FILOSOFIE

Gilde Zutphen

voorstellen

1978 MO beeldende vorming en kunstgeschiedenis

1985 MO geschiedenis

1989 doctoraal filosofie

1994 cum laude promotie filosofie

docent filosofie examenklassen VWO

Piet Buunk (1945)

FILOSOFIE

Over wat filosofie is, bestaat onduidelijkheid.

dit zeker niet

“Onze 'filosofie' over de wijnen die we verkopen is eenvoudig: wijn moet plezier geven en goed drinkbaar zijn. Of anders gezegd, we houden gewoon van lekker eten en van lekkere wijn.”

Erik’s delicatessen in Amsterdam-oost

leuk, maar ...

in de boekhandel...

Hoort filosofie thuis in deze categorie?

spiritualiteit (meest algemeen):“betreft de persoonlijke innerlijke ervaring”

in één adem met esoterie

De collectie filosofie, theologie & esoterieEen overzicht van wat de KB in huis heeft op het gebied van filosofie, theologie, kerkgeschiedenis & esoterie.

esoterie:“Het geheimzinnige of verborgene, al wat slechts door ingewijden doorgrond kan worden”.

filosofie

is het tegengestelde van obscurantisme, mystiek, vaagheid, oncontroleerbaarheid.

Filosofie maakt gebruik van kritisch en rationeel denken.

wat nog meer niet?

“Filosofische en spirituele tradities in India, China, Japan en Tibet, zoals hindoeïsme, boeddhisme, confucianisme en taoïsme” ...

... behoren niet tot mijn competenties.

wat (nog) niet?

citaat:“Een Socratisch gesprek is een filosofisch gesprek waarin de gespreksdeelnemers worden uitgedaagd om hun eigen kennis en ervaring te onderzoeken, aan de hand van een door henzelf gekozen vraag.”

Eventueel in het derde blok.

wat beslist niet?

Geloof, hoop en liefde

Citaat:“Op deze middag ontmoeten we elkaar op deze woorden. Na een korte kennismaking – waarin we iets laten zien van de betekenis van deze woorden voor ons dagelijks leven – gaan we in gesprek aan de hand van een concrete ervaring. Het doel is om samen een rijke middag te hebben, waarin we elkaar ontmoeten en inspireren. We gaan met nieuwe woorden verder.”

dus ook niet ...

Citaat:

“Groei in bewustzijn voor een gelukkiger leven. Innerlijke stilte geeft je de kracht.”

wat dan wél?

Dát is het onderwerp van de eerste cursus:

wat ís filosofie?

of beter:

Met welke onderwerpen houden filosofen zich tegenwoordig bezig?

wat is filosofie?

Filosofie onderzoekt van alles en nog wat op een rationele en kritische manier, inclusief zichzelf en de eigen methoden (metafilosofie).

wat is filosofie?

Filosofie houdt zich bezig met onderwerpen die niet tot de kernproblemen van andere vormen van onderzoek behoren.

Deze ‘definitie’ geeft aan wat filosofie niét is.

Wat is filosofie dan wel?

Filosofie onderzoekt ideeën en begrippen die niet direct verwijzen naar de werkelijkheid, dus ideeën die alleen in het denken bestaan (immanente ideeën).

onderwerpen

Wat zijn dat dan voor onderwerpen, die andere disciplines laten liggen?

Met die vraag begin ik, in het eerste jaar,

aan de hand van de onderwerpen die op universiteiten aan de orde worden gesteld.

universiteiten?

Als je filosoof wilt worden, kun je het beste een academische studie filosofie volgen.

kwaliteit van opleidingwetenschappelijk niveauoverzicht over het totale vakcontrole op de opgedane kennisprofessionaliteit

houvast

Ik kies deze invalshoek om houvast te hebben voor wat betreft de onderwerpen,

en om te voorkomen dat ik een (te) persoonlijke invulling geef.

hedendaags

Bovendien, en dit is de belangrijkste reden, breng ik de cursisten zo op de hoogte van de huidige stand van de filosofie ...

nou ja, van een deel van de huidige filosofie.

concreet

1 inleiding; wijsgerige antropologie2 filosofie van de geest en cognitiefilosofie3 epistemologie en wetenschapsfilosofie4 logica, argumentatiefilosofie5 taalfilosofie6 metafysica en ontologie7 ethiek en politieke en sociale filosofie8 esthetiek en kunstfilosofie; metafilosofie

Ik zal de onderwerpen later kort bespreken.

moeilijk?

Soms is moeilijk gewoon moeilijk.

Filosofen zijn gewone mensen, dus beweren zij soms onbegrijpelijke dingen.

Soms.

Ik doe mijn best het moeilijke begrijpelijk te maken.Ik begrijp ook niet alles.

Is het erg dat iets moeilijk is?

Soms is moeilijk schijn.

moeilijk?

“Filosofie is langzaam denken.” (niet omdraaien).

Ik heb zelf gemerkt dat filosofisch denken tijd nodig heeft (“Wat stáát hier?”).

Stel vragen.

Je moet erin komen. Dat kost tijd. Laat het betijen. Geef het de tijd.

moeilijk?

Ik bied de stof op drie manieren aan:

als gesproken woord

als presentatie

als geschreven tekst

wat niet doen?

Beperk uw inbreng tot de onderwerpen die ik aankaart.

Van het onderwerp afdwalen; dat maakt de stof onnodig moeilijk.

Ik ga niet in discussie over filosofische onderwerpen. Dit zijn lessen.

grote opkomst, mooi, maar ...

Ik had aan een groep van maximaal 12 personen gedacht ...

Consequentie: colleges.

Deze belangstelling is wel stimulerend.

website

• de bedoeling van deze cursus• informatie over de vervolgcursussen• e-mail voor als u vragen hebt over de

inhoud van de cursus

maar niet:inschrijven, informatie over Gilde Zutphen

website

Na elke cursusmiddag zet ik de getoonde presentatie en de behandelde tekst op deze website. Ook deze presentatie.

Zo mogelijk extra teksten, voor de liefhebbers.

onderwerpen

Ik zal de te behandelen onderwerpen kort beschrijven.

Ik heb gekozen voor een bepaalde volgorde.

wijsgerige antropologie

probeert een antwoord te geven op de vraag: wat is de mens?

Ik behandel

1 het antwoord dat Helmut Plessner heeft gegeven vanuit de biologie.

2 Wij zijn ons brein ... of niet, en hebben geen vrije wil ... of wel?

filosofie van de geest

Ook wel cognitiefilosofie genoemd.

Ik behandel:

1 theorieën over geest en lichaam

2 het bewustzijn

kennisleeren wetenschapsfilosofie

Ik behandel:

1 theorieën over wat kennis is

2 theorieën over waarheid

3 verschillen tussen wetenschap en pseudowetenschap

logicaen argumentatieleer

Ik behandel:

1 formele logica:syllogismen propositielogica

2 informele logica: drogredenen

taalfilosofie

Ik behandel:

-syntaxis (grammatica)-semantiek (betekenis)-pragmatiek (taalpraktijk)(Wittgenstein, Frege, Chomsky, Searle e.a.)

- semiologie

metafysica en ontologie

Wat is de betekenis van het woord ‘zijn’?Is er een ‘eenheid van het zijn’? Hangen ‘zijn’ en ‘zin’ samen?

Is metafysica een kenleer, een wijsgerige godsleer of bestaat metafysica helemaal niet?

ethieken politieke filosofie

Ik behandel de drie belangrijkste theorieën over ethiek: deugdethiek, plichtethiek en gevolgenethiek.

Mogelijke thema’s van de politieke filosofie zijn:

macht, soevereiniteit, rechtvaardigheid, vrijheid en gelijkheid, de verhouding tussen individu, gemeenschap en staat.

esthetieken

kunstfilosofie

Ik behandel vier theorieën over wat kunst is:mimesis, expressie, formalisme en institutionalisme

Esthetiek omvat het schone, het sublieme, het lelijke, het pittoreske, kortom: oordelen over wat we zintuiglijk waarnemen.

metafilosofie

Als afsluiting: filosofisch naar filosofie kijken.

Hoe filosoferen filosofen? Bestaat er een filosofische methode? Hoe verhoudt filosofie zich tot wetenschap?

Wat is (in deze tijd) het nut of de zin van filosofie?

het vervolg

Mijn plan is om volgend cursusjaar de ideeën van een aantal invloedrijke filosofen te behandelen.

Voor het jaar daarna zijn mijn plannen niet concreet; ik wacht eerst af hoe deze twee cursussen verlopen en welke behoeften de cursisten hebben, en of ik daaraan kan voldoen.

interesse?

Aanmelden? Bij Gilde Zutphen

Meer inhoudelijke informatie?mail mij:

info@pietbuunk.nl

vragen?