TitreTitre

TitreTitre

SECRETARIAAT-GENERAAL

SECRÉTARIAT GÉNÉRAL

Samenwerken over de grens met het Benelux instrumentarium

Hans Mooren

Brussel, 13 februari 2019

• efficiënter uitvoeren van taken

• vergroten capaciteit afzonderlijke partners

• oplossingen zoeken voor doelen die afzonderlijk niet kunnen worden gevonden.

Waarom samenwerken over de grens ?

Samenwerking over de grens

• het doel ligt niet in juridische vormgeving of de financiering van gezamenlijke kansen ;

• grensoverschrijdende samenwerking is niet bedoeld om een nieuwe bestuurslaag te creëren.

Samenwerking over de grens

Verschillende manieren om vorm te geven aan de samenwerking over de grens heen :

• Informeel

• Privaat recht

• Publiek recht

• Rechtspersoon: – In het geval van diepgaande samenwerking

– Eigen personeel in dienst

– Eigen bankrekening

Juridisch kader voor samenwerking over de grens

• Het publiekrechtelijke internationale kader voor territoriale overheden– De Kaderovereenkomst van Madrid (1980):

» De oude Benelux Overeenkomst GS (1986)

• Het publiekrechtelijke internationale kader voor territoriale én centrale overheden– De EGTS verordening (2006)

– 3e protocol bij De Kaderovereenkomst van Madrid

– Het Nieuwe Benelux Verdrag Grensoverschrijdende en Interterritoriale Samenwerking (GIS)

(ondertekening 20 februari 2014)

Juridisch kader voor samenwerking over de grens

Benelux instrumentenvoor samenwerking over de grens

- Benelux Verdrag Grensoverschrijdende

en Interterritoriale Samenwerking

(2014)

- Overige specifieke Benelux

instrumenten

Benelux instrumentenvoor samenwerking over de grens

- Benelux Verdrag Grensoverschrijdende

en Interterritoriale Samenwerking

(2014)

- Overige specifieke Benelux

instrumenten

Juridisch kader voor samenwerking over de grens

• Benelux Verdrag GIS is een verregaandjuridische kader

• overdracht bevoegdheden mogelijk

• permanente ondersteuning via secretariaat-generaal van de Benelux

• opmerkelijk aantal toepassingen

1. BENEGO (1992)

2. Euregio Benelux Middengebied (2002)

3. Welzijn voor Ouderen

Assenede en Terneuzen (2002)

4. Muziekacademie “De Noorderkempen” (2003)

5. Samenwerking Gent en Terneuzen (2007)

Grensoverschrijdend Openbaar Lichaam

De Benelux OvereenkomstGrensoverschrijdende Samenwerking

1. Intergemeentelijke samenwerking Zeeuwsch-en Oost-Vlaanderen (1992)

2 Nederlandse, 3 Belgische gemeenten

2. Regionaal park Kempen-Zeeland (1998)

1 Nederlandse, 3 Belgische gemeenten

3. Gemeenschappelijk Orgaan Baarle (1998)

1 Nederlandse, 1 Belgische gemeente

4. Euregio Scheldemond (1999)

1 Nederlandse, 2 Belgische provincies

Grensoverschrijdend Gemeenschappelijk Orgaan

De Benelux OvereenkomstGrensoverschrijdende Samenwerking

Alle akkoorden, overeenkomsten of intentieverklareingen afgesloten tussen territoriale authoriteiten zijn in feite een toepassing van het Benelux kader voor grensoverschrijdende en interterritoriale samenwerking

bv. Brandweerprotocol Scheldemond, grensoverschrijdende milieustraat Baarle, bibliotheeksamenwerking Baarle

Administratieve afspraak

De Benelux OvereenkomstGrensoverschrijdende Samenwerking

Juridisch kader voor samenwerking over de grens

• Europe heeft in 2006 de EGTS gecreëerd maar …

• … dit betekende in bepaalde gevallen een teruggang ten opzichte van datgene dat al bestond in Benelux verband

• en … de Benelux landen willden opnieuw voortrekker zijn in het stimuleren van de grensoverschrijdende samenwerking

• Ondertekend op 20 februari 2014

• Inwerkingtreding op 1 januari 2019

Dit leidde tot het nieuwe Verdrag Grensoverschrijdende en Interterritoriale Samenwerking

Benelux Verdrag Grensoverschrijdende en Interterritoriale Samenwerking

Benelux Verdrag Grensoverschrijdende en Interterritoriale Samenwerking

In het kort:

• Alles wat een EGTS kan, kan een BGTS ook

– Categorieën deelnemers: EGTS en BGTS gelijk

– Toepasselijk recht: EGTS en BGTS gelijk

• Maar … het Benelux Verdrag kent drie samenwerkingsvormen (waarvan één rechtspersoon)

• En … een BGTS kan meer met minder verplichtingen !

– Voorafgaande goedkeuring: EGTS: ja, BGTS: nee

– Overdracht bevoegdheden: EGTS: nee, BGTS: ja

– Verplichte directeur in dienst: EGTS: ja, BGTS: nee

En … een BGTS kan meer !

Benelux Verdrag Grensoverschrijdende en Interterritoriale Samenwerking

Ondersteuning van grensoverschrijdende en interterritoriale samenwerking

• Verdragscommissie GIS

• Partijen bij het Verdrag ondersteunen bijproblemen

• Benelux Werkgroep GIS

• Coördinatie, voorlichting, oplossen problemen

• Ambtenaar grenscontacten

• Onderzoeken knelpunten, oplossingen

• Geeft informatie over het nieuwe Benelux Verdrag GIS

• Stimuleert structurele samenwerking door de acquisitie van nieuwe toepassingen en ondersteuning van bestaande samenwerking

• ondersteunt bij de voorbereiding van de samenwerking

• adviseert bij de praktische werking

• helpt bij knelpunten en geschillen

• depositaris en contactpunt

Het Secretariaat Generaal van de Benelux Unie als kenniscentrum

1. BGTS Kanaalzonegemeenten (Gent, Terneuzen, Evergem, Zelzate) (2014)

2. BGTS Groote Heide (Cranendonck, Heeze-Leende, Valkenswaard, Eindhoven, Neerpelt en Hamont-Achel) (2017)

Benelux Groepering voor Territoriale Samenwerking

Benelux Verdrag Grensoverschrijdende en Interterritoriale Samenwerking

Benelux instrumenten voorgrensoverschrijdende samenwerking

- Benelux Verdrag Grensoverschrijdende

en Interterritoriale Samenwerking

(2014)

- Overige specifieke Benelux

instrumenten

• Mogelijke instrumenten:

• Aanbeveling

• Beschikking

• Richtlijn

• Best practices:

• Lanaken

• Andere overeenkomsten:

Overige instrumenten van de Benelux Unie

Juridisch kader voor samenwerking over de grens

– 538 overeenkomsten op ministerieel niveau sinds 1958

– relevant voor de grensgebieden ondanks hun reikwijdte in het hele Benelux-gebied: Beschikking “Hoger Onderwijs”

– kunnen worden overgenomen in Europees verband (bv. Schengen)

– leiden tot innovatieve oplossingen in grensgebieden: Beschikking “Albertknoop”

Juridisch kader voor samenwerking over de grens

• voorbeelden

– Schengen Verdrag

– Politiesamenwerking (Senningen)

– Ambulance vervoer

– Verdrag van Liège (controles wegvervoer)

– Beschikking Diploma’s Hoger Onderwijs

– etc

Bedankt voor uw aandacht !