Evolutie in de zorg voor diabetespatiënten: van

specialist naar multidisciplinaire

teamwerking Chantal Mathieu, MD PhD

Endocrinologie

UZ Leuven, KU Leuven

België

Hoe kwaliteit van zorgen voor mensen met een chronische

ziekte optimaliseren:het multidisciplinair team

Chantal Mathieu, MD PhD

Endocrinologie

UZ Leuven, KU Leuven

België

Diabetes

Type 1 diabetes

Type 2 diabetes

Diabetes na pancreas operatie

Diabetes door cortisone

Erfelijke vormen

Zwangerschapsdiabetes

Doel van diabetes behandeling

Kwantiteit van leven

en

Kwaliteit van leven

Diabetic complications

HbA1c and Relative Risk of Progressionof Complications in Type 1 Diabetes

Diabetes Control and Complications Trial (DCCT)

02468

101214161820

6 7 8 9 10 11 12

Re

lati

ve R

isk

Retinopathy

Nephropathy

Neuropathy

Microalbuminuria

Adapted with permission from Skyler JS. Endocrinol Metab Clin North Am. 1996;25:243-254.

HbA1c (%)

UKPDS 35: Higher HbA1c is associated with higher micro- and macrovascular complications in T2D

• Each 1% rise in mean HbA1c was associated with

– 21% risk increase for any diabetes endpoint (p<0.0001)

– 21% risk increase for diabetes-related mortality (p<0.0001)

– 14% risk increase for myocardial infarction (MI) (p<0.0001)

– 37% risk increase for microvascular complications (p<0.0001)

Stratton IM, et al. BMJ 2000;321:405–12

Any diabetes endpoint

Diabetes-related morbidity

Myocardial infarction

<6% 67% 78% 89% 910% ≥10%

140

120

100

80

60

40

20

0

Mean HbA1c concentration (%)

Ad

just

ed e

ven

t ra

te /

1,0

00

per

son

yea

rs

Microvascularcomplications

Verschillende aandoeningen die verschillende aanpak vragen

Type 1 diabetes Type 2 diabetes

Verschillende aandoeningen die verschillende aanpak vragen

Type 1 diabetes Type 2 diabetes

+ Cardiovasculaire risicofactoren

Verschillende aandoeningen die verschillende aanpak vragen

Type 1 diabetes Type 2 diabetes

Beiden vragen:gestructureerde educatieopvolging van risicofactoren en verwikkelingen

11

Informed,

Activated

Patient

Productive

Interactions

Prepared,

Proactive

Practice Team

Delivery

System

Design

Decision

Support

Clinical

Information

Systems

Self-

Management

Support

Health System

Resources and

Policies

Community

Health Care Organization

Chronic Care Model

Improved Outcomes

Wagner EH et al Managed Care Quarterly. 1999; 7(3):56-66; Bodenheimer T et al. T JAMA 2002 Oct 16; 288(15):1909-14. Wagner EH et al. Health Aff (Millwood). 2001 Nov-Dec; 20(6):64-78.

Diabetes: steeds eerste v/d klas

Ambulante Diabeteszorg – België (2015)

Type 1

Type 2

Insuline

Incretinemimetica

Orale Anti Diabetica

Levensstijl

> 3

2

1

Insuline Diabetes Conventie

Zorgtraject / Conventie

Diabetes Conventie

Diabetespas (1)

Diabetespas / Zorgtraject

Zorgtraject Diabetes (2)

Zorgtraject Diabetes (2)

2, 3 of 4

insulinepomp

(1) Geen echt systeem(2) Eventueel “educatie & zelfzorg”

Type 1 diabetes (en type 2 diabetes patiëntenmet intensieve insulinetherapie)

• Forfaitaire financiering, per intensiteit van therapie van de patiënt

• 1 pakket, met koppeling tussen educatie en zelfcontrole

• Kwaliteitscontrole

• Koppeling van terugbetaling insulines

Diabetesconventie

Type 1 diabetes (en type 2 diabetes patiëntenmet intensieve insulinetherapie)

• multidisciplinair team: minstens bestaande uit - endocrinoloog- diabetesverpleegkundige-educator- diëtist-educator- beroep kunnen doen op soc. VPK, podoloog, psycholoog

• educatie geven: - breder dan alleen maar technische aspecten van zelfcontrole

• zelfcontrolemateriaal verschaffen: - glucosemeter- meetstrips- vingerpriktoestel- lancetjes

• telefonische wachtdienst

Diabetesconventie: Plichten

Doel

De patiënt zelf aan het stuur:

Een gemiddelde patiënt staat 99,94% van de tijd alleen in voor zijn behandeling

Multidisciplinair team

Patiënt

Huisarts

Endocrinoloog

Zorgcoördinator

Educator

Educator

Educator

Educator

Educator

Educator

Educator

Educator is typisch diabetesverpleegkundige, maar soms ook diëtiste, podoloog, …

1986

Diabeteseducatie van nieuwe patiënten

Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport….

Educatie rond materiaal en meten

Diabeteseducatoren UZ Leuven

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

verpl diëtiste

Diabeteseducatoren UZ Leuven

~4000 patiënten, waarvan 1400 type 1, waarvan 400 insulinpompen, waarvan 90 sensoren

1986

Diabeteseducatie van nieuwe patiënten

Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport….

Educatie rond materiaal en meten

2015

1986 2015

Diabeteseducatie van nieuwe patiënten

Telefonisch en email advies

Educatievoetraadpleging

Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport….

Educatie rond materiaal en meten

1986 2015

Diabeteseducatie van nieuwe patiënten

Telefonisch en email advies

Raadpleging van type 1 patiënten

Raadpleging, opvolgingvan pompen en

sensoren

Educatievoetraadpleging

Opsporen/opvolgenzwangerschapsdiabetes

Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport….

Educatie rond materiaal en meten

1986 2015

Diabeteseducatie van nieuwe patiënten

Telefonisch en email advies

Raadpleging van type 1 patiënten

Raadpleging, opvolgingvan pompen en

sensoren

Uitwerken protocols

Educatievoetraadpleging

Specifieke educatie en opvolging

dialysepatiënten

Opsporendiabetespatiënten in UZ

Leuven

Opsporen/opvolgenzwangerschapsdiabetes

Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport….

Educatie rond materiaalen meten

1986 2015

Telefonisch en email advies

Raadpleging, opvolgingvan pompen en

sensoren

Specifieke educatie en opvolging

dialysepatiënten

Opsporen/opvolgenzwangerschapsdiabetes

1986 2015

Diabeteseducatie van nieuwe patiënten

Telefonisch en email advies

Raadpleging van type 1 patiënten

Raadpleging, opvolgingvan pompen en

sensoren

Uitwerken protocols

Educatievoetraadpleging

Specifieke educatie en opvolging

dialysepatiënten

Opsporendiabetespatiënten in UZ

Leuven

Opsporen/opvolgenzwangerschapsdiabetes

Coachen eerstelijnseducatoren

Adviseren huisartsen

Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport….

Educatie rond materiaalen meten

1986 2015

Diabeteseducatie van nieuwe patiënten

Telefonisch en email advies

Raadpleging van type 1 patiënten

Raadpleging, opvolgingvan pompen en

sensoren

Uitwerken protocols

Educatievoetraadpleging

Specifieke educatie en opvolging

dialysepatiënten

Opsporendiabetespatiënten in UZ

Leuven

Opsporen/opvolgenzwangerschapsdiabetes

Coachen eerstelijnseducatoren

Adviseren huisartsen

Project Woonzorgcentra

Educatie rond voeding, hypoglycemie, sport….

Educatie rond materiaalen meten

Carine Corthautdiabeteseducator

Projectcoördinator

Diabetesmanagement in wzc

carine.corthaut@uzleuven,be

Impact: HbA1c in UZ Leuven conventie

Dienst Endocrinologie UZ Leuven

5

5,5

6

6,5

7

7,5

8

8,5

9

9,5

10

10,5

11

Type 1

Type 2

Secundair

1998 Aantal HbA1c (%)

Alles 2021 8,4

Type 1 854 (42,3%) 9,3

Type2 1047 (51,8%) 7,8

Secundair 81 (4,0%) 7,7

2013 Aantal HbA1c (%)

Alles 3963 7,4

Type 1 1311 (33,1%) 7,7

Type2 2241 (56,5%) 7,2

Secundair 302 (7,6%) 6,8

Dienst Endocrinologie UZ Leuven

Impact: Verwikkelingen in UZ Leuven conventie

0,00%

10,00%

20,00%

30,00%

40,00%

50,00%

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Nefropathie (%) per leeftijd voor Type 1

20s

30s

40s

50s

1998 Aantal

20s 23 (14,1%)

30s 58 (27,6%)

40s 91 (51,4%)

50s 80 (62,0%)

2013 Aantal

20s 9 (4,29%)

30s 54 (22,2%)

40s 101 (37,8%)

50s 139 (53,5%)

Organisation & Quality of Diabetes Care in Belgium

Antwerpen University

Catholic university Leuven

Ghent University

Catholic university Louvain

Coordination: Vlaamse Diabetes Vereniging-KCE

Centre Fédéral d’Expertisedes Soins de Santé

Federaal Kenniscentrumvoor de Gezondheidszorg

www.zorgtraject .be

Coördinator huisarts

Coördinator specialist

LIFESTYLE

Risicopat Nieuwe DM OAD 1 inj of mim 2 inj Multip inj Type 1 DM

Educatie

Zelfmonitoringmateriaal

Chronic Care model in type 2 diabetes: Concept

Locale multidisciplinaire netwerken (LMN)

• voor ondersteuning van zorgtrajecten

• (voor ontwikkeling van nieuwe initiatieven)

• 60 herkend

• ± 150.000 inwoners / LMN (17.500 – 438.900)

• budget ± 5.5 milj €

• Mentaliteitsshift nodig in alle gelederen- Vertrouwen moet groeien

• Eerder laattijdig stadium ziekte (1 of 2 injecties insuline; GLP1a; intentie tot opstart)

• Educatie PER prestatie: - elke erkende educator- betaald per prestatie (1ste j 2.5-5u, vanaf 2de j tot 3u)

• Logge administratie (gevoel van door complexe regels)

• Kwaliteitsevaluatie: chaotisch en beperkt

Zorgtrajecten type 2 diabetes: Op weg naar multidisciplinair samenwerken

• Multidisciplinair samenwerken:

huisarts coördinator- specialist coach-

introductie nieuwe beroepen

• Uitbreiding tussenkomst educatie naar

eerste lijn (verpleegkundig, diëtist,

podoloog)

• Introductie forfait

• Poging administratie (medicatie-

attesten)

• Kwaliteitsevaluatie

Leidt het zorgtraject tot verbetering van de kwaliteit van de zorg?

ACHIL

Noden op basis van wat we geleerdhebben

• Chronic disease management introduceren in opleidingen- Lerenmultidisciplinair werken

• Forfaitair werken voor chronische aandoening

• Educatie essentieel

• Quality driven

• Nood aan nieuwe profielen:• Zorgcoördinatoren• Praktijkmanagers• Physician assistants• ….

Diverse opleidingen kunnen deze profielen invullen

Willen we chronic disease management in type 2 diabetes in eerste lijn laten werken:

Chronische ziekten vragen multidisciplinaire teams

hu

isarts

De mens met chronische ziekte

Nieuwe beroepen: Vereisten

• Complementaire teams• Taakafspraken: wie doet wat?

• Priviledging: wie mag wat doen?

• Sterke profielen• Goede opleidingen

• Durven diversifiëren in profielen

• Betalingsmodaliteiten: forfaitair (niet per prestatie)

Open minded! Vergeet territoriale reflexen