De toekomst van debibliotheek

Bibliotheek van de Toekomst

Bibliotheek Theek 5

Bibliotheek Theek 5

Bibliotheek in Noord-BrabantWerkgebied: 8 gemeenten: 175.000 inwoners7 Nederlandse gemeenten en 1 Vlaamse gemeente (Baarle-Hertog).Oosterhout, Dongen, Gilze en Rijen, Drimmelen, Geertruidenberg, Alphen-Chaam en Baarle-Nassau/Baarle-Hertog

Bibliotheek Theek 5• Op 29 nov. jl. een nieuwe bibliotheek

geopend in Oosterhout (gebouw samen met Theater en VVV.

• In de gemeente Geertruidenberg start deze maand van bouw nieuwe centrale bibliotheek

• In Dongen na de zomervakantie start bouw nieuwe bibliotheek in een MFA (meerdere instellingen in 1 gebouw)

Bibliotheek Theek 5Theo PeetersGeboren in Heikant (Zeeuws-Vlaanderen).Opleiding Bibliothecaris (en managementopleidingen)1-11-1976 gestart als assistent-bibliothecaris op de bibliobus in Oost-Zeeuws Vlaanderen.1-9-1977 tot 1-9-1988: Bibliotheek Breda 1-9-1988 tot 31-12-2004: Directeur Bibliotheek Oosterhout31-12-2004- nu: Directeur/bestuurder Bibliotheek Theek 5

2012: beste Bibliothecaris van Nederland.

Bibliotheek Theek 5

www.theek5.nl

Beleidsplan, jaarverslag e.d.Bij: ‘’over ons’’.

Oprichting bibliotheken

Waarom?Begin vorige eeuw (motieven voorvechters):* Samenleving wordt steeds ingewikkelder* Burgers moeten zich kunnen ontwikkelen en orienteren:- Op economisch gebied- In technisch opzicht- Maatschappelijk en cultureel

Rapport Cohen: “Bibliotheek van de toekomst”

- Rapport tot leven laten komen- Moet bij bibliotheekmensen en

betrokkenen bij bibliotheek goed bekend zijn (‘’in de genen zitten”)

- Begrijpen wat er staat

Ontwikkelingen in de samenleving (Cohen)

• Kennis wordt een steeds belangrijker productiemiddel• Belang van specifieke vaardigheden (geletterdheid als

fundament maar ook vaardigheden van de 21e eeuw)• Digitalisering en personalisering informatie zet door• Toenemend belang netwerken en community• Consument heeft minder tijd en wil meer beleving• Verandering in het sociale weefsel van steden en dorpen

(sluiting buurthuizen en voorzieningen)

Opdracht van de bibliotheek (Cohen)

Kern opdracht:Bijdragen aan en basis vormen voor de kennis- en informatiesamenleving:Opdracht bestaat uit:stimuleren, ondersteunen, faciliteren en toerusten van burgers om mee te kunnen doen en bij te kunnen dragen aan de moderne kennisamenleving.

In het verlengde daarvan moet de bibliotheek een belangrijke sociaal-culturele rol spelen

Publieke waarden (Cohen)

• Toegankelijk voor iedereen• Pluriformiteit (denkbeelden,culturen)• Onafhankelijk (neutraal en niet-

commercieel)• Betrouwbaar

Bijdrage aan de kennissamenleving (Cohen)

• Stimuleren van lezen en leesplezier• Professionele ondersteuning van het

onderwijs• Aanpak laaggeletterdheid• Adviseren en bieden van ondersteuning bij

infomatievaardigheden• Bijdragen aan de kennisontwikkeling en

kenniscirculatie.

Bijdragen aan de kennissamenleving (Cohen)

• Mee kunnen komen en bij kunnen dragen aan de kenniseconomie: geletterdheid in de meest brede zin van het woord.

• Lezen bevorderen in de breedste zin van het woord.• Ondersteunen van leesbevordering• Promotie van lees- en literaire cultuur

Bijdragen aan de kennissamenleving (Cohen)

• Lezers en niet-lezers inspireren• Bibliotheken: niet alleen een plek om een boek te halen

maar waar ook een boek begint te leven. Ook: vertellen van verhalen• Alle vormen van lezen bevorderen en burgers daartoe

uitrusten. Ook voor het lezen van andere teksten dan boeken (bijv. handleidingen)

Bijdragen aan de kennissamenleving (Cohen)

• Professionele ondersteuning van het onderwijs (uitbouwen/verstevigen)

• Leesbevorderende rol meer verbreden, dicht bij de plek waar kinderen dagelijks komen.

• Kinderen stimuleren en ondersteunen bij het maken van leeskilometers.

• Taalachterstand terugdringen: laaggeletterdheid voorkomen!

Bijdragen aan de kennissamenleving (Cohen)

Aanpak laaggeletterdheidBibliotheek moet ondersteunende taak verder uitbouwen.- Als aanbieder van aangepaste lectuur- Als gids waar mensen terecht kunnen voor informatie of doorverwijzing naar aanbieders- Als organisator die speciale leesactiviteiten organiseert- Geven van trainingen aan bedrijven, scholen en

maatschappelijke organisaties- Bewustwordingen vergroten

Bijdragen aan de kennissamenleving (Cohen)

• Aanbieden en bieden van ondersteuning bij informatievaardigheden.

• Ook digitale ‘’geletterdheid”• Op een juiste manier omgaan met de veelheid en

complexiteit van informatie• Bijdragen aan kennisontwikkeling en kenniscirculatie• Ook aandacht voor andere vaardigheden (21st century

skills)

Bijdragen aan de kennissamenleving (Cohen)

21st century skills:SamenwerkenOntwikkelen van creativiteitCommunicerenOplossen van problemenKritisch denken

Bijdragen aan de kennissamenleving (Cohen)

• Leven lang lerenOntwikkeling en educatie gaan een leven lang door. Na afronden van de formele opleiding zullen steeds mensen steeds vaker cursussen en andere opleidingen volgen!

• Niet alleen kwetsbare groepen!Talenten stimulerenOok relevant is dat getalenteerde burgers worden gestimuleerd en uitgedaagd om hun talent verder te ontwikkelen.

Sociaal-culturele rol (Cohen)

• Bibliotheek als moderne sociaal-culturele marktplaats

• Bibliotheek als ontmoetingsplek

• Gemeenschapsbetrokkenheid en actief burgerschap stimuleren

Sociaal-culturele rol (Cohen)

• Moderne sociaal-culturele marktplaats- Faciliteren van werken en leren- Faciliteren van ontmoetingen en cross-cultureel contact- Fysieke werk- en leeromgeving

Bibliotheek onderscheidt zich door het publieke, toegangkelijke, laagdrempelige en niet-commerciële en betrouwbare karakter.

Sociaal-culturele rol (Cohen)• Bibliotheek als ontmoetingsplek.

Fysieke plek belangrijk. Met het sluiten van buurthuizen en afname van voorzieningen op platteland kan de bibliotheek een essentiële sociale rol vormen.

• Bibliotheek als moderne sociaal-culturele marktplaats. Waar altijd iets te doen is.

• Je hoeft er niet aan deel te nemen• Bibliotheek aals plek die bijdraagt aan ontwikkeling en

circulatie van kennis• Zorgen voor sociale cohesie en voorkomen van

eenzaamheid

Sociaal-culturele rol (Cohen)

• Gemeenschapsbetrokkenheid en actief burgerschap

Bibliotheek moet:- betrokkenheid en wederzijds begrip stimuleren tussen mensen en groepen onderling- Zelf organiseren van initiatieven, faciliteren- Zelf verantwoordelijkheid nemen voor oplossen maatschappelijke vraagstukken in de eigen omgeving.- Door het debat over publieke zaak in het algemeen en over lokale aangelegenheden aan te zwengelen

Van collectie naar connectie (Cohen)

• Connectie tussen mensen en informatie• Connectie tussen mensen• Connecties met en binnen de

gemeenschap• Connecties tussen informatiebronnen

Beleidsplan Theek 5 2016 en volgende jaren

• Basis was rapport Cohen

• Meer lokale verankering

Ontwikkelingen in de branche

• Bibliotheekwet in Nederland• E-bookplatform en digitale bibliotheek• Integratie landelijke

bibliotheekorganisaties

Nieuw beleidsplan Theek 5 - concept

Ontwikkelingen in de maatschappij

• Kennis als productiemiddel• Belang van specifieke vaardigheden• Digitalisering en personalisering• Belang van netwerken en communities• Consument heeft minder tijd en wil meer

beleving• Sociale weefsel van stad/dorp verandert

Lokale ontwikkelingen

Missie

Bibliotheek Theek 5 draagt bij aan de ontwikkeling en ontplooiing van het individu en van de samenleving. We willen inwoners

stimuleren, ondersteunen, faciliteren en toerusten om mee te kunnen doen en bij te

kunnen dragen aan de kennis- en informatiesamenleving

.

.We vervullen de taak op basis van de publieke waarden

Publieke waardenDe bibliotheek onderscheidt zich door haar taak te vervullen op basis van de publieke

waarden: onafhankelijkheid, betrouwbaarheid,

toegankelijkheid en pluriformiteit.

Publieke waarden zijn ons uitgangspunt !

Visie

De bibliotheek richt zich primair op kennisontwikkeling en –circulatie en speelt in het verlengde daarvan ook een belangrijke sociaal-culturele rol.

De vijf kernfuncties bieden een goede basis voor vernieuwing van de bibliotheek en de maatschappelijke rol die de bibliotheek vervult. De invulling van de functies is maatwerk.

5 kernfuncties (Bibliotheekwet)* Het ter beschikking stellen van kennis en informatie• Bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling

en educatie• Bevorderen van lezen en laten

kennismaken met literatuur• Organiseren van ontmoeting en debat• Laten kennis maken met kunst en cultuur

De waarde van de bibliotheek

• Educatieve waarde• Verbindende waarde• Economische waarde• Culturele waarde• Belevingswaarde• Ruimtelijke waarde

Uitgangspunten nieuwe koers• Van collectie naar connectie• Relatie tussen fysiek en digitaal• Gevoel voor en aansluiten bij de lokale omgeving• Ruimte voor innovatie• Ondernemende houding• Meer dan boeken lenen (imagoverandering)

Transitie

Alternatieven bieden voor ‘Klassieke bibliotheek’

Efficiënter maken

‘Klassieke bibliotheek’

Uitbouwen‘Maatschappelijke bibliotheek’

Ruimte maken voor transitie naar…..

Drie programmalijnen

Taal en leesbevordering Zelfredzaamheid en participatie Leven lang leren

Taal- en leesbevordering

Taal en leesbevordering

• 1 op de 9 inwoners is laaggeletterd!

•

• De woordenschat van een kind groeit met 1.000 nieuwe woorden per jaar, als een ouder iedere dag een kwartier voorleest!

Taal- en leesbevordering

Taal en leesbevordering

Het doel:• Stimuleren van lezen en

leesplezier• Voorkomen van taal- en

leesachterstanden • Verminderen van

laaggeletterdheid bij volwassenen

Taal- en leesbevordering

Taal en leesbevordering

Doelgroep: lerende lezer die taalvaardigheid opbouwt en de kundige lezer die informatie zoekt of lekker wil lezen.

Speciale aandacht voor laaggeletterden.Gisteren een convenant getekend in kader van ‘’Taal voor het leven”.

Collectie is de basis!

Taal- en leesbevordering

Taal en leesbevordering

Professionele ondersteuning van het onderwijs bij programma’s op gebied van leesbevordering.

Bibliotheek biedt producten, diensten en activiteiten aan.

Landelijke taal- en stimuleringsprogramma’s als Bibliotheek op School en Boekstart zijn de basis

Zelfredzaamheid en participatie

Zelfredzaamheid en participatie

• Dialoog rond (lokale) thema’s stimuleren

• Arbeidsmarktparticipatie stimuleren.

• Versterken vrijwilligerswerk en inwonersparticipatie

• actief burgerschap stimuleren en faciliteren

• Stimuleren en faciliteren an community building.

Zelfredzaamheid en participatie

Zelfredzaamheid en participatie

• 8% van inwoners is digibeet

• Waarom zou de bibliotheek zich hiermee bemoeien?

• Dagelijks vragen in de bibliotheek over bijvoorbeeld werk, internetbankieren, formulieren en bijvoorbeeld de belastingdienst.

Zelfredzaamheid en participatie

Zelfredzaamheid en participatie

• Basisvaardigheden (taal en digitaal), laagdrempelig, ontmoeting, faciliteiten en leermogelijkheden

Zelfredzaamheid en participatie

Zelfredzaamheid en participatie

Het doel:• de zelfredzaamheid van

burgers vergroten• actief burgerschap stimuleren

en faciliteren• sociale netwerken en

gemeenschappen bij elkaar brengen

Leven lang leren

Leven lang leren

Het doel:• Het faciliteren van leren en

persoonlijke ontwikkeling• Het stimuleren en faciliteren

van kennisuitwisseling

Leven lang leren

Leven lang leren

• Aanbieden cursussen en workshops.

• De bibliotheek voor de persoonlijke ontwikkeling

• Wat zijn de vaardigheden van de 21e eeuw?

Leven lang leren

Leven lang leren

• Bibliotheek Theek 5 had in 2015 een aanbod van 81 cursussen en workshops waarvan 26 online

• Een derde van de inwoners gebruikt de bibliotheek nu al voor persoonlijke ontwikkeling.

Leven lang leren

Leven lang leren

21st century skills

SamenwerkenICT geletterdheidCreativiteitKritisch denkenCommunicerenSociale en culturele vaardigenProbleemoplossend vermogenBasisvaardigheden taal en rekenen

Leven lang leren

Leven lang leren

Doelgroep: gemotiveerde kenniszoekersDit zijn mensen die zelf actief op zoek gaan naar kennis en vaardigheden om bij te blijven of om zichzelf verder te ontwikkelen, buiten het formele onderwijs om.Ook samenwerkingspartners behoren tot de doelgroep

Leven lang leren

Leven lang leren

*Activiteiten aanbieden voor individuele gebruikers maar ook voor scholen en andere maatschappelijke instellingen.*Faciliteiten aanbieden waardoor kennis opdoen van deze nieuwe vaardigheden laagdrempelig kan gebeuren.*Aanbieden van producten en diensten die bijdragen aan de mediawijsheid.

Ontwikkelingen• Nieuwe opzet verantwoording gemeenten

(niet alleen uitleningen, leden, enz.) maar de waarde van de bibliotheek. De bijdrage van de bibliotheek aan de samenleving.

• Relatie met andere beleidsterreinen

Wat vraagt dit van de organisatie?

PersoneelKerncompententies van de medewerkers:VakmanschapLerend vermogenOndernemerschapKlantgerichtheidResultaatgerichtheidSamenwerking

Wat vraagt dit van de organisatie?

Personeel

Nieuwe organisatiestructuur

Wat vraagt dit van de organisatie?

Samenwerking met andere partijen:- Met andere bibliotheken- Met samenwerkingpartners- De drie O’s:Open (letterlijk bibliotheek altijd open)Open staan voor samenwerkingOndernemen

De nieuwe bibliothecaris• Wacht niet meer af.• Activist die als smeerolie functioneert in een lokale

gemeenschap en op zoek gaat: een waardevolle bijdrage leveren aan de lokale gemeenschap.

• Houdt zich gericht bezig met de ondersteuning van individuen en groepen die zich sociaal en maatschappelijk in een achterstandspositie bevinden.

• Krijgt ruimte en neemt de ruimte om erop uit te trekken, op lokaal niveau partners te vinden, soms in onverwachte omgevingen.

De nieuwe bibliothecaris

• Beschikt over digitale vaardigheden• De vaardigheden van de 21e eeuw

De nieuwe bibliotheek

• Verbinding en kennis staat centraal• Je hebt een flexibel gebouw nodig.• Een gebouw dat bij voorkeur wordt

gedeeld met andere partners (welzijn, cultuur, onderwijs).

Maatschappelijk opdracht

• Het gaat er vooral om dat de mensen die we willen bereiken dat die bereikt worden.

• Het gaat er vooral om dat we de maatschappelijke opdracht vervullen.