Een Goede Lezing

Hans L. Bodlaender

Dit verhaal

• “Waar moet ik op letten als ik een lezing geef”

• Voldoet deze lezing aan wat hij zelf zegt?

Overzicht

• Voorbereiding van een lezing– Opbouw– Vormgeving

• Geven van lezing

• Conclusies

Voorbereiding

• Wat voor lezing ga je geven:– Waarover?– Voor wie?– Waarom?– Hoe lang?

De stof

• Boven de stof staan!

• Niet te veel detail in de lezing– Hangt af van publiek

• Foutvrije lezing (oefenen en controleren)

Hoe ga je de presentatie geven?

• Met beamer– Powerpoint – LaTeX en pdf-file

• Met overhead slides

• Op bord

• Anders…

• Combinatie

Multimedia

• Animaties

• Demonstratie(s)– Aan het eind van de lezing?

• Geluidseffecten

• Niet overdrijven!

Maken van slides

• Begin op tijd

• Zorg voor goede inhoud

• Zorg voor goed uiterlijk

Inhoud van slides

• Wat wil je vertellen met deze slide?

• Waarom?

• Op dit moment gedurende de lezing?

• Geschikt voor dit publiek?

• Duidelijk

Vormgeving van slides

• Zorg voor goede hoeveelheid tekst per slide– Leesbaar!– Probeer altijd te streven naar compacte formuleren en vermijd dus

te lange zinnen; probeer daar eens wat woorden weg te halen, zodat je – nog steeds de boodschap overbrengend – dezelfde informatie in minder woorden overbrengt

• Rustig, maar interessant

Goede informatiedichtheid

• Slides dienen ter houvast• Geef:

– Belangrijke definities, stellingen, technieken– Puntsgewijze opsomming van ideeen– Voorbeelden en visualisatie

• Nummer je slides• Geen volledige zinnen!• Voor jezelf: aantekeningen op papier

Uiterlijk

• Goed leesbare letter (bijv. 28 punts), maar ook weer niet te groot

• Te groot staat vreemd!• Niet te veel zinnen (max 10 regels)• Kleurgebruik: ondersteunend aan lezing;

maakt slides boeiender• Inspringen helpt om structuur aan te geven

Psychologie

• Welk effect wil je bij het publiek oproepen?– Informeren– Prikkelen– Aan het denken zetten– Verrassen– Inspireren– Naar vooropgezette conclusie leiden

Opbouw lezing

• Eerst: titelslide: Titel lezing en naam spreken (en andere auteurs)

• Begin met overzicht van lezing– Alleen misschien overslaan bij korte lezingen

(< 30 min)

• Inleiding• Kern• Conclusies

Inleiding

1. Beschrijving van probleemstelling• Motivatie• Wat en hoe

2. Terminologie

3. Overzicht van wat al bekend is van de probleemstelling

4. Beschrijving van de eigen/nieuwe bijdrage

Kern

• Wat is het belangrijkste idee? • Eventueel (eerst) eenvoudiger versie• Voorbeeld(en)• Evt.: waarom kan het niet beter?• Vaak kunnen details niet verteld worden: alleen

een schets van het bewijs/idee• Of, een enkel detail uitwerken, en de rest tot grote

lijnen beperken• Bedenk steeds: doel van lezing en publiek

Over de conclusies

• Herhaal de belangrijkste punten/bijdragen/boodschap

• Open eindjes: vervolgonderzoek?

Controleer en oefen

• Controleer je slides vooraf:– Spelling– Zinsbouw– Correctheid

• Oefen je lezing– Tegen de spiegel of knuffelbeer– Tegen een leek– Tegen een kenner– Is de lezing duidelijk?– Is de lengte goed?

Voor de lezing

• Kom op tijd

• Zorg dat de apparatuur goed werkt– Ook als iemand anders dat doet!– Lezing geven aan organisator op USB-stick of– Verifieer dat je laptop met beamer samenwerkt

• Kleding, uiterlijke verzorging

Lezing

• Spreken

• Houding

Spreken

• Duidelijk, verstaanbaar– Niet mompelen– Niet voorlezen

• Melodie in stem: probeer eentonige stem te vermijden

• Goed tempo– Niet te snel– Ook: niet te snelle overgangen van slides: lezers

moeten alles goed hebben kunnen lezen!– Niet te langzaam

Houding

• Actieve houding– Handen uit de zakken

• Wees niet bang je handen te gebruiken

• Eventueel af en toe wat op het bord schrijven

• Kijk de zaal in– maar niet steeds naar dezelfde persoon

Lengte

• Let op goede tijdsduur (ook al bij oefenen)• Vuistregel: 2 – 3 minuten per slide

– Klopt vaak niet…

• Trucje: maak wat reservemateriaal aan het eind voor als je tijd overhoudt

• Wat kan je inkorten als het te lang duurt?• Houd tijd in de gaten, en houd je aan de tijd!• Een geoefende lezing gaat vaak sneller in `het

echt’

Vragen

• Een paar minuten aan het eind voor het beantwoorden van vragen– Wees niet bang

– Wees eerlijk

– Wees beleefd

• Vragen tijdens de lezing:– Houd de regie in handen

– Zorg dat de lezing “door blijft gaan”, maar ga wel op zinvolle vragen in

Niet doen:

• Slide met alleen de tekst vragen?

Vragen?

Ook niet doen:

• Te irritante animaties of clipart• Witte of juist te drukke achtergrond• Bullets 1 voor 1 laten verschijnen

– Maar dan wel snel doorklikken• Onrustig zijn• Om jezelf lachen• Te veel opscheppen• Zo lang bij 1 dia spreken dat de schermbeveiliging aangaat• Met de pointer de beamer per ongeluk uitzetten• Over snoeren struikelen• Veel te lang doorgaan

Een goede lezing

• Neem je publiek serieus!

• Een enkel grapje tijdens de lezing maakt ‘m beter – Goede smaak– Echt grappig hoeft niet eens ?

• Persoonlijk element inbrengen

Zenuwen

• Beetje zenuwachtig is goed

• Te zenuwachtig:– Vaker oefenen helpt!– Niet nodig!

Conclusies

• Bereid je goed voor• Maak een goede lezing op slides• Oefen• Let tijdens de lezing op houding, spreken en tijd• Neem je publiek serieus• Was dit een goede lezing?• Worden goede sprekers geboren of gemaakt?