Des

ign

Cha

rles

& R

ay E

ames

- H

ang

it al

l ©

Vitr

a

Jeugdwerkloosheid, scholing en opleiding

Ides NICAISEHIVA / PPW (KU Leuven)

Workshop JeugdwerkloosheidKoninklijke Vlaamse Academie, 21 mei 2013

2

Een wederzijdse beïnvloeding

Scholing Werkloosheid

3

1. INVLOED VAN SCHOLING OP WERKLOOSHEID

Scholing Werkloosheid

4

Scholing als bescherming tegen werkloosheid

• Selectieve daling vraag

• Verdringing=> onder-tewerkstelling / daling opbrengstvoet menselijk kapitaal

5

Vlaamse schoolverlaters 2011

6

Vlaamse schoolverlaters 2011restwerkloosheid (na 1j.) – LO / SO1 / SO2 / DBSO

7

Vlaamse schoolverlaters 2011restwerkloosheid (na 1j.) – SO3 / SO4

8

Vlaamse schoolverlaters 2011restwerkloosheid hoger onderwijs

9

Vlaamse schoolverlaters 2011

Ook grote verschillen naar studiegebied op elk niveau:• Minder werkloosheid in praktijkgerichte opleidingen• Minder werkloosheid in

– STEM-richtingen,– industriële richtingen, – zorg

• Hoge werkloosheid in – Commerciële richtingen,– cultuur en kunst

10

Studiegebieden HSOBSO

TSO

11

Professionele bacheloropleidingen

12

Masteropleidingen

13

“In Vlaanderen studeren jaarlijks onvoldoende jongeren af met diploma’s op gebied van exacte wetenschappen, toegepaste wetenschappen, ICT en techniek (STEM). De komende jaren zal deze problematiek zich nog scherper stellen door het toenemend aantal technici, ingenieurs en wetenschappers dat met pensioen gaat en zal moeten vervangen worden. Deze problematiek belemmert de economische groei en de verdere ontwikkeling van de kennismaatschappij in Vlaanderen.”(van den Berghe & De Martelaere, ‘Kiezen voor STEM’, VRWI, 2012)

De STEM-paradox: in volle crisistijd…

14

De paradox: in volle crisistijd…

• Een Europees fenomeen• Vooral meisjes ondervertegenwoordigd• Daling van instroom• Te weinig doorstroom STEM SO (40%) => STEM HO (20%)• Te weinig doorstroom STEM-afgestudeerden => STEM-jobs

• Oorzaken zijn divers: – cultureel maar ook structureel– Arbeidsmarktgebonden maar ook onderwijsgebonden…

DE WATERVAL MISSCHIEN?

15

2. INVLOED WERKLOOSHEID OP SCHOLING

Scholing Werkloosheid

16

De paradox van het voortijdig schoolverlaten

• Stijging tussen 1995 en 2008 ondanks versterking TSO / BSO / DBSO

• Stijging VSV in crisistijd (uitz. Vlaanderen?)– Ontmoedigingseffect– ‘added worker effect’Daling opportuniteitskost studiesStijging rendement onderwijs

17

BELEIDSIMPLICATIES (1)Actieplan voortijdig schoolverlaten

• Vermindering van het zittenblijven• Versterking TSO / BSO• Versterking leerplicht => kwalificatieplicht ?

18

BELEIDSIMPLICATIES (2):Duurzame oplossingen voor STEM-paradox

• Techniek in het kerncurriculum op alle niveaus (kleuter, lager, eerste graad secundair, bacheloropleidingen)

• Doorstroming STEM => onderwijs bevorderen• Versterking samenwerking onderwijs – bedrijfsleven• Hervorming secundair onderwijs

19

BELEIDSIMPLICATIES (3):aanpak mismatch

• Skill-biased technological change: meer HO ?• Verdringingstheorie: beperking HO ?