Naar een zelfredzame burger E-Awareness bijeenkomst, Eindhoven, 3 oktober Staf Depla, wethouder Financiën, gemeente Eindhoven

Stelling

•  We staan voor complexe bestuurlijke vraagstukken. ICT biedt mogelijkheden maar ook aanzienlijke risico’s. Bestuurlijke visie en opdrachtgeverschap is nodig voor een positieve balans

•  Twee voorbeelden: -  WIJeindhoven: transitie naar maatschappelijke

zelfredzaamheid -  QIY: de kans voor de burger op digitale zelfredzaamheid

Decentralisatie uitdaging

•  Achtergrond: voorgenomen decentralisaties van AWBZ, Jeugdzorg en Wet Werken naar Vermogen

•  Probleem: maatschappelijke dienstverlening is verkokerd (12 specialisten voor 1 cliënt/burger) -  Gefragmenteerde, aanbodgedreven zorg en dienstverlening -  Cliënt steeds afhankelijker van systeem -  Hoge kosten

WIJeindhoven

•  Visie WIJeindhoven: de zelfredzame inwoner •  De kwetsbare inwoner krijgt één generalist die:

-  burger helpt bij het vinden van eigen kracht bij het oplossen van problemen

-  specialistische hulpverlening inroept waar dat echt nodig is.

•  De ontwikkeling van samenkracht in de maatschappij: -  Het normaliseren in de sociale basisstructuur/nulde lijn (bv

onderwijs, werk, sport etc.) -  Het stimuleren van wederkerigheid bij de burger; de maatschappij

is een eco-systeem waar geven en nemen in balans is

•  Nieuwe manier van werken ontwikkelen in twee startgebieden, daarna uitrol; het is onomkeerbaar.

Rol van informatie en ICT in WIJeindhoven •  Eerst: voor generalist ‘aan de keukentafel’ eenvoudige

toegang tot basisinformatie -  Quick & dirty systeem ontwikkeld samen met gebruikers -  Systeem om van te leren, niet om te behouden

•  Daarna: gezamenlijke informatiehuishouding tussen zorg- en dienstverleners -  Aan elkaar knopen van versnipperde systemen -  Tegengestelde belangen -  Overkoepelend gezag -  ICT de Achilleshiel van de overheid

Bestuurlijke uitdaging

•  Gemeenschappelijke visie op principes informatiehuishouding. -  Bijvoorbeeld:

•  Klein beginnen, stapsgewijs uitbouwen ipv Big Bang middel iteratief proces

•  Verwijzingen ipv complete dossiers •  Privacy is een grondrecht, geen obstakel •  Informatiebeveiliging is politiek-bestuurlijk risico

•  Gemeenschappelijk opdrachtgeverschap

Tips voor bestuurders

•  Maak het beoogde eindresultaat zo helder mogelijk

•  Zorg voor deskundige opdrachtgevers en wees bereid daarvoor te betalen

•  Accepteer geen jargon of technische concepten

•  Maak gebruik van onafhankelijke zwartkijkers

•  Neem geen besluiten die je niet snapt

Naar een digitaal zelfredzame burger

•  WRR: e-Overheid maakt de burger transparant ipv de overheid

•  Net als in de maatschappelijke zorg en dienstverlening raakt de burger verstrikt in een digitaal web.

•  De burger lijkt zich geen zorgen te maken over privacy maar affaires als Diginotar en de falende controle op ID-bewijzen kunnen dat doen omslaan

•  Als maatschappelijke zelfredzaamheid de norm wordt, dan ook in de digitale wereld

Regie bij de burger?

•  Rollen om draaien: burger beheert zijn eigen dossier, gunt overheid en dienstverleners toegang

•  Burger is aanspreekbaar op de kwaliteit

•  Cie Snellen (2001): het digitale kluisje

•  EPD in Duitsland: burger beheert eigen patiëntendossier

•  In Nederland: QIY

QIY

•  Privaat initiatief (zonder winstoogmerk)

•  Infrastructuur die burger de koppeling tussen gegevensbronnen laat leggen

•  Of: burger beheert schakelpunt tussen bestanden van dienstverleners

•  Kern van concept zijn de standaarden (alle techniek en dienstverlening kan door de markt worden gedaan)

•  Hoge mate van beveiliging: eID van de overheid kan de sleutel vormen

QIY in plaats van gemeenschappelijke informatiehuishouding?

•  Voordelen: -  veel minder afhankelijkheden en dus lagere complexiteit -  de burger krijgt zeggenschap terug -  Kan klein beginnen

•  Nadelen: -  Vergt grote omslag in denken bij overheid, bedrijfsleven en

burgers

Als de zelfredzame burger het antwoord is op de complexe vraagstukken van onze tijd, dan moet de

overheid ook de regie teruggeven over persoonsinformatie