Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Multipel myeloom / ziekte van Kahler

Afdeling Hematologie

Universitair Medisch Centrum Groningen

www.hematologiegroningen.nl

De kwaadaardige bloedziekten zijn afgeleid van de normale ontwikkeling

Stamcel

monocytbasofiel eosinofiel neutrofiel

T-celB-celrode

bloedceltrombocyt

Plasmacel

Multipel myeloom

Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Wat zijn plasmacellen?

• Uitgerijpte B-lymfocyten (= bepaald type witte bloedcellen)

• Gelokaliseerd in het beenmerg, maar ook in de luchtwegen, darmen, etc.

• Ze maken antistoffen, nodig voor onze afweer

• Elke plasmacel maakt zijn eigen (unieke) antistof

Plasmacel

Normaal beenmergaspiraat

Normale plasmacellen

Antistoffen (immuunglobulinen)

Uit: contactgroep Multipel Myeloom Patiënten, Vlaanderen

(Kappa of lambda)

(IgG, IgA, IgD, IgM of IgE)

B-cellen worden plasmacellen; plasmacellen produceren antistoffen;

één plasmacel maakt één soort antistof

B cellen plasmacel

EiwitspectrumHet eiwitspectrum

Het gebied waarin alle antistoffen

zitten

Normale polyclonale populatie van plasmacellen

Abnormale monoclonale populatie van plasmacellen Bandje

Gebied van de normale antistoffen

Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Eiwitspectrum met monoclonaal proteïne bij patiënt met multipel

myeloomNormale antistoffen

M-proteïne

Overige antistoffen ontbreken

Dept Hematology

Monoclonaal proteïne

• Definitie: antistofproduct van 1-cloon plasmacellen, dat een specifieke mobiliteit bij electroforese heeft, met daardoor herkenbaar een specifieke band in het eiwitspectrum

• Andere namen: M-proteïne, paraproteïne, monoclonaal eiwit

M-proteïne / paraproteïne

• De aanwezigheid van een M-proteïne geeft alleen aan dat er een clonale toename is van plasmacellen.

• Bij >10-15% van de mensen ouder dan 70 jaar is een kleine hoeveelheid M-proteïne aanwezig, zonder dat dit klinische betekenis heeft. Dit beeld heet MGUS. (MGUS = monoclonal gammapathy of unknown significance)

M-proteïne = maligne

Uit: contactgroep Multipel Myeloom Patiënten, Vlaanderen

Bij multipel myeloom

ontstaat er een fout in de normale

ontwikkeling, waardoor er

kwaadaardige, woekerende plasmacellen

ontstaan

Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Multipel myeloom (ziekte van Kahler)

• Woekering van plasmacellen in het beenmerg• In beenmerg verdringing normale bloedcel-

aanmaak• Beschadiging van de botten vanuit het beenmerg

– Botpijn, botontkalking, botbreuken– Hoog kalkgehalte met evt. nierbeschadiging

• De plasmacellen produceren meestal een uniek eiwit (M-proteïne/paraproteïne)

• Normale afweerstoffen sterk verminderd waardoor infecties

Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Multipel myeloom:woekering van maligne plasmacellen.

De normale beenmergcellen zijn verdrongen

Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Multipel myeloom, ziekte van KahlerSymptomen

• Moeheid (bloedarmoede) • Infecties (te lage witte bloedcellen, te weinig

afweerstoffen) • Bloedingsneiging (te lage bloedplaatjes)• Botpijnen, botbreuken (bothaarden)• Dorst, verwardheid (te hoog kalkgehalte)• Sufheid, visusdaling (stroperig bloed door hoog

eiwitgehalte)• Nierfunctiestoornissen etc.

Botfoto’s multipel myeloom

Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Therapie multipel myeloomAlgemeen

• Veel vocht i.v.m. nierfunctie

• Veel bewegen i.v.m. broze botten door osteoporose en Kahlerhaarden

• Anti-osteoporosebehandeling (bisfosfanaten)

• Pijnbestrijding

Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Therapie multipel myeloomSpecifiek

• Chemotherapie

• Corticosteroïden (dexamethason/prednison)

• Bloedvatremmers (thalidomide/lenalidomide)

• Eiwitafbraakremmers (Bortezomib/Velcade)

• Radiotherapie

Werkingsmechanisme thalidomide en lenalidomide bij multipel myeloom (Kahler)

Myeloomcellen kunnen groeifactoren produceren die de vorming van nieuwe bloedvaten stimuleren. Nieuwe bloedvaten bieden voeding en zuurstof aan de tumor, waardoor deze kan groeien. Thalidomide en lenalidomide remmen de bloedvatvorming en zijn daarom effectief bij multipel myeloom.

Uit: contactgroep Multipel Myeloom Patiënten, Vlaanderen

Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Therapie multipel myeloomChemotherapie >65 jaar

• Poliklinische kuren bestaande uit combinaties van dexamethason, melfalan en/of thalidomide

• Waar nodig radiotherapie op pijnlijke botgebieden, of bij dreigende botbreuken

Afd Hematologie; www.hematologiegroningen.nl

Therapie multipel myeloomChemotherapie <65 jaar

• Drie poliklinische VAD- of AD-kuren, vaak ook met thalidomide erbij

• Stamcelmobilisatie• Hoge dosis melfalan en autologe

stamceltransplantatie• Nabehandeling met b.v. thalidomide• Daardoor langer ziektevrij, maar helaas

meerderheid t.z.t. weer recidief