Eindrapport Pilot Train de Trainer OmgevingswetVersiedatum : 23 oktober 2018

Status :Definitief

Colofon

Project PilotTraindeTrainerOmgevingswetProjectleider Berryvan’tWel Met dank aan collega’s van:DeprovinciesNoord-BrabantenGroningen,hetInformatiepuntOmgevingswetenEMCPerformance

Ministerie van Binnenlandse Zaken en KoninkrijksrelatiesProgrammaAandeslagmetdeOmgevingswet

Fotograaf ErikKottierVormgeving KrisKrascontext,contentanddesign Juni2019

Aan dit rapport kunnen geen rechten worden ontleend.

Eindrapport Pilot Train de Trainer OmgevingswetVersiedatum : 23 oktober 2018

Status :Definitief

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 3

4 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

Inhoudsopgave

1. Inleiding 7

2. Samenvatting 9

3. Aanleiding en doelstelling 13

4. De uitvoering van het pilotproject 17

5. De projectevaluatie 25

6. Verdere toepassing van Train de Trainer? 37

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 5

6 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

1

INLEIDING

Naeenvoorbereidingsperiodeeind2017iserin2018gestartmetdeuitvoeringvaneenpilotprojectTraindeTrainerOmgevingswet.HetprojectisgeïnitieerdvanuithetinterbestuurlijkeprogrammaAandeSlag(metdeOmgevingswet).DeuitvoeringvanditpilotprojectheeftplaatsgevondenbinnendeprovinciesGroningenenNoord-Brabant.Vanuitdezeprovinciesis,aansluitendopderegionaleleer-enontwikkelbehoefte,vooreenaanzienlijkdeelenmetveelenergieeninzet,vormenuitvoeringgegevenaandepilotbinnenhunregio.

Inditrapportiseenbeschrijvingvanhetprojectopgenomen,verdeeldoverzeshoofdstukken.

Inhoofdstuk2iseensamenvattingopgenomen,metdenadrukopdeconclusiesenaanbevelingen.

Hoofdstuk3gaatinopdeaanleidingendedoelstellingvanhetproject,zoalsdezevooreenbelangrijkdeelzijnopgenomeninhetprojectvoorstel.

Hoofdstuk4beschrijftdeuitvoeringvanhetproject.MochthetopandereplaatseninhetlandtotuitvoeringvaneenTraindeTrainerprojectkomendanbiedtdithoofdstukinzichtenhulpoverhoeeendergelijkprojectopgezetkanworden.Hoofdstuk4enhoofdstuk5zijnmetnameinteressantvoordiegenendiemetTraindeTraineraandeslagwillen.Debeidehoofdstukkenzijnwatmeergedetailleerdvankarakter.

Inhoofdstuk5zijnderesultatenopgenomenvandeevaluatievanhetproject.Deevaluatiebestaatinfeiteuitdrieonderdelen.Heteersteonderdeelbevatdeuitkomstenvandeeffectmetingdieheeftplaatsgevondenbijzoweldetrainersalsdecursisten.DaarnaastheeftdelandelijkewerkgroepTraindeTrainerOmgevingswetnogeenaantaloverigeleerpuntenonderkend. Dezezijneveneensindithoofdstukopgenomen.Tenderdewordtexplicietgekekennaarwat deconclusiesenaanbevelingenzijntenaanzienvandeprojectdoelstellingenzoalsopgenomen inhetprojectvoorstel.

Inhoofdstuk6zijnenkeleoverwegingenopgenomenoverdevraagofhetconceptTraindeTrainereenconceptisdatverderetoepassingverdientbijdeinvoeringvandeOmgevingswet.

8 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H1 | Inleiding

2

SAMENVATTING

Inleiding

EensuccesvolleimplementatievandeOmgevingswetkanalleenplaatsvindenalsdemedewerk(st)ersvandeoverheidsorganisatiesdiebetrokkenzijnbijdevormgevingendeuitvoeringvanhetbeleidvoordefysiekeleefomgevingdaaropvoorbereidzijn.Zijdienen dedoelstelling,degeestendeinhoudvandeOmgevingswetinvoldoendematetekennen. Enzemoetenerindepraktijkopeengoedemaniermeeomkunnengaan.Erzijnlegio manierenomdaarinvullingaantegeven.

Bijimplementatietrajectenvananderenieuweregelgevingisgoedeervaringopgedaanmethettraindetrainerconcept.Dekernvandatconceptisdatinternemedewerk(st)ers(trainers)opgeleidwordenomhuncollega’s(cursisten)wegwijstemakeninnieuweregelgeving.DevraagisopgekomenoftraindetrainerooknieteengeschiktinstrumentkanzijnbijdeinvoeringvandeOmgevingswet?Ditnaastallerleiandereinstrumenten.

Hetisverstandigbevondenomeersteenpilotprojectuittevoeren.GerichtophetoverbrengenvanbasiskennisoverdeOmgevingswet.Deuitvoeringheeftplaatsgevondenintweeregio’s:GroningenenNoord-Brabant.Dedesbetreffenderegio’shebbeningrotemateenmetveelenergiezelfinvullinggegevenaandepilot.AandeSlagheefteencoördinerendeenfaciliterenderolvervuld.

De belangrijkste stappen in het leerproces

• Hetformulerenvanderegionaleleer-enontwikkelbehoefte.• Hetwervenvantrainers.• HetwegwijsmakenvandetrainersindeOmgevingswet.• Hetopstellenenvormgevenvanhetregionalecursusprogramma.• Hetverzorgenvaneenopleidingtrainingsvaardigheidvoordetrainers.• Hetwervenvancursistenenhetorganiserenvandecursusdagen.• Hetgevenvandecursussendoordetrainers.• Hetevaluerenvanhetpilotproject.

Metalleplussenenminnenisereenpositiefeindoordeeloverderesultatenvanhetproject.Zoweldeopgeleidetrainersalsdiegenendiebijheneencursushebbengevolgdzijn,oordeleninvoldoendematepositiefoverwatheninhetprojectaangebodenisenwatzijeraangehadhebben.ZijhebbeneenflinkestapgezetinhetverwervenvankennisoverdeOmgevingswetenoverhetwerkenermee.InGroningenzijnophetmomentvanschrijvenvanditrapportvijfcursussengegeven(met15à20deelnemerspercursus).InBrabantzulleneind2018ongeveer1000mensendecursusgevolgdhebben.

Leerpunten

• Hetopzettenenuitvoerenvaneendergelijkprojectvergtveelcommitmenteninzetvanbetrokkenorganisaties.Datmoeterwelzijn.Hetprojectvraagtookveeldoorlooptijd.Depilotheefteendoorlooptijdvanongeveereenjaargekend.

• Deomvangvaneentraindetrainerprojectmoetvoldoendegrootzijnomhetopleidenvantrainersrendabeltelatenzijnenomtrainersvoldoendeervaringoptelatendoenmethetgevenvancursussen.

10 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H2 | Samenvatting

• Voorwatbetrefthetopleidingstrajectvandetrainers:• Besteedvoldoendeaandachtaandewervingenselectievantrainers,

datkanteleurstellingachterafverminderen.• Stemhetopleidingstrajectstrak(ker)afophetcursusprogrammadatde

trainersgaanuitvoeren.• Neemvoldoende(enmeerdaninditpilotproject)tijdvoordeopleiding

trainingsvaardigheid.• Decursussenzijnsteedsdoortweetrainersgegeven.Wellichtwashetbetergeweest

omoveraltekiezenvooreenduovaneeninternetrainer(metveelkennisvandeeigenorganisatieenhetbeleidsveldfysiekeleefomgeving)eneenervaren(externe)trainer (metveeltrainingsvaardigheid).

• Hetopstellenvande(regionaalingevulde)cursusprogramma’sheeftveelmoeiteentijdgekost.Daarzoumeerondersteuninggewenstzijn.Datzalzekergeldenvoorregio’sdie watkrapperinhuncapaciteitzitten.

• Besteedvoldoende/meeraandachtaanverwachtingenmanagement.Zorgdatdebetrokkenengoedwetennaarwatvooropleidingofcursuszekomenenwatvanhenverlangdwordtaanvoorbereiding.

Aanbevelingen

HetpilotprojectgeeftzekervoldoendeaanleidingomeenpositieveaanbevelingtekunnendoenomhetconceptvantraindetrainertoetepassenalséénvandeinstrumentenomdeinvoeringvandeOmgevingswetteondersteunen.

Dezeaanbevelingisnietzondervoorbehoudwanttraindetrainerisnieteeninstrumentdatvoorallebijdeinvoeringvandewetbetrokkenpartijengeschiktis.Eenlandelijkeenuniformeuitrolwordtdanookzekernietaanbevolen.Uitgangspuntzalmoetenzijndateeninitiatiefregionaalontwikkeldeningevuldwordt.Alleendankaninvoldoendemateaangeslotenwordenbijderegionaleleer-enontwikkelbehoeften.Deregiodiedetoepassingervanoverweegtmoetzichwelgoedrealiserenwathetaaninterneinzetvraagt.

Vanuitdepilotwordtdeaanbevelinggedaandatervanuitlandelijkniveaui.c.AandeSlagtotopzekerniveauvraaggestuurdeondersteuningwordtgebodenaanregio’sdieeentraindetrainerprojectwillenopzetten.Datzoukunnenzijn:• Algemeneadviseringoverdeopzetenuitvoeringvaneendergelijkproject.• HetoverbrengenvaninhoudelijkekennisoverdeOmgevingswetaantrainers.• Hetbijbrengenvantrainingsvaardighedenaandetrainers.• Ondersteuningbijhetopstellenvaneencursusprogramma.

RandvoorwaardeisdatdatpastbinnendebijAandeSlagbeschikbarecapaciteiten financiëlemiddelen.

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 11

Samenvatting | H2

12 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H2 | Samenvatting

3

AANLEIDINGENDOELSTELLING

Aanleiding

Inleiding VooreensuccesvolleimplementatievandeOmgevingswetishetcruciaaldateeniederdiebetrokkenisbijhetbeherenen/ofveranderenvandefysiekeleefomgevinginvoldoendemateopdehoogteisvandeOmgevingswet.Datgeldtinsterkematevoordemedewerk(st)ersvanoverheidsorganisatiesdiebetrokkenzijnbijdevormgevingéndeuitvoeringvanhetbeleidvanhunorganisatievoordefysiekeleefomgeving.

ErwarenenzijnlegiomogelijkhedenomkennisoverdebedoelingendeinhoudvandeOmgevingswetoptedoen.Zoweldediversekoepelorganisatiesvandediverseoverheidspartijen,alshetprogrammaAandeSlag(metdeOmgevingswet)alsdemarktbiedendaartoetalvanfaciliteitenzoalsbijeenkomsten,websites,documentatie,cursussen,leerreizen,pilots,etc.Tegelijkertijdiserookdebreedgedeeldenotiedattalvangenoemdemedewerk(st)erszichverderzullenmoetenoriënterenopwatdewetinhoudtenwatdeinvoeringervanvoordeeigenmaniervanwerkengaatbetekenen.Inhetverledenzijnmeerderemalenbijdeimplementatievananderenieuwewetgevinggoedeervaringenopgedaanmethetconcepttraindetrainer.DevraagisdaaromopgekomenofbijdeimplementatievandeOmgevingswetditconceptooknieteennuttigeaanvullingkanzijnopdediversefaciliteitendieverderbeschikbaarzijn.

Train de trainer Dekernvanhettraindetrainerconceptisdatinternemedewerk(st)ersopgeleidwordenom huncollega’swegwijstemakenin(inditgeval)nieuweregelgeving.Aandezewerkwijzezittenvoor-ennadelen.

Nadelenzijndatdiegenendievoordekennisoverdrachtzorgmoetengaandragen(detrainers)overhetalgemeenvanhuisuitgeentrainerszijnendaarvoorzicheenaantalbasisvaardighedeneigenmoetengaanmaken.Dateigenmakenkosttijdenmoeite.Bovendienbeschikkendetrainersdannognietoverdevaardighedendietrainers/opleidershebbendiejarenlangeervaringmetditsoortwerkhebben.Tevensgaatdetrainingsinzettenkostevanhetoorspronkelijkewerk.Erzijnookvoordelen.Deinternetrainershebbenveelalmeerervaringmethetbeleidsveldwaardenieuweregelgevingzichoprichtenzijnbeteringevoerdinhoedeeigenorganisatie(s)werktc.q.werken.Bovendienzorgtmenervoordatopdezemanierkennisenkundeinhuisgehaaldwordténinhuisblijft.Hetistevensbetermogelijkomeentrainingstrajectaftestemmenopdelokale/regionaleopleidingsbehoeften.Kortomommaatwerkteleveren.Totslotbevordertdetoepassingvanditconceptdater(kennis)netwerkenbinnendeeigenorganisatie(s)ontstaan.

Train de trainer en de Omgevingswet Bijdebeantwoordingvandevragenof“een”projecttraindetrainerookvoorbijdeinvoeringvandeOmgevingsweteennuttigconceptkanzijnenhoezo’nprojectdanvormtegeven,hebbendevolgendeoverwegingeneenrolgespeeld:

• MomentvaninwerkingtredingvandeOmgevingswetenscope? OphetmomentvanontwikkelingvanhetideeomhetconcepttraindetrainerbijdeinvoeringvandeOmgevingswettegebruikenwasdedatumvaninwerkingtredingvandewetnognietverschovennaar1januari2021.Hetgevoelvanurgentieomopleidingstrajectenteverzorgenwastoenhoog,noghogerdandathetnuis. Overigenslijkt2021aandeenekantnogverweg,aandeanderekantdichtbij. Hetisdichtbijomdaternogveelmoetgebeurenvoordatdewetsuccesvolinwerkingkantreden.Hetisdaarombelangrijkdatmedewerk(st)ersvandebetrokkenoverheidspartijennúvoldoendebasiskennisoverdewetopdoen.Ditmedeomhettrajectnaar1januari2021goedvormtekunnengeven.Erisdaaromurgentieomveelmedewerk(st)ersvanbetrokken

14 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H3 | Aanleiding en doelstelling

overheidsorganisatiesbasiskennisoverdeOmgevingswetoptelatendoen. Hetisverwegalshetgaatomkennisoverdemeerspecifieke/gedetailleerderegelgeving.Inz’nalgemeenheidgeldtdatkennisdienietwordttoegepastslechtbeklijft.Hetisdaaromminderzinvolomoverdiemeerspecifiekeonderdelennueenopleidingstrajectvorm tegeven.Ditnogafgezienvandeconstateringdatnognietaldieregelgevinggereedc.q.definitiefis.Inditprojectisnietbekekenoftraindetrainereennuttigconceptbij deinvoeringvanhetdigitaalstelselOmgevingswet(DSO)kanzijn.

• Landsdekkendofpilot? Ondanksdatereerdereervaringenmettraindetrainerzijngeweestishetnoodzakelijkgevonden,zoalsvastgelegdinhetdoordeProgrammaraadgeaccordeerdeprojectplan, omeersteenpilotuittevoeren.DeredenendaarvoorwarendatelkeinvoeringvannieuweregelgevingtochweerandersisendathetimplementatietrajectvandeOmgevingswetergomvangrijkis.Bovendienontstonddoorhetverplaatsenvandeinwerkingtredingsdatumnaar2021erruimte(intijd)omeersteenpilotuittevoeren.Meteenpilotkunnenbelangrijkeleerervaringenverzameldwordenoverhetófenhethóevaneentoepassingvanhetconceptnadepilot.Omvergelijkingsmateriaalteverzamelenisgekozenvoorhetuitvoerenvanpilotsintweeregio’s.

• Uniformofmaatwerk? Heteersteideetoenhetideevaneentraindetrainerprojectopkwamwasomdevanuit hetprogrammaAandeSlagontwikkeldeBasisgidsLerenmetdeOmgevingswetinditprojectexpliciettegebruikenalsbasismateriaalomkennisovertedragen.Enomvoor debeidepilotregio’seenvergelijkbareaanpaktekiezen. Tochisdaaruiteindelijkbewustnietvoorgekozen.Dediverseoverheidsorganisatieszijninprincipezelfverantwoordelijkvoordeopleidingvanhunmedewerk(st)ers,erzijnverschilleninambitieniveauopditterreinenerzijnverschilleninwatdieorganisatiesalondernomenhebbenquaopleidingen.Hetisdaarom,alvoordestartvanhetproject,beslotendeopleidingsbehoefteoplokaal/regionaalniveaucentraaltestellen.Datishetmeesteffectief.DaarwaardeBasisgidsgebruiktzoukunnenwordenindezepilotzoudatmooizijnmaarhetisenwasgeenkwestievanmoeten.

• Taakverdeling? AlshetgaatomdeinvoeringvandeOmgevingswetinz’nalgemeenheidzijnerafsprakengemaaktoverdetaakverdelingtussendeindividueleoverheidsorganisaties,dekoepelsenhetprogrammaAandeSlag(metdeOmgevingswet).Datleverdeookdevraagopwatdatbetekentvoordeorganisatievandezepilot.Erisdaarom,inlijnmetbovenstaandeafspraken,gekozenvooreenaanpakwaarbijdeverantwoordelijkheidvoordeorganisatieenuitvoeringzoveelmogelijkbijdebijdepilotbetrokkenoverheidsorganisatiesligtenwaarbijAandeSlageencoördinerendeenfaciliterenderolvervult.

Doelstelling

Inhetprojectvoorstelzijndevolgendehoofddoelstellingenvastgelegd:1. HetuittestenhoebasiskennisoverletterengeestvandeOmgevingswetovergebrachtkan

worden,doormedewerkersvanoverheidspartijendiebetrokkenzijnbijdeinvoeringvanOmgevingswetzelf,naarhuncollega’s.

2. Hetonderzoekenhoewedemedewerkersdiedeopleidingenc.q.trainingengaanverzorgenzelfhetbesteopdietaakkunnenvoorbereiden.

3. Toetsenvanhethuidigelesmateriaal(Basisgids),waarnodigaanvullenofverbeteren.

Daarnaastwaserdeopdrachtomditpilotprojectteevaluerenenomaanbevelingentedoenovereeneventueelvervolgopdepilot.

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 15

Aanleiding en doelstelling | H3

16 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H3 | Aanleiding en doelstelling

4

DEUITVOERINGVAN HETPILOTPROJECT

18 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H4 | De uitvoering van het pilotproject

Inleiding

Aanditpilotprojectisdoorverschillendepartijenvormgegeven.Voordeoverzichtelijk-enleesbaarheidiseenonderscheidgemaakttussenwatervanuitderegio’senwatvanafhetlandelijkniveauisuitgevoerd.Hethoofdstukgaatgedetailleerdinopdeuitvoeringvanhetproject.

Aan de Slag (met de Omgevingswet) en het Informatiepunt Omgevingswet

OrganisatieOplandelijkniveauheeftafstemmingoverhetprojectplaatsgevondenindelandelijkewerkgroepPilotTraindeTrainer.Devastedeelnemersaandezewerkgroepwaren:• KaspertenBrinke(provincieGroningen)• PetraRomer(provincieNoord-Brabant)• LisanneLeenaerts(UnievanWaterschappenenWaterschapDeDommel)• AnnemiekvanKaam(EMC)• NicoleHardon(InformatiepuntOmgevingswet)• JanvandenDool(InformatiepuntOmgevingswet)• Berryvan’tWel(AandeSlag)

Detaakverdelingophoofdlijnenwas:• ProvincieGroningenenNoord-Brabant:

• Opstelleninhoudcursusprogrammavoordeeigenregio.• Communicatieoverhetprojectindeeigenregio.• Werventrainersencursisten.• Organiserenopleidingvandetrainers.• Organiserenuitvoeringcursussen(doordetrainersvoordecursisten).

• InformatiepuntOmgevingswet:• Verzorgenvandeinhoudelijkkennisoverdoel,geesteninhoudvandeOmgevingswet

tenbehoevevandetrainers.• EMC(ingehuurdadviesbureau):

• Verzorgenvandeopleidingtrainingsvaardigheid(inGroningen).• Evaluerenvanhetproject.• Adviserenoverdeuitvoeringvanhetproject.

• AandeSlag:• Landelijkeprojectcoördinatie.

VanuitlandelijkniveauzijndekostenvoordeinhuurvanEMC,deinzetvanhetInformatiepuntendelandelijkeprojectcoördinatieopgebracht.Alleoverigekostenzijngedragendoorde tweepilotregio’s.

InditprojectisdetermopleidergebruiktvoordiegenendieaantrainersinhoudelijkekennisoverdeOmgevingswetentrainingsvaardighedenhebbenovergebracht.Detrainershebbencursussenverzorgdvoorcursisten,datwilzeggendemedewerk(st)ersdieuiteindelijkmet deOmgevingswetaandeslagmoeten.

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 19

Opleiding trainersDeopleidingvandeBrabantseenGroningsetrainersvoorwatbetrefthetonderdeelkennis(doel,geesteninhoudvandeOmgevingswet)isverzorgddoorNicoleHardonenJanvandenDoolvanhetInformatiepuntOmgevingswet.Intweedagenhebbenzijdetrainers(1groepinGroningenen2groepeninBrabant)zogoedmogelijkwegwijsgemaaktindeOmgevingswet.TervoorbereidingdaarophebbenzijvoordetrainerseenleafletgemaaktmetdaaringeannoteerdeverwijzingennaardiverseinformatieproductenoverdiverseonderdelenvandeOmgevingswet.Hetdoelvandeleafletwastweeledig:1. Ervoorzorgendatdetrainersvóórdestartvanditprogrammadeelzichalvastingelezen

haddenenduseenbasiskennisniveauvandeOmgevingswethadden.2. Detrainerseengoedoverzichtbiedenoverwaarze,ooklater,allerleiinformatieoverdewet

zoudenkunnenterugvinden.

Tijdensditonderdeelwashetdoelomervoortezorgendatdetrainers:1. Debeoogdeverbeterdoelenvandestelselwijzigingkennen.2. Wetenwatdefysiekeleefomgevingisendedaarinplaatsvindenderelevanteactiviteiten.3. Dekerninstrumentenvandewetkennenenwetenhoediezichtotelkaarverhouden

(beleidscyclus).4. Eengevoelkrijgenvoorhettoepassenvandeverschilleninstrumenten.5. Eenbeeldhebbenbijtaken&bevoegdhedeni.r.t.afwegingsruimteengebruiksruimte.

ZowelinGroningenalsinBrabantisdeopleidingalspittigervaren.

Deopleidingvoorhetonderdeel‘trainingsvaardigheid’isinGroningenverzorgddoorEMC.InBrabantdoorSavant.Zievooreennaderetoelichtingdebeschrijvingvandeopzetendeuitvoeringvandepilotsinbeideprovincies.

EvaluatieHiervooriseenaparthoofdstukgereserveerd,ziehoofdstuk5.

De uitvoering van het pilotproject | H4

20 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

Groningen

OrganisatieHetpilotprojectinGroningenisbegeleiddoordewerkgroepopleidingenvanhetRegionaalPlatformOmgevingswetGroningen.Deprovincie,indepersoonvandeKaspertenBrinke,heefthetprojectgecoördineerd.InhetRegionaalPlatformwerkendiverseoverheidsorganisatiesamenaandeimplementatievandeOmgevingswet.Deorganisatieswaarhetomgaatzijndeprovincie,degemeenten,deomgevingsdienst,dewaterschappen,deveiligheidsregio,deGGD enwerkorganisatieDEAL.Groningenwasdeeersteprovinciediezichaanmelddeommeetedoenmetdepilot.Doorenkelepersonelewisselingenheeftdeuitvoeringvandepilotechtervertragingopgelopen.

Opleiding trainersViahetPlatformheefteenuitvraagplaatsgevondennaarpotentiëlekandidaattrainers.Aanhenisgevraagdomo.a.aantegevenwathun(richtingdefysiekeleefomgeving)relevantewerkervaringis,welkeervaringzehebbenmethetgevenvantrainingenenwathunmotivatieisominternetrainerOmgevingswetteworden.Datheeft(ineersteinstantie)geleidtot13kandidatendieallentoegelatenzijntotdeopleiding.

InGroningeniservoorgekozenomaanheteindvandetweeinhoudelijkeopleidingsdagenduo’svanco-trainerstevormendiesamendeopleidingtrainingsvaardigheidhebbenvoorbereid.DoorEMCisééndagopleidingtrainingsvaardigheidverzorgd.DeeerstestapwasdatEMCeenHandleidingDidactischeVaardighedenheeftopgesteldtoegespitstopdeopleidingvoordetrainersOmgevingswet.Dehandleidingbevat:• Algemeneinformatieoverlerenentrainen.• Informatieoverhetvoorbereidenvaneentraining.• Handvattenvoorbijdeuitvoeringvaneentraining.• Checklistsvoordeuitvoering(eenvoorbereidingsformulier,eenobservatielijst(hoedoet

mijncollegahet?)eneenreflectieformulier(hoehebbenwesamendecursusverzorgd?)

Tijdensdezeopleidinghebbendecursisteneeniederookeenkleineproeflesgegeven.Nabovengenoemdeopleidingenhebbendetrainersaangegevendatzijbehoeftehaddenaaneenextratraining.Zijvoeldenzichnognietvoldoendevoorbereidomcursussentegaangeven.Naaraanleidingvandatsignaalisbeslotenomeendagteorganiserenwaardetrainerskondenoefenen.Optweedagenzijn,steedsvoordehelftvandetrainersgroep,try-outsgeorganiseerdwaarzijeendeelvandecursuskondenuitproberen.DaarbijwasindeeersteplaatssteedseenmedewerkervanEMCaanwezigdiefeedbackgafoverhoedetrainersopereerdenentipsaandroegvoorverbeteringen.Tevenswarenenkelecollega’svandetrainersuitgenodigdomvanuithetgezichtspuntvandetoekomstigecursistentereagerenopdetry-outsenomaanbevelingentedoen.Ditheeftpositiefgewerkt.Nadetry-outshebbentweekandidaat-trainersbeslotenzichterugtetrekken.Eénkandidaatheeftzichompersoonlijkeredenenafgemeld.Tienanderenhebbenhetbesluitgenomendoortegaan.Nadatiederetrainereencursusverzorgdhadisereenterugkom-dagdeelgeorganiseerd,begeleiddoorEMC.Onderdelenvanhetprogrammawaren:hetbepalenvandeleerdoelenvandeterugkom-middag,intervisie,oefenenopbasisvandepersoonlijkeleerdoelen(bijvoorbeeldwerkenmetcasussen,interactievewerkvormen,weerstand,etc.)enbesprekingwatiedereenandersgaatdoen.

InGroningenheeftzichnogeen‘bijvangst’voorgedaan.EnkeletrainerszijningezetvoorhetbegeleidenvanzogenaamdebotsproevenvooronderdelenvandeOmgevingswet.

H4 | De uitvoering van het pilotproject

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 21

De cursussenHetGroningsecursusprogrammaisontwikkeldtijdensdeopleidingsperiodevandetrainers. Deredenomdatopdezemaniertedoenwasomdetrainersinbrengtekunnenlatengevenophetcursusprogramma.Hetideewasdatdaardoordetrainershetprogrammaookmeereigenkondenmaken.Hetnadeelvandezeaanpakwasdatditsowiesoextratijdkosttemaarvooralonzekerheidcreëerdebijdetrainers.Uiteindelijkishetcursusprogrammavooral‘centraal’vormgegeven.Inhetprojectvoorstelvoordepilotwasvoorziendatdecursustweedagenzouduren.InGroningenisdataangepastnaarineersteinstantieééndag.Dehoofdredenisdateenaantalgemeentennogvolopbezigwasmetdeverwerkingvandeeffectenvangemeentelijkeherindelingen.Vanuitdezecapaciteitsproblematiekwaserdaaromeenvoorkeuromdezebasiscursustebeperken.VanuitdenotiedaterveelverandertdoordeOmgevingswetendathetomeenzeeromvangrijkstuknieuweregelgevinggaat,iserhetbesefdaterwaarschijnlijkeenvervolg(tweededag?)moetkomenmaardaarisvoorlopignoggeeninvullingaangegeven.Inhetcursusprogrammazijntweehoofdaccentenopgenomen:kennisoverdrachtoverdedoelstellingeninhoudvandeOmgevingswet(ruimeendagdeel)enoefenen(viaeencasus)metdeOmgevingswet(eenkleindagdeel).Tothetmomentvanschrijvenvanditeindrapportzijnintotaalzescursussengegevenvoorsteedsongeveer20personen.

De uitvoering van het pilotproject | H4

22 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

Noord-Brabant

OrganisatieInNoord-Brabantisquaorganisatiegestartmeteenminommeerinformeeloverlegvankoplopers.DaarnaisvrijsnelovergeschakeldopeenstrakkeprojectorganisatiemeteenwerkgroepmetvertegenwoordigersvandiverseBrabantseoverheidsorganisatiesenvanRWS.Dewerkgroepheeftzichineersteinstantievooralgeconcentreerdophetformulerenvanleerdoelen.Hetprojectheeftsnelbredesteunbinnendeprovinciewetenteverwerven.Datheeftzichineersteinstantievertaaldinveelsteun(ookingeruimemateinfinanciëlezin)voorhetopzettenvanhetproject.Intweedeinstantieookdoorhetmogelijkmakendatveelambtenarendebasiscursuskondenvolgen. Opleiding trainersErheeftzicheentwintigtalmedewerk(st)ersvanzowelgemeenten,waterschappen,omgevingsdiensten,RWS,deGGDendeprovincieaangemeldomopleidtewordentottrainer.OokaandezeBrabantsekandidaattrainersisgevraagdnaaro.a.hunmotivatie,hunervaringmetenvisieopdeOmgevingswetenhunervaringenmethetgevenvantrainingen.Zijzijnallentoegelatentotdeopleiding.

HetinformatiepuntOmgevingswetheeftinBrabantvoortweegroepen,vaniederongeveer10kandidaattrainers,eentweedaagseopleidingverzorgd.Eénkandidaattrainerheeftn.a.v.dieopleidingbeslotenomaftezienvanhetgaangevenvancursussen.

ErisinBrabanttevenseenopleidingtransitiemanagementaangebodenaandetrainers.

InBrabantisereveneensvoorgekozenomsteedstweetrainersdecursussentelatengeven.AlleenheeftmennietkoppelsgemaaktvantweedoorhetInformatiepuntopgeleide(inhoudelijke)trainers.Menheeftkoppelsgemaaktvanéénvandezetrainersmeteen(interne)veranderkundige.Ditmedeinhetlichtvanwaarinhetcursusprogrammahetaccentopisgelegd.Maarookvanwegedetrainingsvaardigheidvandezelaatstedeskundigen.

Hetoorspronkelijkideewasomdeopleidingtrainingsvaardigheid(voordeinhoudelijketrainers)interntelatenverzorgen.Toendatuiteindelijknietmogelijkwas,heeftdoorinkoopperikelendeprovinciezelfgezorgdvoordeinhuurvaneenexterneorganisatie.Vanwegediezelfdeperikelenisdatookeenanderpartijgeworden:Savant.OokinBrabantisvoorhetaanscherpenvandetrainingsvaardigheidééndaggereserveerd.Aandezedaghebbenzowelde(interne)veranderkundigenmeegedaanalsde20trainersdiedeinhoudelijkopleidinghebbengevolgd.SavantheeftvoordezedageendraaiboekDidactischeVaardighedenopgesteld.Develeoefensituatiesdietijdensdetrainingsdagaandeordezijngekomenhaddentotdoeldatdedeelnemers:• Eenveiligeenactieveleeromgevingkunnencreëren.• Instructiesvooreenwerkvormgoedkunnenuitleggen.• Werkvormenkunnenbegeleiden.• Deelnemers(cursisten)opeenadequatewijzefeedbackkunnengeven.• Zichgoedvoorbereidenzelfverzekerdvoelenomvooreengroeptestaan.

Op13maart2018heefteenKick-offbijeenkomstplaatsgevondenwaarvooralletrainersuitgenodigdwaren.Vanuitdeprovincieisdaarnadrukkelijksteunuitgesprokenvoorhetconcepttraindetrainer.Aanheteindvandebijeenkomsthebbendetrainers(ééninhoudelijktrainerenéénveranderkundige)zichingeschrevenopwelkedatazijcursussenwildenverzorgenvoordecursisten.Eenvoorwaardewasdatdezetrainersvanverschillendeorganisatieswaren,zodatzooptimaalmogelijkinterbestuurlijkwerdgewerkt.

H4 | De uitvoering van het pilotproject

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 23

Op4juni2018isereenterugkomdagvoordetrainersgeorganiseerd.Diedagbestonduittweeonderdelen.Indeochtendisvooralgesprokenoverdeervaringendiedetrainerstotdantoehaddenopgedaanmethetgevenvandecursussen.Hoezijndietotnogtoeverlopen,welkereactieskreegmenvandecursisten,etc.Demiddagisgebruiktomtrainingsvaardighedenverderaantescherpen.

De cursussenInBrabantisvoorhettweedaagsecursusprogramma(inBrabant:“SamenwerkenmetdeOmgevingswet”genoemd)defocusgelegdopde(noodzakelijke)anderewijzevanwerken.Achterliggendeideedaarbijwasmededestellingdatmenseneerstmoetenbeseffendatveranderingennodigzijn,voordatmendieveranderingvormwilenkangaangevenenvoordatmenbereideninstaatiszichuitvoeriginnieuweregelgevingteverdiepen.Hettweedaagsecursusprogrammaweerspiegeltdezedoelstelling.VeelaandachtvoorzakendietemakenhebbenmetwaardedeelnemersindetransitiestaandiesamenhangtmetdekomstvandeOmgevingswet(indecursuswaseenbloktransitiemanagementopgenomen)envoorwatdietransitievoorhenpersoonlijkenvoorhunorganisatiegaatbetekenen.ZoisbijvoorbeeldookveeltijdingeruimdvoorhetspelenvandegameBuurtjeBouwenomdeverschillendebelangenvanbuurtbewonersinvraagstukkenoverdefysiekeleefomgevingteervarenensamendewegnaareengezamenlijkgedragenoplossingtevinden.BijdeontwikkelingvanhetcursusprogrammazijndeBrabantseacademiesbetrokkengeweest.

OmdecursustekunnenvolgenwaseenbasiskennisniveauoverdeOmgevingswetnoodzakelijk.Brabantheefthiervooreendigitaleleeromgevingopgezet(gefinancierddoordeBrabantacademie).DaarkondendecursistenzichuitvoerigverdiepenindegeestendeinhoudvandeOmgevingswet.Decursistenisverzochtomdeonlineleeromgevingdoortenemenvoordatzijnaardecursuszoudenkomen.Dithuiswerkvroegongeveer8uuraanzelfstudie.

DebelangstellingomdecursussentevolgenwasenisnogsteedsgrootinBrabant.Naastdateraleengrootaantalcursussengegevenis,zijnerookcursusseningepland(envolgeboekt)voorhetnajaar2018.Deverwachtingisdatereind2018ruim1000Brabantseambtenarendecursusgevolgdzullenhebben.

De uitvoering van het pilotproject | H4

24 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H4 | De uitvoering van het pilotproject

5

DEPROJECTEVALUATIE

26 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H5 | De projectevaluatie

Inleiding

Dithoofdstukgaatopeengedetailleerdewijzeinopdeuitgevoerdeevaluatie.Dievaluatiebestaatuitdrieonderdelen.Heteersteonderdeelbevatdeuitkomstenvandeeffectmetingdieheeftplaatsgevondenbijzoweldetrainersalsdecursisten.DaarnaastheeftdelandelijkewerkgroepTraindeTrainerOmgevingswetnogeenaantaloverigeleerpuntenonderkend.Dezezijneveneensindithoofdstukopgenomen.Tenderdewordtexplicietgekekennaarwatdeconclusiesenaanbevelingenzijntenaanzienvandeprojectdoelstellingenzoalsopgenomeninhetprojectvoorstel.

Daterindepilotprovincieseenverschillendeinvullingisgegevenaanhetprojectmaakthetvergelijkenvanbeideprojectensomswellastigermaarheeftookextraverbetertipsopgeleverd.

Effectmetingbijtrainersencursisten

Aangezienditprojecteenpilotprojectwas,isextraaandachtbesteedaandeevaluatievanhetproject.Naastdatertussentijdsevaluatiemomentenzijningebouwd,heefterookeeneindevaluatieplaatsgevonden.IndezeparagraafiseensamenvattingopgenomenvandedoorEMCopgesteldeeindrapportageoverdeeffectmeting.

Inhetprojectvoorstelwasopgenomendateenevaluatiezouplaatsvindenvanzoweldeopleidingvandetrainersindebeidepilotregio’salsvandedoordetrainersgegevencursussen.Deevaluatiepuntenwarenvoorafteformuleren.InhetbeginvanhetprojectisdaaromeenEffectmetingsplan(penvoeringEMC)opgesteldendoordewerkgroepvastgesteld.Indatplanzijndegewensteresultatenvastgesteld.

Deuitvoeringvandezeeffectmetingisalsvolgtuitgevoerd:1. Eenvragenlijstvoordetrainersinderegiovóórafgaandeaanhunopleidingstraject.Deze

vragenlijstmatdeperceptievandetrainersophuneigenmotivatieenhunkennisenvaardighedenoverdeinhoudvandeOmgevingswetenoverhuntrainingsvaardigheden,voorafgaandaanhuntraining.Deresultatendaarvanzijnmedegebruiktomhunopleidingstrajectvormtegeven.

2. Eenvragenlijstvoordetrainersdirectnáhunopleiding. Dezevragenlijstmatdeperceptievandetrainersopkennisenvaardigheden.

3. Eenvragenlijstvoordecursistendirectnáafloopvanhuncursus. Dezevragenlijsthadtweedoelen,namelijkhetevaluerenvandeperceptievandecursistenopzoweldeprestatievandetrainersalsdeeigenmotivatie,kennisenvaardighedenomtrentdeOmgevingswet.InGroningenisdevragenlijstgebruiktdieinhetkadervanhetEffectmetingsplanisopgesteld.InNoord-Brabantheeftmeneeneigen(deelsmetdevragenlijstvanhetEffectmetingsplanoverlappende)vragenlijstgehanteerd.

4. BijdeterugkomdagenvoordetrainersinzowelBrabantalsGroningenisaandetrainerseenaantalaanvullendevragengesteld.

Ad 1. Resultaten vragenlijst trainers van (alleen) vragen voorafgaand aan hun opleidingstrajectErisindeeersteplaatsnaarde‘motivatie’vandetrainersgevraagdomdatdateenbelangrijkevoorspellerisvoorgedragindepraktijk.Devragenwerdenbeantwoordopeen10-puntenschaal(1=helemaalniet,10=helemaalwel).Vantevorenwasbepaalddateen7,0eenminimalescoremoestzijn.

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 27

Motivatie trainers

Vraag Brabant Groningen

IkbenenthousiastoverdebedoelingvandeOmgevingswet 8,1 8,3

InbengemotiveerdomdebedoelingvandeOmgevingswetovertebrengen

8,3 8,3

IkbenenthousiastoverdeinhoudvandeOmgevingswet 7,0 8,2

IkbengemotiveerdomdeinhoudvandeOmgevingswetovertedragen

7,7 7,8

Conclusie:Demotivatievandetrainerswasruimvoldoendetotgoed.De7,0isvoorallebevraagdeaspectengehaald.

Enkelealgemeneopmerkingent.a.v.meetmethoden:indegehanteerdemeetmethodezitnatuurlijkeenzekermatevansubjectiviteit.Positief/optimistischingesteldepersonenscorenhogerdanmensendiewatminderpositiefenoptimistischzijnenwatminderzelfvertrouwenhebben.Omdateraangroepenmensenvragenzijngesteldmiddeltdatwatuit.Daarstaattegenoverdatdetrainersgroepenookweernietzogrootwaren.Individuelescoreszijnnietteverabsoluterenmaarhetalgehelebeeldisechterweldegelijkeenzeerwaardevolleindicatievandeeffectenvandeopleidingenvandetrainersenvandecursussen.

Ad 2. Resultaten vragenlijst van vragen aan trainers in de pilotregio’s vóór en ná hun opleidingOver‘kennisenvaardigheden’vandetrainerszijnzowelvragengesteldvóóralsnáhunopleidingstraject.Devoorafgesteldedoelstellingwaren:• Minimaaleen7,0opallevragennádeopleiding.• Eenstijgingvan1,0opallevragenalsgevolgvandedoorlopenopleiding.

De projectevaluatie | H5

28 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H5 | De projectevaluatie

Kennis en Vaardigheden Trainers

VraagBrabant Groningen

Vóór Ná Vóór Ná

KennisvanaanleidingenbedoelingvandeOmgevingswet 6,8 7,7 7,3 7,8

Kennisvandeelementenvandefysiekeleefomgeving 6,6 7,5 7,0 8,0

Kennisvandeactiviteitendieinvloedkunnenhebbenopdefysiekeleefomgeving

6,3 7,5 7,2 7,7

Kennisvandeinhoudvaninstrumentenomdefysiekeleefomgevingtebeschermenentebenutten

6,4 7,5 6,5 7,8

Kennisvandesamenhangtusseninstrumentenomdefysiekeleefomgevingtebeschermenentebenutten

6,1 7,2 6,5 7,7

Vaardigheidinhetgevenvanhelderepresentaties 6,8 7,3 7,3 7,8

Effectiefinzettenengebruikenvanhulpmiddelentijdensdetraining(PowerPoint,filmpjes,e.d.)

6,9 7,3 7,0 7,7

Vaardigheidinhetbegeleidenvaninteractievewerkvormen(bijvoorbeeldrollenspellen)

6,4 7,3 6,7 7,2

Vaardiginhetbegeleidenvanhetwerkenaancases,indegeestvandeOmgevingswet

6,3 7,2 6,5 7,3

Vaardigheidinhetgevenvanfeedbackaandecursisten 6,7 7,2 7,2 7,7

VaardiginhetomgaIkhebervertrouwenindatikdecursuskangevenanmetweerstandvancursisten

5,9 6,6 6,7 7,3

Ikhebervertrouwenindatikdecursuskangeven 7,2 7,5

Demeestetrainershebbendevragenlijsteningevuldmaarnietallemaal:inBrabant19vande20trainerseninGroningen6vande10.InBrabanthebbende(interne)veranderkundigendevragenlijstnietingevuld.

Conclusies:1. Vóórdeopleidingisveelvuldiglagergescoorddaneen7,0.Nádecursusis,metéénuitzondering,

overalmeerdaneen7,0gehaald.Daarmeeisdevoorafgesteldedoelstellinggehaald.Deenigeuitzonderingbetrefthetvaardigomgaanmetweerstandvancursisten(inBrabant).

2. Opallevragenishogergescoordnádeopleidingdanervoor.Deopleidingenhebbeniniedergevaleenpositieveinvloedgehad.

3. Degewenstestijgingvan1,0isnietoveralgehaald.Bijdekennisvragenisdatoverhetalgemeenwelgelukt.Bijdevaardigheidsvragen(=dedidactischevaardigheden)isdatoverhetalgemeennietgelukt.Hierisdevoorafgesteldedoelstellingdusnietgehaald.Wellichtisdathetgevolgvanhetfeitdatertentijdevanhetinvullenvandevragenlijstdooreenaantaltrainersnoggeenofweinigcursussenzijngegeven.Langnietalletrainershebbenvoldoendeervaringopgedaan.Opkennisisoverhetalgemeeninabsolutetermenietshogergescoorddanopvaardigheid.WellichtheeftbeidentemakenmethetfeitdataandidactischevaardighedenééndagbesteedisindeopleidingenaandeOmgevingswettweedagen.Bovendienhaddendekandidaattrainersveelalgeentrainersachtergrond.

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 29

4. Tenaanzienvandelaatstevraag“ikhebervertrouwenindatikdecursuskangeven”warenertweetrainersdiehiereen5.0hebbengenoteerd,viereen6.0.Vandezetrainersinspégavenenkelenaandatzeonvoldoendebekendheidhaddenmetwatvanhenwerdverwacht.Anderengavenaandatzehetlastigvondenomnahunopleidingcursussentegaangeven.

5. OpvallendisweldaterinGroningenoveral(zoweldoortrainersalsdoorcursisten)structureelhogeregescoordisdaninBrabant.Daarzijngeenconclusiesaanverbondenvoorwatbetreftdeaardvandeopleiding.Destijgingindescoresvóórennadetrainingzijnwelvergelijkbaar.

Ad 3. Resultaten vragenlijst aan de cursisten ná de cursusInNoord-Brabantzullendecursussenzekernogtoteind2018doorlopen.Omdatwedeevaluatievandepilotnietdaaropwildenlatenwachten,kondenweooknietallereactiesafwachteneninditevaluatierapportverwerken.InGroningenzalnaarallewaarschijnlijkheidhetzelfdeaandeordezijn.Daarnaasthebbennietallecursistendiedecursusalwelhebbenafgeronddevragenlijstingevuld.Indezerapportagezijndereactiesverwerktvan25Groningseen159Brabantsecursisten.

InBrabantheeftmengekozenvooreeneigenvragenlijst.Dieoverlaptechterweldeelsmetdelijstdievanuithetpilotprojectisontwikkeld.Hieronderzijntweetabellenopgenomen.DeeerstetabelbevatdeGroningseresultatenplusenkeleBrabantse(daarwaarmogelijk).IndetweedetabelzijnvragenopgenomendiealleeninBrabantzijngesteld.

Vantevorenisbepaalddat7,0eenminimalescoremoestzijn.

Resultaten Cursisten Groningen (en een beetje) Brabant

Tevredenheid Groningen Brabant

Ikbentevredenoverdetrainers.(1) 8,0 7,6

Ikbentevredenoverdetrainingslocatie.(2) 8,2 7,9

Ikbentevredenoveraangebodenlunch,koffieendergelijke.(3) 8,2 7,8

Ikbentevredenoverdeorganisatievandetraining.(4) 8,2 7,3

Depresentatie(s)tijdensdetrainingwarenheldereninformatief.(5) 7,6

Tijdensdetrainingenwarendeopdrachtenenoefeningen(bijvoorbeeldgamesenrollespellen)zinvoleneffectief.(6)

7,3

Detijdensdetraininggebruiktecaseswarenherkenbaarenmaaktendetheorieinzichtelijk.(7)

7,2

TijdensdetrainingisvoldoendetijdenaandachtbesteedaanmijnvragenenopmerkingenoverdeOmgevingswet.(8)

8,1

IkbenenthousiastoverdebedoelingvánenhetwerkenmétdeOmgevingswet.(9)

7,6

De projectevaluatie | H5

30 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H5 | De projectevaluatie

Resultaten Cursisten Groningen (en een beetje) Brabant

Kennis en vaardigheden Groningen Brabant

IkbegrijpdegeestendeinhoudvandeOmgevingswet.(10) 7,7

IkweetwelkeveranderopgaveikdoordeOmgevingswethebvoormijneigenwerk.(11)

6,6

Ikbegrijphoeikintegraal,vanuitdefysiekeleefomgeving,moetwerken.(12)

7,3

Ikweethoeikmetbelangenendilemma’svanketenpartnersommoetgaanvooreengoedesamenwerking.(13)

6,8

IkhebtijdensdetrainingcontactenopgedaandienodigzijnomtekunnenstartenmetdeveranderingdiedeOmgevingswetvraagt.(14)

6,0

IkweetwaarikbenodigdeinformatieoverdeOmgevingswetkanterugvinden.(15)

7,8

Toepassen in de Praktijk

IkkanhetgeleerdeoverdeOmgevingswettoepasseninmijnwerk.(16)

6,6

IkbengemotiveerdommijverderteverdiepenindeveranderingendiedeOmgevingswetmetzichbrengt.(19)

8,0

Conclusie:• Opdevragenover‘tevredenheid’(devragen1t/m9)isoveralhogergescoorddan7,0.• Metdevragen10t/m15ishetleereffectbijdecursistgemeten(endusookheteffectvande

performancevandetrainer).Ookhierisopeen10-puntenschaalbeantwoordmaardanvan1=beginnernaar10=expert.Hierisopdedrievragenboven7,0enopdrievragenonder7,0gescoord.Ookdevraagoverhettoepassenindepraktijkscoortonder7,0.HierisbijaantetekenendatinGroningener(slechts)ééncursusdagisgeweest.

Resultaten Cursisten Brabant

Vraag Brabant

Hoebeoordeeljehetprogramma.(8) 7,6

Hoebeoordeeljedeinteractiemetdeanderedeelnemers.(9) 7,9

MijninzichtoverdeinhoudendegeestvandeOmgevingswetisvergroot.(10)Zieook(deniethelemaaldezelfde)vraag10vanGroningen.

6,9

Doordezetrainingzieiknutennoodzaakomsamentewerkenmetmijnketenpartners.(11)Zieookvraag13vanGroningen.

6,9

Doordezetraininghebikvoldoendebagagegekregenomsamentewerkenmetmijnketenpartners.Zieookvraag13vanGroningen.

7,0

Hoebeoordeeljedetraininginz’ngeheel. 7,0

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 31

Conclusie: 1. Deeerstetweevragen,tevredenheidsvragen,scorenruimbovende7,0.2. Dedriedaaropvolgendeoverkennisenvaardighedenscorenneteen7,0ofnetniet.

Ookhierisdedoelstelling(zijhetopeenhaarna)nietgehaald.3. Nietinbovenstaandecijfersterugtezien,maareriseenlichtestijgingindebeoordeling

teconstaterenalstrainersmeercursussenhebbengegeven.

AandeBrabantsecursistenisookaanaantalopenvragengesteld:• Watwashetsterkstepuntvandezetrainingenwaarom?(1)

Hieriseengrootscalavanantwoordenopgekomen.Watheelveelgenoemdis,ishetgemêleerdegezelschap.Hetwerdgewaardeerddatermensenvanverschillendeorganisatieenmetverschillendefunctiesaanwezigwaren.Datvergrotehetinzichtwaaranderenmeebezigzijnenookhetbeeldhoebelangrijkhetisomindetoekomstnogbetersamentewerken.Ookdeonlineleeromgevingisveelgenoemdengeroemd.

• Watwashetzwakstepuntvandezetrainingenwaarom(2) Veeldeelnemersnoemendatzeverwachthaddendatdecursusmeeroverdeinhoudvandewetzougaan.Dathebbenzenugemist.Voorsommigenlagdeaandachtmeerbijveranderingvanhoudingengedragdanzevandevorengedachthadden.Sommigengevenaandatzezichvantevorennietzogeoriënteerdhebbenopdeinhoudvanderegelgeving(viadeonlineleeromgeving)alsdeorganisatorenverwachthaddeneneigenlijkooknodigwas.Vanuitsommigecursussenisgevraagdommeersturingbijdesamenstellingvandecursusgroepentoetepassen.

• Watdedendetrainersgoedenwaarkunnenzezichverbeteren? Inovergrotematewordtereenpositiefoordeelgeveldoverhoedetrainersdecursussengegevenhebben.De,inveelminderematevoorkomende,verbeterpuntenhebbenvooralbetrekkingopmeeraandachtvoorinhoud.

DemeerwaardevanhetinzettenvaneenveranderdeskundigeinBrabantisnietexplicietgeëvalueerdenhetisooknietterugtevindeninbovenstaandecijfers.DeBrabantsecursistennoemenwelregelmatiginpositievezindecombivaneenmeerinhoudelijketrainereneenveranderdeskundige.

Erisnogeenmeerkeuzevraagbinnenbeidepilotprovinciesuitgezet.Opdevraag“Watzoujouhelpenomhetgeleerdeoptimaaltekunnentoepassen(meerdereantwoordenmogelijk)isdoor159Brabantseen25Groningsecursistenalsvolgtgescoord(inaantallen):

Wat helpt om het geleerde optimaal toe te passen?

Optie Brabant Groningen

Niets,ikbenerklaarvoor. 6 0

Eencultuurindeorganisatiediemeeraansluitopdegeestvan deOmgevingswet.

38 14

Ondersteuningvanmijnleidinggevende. 7 2

Ondersteuningvanmijncollega’s. 15 6

MeerkennisvandebedoelingenkerninstrumentenvandeOmgevingswet.

31 14

TrainingvanvaardighedenomindegeestvandeOmgevingswet tekunnenhandelen.

30 13

De projectevaluatie | H5

32 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H5 | De projectevaluatie

Conclusie:• Dereactiesopdezevraaginbeideprovincieslijkenopelkaar.• Inbeidenscorenhetcultuur-énhetinhoudsaspecthethoogst.Metinbeidenprovincieshet

trainenvanvaardighedendaarvlakachteraanopeenderdeplek.Datzijndaarmeedanookpuntenwaaropnogveeltewinnenis.

• Hierkanooksprakezijnvaneensituatiewaarbijeenverschuivingisopgetredenvanonbewustonbekwaamnaarbewustnogniethelemaalbekwaam.Datzalzijneffectopdecijfersgehadhebben.WatopzichnatuurlijkaleenpositieveverschuivingismaarerisopwerkvloerdusooknogweléénenandertedoenvooreensuccesvolleimplementatievandeOmgevingswet.

Ad 4. De terugkomdagen voor de trainersInGroningenisnahetgevenvandecursusseneenvragenlijstonderdetrainersverspreid.Deantwoorden/reactieszijnmedegebruiktomhetprogrammavandiedagtebepalen.Erzijnvragengesteldoverzoweldedidactischevaardighedenalsoverhetprogramma&materialen.Voorwatbetreftdedidactischevaardighedenisnaaraanleidingvandevraag“watginggoed”hetmeesteaangegevendatdathetpresenterenenhetmotiverenvandeelnemerswas.Opdevraag“waarzoujeextrahulpopoefeningwillenkrijgen”scoordenhetbegeleidenvaninteractievewerkvormenenomgaanmetweerstandhethoogst.Overhetprogramma&materialenzijnopenvragengesteld.Dereactiesopvragenals“watwerktegoed”,“watwerkteminder”,“hoezouhetbeterkunnen”,“ontbreekternogiets”,gevendaaromnieteenrepresentatiefbeeld.Doordeoogharenkijkendzijnereenpaarreactiesdieerwatmeeruitspringen,zoals:• Deprogramma-opbouwwasgoed,maarinhetochtenddeelwelheelveelinformatie.

Wellichthetzendenvaninformatiemeerafwisselenmethetinteractievec.q.hetalscursistzelfbezigzijn.

• Watmeeraandachtvoorcultuurverandering(ziedetegenovergesteldereactieinBrabantwaarmeerom‘inhoud’gevraagdis).

• Hetisnueenalgemenecursusbasiskennis,ietsmeertoespitstenofspecifiekedoelgroepenzoubeterkunnenwerken.

OpdeterugkomdaginBrabantzijno.a.aandetrainerseenaantalvragenvoorgelegdoverhoezijvondendatdecursussenwarenverlopen.Dehoofdlijnwasdatereenpositiefbeeldwas.Detrainerskregenvanveelcursistenterugdatzeveelwaarderinghaddenvoordeleukeinteractievewerkvormenendatookdeinterbestuurlijkesamenstellingvandewerkgroepenwerdgewaardeerd.Hetfeitdaternogsteedsaanmeldingenbinnenkomenomdecursustevolgenenereentekortaantrainersdreigtteontstaanonderstreeptdat.Vandiegenendiegebruikhebbengemaaktvandeonline-leeromgevingkwamenpositievereacties.Maarerzijnnatuurlijkookminderpositievereactiesc.q.verbetervoorstellen.• Veelcursistenhebbendetrainerslatenwetendatzegraagwatmeerhaddenwillenhoren

overdeinhoudvandeOmgevingswet.(ZiedetegenovergesteldereactieinGroningen).Daarbijisaantetekenendateendeelvandecursistenüberhauptgeengebruikheeftgemaaktvandeonline-leeromgevingendaterooknogalwatcursistenwarendiedatonvoldoendehebbengedaan.

• Alslesishieruitgetrokkendaternogmeeraanverwachtingenmanagementmoetwordengedaan.Hetvraagtindecommunicatienogmeernadrukomvantevorenduidelijktemakenwatdoeleninhoudvandecursusisenookomduidelijktemakenwatvandecursistenvantevorengevraagdwordt.Voor“omovernatedenken”isdesuggestieneergelegdomhetafleggenvantestoverdeinhoudvanOmgevingswetverplichttestellen.

• N.b.decursuswordtsindsdeevaluatiedanookgepresenteerdalseendriedaagsecursus:ééndagzelfstudieentweedagengezamenlijkecursus.

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 33

• Alsverbetervoorstelisdooreenaantaltrainersnaarvorengebrachtomtijdensdecursusmeerterugtegrijpen/aantesluitenbijdedoorzelfstudieopgedanekennis.Datgeldtookvoorhetmeerbegeleidenvan‘lerenleren’(overdeOmgevingswet).Daarbijiso.a.dewebsitevanAandeSlaggenoemd.

• Hetheeftdetrainersgestoorddaterregelmatig‘noshows’waren.Mensendie(deelszonderopgavevanredenen)wegbleven,somsbijdegehelecursusmaarvooralbijdetweededag.

LeerpuntenvandelandelijkewerkgroepTraindeTrainerOmgevingswet.

Dewerkgroepheeftnaastwatdeuitvoeringvanheteffectmetingsplanheeftopgeleverd,ookeenaantal(deelsandere)aspectenvanhetprojectgeëvalueerd.

De aanloop naar het project – het projectplanHetdefinitiefmakenvanhetprojectplanheeftrelatieflanggeduurd.Reden:ineersteinstantieiservooralvanuitgegaandatvoorhetoverbrengenvankennisoverdeOmgevingswet,deBasisgidshetprimairtegebruikeninstrumentwas.Hetheefttijdgekostomdeovergangtemakennaarhetprimairstellenvanderegionaleleer-enontwikkelbehoefte.Mochtenandereregio’seentraindetrainerprojectwillenuitvoerendatishetadviesaandieregio’somvóórdatzebeginnenheelgoednatedenkenoverwathuneigenleer-enontwikkeldoelenzijnenoftraindetrainerinhunsituatieeengoedinstrumentisenalsdatzois,hoezedatdaninwillenzetten.Aandachtspuntdaarbijisdatdehoeveelheidtijddiehetkostomeendergelijkprojectoptezettenenuittevoerenbeslistnietonderschatmagworden.Enteweinigtijdnemenindevoorbereidingsfaseleidttotfoutenindeuitvoeringsfase.Alhoewelditprojectlangergeduurdheeftdanoorspronkelijkgeplandheeftdewerkgroepdeindrukdatereigenlijkhierendaarnogwatméértijdgenomenhadmoetenworden.

De inhoudelijke opleiding van de trainersDeinhoudelijkeopleidingvandetrainersisbegonnenvoordatderegionaleleer-enontwikkeldoelenenhetregionalecursusprogrammauitontwikkeldwaren.Vanuitdewensomvoortvarendtewerktegaanbegrijpelijkmaarachterafgezientochongelukkig.Reden:hetwasvoordedocentenvanhetInformatiepuntnietduidelijkgenoegwathetdoelvandecursussenwasenwatdetrainersdusvooralmoestenwetenenkunnen.Daardoorwashetvoorhenooknietscherpgenoegwatzeovermoestenbrengenaandetrainers.Dedocentenhebbendaardooraanbodgerichtdetrainerskennisoverdewetovergebracht.Zijhebbenvooralzoveelmogelijkbasisinformatieovergebracht.Bijnaderinzienwasmaatwerkbetergeweest.Hetisookalseengemiservarendatdeindecursussenbehandeldecasussenonvoldoendeindeopleidingvandetrainerszaten.Detrainershaddenandersnogwatmeerbagageoverdecasussenmeekunnenkrijgen.Mitsdetrainershunhuiswerkmaken,heeftdewerkgroepdeindrukdattweedageninhoudelijkeopleidingvoldoendeis.

De opleiding trainingsvaardigheid voor de trainersDetijddiebeschikbaarwasvoorhetopdoenvantrainingsvaardigheden(1dag)wordtdoordewerkgroepachterafalstebeperktgezien.Ditondanksdatdetrainerszichzelfnogredelijkgescoordhebbenopvaardigheidsaspecten.Eéndagopleidingtrainingsvaardigheidvereistdatdetrainersaleenbehoorlijkebasishebbenenalsdieernietis,danismeernodig.Hetwasnodigenhetheeftgoedgewerkt,daterinGroningentry-outszijngeorganiseerdvoordetrainers.Infeiteéénextraopleidingsdag.Dewerkgroepgeeftmeedathetteoverwegenwaardis,alsereenvervolgkomt,omdeinhoudelijketrainingendeopleidingtrainingsvaardigheidmeertecombineren.Dankanerookmeerruimtegecreëerdwordenommeergerichtopvaardighedenteoefenen.

De projectevaluatie | H5

34 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

De trainersErisverschilinkwaliteitsniveau/deskundigheidbijdetrainers.Erisnunietgeselecteerdaandevoorkantenookniettijdensofnadeopleiding.InzowelBrabantalsGroningenzijntweetrainers(opeigeninitiatief)afgevallen.Bijsommigenwassprakevanergwillenmaarnietvoldoendegoedkunnen.Bijeeneventueletoepassingvanhettraindetrainerconceptinandereregio’sishetaanteradenomvoorafmeeraandachttebestedenaandevraagwelkeeisenaandetrainersinspétestellen,methendaaroveringesprektegaanenconclusiesteverbindenaandeuitkomstenvandatgesprek.

Interne trainers versus externe inhuurInditpilotprojectisbewustgewerktmetinternetrainers.Dewerkgroepadviseertregio’sdieovertraindetrainernadenkenhetvolgendeteoverwegen:• Hetopleidenvaninternetrainersiseenflinketaak.Heeftmenweinigeigen(potentiële)

cursistendanishetminderzinvolomteinvesterenineigentrainers.Trainersmoetentochweleenminimaalaantalcursussen(vieràvijf)kunnengevenwilmendeinvesteringeruithalen.Dataantalisooknodigomdetrainersbetertelatenfunctioneren.Menleertdoortedoenenhoemeermendoetdestemeermenleert.

• Hethelptdaaromookalsdeeigenorganisatie(s)hetconcepttraindetrainerbrederinzet(ten)danalleenvoordeOmgevingswet.Datverhoogtdekansopervareninternetrainers.

• Zijnervoldoende(potentiële)cursisten,verkendangoedofjevoldoendebekwamec.q.bekwaamtemakentrainerskuntvinden.

• Ishetnodigomspecifieke(meerinhoudelijke)deskundigheidovertebrengendanheefthetvoordeelomdaarvooriemandintezettendiedeuitvoeringspraktijkerggoedkent(waarschijnlijkeeninternemedewerker).Hoeabstracter/algemener/omvangrijkerhetwordthoelastigerhetwordtvooreen‘gewone’collega.Danishetaantrekkenvaneenexternetrainerteoverwegen.

Dewerkgroepvindthetnadrukkelijkookeenoptieomtekiezenvooreenmix:eeneigenmedewerker(eenenthousiasteenbekwamekoploper)pluseenexternedeskundige.Menzoudangelijkeendeelvandeorganisatieeventueelbijeenexternepartijneerkunnenleggen.Dewerkgroepvindtechterookdatbijhetmakenvankeuzeshieroverhetbelangvan“samendoen”c.q.netwerkontwikkelingnietuithetoogverlorenmagraken.

De cursusprogramma’sHetopstellenvaneencursusprogrammaiservarenalseenflinkeklusenkostteveeltijd.Zekervoorregio’swaaronvoldoendecapaciteiten/ofdeskundigheidisomeendergelijkprogrammaoptestellenzouhetergbehulpzaamzijnalsermeerondersteuning(bijvoorbeeldvanuitAandeSlag)zouzijnbijhetmakeneencursusprogrammameto.a.leerzameinterbestuurlijkecasussen.Datkanzoweldooreenhandreikingen/ofvoorbeeldenterbeschikkingtestellenalsdoorhetdirecthelpenbijhetopzettenvande(regionale)programma’s.DeBrabantseenGroningseervaringenkunnendaargoedbijingezetworden.

De interbestuurlijke samenwerkingDeervaringdieinhetkadervanditprojectisopgedaanhoedeinterbestuurlijkesamenwerkingbinnendepilotregiovormtegevenwordtalsbelangrijkwinstpuntgezien.Alsaandachtspuntwordtmeegegevendathetbelangrijkisomvoorditsoorttrajectenvroegtijdigdeafstemmingentoestemmingtezoekenopbestuurlijkniveau.Houdthetniettelangopwerkvloerniveau.Daarnaastmoethetbijinterbestuurlijkesamenwerkingnietonderschatwordentegenwelketechnischeenjuridischeproblemenmenaankanlopenalsmengegevenswiluitwisselen(privacy)envanhetzelfdeict-systeemgebruikwilmaken.

H5 | De projectevaluatie

EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet| 35

Conclusieseenaanbevelingent.a.v.deprojectdoelstellingen

Doelstelling 1. Het uittesten hoe basiskennis over letter en geest van de Omgevingswet overgebracht kan worden door medewerkers van overheidspartijen die betrokken zijn bij de invoering van de Omgevingswet naar hun collega’s. ZowelinGroningenalsinBrabantkomtuitdeeffectmetingbijdecursistennaarvorendatertevredenheidisoverde(basis)cursusendatkennisoverdeOmgevingswetoppeilisgebracht. Decursistenscorenvoldoendesmaarniethooggenoeg(t.o.v.deeerdergesteldeprojectdoelen)opvragendietemakenhebbenmetvertrouwenomindepraktijkmetdeOmgevingswet aandeslagtegaan.Naastdaterduszekerpositieveindicatieszijnoverdewijzewaaropin dezebasiscursuskennisoverletterengeestvandeOmgevingswetisovergebrachtzijner ookverbeterpunten:• Neemvoldoendetijdomdedoelstellingvandebasiscursusteformulerenencommuniceer

daarover.• Bouwindecursusmeergelegenheidvooroefenenin.Datkanookdoorhetuitvoerenvan

praktijkopdrachtenbuitendecursusdagen.

Ternuanceringvanbovenstaandeopmerkingen:eriseenbasiscursusverzorgd.Daarinkanmenmedewerkersnietvoor100%voorbereidenopinvoeringvandeOmgevingswet.Weesdaarrealistischin.Andere,aanvullendeleertrajectenzullennodigzijn. Doelstelling 2. Het onderzoeken hoe we de medewerkers die de opleidingen c.q. trainingen gaan verzorgen zelf het beste op die taak kunnen voorbereiden.Binnendetweepilotregio’szijndetrainers(metwataccentverschillen)opeenvergelijkbaremanieropgeleid.Uitdeeffectmeting(opgebouwduitdereactiesvandetrainers)komtnaarvorendathetbetbeoogdeniveauquakennisenvaardighedenvandetrainers,gerealiseerdis.Datgeldtookvoordegroeivandatniveaualsgevolgvandeopleiding.Tevensgevendecursistenaandatzijtevredenzijnoverdetrainers.Datzijnpositievesignalenoverdewijzewaaropdetrainersvoorbereidzijnophuntaak.Datneemtnietwegdaterookeenaantalverbeterpuntengeconstateerdkunnenworden,zoals:• Gameeringesprekmetdetrainersinspéoverhunmotivatie,kennisenvaardigheden.Stel

ooktransparanteeisen.• Deopleidingindidactischevaardighedenhadmeeraccentmoetenkrijgen.Deinterne

trainersbehoevengeenprofessioneletrainersteworden,maarvoordeopleidingtrainingsvaardigheidismeertijduittetrekkendanwaarinhetprojectinvoorzienis.

• Leverbijhetopzettenhetopleidingstrajectvandetrainersmaatwerk.Zowelvoorhetinhoudelijkealshetdidactischeaspect.Stemhetopleidingstrajectafophetcursusprogrammadatdetrainerszelfgaangeven.Bereidhendaaropmaximaalvoor.

• Hetispositiefervarendattweetrainerssameneencursusgeven.Overweegwelomkoppelstevormenvaneeninternemedewerker(metinhoudelijkedeskundigheid)meteenmeerervaren(waarschijnlijkexterne)trainer.DelaatstekandanvoorwatcoachingzorgenDaardoorkanookeenzekere‘trainingonthejob’plaatsvinden.Hetreduceertookdecapaciteitsdrukopdeeigenorganisatie.

Doelstelling 3. Toetsen van het huidige lesmateriaal (Basisgids), waar nodig aanvullen of verbeteren.DeBasisgids,deversiedieeind2017onlinebeschikbaarwasopdewebsitevanAandeSlag,isnietéénopééngebruiktom(delenvan)decursusprogramma’sintevullen.Daarisdezegidsuiteindelijkveelteomvangrijkvoor.Eriswelgebruikvangemaakt.ZowelalsbasisvoorhetvormgevenenvullenvandeBrabantseonlineleeromgevingalshetGroningsecursusprogramma.Hetprojectheeftgeenvoorstellenvooraanvullingofverbeteringopgeleverd.DeBasisgidsiséénvandehulpmiddelendiegebruiktkanwordenbijhetopzettenenuitvoerenvaneentraindetrainerproject,maarhetiszaakomerselectiefgebruikvantemaken.Daarnaastkandegidszekergoedgebruiktwordenalsnaslagwerk.

De projectevaluatie | H5

36 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

H5 | De projectevaluatie

6

VERDERMETHETCONCEPTTRAINDETRAINER?

38 | EindrapportPilotTraindeTrainerOmgevingswet

Deopdrachtaanditpilotprojectwasookomaanbevelingentedoenovereeneventueelvervolgopdepilot.Datisgedaanaandehandvanbeantwoordingvandevolgendetweevragen:1. Geeftdeuitgevoerdepilotredenenomhetconcepttraindetraineropandereplaatsentoete

passenbijdeimplementatievandeOmgevingswet?2. Alsdaartoebeslotenwordt,hoeorganiserenwedatdan?

Ad 1.MetalleplussenenminneniseroverdepilotprojecteninGroningenenBrabanteenpositiefeindoordeel.Vandaaruitzoumeneenpositiefantwoordkunnengevenopdezevraag.Maardepilotprojectenhebbenookopgeleverddataaneenaantalrandvoorwaardenmoetwordenvoldaanwilmenvoordeeigenorganisatieofregioovergaantothetopzettenvaneendergelijktraject.

Traindetrainerkáneengoedinstrumentzijnmaarerzullenvastooksituatieszijnwaardatniethetgevalis.Situatieswaarbijvoorbeeldbetergekozenkanwordenvoorhetvolgenvancursussendiedoordemarktwordenaangeboden.Elkeorganisatie,elkeregioheeftdaarinzijneigenafwegingtemaken.

Ad 2.Eenlandelijkeenuniformeuitrolvanhetconceptwordtzekernietaanbevolen.Datzalnieteffectiefzijnomdathetnietaanzalsluitenbijdediverseenverschillendeleer-enontwikkelbehoefteninhetland.Hetpastooknietbijdewijzewaaropdeimplementatievan deOmgevingswetisgeorganiseerd.

Uitgangspuntzalmoetenzijndathetinitiatiefvooreentraindetrainerprojectregionaalontwikkeldeningevuldwordt.HetisaantebevelendatAandeSlagactiefmetderegiohieroveringesprekgaat.

Hetpilotprojectheeftopgeleverddaterinverschillenderegio’sverschillendebehoefteszijnaanondersteuningvanuiteenlandelijkniveau.Erzalperregioinmeerofmindermatebehoeftezijnaan:• Algemeneadviseringoverdeopzetenuitvoeringvaneendergelijkproject.• HetoverbrengenvaninhoudelijkekennisoverdeOmgevingswetaantrainers.• Hetbijbrengenvantrainingsvaardighedenaandetrainers.• Ondersteuningbijhetopstellenvaneencursusprogramma.

DatzoudentakenkunnenzijndieAandeSlagenhetInformatiepuntoppakken.Randvoorwaardeisdathetwelpastbinnendedaarbeschikbarecapaciteit.DeinwerkingtredingsdatumvandeOmgevingswetlijktnogverweg.Noggoedtweejaar.Voordetoepassingvanhettraindetrainerconceptisdatechternognietzoveel.Voordevoorbereidingvaneendergelijkprojectiszekermeteenhalfjaarrekeningtehouden.Deduurvandeuitvoeringhangtergsamenmetdeomvangvandedoelgroepmaarkanookeenredelijklangedoorlooptijdhebben.Voorwieerserieusovernadenktishetadviesomniettelangtewachtenmethetoppakkenervan.

H6 | Verder met het concept Train de Trainer?