Diagnostische Referentieniveaus

(DRN’s) in de kinderradiologie?

Dirk Zweers

Mbb, plaatselijk stralingsdeskundige

2010-2011 0,4 fte projectmedewerker DRN-3

Afdeling Radiologie LUMC

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 2

Inhoud presentatie

•Definitie DRN

•Context DRN’s in Kinderradiologie

•Geschiedenis DRN’s

•Beleid DRN’s in Nederland

•Veldstudie DRN-3, 2010-2011

•DRN’s kinderradiologie

•Toekomst DRN’s in NL

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 3

Definitie DRN

•Diagnostische referentieniveaus zijn

dosiswaarden m.b.t. karakteristieke

radiodiagnostische verrichtingen.

•Deze hebben betrekking op de

stralingsbelasting van patiënten met een

normaal postuur, of op

standaardfantomen.

•Waarde als kwaliteitsinstrument.

DRN als kwaliteitsinstrument

• Dit toestel en

onderzoeksmethode

voldoen waarschijnlijk

niet aan het DRN!

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 5

Context DRN in Kinderradiologie

•DRN = kwaliteitsinstrument

•Kwaliteit <> optimalisatie blootstelling

•Kinderen: hoger risico op

kansgebonden effecten na

blootstelling ioniserende straling

•Volwassenen: risicogetal 4,5 % / Sv

•Kinderen 0-16 jaar: 2 à 3 maal hoger

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 6

Geschiedenis DRN’s

•Vanaf midden jaren 80 20e eeuw

•EURATOM bevindingen: Zéér

grote spreiding in dosiswaarden

bij vergelijkbare beeldkwaliteit

binnen Europa

•Via EU directief naar wetgeving

afzonderlijke lidstaten, → Bs 2001

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 7

Een Europese veldstudie …. 1991

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 8

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 9

Vastgestelde DRN’s in Europa …thorax opname

DRN PA Thorax opname

0

0.05

0.1

0.15

0.2

0.25

0.3

0.35

0.4

0.45

UK

Dui

tsla

nd

Frankr

ijkUSA

Zwits

erla

nd

Bel

gie

Swed

en

Gy

.cm

2= DRN NL

Toegevoegde

waarde DRN

in NL:

Definitie van

streefwaarden,

te bereiken

door

optimalisatie

beeldketen

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 10

PROJECT: Diagnostische Referentieniveaus in

Nederland

• Een projectgroep met

vertegenwoordigers uit

het werkgebied van

medisch diagnostische

stralingstoepassingen

heeft, in samenwerking

met Ministerie VWS,

twee DRN publicaties tot

stand gebracht.

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 11

•Fase 3 DRN: samenvoegen

rapporten, bevindingen

controleren aan werkelijke situatie

+ =

Doelstelling DRN rapport

•Het werkveld bieden van:

•Getalswaarden voor de diverse DRN’s volwassenen- en kinderradiologie

•Onderbouwing methode

•Beschrijving methodiek

•Mogelijkheden voor inbedding praktijk

•Het uitgangspunt was en is eenvoud en praktische toepasbaarheid.

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 13

Taakgroep DRN, beroepsverenigingen, AFKO’s:

•NVKF

•NVMBR (Sectie Straling)

•NVNG

•NVvR

•NVS

•Onder paraplu Ned. Comm. Str.dosimetrie

platform Stralingsbescherming in het

Ziekenhuis.

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 14

DRN-3, Veldstudie

•39 instellingen / locaties benaderd

•Verzamelen dosisparameters (DOP /

opname, CTDI / DLP scanvolume) en

gewicht / (lengte) cohorten patiënten

•X-Thorax PA, X-Boz / bekken, CT

vraagstelling longembolie en buik-abces.

• Idem toestel / protocol parameters

•Live controle DOP meters

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 15

Ervaringen verzamelen parameters

•Bij dedicated toestel (één type verrichting):

TOP!

•Bij buckytoestellen: afhankelijk van

roulatiemodel / patiëntaanbod: wisselend

•Bij CT: sterk wisselend, vooral door hoge

dynamiek op CT secties.

•Elektronische datacollectie: toekomst!

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 16

Vergelijking DOP meters,

afwijking bepalen

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 17

Correctiefactoren DOP –’meters’

• IEC norm 60580: tolerantie 25 %

• PTW-kalibratie ‘uncertainty’: 5 %

• Bevindingen controles DOP veld t/m 29nov10:

•N = 46

•Range 0,78 – 1,51

•Gem. 0,997

•Mediaan 0,955

•Sdev. 0,1392

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 18

Eenheden Dosis x Oppervlakte Product?!

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 19

Eenheid DOP (1)

•Aangetroffen ‘in het veld’:

•mGy x cm2

•cGy x cm2

•dGy x cm2

•Gy x cm2

•Gy x m2

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 20

Eenheid DOP (2)

•Voorstel: UITSLUITEND SI-stelsel

gebruiken, dus:

•micro, milli of hele Gy x m2

•Handig aan gebruik µGy x m2: zelfde

getal als cGy x cm2 !

•Nb.: DICOM gebruikt dGy x cm2

•DOP converter op website!

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 21

DOP-converter voor verschillende DOP-

eenheden, zie www.referentieniveau.nl

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 22

Hoe controleren we waarden ‘uit het

veld’ aan DRN’s

• Lijst dosisparameter / lichaamsgewicht in Excel

‘solver’

• Solver knikkert rare dosiswaarden en doses

zonder gewicht eruit

• Solver berekent best passende curve door

puntenwolk

• Snijpunt curve en x-as waarde 76,4 kg. is

geïntrapoleerde dosiswaarde welke wordt

vergeleken aan DRN of haalbare waarde

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 23

Voorbeeld DRN check X-thorax PA

• DRN 12, streefwaarde 6 µGy x m2

X-Th. PA Zhs. X; n = 37y = 0,1557e

0,0176x

R2 = 0,7858

0,00

0,20

0,40

0,60

0,80

1,00

1,20

1,40

50 55 60 65 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 120 125 130

Gewicht, kg

DO

P d

Gy

*cm

2

Veldstudie, X-thorax PA - DOP

0

0.02

0.04

0.06

0.08

0.1

0.12

1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37

DOP, Gy.cm2

Bepaling DRN’s kinderradiologie

•Verrichtingen: X-thorax AP/PA, X-

BOZ / X-bekken AP

•MCUG

•CT Brein

•Leeftijdscategoriën: neonaat, 1-, 5- en

10-jarigen (bij CT brein)

•Mediaan uit DOP waarden / cohort

DOP vs. Gewicht X-th. AP/PA vijfjarigen, CR systeem

X-thorax AP/PA CR systeem; DOP vs. gewicht 5-jarigen

Mediaan DOP 2,19, n=12

0,00

0,50

1,00

1,50

2,00

2,50

3,00

3,50

4,00

4,50

5,00

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Gewicht (Kg)

DO

P (

µG

y*m

2)

X-bekken AP éénjarigen, elektronische verzameling

X-bekken AP K21 E-collectie van 2 jaar; lft. 1,00-1,97 jaar

mediaan DOP 0,67 n=131

0

0,1

0,2

0,3

0,4

0,5

0,6

0,7

0,8

0,9

1

1,1

1,2

1,3

1,4

1,5

0,95 1,15 1,35 1,55 1,75 1,95

Leeftijd (Jaar)

DO

P (

µG

y*c

m2

)

DRN’s kinderradiologie neonaat, 1- en 5

jarigen

• Waarden in µGy*m2, 0 en 1 jarigen zonder rooster

• X-Thorax AP/PA, resp 0 / 1 / 5 jarigen

• DRN’s 1,5 / 2,0 / 5,0 ; haalbaar: helft van elke waarde

• X-Boz AP, idem

• DRN’s 1,5 / 10 / 25; haalbaar: helft van elke waarde

Uitdagingen DRN kinderradiologie

•Grote spreiding dimensies binnen

leeftijdscohorten

•Lengte / gewicht buiten beschouwing

•Mediaan DOP uit leeftijdscohorten

Toekomst DRN in Nederland

• Website, gebruikerservaringen

• Periodiek actualiseren DRN’s op geleide Ned.

Comm. Voor Stralingsdosimetrie

(beroepsverenigingen!).

• Elektronische datacollectie, pril stadium, ‘markt’

lijkt dit te gaan oppikken.

NVMBR symposium Radiologie 1nov11 31

Aantallen bruikbare records alle X-bekkens

liggend AP, handmatig versus elektronisch

Kamer Bruto # /

3

maanden

Onlees-

baar:

Vaag! Netto #

bruikbaar

# elektr.

uit 3 van

24 mnd.

21 34 2 2 30 189

22 27 3 1 24 111

23 23 4 2 17 89

Take Home Points / Boodschappenlijst

•Toepassen DRN systematiek = tegen

stralingsbewusteloosheid

•DRN’s kinderradiologie ‘in de groei’

•Beeldkwaliteit ook belangrijk

•Ken uw dosimeter!

•Van CR naar DR?: begin bij kinderbucky!

•Website, div. documenten, DOP-

converter, etc.

www.referentieniveau.nl

•Bevat o.a.:

•Achtergrondinformatie DRN

•Div. documenten

•PDF’s van div. presentaties

•DOP- eenheden converter

Samenstelling taakgroep DRN, aftiteling

• Kerngroep:

•Wouter Veldkamp (voorzitter), Koos Geleijns,

Dirk Zweers

• Volledige groep, kerngroep +

•Arjen Becht, Ramona Bouwman, Ad den

Boer, Cecile Crompvoets-Jeukens, Tanya

Geertse, Herma Holscher, Willy Hummel,

Rutger-Jan Nievelstein, Paul Stoop, Arnold

Schilham, Geert Streekstra, Enno van der

Velde