 BW

kenbaarheidsvereiste

10

Onroerende zaken

Het Kantoor van de Toekomst

11

Onroerende zaken (3)

HR 6 februari 1998, NJ 1999/303 (Winters/KvdT)

Het enkele toelaten van nevenaannemers tot het verrichten van installatiewerkzaamheden hoeft niet te impliceren dat daarmee oplevering aan de opdrachtgever heeft plaatsgevonden

(i.c. geen einde feitelijke macht)

Vgl. art. 3:24 lid 1 BW

kenbaarheidsvereiste

12

Onroerende zaken (4)

HR 5 december 2003, NJ 2004/340 (Rabo/Fleuren)

Obligatoire rechtsverhouding, geen rechtshandeling die voor registergoed van belang is ex art. 3:17 lid 1 a BW

Mogelijk op gedeelte van een onroerende zaak (golfbaan)

13

Onroerende zaken (5)

Gezamenlijk met anderen uitoefenen?

Vzr Amsterdam 2 juli 2013, ECLI:NL:RBAMS:2013:3966

Onderaannemers zelf concluderen dat zij slechts als collectief de feitelijke macht over de bouwplaats hadden

Door aannemer v.w. huurder t.o.v. eigenaar?

RB Oost-Brabant 15 januari 2014, WR 2014/71

Huurder 7:230a-ruimte betaalt aannemer niet die r.r. inroept t.o.v. verhuurder

14

Feitelijke macht en kenbaarheid

Feitelijke macht

Onder zich houden of dat voor een ander doen

Kenbaarheid

Hoge Raad 23 juni 1995, NJ 1996/216

Inschrijving in de openbare registers?

Afsluiten?

Borden?

Wederpartij?

15

Feitelijke macht en kenbaarheid

Feitelijke macht over een perceel

Vzr. Almelo 16 februari 2011

Mededeling aan wederpartij verplicht?

HR 17 september 2010

16

Uitzonderingen

Artikel 6:54 BW

Zelf schuldeisersverzuim

Nakoming blijvend onmogelijk

Als vordering niet vatbaar is voor beslag

Vordering immateriële schadevergoeding, goodwill

Strijd met de redelijkheid en billijkheid

Algemene voorwaarden/exoneratie?

17

Zorgplicht en schade

Bezitter/houder

Zorgvuldig schuldenaar

T.o.v. andere onder-/nevenaannemers

18

Uitwinnen

Geen parate executie

Beslag + procedure

Beslagene executeren

19

Derden en faillissement

Onderscheid jonger recht & ouder recht op de zaak

Voorrang

20

Einde van het retentierecht

a. Tenietgaan van de vordering

b. Zekerheidstelling

c. Zaak komt weer in macht rechthebbende

d. Indiening vordering bij bewindvoerder

e. Uitwinning door retentor

f. Schuldeisersverzuim/blijvende onmogelijkheid

g. Strijd redelijkheid en billijkheid

h. Tekortschieten zorgplicht

i. Teniet gaan zaak

j. Cessie

21

Vragen?

22

T: 072-514 46 21M: 06 – 10958279 F: 072-514 46 40E: s.grasboer@schenkeveldadvocaten.nl