Don BoscoOnderwijscentrum

Oud-Heverlee

Godsdienst-congressen

2009

1. Korte situering

Ik bekijk dit thema door drie verschillende brillen:

vanuit mijn vak- en schoolervaringen

vanuit de pedagogische begeleiding van godsdienstleraren, vakgroepen en scholen

vanuit de nascholing en opleiding godsdienst

EEN LES VAN DE GANZEN

Auteur onbekend

2. Interactieve blikopener

Opdracht per 2 of 3 Wat vertelt deze les van

de ganzen ons over hoe een vakgroep

godsdienst/team van regioverantwoordelijken

zou kunnen zijn?

Is dat herkenbaar in mijn vakgroep/team?

Waarom (niet)?

Heb je je ooit afgevraagd waarom ganzenIn een V-formatie vliegen?

Zoals meestal met het gedrag van dieren, had God een goede reden om dat in hun instinct

te leggen.

Elke vogel die met zijn vleugels wappert, zorgt voor een opwaartse

kracht voor de vogel die volgt.

In een V-formatie krijgt de hele groep tenminste 70% meer

vliegbereik dan wanneer elke vogel alleen zou vliegen.

Wanneer een gans buiten de formatie raakt, voelt hij plotseling de moeizame vooruitgang en de weerstand van het alleen vliegen…

…en voegt zich snel weer in de formatie.

Als een gans vermoeid raakt, roteert hij terug in de formatie en een andere gans vliegt dan voorop.

Het succes van de formatie hangt uiteindelijk af van het samenwerken

als team, het verdelen van de moeilijke taken en het gezamenlijk

leiderschap…

Ganzen achter in de formatie gakken.

Dit ‘gakken van achteren’ is meer dan alleen maar gesnater.

Het dient om de ganzen vooraan aan te

moedigen om sneller te vliegen.

Als een gans ziek of gewond wordt, verlaten twee andere ganzen de formatie en gaan mee naar beneden om te helpen bescherming te geven.

Ze blijven bij het zieke dier totdat dit weer vliegen kan of sterft.

Daarna gaan ze weer verder met een andere formatie die voorbij komt…

…of proberen ze hun eigen formatie in te halen.

Opdracht per 2 of 3 Wat vertelt deze les van de ganzen ons over hoe

een vakgroep godsdienst/ regionaal team zou

kunnen zijn?

Is dat herkenbaar in mijn vakgroep/team?

Waarom (niet)?

3. Drie bronnen

Voor deze uiteenzetting heb ik inspiratie geput uit:

het TGI-model van Ruth Cohn

het opvoedingsproject ‘In dialoog met Don Bosco’

de DVD ‘De andere plek’ (UCSIA-congres Antwerpen 2008)

TGI: themagecentreerde interactie…

… draait rond:

de positionering van het individu

tegenover de groepen een gemeenschap-pelijke taak

binnen de situatie of de context

HET

IK WIJ

GLOBE

TGI: themagecentreerde interactie…

… toegepast op het thema van deze uiteenzetting:

4 componenten in interactie en niet

los te koppelen!!!

HET

IK WIJ

GLOBE

leraar leerling/klasgroep

impulsen en

inhoud

CONTEXT

CONTEXT Enige

godsdienstleraar of met collega’s?

Het lokaal:vast, klas- of

vaklokaal?ICT-omkadering?ligging?grootte?

Stef

ik

An

CONTEXT Plaats van ons vak in

de school? Instroom:

rol opvoedingsproject? erkenning in korps? realisator van VOETen? slachtoffer van

GON-/leerlingenbegeleiding?

Uitstroom: verhouding met andere

LBV/pastoraal op school?

plaats in curriculum? klassenraden en

deliberaties?

CONTEXT Werking vakgroep/

regionaal team godsdienst:mijn plaats?visie op het vak?formeel en informeel

overleg?horizontale

samenwerking en verticale leerlijn?

afspraken over nascholing, handboeken, didactisch materiaal en evaluatie?

opvang van nieuwkomers en interims?

geloofsverdieping?

CONTEXTFragmenten uit de DVD‘De andere plek’

1. Noteer de krachtlijnen van de vak-/teamwerking die de getuigen aanhalen.

2. Omcirkel die welke je zelf nodig vindt voor jouw vakgroep/team en vul de krachtlijnen aan die je mist in de getui-genissen.

CONTEXT Mijn biografie:

gezondheid?leeftijd?opleiding?les/levenservaring?thuissituatie?relatie met directie

en korps?

leraar

CONTEXT

Mijn persoonlijkheid:karakter?spiritualiteit?charisma?zelfvertrouwen?authenticiteit?eigen visie op het

vak godsdienst?

leraar

CONTEXT Mijn lesopdracht:

enkel godsdienst… …of

meerdere

vakken?

Mijn algemene didactiek:

klassenmanagement leraarstijl

leraar

CONTEXT

leraar leerling/klasgroep

Grootte van mijn klassengroep: klein, middelgroot, groot?

Gra(a)d(en) waarin ik les geef: 1e, 2e, 3e, 4e graad?

Onderwijsniveau: ASO, BSO, BuSO, KSO, TSO?

CONTEXT

leraar leerling/klasgroep

Samenstelling van de groep, verschillen qua:• sekse• ras• levensbeschouwing• leeftijd • studierichting

Ingesteldheid van de groep• volwassenheid• openheid• vertrouwen

CONTEXT Hoe verbind ik levens-

beschouwelijke knoop-punten, terreindoelen en uitdagende impulsen?

Streef ik naar een narra-tieve en hermeneutisch- communicatieve aanpak?

Is er variatie in de werk-vormen? (//4 leerstijlen van Kolb: doener – waarnemer – nadenker – toepasser)

Is er een evenwicht tussen zelfstandig en coöperatief leren?

leraar leerling/klasgroep

impulsen

CONTEXT

leraar leerling/klasgroep

Bereik ik een evenwicht tussen frontale communi-catie (didactisch exposé, onderwijsleergesprek, vraaggesprek)…

…en interactieve communi-catie (klasgesprek, stellingenspel, groepswerk, bordgesprek…)?

impulsen

CONTEXT

leraar leerling/klasgroep

Zijn mijn impulsen inhoudrijk en zetten ze mijn leerlingen aan tot levensbeschouwelijke bedachtzaamheid en communicatie?

Verbinden mijn les-inhouden de drie basis-doelen (eigen levensbe-schouwelijke identiteit van de leerlingen, de pluraliteit/actualiteit en de bijbels-christelijke traditie)?

en

inhoud

impulsen

4. Besluiten en oproepen

Het samenspel van de 4 componenten van het TGI-model toont aan dat de uitdagingen voor de godsdienstleerkrachten tegenwoordig groot zijn.

Maakt de samenwerking van godsdienstleerkrachten in hun

vakgroep of regionaal team, zoals ganzen in hun formatie, hun draaglast niet kleiner en hun

draagkracht niet groter?

4. Besluiten en oproepen

De inhoud en methodiek van het huidig leerplan legt een enorme verantwoordelijkheid bij de persoon van de godsdienstleraar.

Besteed je aandacht aan je persoonlijke spiritualiteit om te vermijden dat je je

na enkele jaren leeggezogen voelt? Wordt dit

gezamenlijk opgenomen in de vakgroep of het

regionale team?

4. Besluiten en oproepen

De taken die op een vakgroep of regionaal team van godsdienstleraren afkomen, worden steeds

uitgebreider en overstijgen meer en meer het eigen vak.

Kan het participatief leiderschap ook toegepast worden in de

vakgroepen en regionale teams door aan taakverdeling

te doen o.b.v. passies/competenties?

4. Besluiten en oproepen

Zoals in alle andere vakken wordt de vergaderagenda van de vakgroep of het regionaal team godsdienst vaak beheerst door items van

praktische aard.

Kunnen en willen vakgroepen en regionale teams af en toe tijd maken om samen na te

denken en uit te wisselen over inhoudelijke en

godsdienstdidactische items?

4. Besluiten en oproepen

Zoals in alle andere vakken is de leerlijn van het eerste tot het zesde/zevende jaar

ook in het vak godsdienst erg belangrijk.

Wordt het jaarraster door de vakgroep of het regionaal team

gebruikt om af en toe te checken of die leerlijn gerespecteerd wordt en om afspraken te maken over de

gebruikte impulsen?

4. Besluiten en oproepen

In alle vakken is de leerlingenevaluatie vanuit de leerplandoelen met een bewuste

afweging van de cognitieve en affectief-dynamische evaluatie verplicht.

Maakt de vakgroep of het regionaal team afspraken over het evalueren van vakkennis en

levens- beschouwelijke vaardigheden?

Is er proces- en productevaluatie/ gespreide

evaluatie?

Ik geef jullie een nieuw gebod: heb elkaar lief.Zoals ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie elkaarliefhebben. Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn.’

5. Afsluitende doordenker Joh. 13,34-35

Wie deze PPT wenst te ontvangen:

mail naar paul.vanhaute@dboc.be