Artrose

Artrose

1 Welkom 3 2 WatisArtrose? 3 3 Osteoporoseisgeenartrose! 4 4 Watgebeurterbijartrose? 4 5 Watishetbeloopvanartrose? 8 6 Dediagnose 9 7 Welkezijnderisicofactorenvoorhetontstaan vanartrose? 10 • Systemischerisicofactoren 11 • Lokalegewrichtsfactoren 11 • Belastingsfactoren 12 8 Preventie 12 9 Debehandelingvanartrose 12 • Voorlichtingenhetverminderenvanrisicofactoren 13 • Nietoperatievebehandeling 18 • Operatievebehandeling 21 10 Contact 22

azM en UM werken samen onder de naam Maastricht UMC+

3

1. Welkom

WelkominhetacademischziekenhuisMaastricht(azM).Dezebrochureissamengesteldomuinhetkortteinformerenoverartrose.Wijleggenuitwatartroseis,watermeteengewrichtgebeurtbijartrose,welkeklachtenofbeperkingenkunnenoptredenenwathetbeloopvanartroseis.Vervolgensstaanwestilbijderisicofactorenvanartrose.Aanheteindevandezebrochurebesprekenwedebehandelingvanartrose.

Artrose is een veelvoorkomende gewrichtsaandoening. Op basis van huisartsenregistraties in Nederland is de schatting dat er op 1 januari 2007 ongeveer 240.000 mannen en 417.000 vrouwen met artrose bekend zijn bij de huisarts. Artrose van de knie is de meest voorkomende vorm van artrose (312.000 personen), gevolgd door heupartrose (238.000). Met het toenemen van de leeftijd zien we artrose vaker voorkomen. Bij vrouwen komt de aandoening bijna twee keer zo vaak voor als bij mannen. Huisartsen diagnosticeerden in 2007 naar schatting 105.000 nieuwe personen met artrose. Het betrof 27.000 gevallen van heupartrose, 39.000 gevallen van knieartrose en 40.100 gevallen van overige vormen van artrose van de ledematen. (bron RIVM))

2. Wat is Artrose?

Artroseiseenaandoeningwaarbijhetkraakbeeninkwaliteitachteruitgaatendunnerenzachterwordt.Ditproceskaninallegewrichtenoptreden,maarerzijngewrichtenwaarinhetvakervoorkomtzoals:•deknieën;•deheupen;•deduim;•devingers;•degroteteen;

4 Artrose

•denek;•deonderrug.

Bijartrosetreedterslijtagevanhetgewrichtskraakbeenop,waarbijhetgladdegewrichtskraakbeenindeloopvandetijdsteedsruwerwordt.Naverloopvantijdontstaanerblarenenscheureninhetkraakbeen.Indemeestvoortgeschredengevallenisersprakevaneenvolledigeafwezigheidvankraakbeentussendebotdelenineengewricht.

3. Osteoporose is geen artrose!

Vaakwordtosteoporoseverwardmetartrose.(Osteo)-artroseishetverouderingsprocesvandegewrichten,ditgaatgepaardmetafnamevandehoeveelheidendekwaliteitvangewrichtskraakbeen.Osteoporoseiseengeleidelijkeafnamevandehoeveelheidendekwaliteitvanhetbot,metalsgevolgeentoegenomenkansopbotbreuken.Bottenhebbenkalk(calcium)nodigomsterkenstevigteblijven.Bijosteoporoseverliezendebotten‘botmassa’(kalkenanderemineralen)enstructuur(verliesvanbotbalkjes)waardoorzebroosworden.Osteoporosewordtookwelbotontkalkinggenoemd.Bijosteoporosestaanvooralbotbreukenendeafnamevandelichaamslengtecentraal,enbijartrosezijnhetvooraldechronischepijnklachtendieopdevoorgrondstaan.

4. Wat gebeurt er bij artrose?

Watgebeurterbijartroseineengewricht• Hoe ziet een normaal gewricht uit• Veranderingen van het kraakbeen en in tweede instantie van het bot

5

• Ontstekingen in een gewricht• Andere stand van het gewricht

Demensheeftgewrichtenomtekunnenbewegen.Omueenideetegevenwaterbijartrosegebeurt,volgthieronderinhetkortinformatieovereengewrichtinhetalgemeen.

Hoe ziet een normaal gewricht uitEengewrichtwordtinderegelgevormddoortweebotstukkenwaarvandeuiteindenzijnbekleedmeteenlaagkraakbeen.Kraakbeeniseenspiegelgladweefseldatsamenmethetgewrichtssmeer(synovium)datinhetgewrichtwordtaangemaakt,eensoepelebewegingmogelijkmaakt.Daarbijishetkraakbeenergelastisch,zodathetschokkenkanopvangenzoalsdiebijvoorbeeldoptredenbijhardlopen.Omdatkraakbeenzijnvoedingkrijgtvandegewrichtsvloeistofennietvanbloedvatenishetnogalkwetsbaarenherstelthetniet.

kniegewricht

6 Artrose

Elkgewrichtisomgevendooreensteviggewrichtskapseldathetgewrichtomsluit.Ditkapselwordtaandebinnenzijdebekleeddooreenslijmvlieslaag.Dezeslijmvlieslaagproduceertdeeerdergenoemdegewrichtsvloeistof.Bijartrosewetenwedaterminderengewrichtsvloeistofvanminderekwaliteitgeproduceerdwordt.Hetgewrichtskapselwordtverstevigddoorgewrichtsbandendiedebottenonderlingstevigaanelkaarverbinden.Debandenzijnbelangrijkvoordestabiliteitvaneengewricht.

Veranderingen in het gewricht ten gevolge van artrose Bijartroseraakthetkraakbeendoorwelkeoorzaakdanookbeschadigd.Hetgaatinkwaliteitachteruit:hetwordtruwaandeoppervlakteenerkunnenscheurenenspleteninkomen.Hetbeschadigdekraakbeenkanzichnietherstellenenopdenduurkanhetzelfsvolledigverdwijnen.Omdaterminderkraakbeenis,kanhetgewrichtmindergoeddeschokkenvaneenbewegingopvangen.Debotuiteindenbewegenmindergladensoepel.Daardoorneemtdebelastingvanhetbotonderhetkraakbeentoe.Hetbottrachtdezegroterebelastingoptevangendoorzichteverbreden.Aanderandvanhetgewrichtkunnenzichopdezewijzebenigeuitsteekselsvormen.Dezeveranderingeninhetgewrichtkunnenleidentottoenamevandestandsafwijking,eenmisvormingvanhetgewrichteneenafnamevandebeweeglijkheidvanhetgewricht.ArtrosewordtdaaromookwelaangeduidmetdeLatijnsenaamartrosisdeformans;“deformans”betekentvervorming.Debeschadigingenzijndefinitief;kraakbeenofbotdatvanvormisveranderd,keertnietmeerterugnaardeoude,gezondestaat.

Ontsteking in het gewrichtNaastdeveranderingendieoptredeninhetgewrichtkaneengewrichtooktelijdenhebbenondergewrichtsontstekingen.Tengevolgevanhetonregelmatigekraakbeenoppervlakscharnierthetgewrichtmindergoed.Toegenomenwrijvingheeftvaakgewrichtsontstekingentotgevolg.Daarnaastkunnenerooklossekraakbeendeeltjesinhetgewrichtkomen.Hetgewrichtssmeerdatertoe

7

wordtaangezetditafvalopteruimen,kanhierdoorontstokenrakenenvochtgaanproduceren.Doordevochtontwikkelingwordthetgewrichtdikker.Dezegewrichtsontstekingenhorenbijartroseenbetekenennietdatersprakeisvanreumatoïdeartritis.

Andere stand van het gewrichtIneenvergevorderdstadiumverdwijntnietalleenhetkraakbeen,maarookeendeelvanhetonderliggendbot.Ditkanookleidentotafwijkendestandvandebeen(O-benen,X-benen).Zokanhetgewrichtscheefgaanstaan,ofkunnener

Foto2.Linkseengezondeknie,rechtskniemetgewrichtsslijtage

Spieren

Kraakbeen

Benigeuitsteeksels

Irritatiewekedelen

Ontstekings-reactie

PijnStijfheid

Verminderdemobiliteit

8 Artrose

knobbeltjesontstaanophetgewricht.Ookkanineenlaterefaseinstabiliteitontstaandooraantastingvandegewrichtsbanden.

5. Wat is het beloop van artrose?

Artroseiseenchronischegewrichtsaandoeningdiegeleidelijk,indeloopderjarenverergert.Deaandoeningverlooptbijiedereenweerandersenkanpergewrichtverschillen.Hetvaltniettevoorspelleninwelkemateiemandpijn,stijfheidenbewegingsbeperkingenzalondervinden.Hetproceswaarbijartrosesteedsachteruitgaatwordtversnelddooreenalbestaandestandafwijkingvanhetbeen,instabiliteitvanhetgewricht,meniscusoperatieenovergewicht.

Debelangrijkstecomplicatievanartroseispijn.Deernstvanpijnkansterkvariërenvaneenlichtongemaktotinvaliderendepijn.Vanartroseisbekenddatdezeeenwisselendverloopkent.

Foto3.Artrosevandehandenmetbotvergroeiingenenstandveranderingen

9

Aanvankelijktreedtdepijnmettussenpozenop,“goededagen”wordenvaakafgewisseldmet“mindergoededagen”.Hierbijzienweinveelgevallendatinhetbeginvandeziekte,artrosevooralpijnklachtenenstijfheidveroorzaaktbijhetbeginnenmetbewegen(“startstijfheidenstartpijn”).Indevolgendefaseiserookpijnnabewegenentotslotheeftdepatiëntaltijdpijn,somsook’snachts.

6. De diagnose

Dediagnoseartrosewordtgesteldopbasisvanhetverhaalvandepatiënt(deanamnese)enhetlichamelijkonderzoekeneventueelaangevuldmetröntgen-enbloedonderzoek.

Foto4.Röntgenfoto’smetlinkseengezondeknieenrechtseenkniemetartrose

10 Artrose

7. Welke zijn de risicofactoren voor het ontstaan van artrose?

Erwordeneenaantalrisicofactorenonderscheidendiegeclusterdkunnenwordenineendrietalgroepen:

Systemische risicofactoren(bepalendeindividuelegevoeligheidvoorhetontwikkelenvanartrose)•Leeftijd;•Geslacht;•Ras;•Hormonalestatus;•Erfelijkheid.

Lokale gewrichtsfactoren(makeneengewrichtkwetsbaar)•Aangeboren/verworvenafwijkingen;•Gewrichtsletsels;•Bestaande/aangeborenstandafwijking;•Instabiliteitvanhetgewricht;•Operatiesvanhetgewricht,voornamelijkmeniscusoperaties;•Overmatigebeweeglijkheid;•Propriocepsisvermindering;•Gewrichtsontstekingen.

Belastingsfactoren (belasten gewrichten zwaar)•Overgewicht;•Zwaarlichamelijkwerk;•Sportmethogeintensiteit.

11

Systemische risicofactorenDezebepalendeindividuelegevoeligheidvoorhetontwikkelenvanartroseErfelijkefactorenspelenhierbijeenrol:kinderenvanoudersdieopjongeleeftijdartrosehebbenontwikkeld,hebbenzelfookeenvergrotekansophetkrijgenvanartrose.Methetouderwordenneemtdekansopartrosetoe,maardooreenhogeleeftijdalleenhoefjenoggeenartroseteontwikkelen.Hetisvaakdecombinatievaneenoudereleeftijdmeteenofmeerdereandererisicofactorendieartrosedoetontstaan.Vanfactorenalshetgeslacht(bijvrouwenkomtartrosevakervoordanbijmannen),hetrasendebotdichtheidwetenweookdathetrisicofactorenkunnenzijnvoorhetontwikkelenvanartrose.

Lokale gewrichtsfactorenDezefactorenmakeneengewrichtkwetsbaar.Slechtsbijeenkleinegroeppatiënteniseenduidelijkeoorzaakvandeartroseaantewijzen,zoalseenongevalmetgewrichtsbeschadiging.Eenmeniscusbeschadiging,eenfractuurinhetgewrichtmaarookgewrichtsontstekingenzoalsreumatoïdeartritisgaanvaakvoorafaanhetontstaanvanartrose.Eenaangeborenheupafwijkingkanoplatereleeftijdleidentotartrose.Ookanderelocalegewrichtsfactorenkunneneenrolspelenbijhetontstaanvanartrose.Denkhierbijaan:•Eenovermatigebeweeglijkheidinhetgewrichttengevolgevanbijvoorbeeld spierzwakte;•Tebeweeglijkegewrichtsbanden(laxiteit);•Eenabnormalestandvandegewrichtsuiteinden;•Abnormaleonbewustepositiewaarnemingvandestandvanhetgewricht (proprioceptie).

12 Artrose

BelastingsfactorenBijsommigezwareberoepen,waarbijactiviteitenalszwaartillen,hurkenenknielenregelmatigvoorkomen.Maarookbijsommigesporten,vooralalsersprakeisvanacutehogeen/ofherhaaldegewrichtsbelasting,komtartrosevakervoor.Ookovergewichtiseenbelangrijkerisicofactorvooralvoorhetontstaanvanknieartrose.Vanovergewichtwetenweook,datheteenrolspeeltbijdeverergeringvanartroseendathetleidttotmeerpijnbijartrose.Vrouwenbijwiehetgewichtisgedaald,hebbeneenmindergrootrisicoophetontwikkelenvanknieartrose.

8. Preventie

Screeningopaangeborenheupafwijkingenkanheupartroseoplatereleeftijdvoorkomen.Dezevormvanscreeningwordtaljarenstandaardtoegepast.Preventievan(sport)ongevallenenovergewicht,maarookaanpassingenophetwerkbiedenmogelijkheden.

Preventiemaatregelen gericht op verergering van de artroseklachten

Maatregelendieverergeringvanartrosekunnenbeperken:•Terugdringenovergewicht;•Dagelijksvoldoende,nietzwaarbelastendebeweging;•Voorkomenpiekbelasting.Zieonderpunt9hetverminderenvanrisicofactoren.

9. De behandeling van artrose

Omdatkraakbeenhetvermogennietheeftomteherstellen,bestaaterookgeenbehandelingomartrosetegentegaanoftegenezen.

13

Hoegoedualspatiëntmetartrosekuntlevenwordtvooreengrootdeelbepaalddooruwactiviteitenenhoeumetartroseweetomtegaan.Hoebeteruartroseweettehanteren,hoebeteruerinslaagtcontroletekrijgenoverdepijn.Uwinzetalspatiëntisvangrootbelangomartroseaantepakken.Debehandelingvraagtnaastdoorzettingsvermogenendisciplineookeendosisgeduld,wanteeneffectvandebehandelingisnietaltijddirectmerkbaar.

Debehandelingvanartrosekanbestaanuit:•Voorlichtingenhetverminderenvanrisicofactoren;hierbijwordtgestreefd

omderisicofactorendieverantwoordelijkzijnvoorhetontstaanendeverergeringvanartrose,teverminderenofwegtenemen;

•Niet-operatievebehandelingenbehandelingmetmedicijnen;•Operatievebehandeling.

Voorlichting en het verminderen van risicofactoren

Klachtendieontstaandoorartrosegaannooithelemaalover.Hetisdaaromzinvoluwlevenenigszinsaantepassenendeverergeringvanpijnenstijfheidvoortezijn.

Voorlichtingoverartroseenoverhoeuhetbestemetartrosekuntomgaan,kuntukrijgentijdensdevoorlichtingsbijeenkomstendiegeregeldinhetazMgehoudenworden.UkuntzichhiervooraanmeldenbijdevroegartrosepoliopdenieuwebrugvanhetazM.Daarnaastkuntuvoorvragenenadviesaltijdterechtbijuwbehandelaar.Ookbijuwfysiotherapeutkuntuinformatievragen.

Het verminderen van risicofactoren:• Afvallen;• Verminderen piek- en/of overbelasting;

14 Artrose

• Voldoende bewegen;• Gewrichtsbescherming;• Veranderen van houding;• Ziektebeïnvloedende middelen tegen artrose;• Goede nachtrust;• Voorkomen van gewrichtsletsels;• Juiste sportbeoefening.

AfvallenHetisaangetoonddatknie-enhandartrosezijngerelateerdaanovergewichtendatafvallenhelpttegendeklachten.Hetverminderenvangewichtleidtooktotminderpijnklachtenvooralbijartrosevandeknie.Eendiëtistekanuhierbijadviseren.

Verminderen piek- en/of overbelasting van een gewrichtBelangrijkisdatuuwgewrichtzietalseenbarometer.Alsnabepaaldeactiviteitendepijnofdezwellingrondomhetgewrichttoeneemt,heeftuteveelgedaan.Omdezebarometer`intestellen`moetuvoorhetuitvoerenvanallerleiactiviteitengeenpijnstillernemen.Zokuntunagaanhoedebelastbaarheidvanugewrichtis.

Overbelastingkomtvaakvoortuitactiviteitendiehetgewrichtzwaarderbelastendanhetgewrichtopdatmomentaankan.Dezeactiviteitenmoetuvermijden.Overbelastingvanhetgewrichtleidtmeestaltoteentoenamevandeklachten(pijnenzwelling).Voordeknieenheupzijnactiviteitenalszwaartillen,springen,hurken,knielen,trappenlopen,langstaanenrennenvaakzwaarbelastend.Voorvingergewrichtenzijnwringenenknijpenzwaarbelastendeactiviteiten.

15

Draaggemakkelijkeschoenendienietknellenendieuwvoetenvoldoendesteungeven.Bijvoorbeeldschoenenmeteenvetersluitingendikkeschokdempendezolenmetvoldoendesoepelheid.Goedverendschoeiselvermindertdeimpactvanbelastingopdegewrichten.

Hetjuistgebruikvanloophulpmiddelenzoalseenstok,kruk,rollatorvermindertdebelastingskrachtenophetgewricht,waardoorpijnvermindertendefunctiekanverbeteren.

Kijkofthuisaanpassingenmogelijkzijn.Eenvoudigeaanpassingenaandeinrichtingvanuwhuisoftuinkunnenuwdagelijksleveneenstukgemakkelijkermaken.Eenergotherapeutkanuhierbijadviseren.

Aanpassingenophetwerkkunneninveelgevalleneenuitstekendemogelijkheidbieden,omartrosetevoorkomenofhetbeloopvanartrosetebeïnvloeden.Specifiekeactiviteitendietijdensuwberoepsuitoefeningschadelijkzijnvooruwgewrichten,kuntulatenvaststellenenvoorzovermogelijklatenaanpassen.

BewegenHetbewegenenbelastenvangewrichtenisnoodzakelijkvoordesmeringvanhetgewrichtendevoedingvanhetkraakbeen.Deuitdrukking“rustroest”gaatletterlijkopvoorartrose.

Hetoefenenvanspierenengewrichtenheefteengunstigeffectopdeklachtenvanartrosevandeheupendeknie.Goedgetraindespierenenspierbalanszijnnoodzakelijkomdeimpactvanbelastingaftezwakken,omdestabiliteitvangewrichtentebehoudenenfunctieenonafhankelijkheidteondersteunen.

Eenfysiotherapeutkanumetbehulpvanoefentherapiebeterlerenbewegen,uwordtsterker,uwconditiegaatvooruitenuhebtminderlastvanpijnenstijfheid.Omdatubijdezeoefeningenbegeleidwordt,kuntuzeopeengoede

16 Artrose

manieruitvoeren.Ukomtersteedsbeterachterwatgoedenslechtvooruis.Omheteffecttebehouden,adviserenwijudezeoefeningendagelijkstedoen.

Beweegprogrammaartrose

GewrichtsbeschermingHetisbelangrijkdegewrichtenmetartrosezoveelmogelijktebeschermen.Alsupijnhebt,doetudatvaakautomatisch.Wanneerudegewrichtennietofnauwelijksvoelt,kosthetmeermoeiteomzeopeengoedemaniertebelasten.Opdezemomentenishetbelangrijk,datudebelastingsgrensvandegewrichtenbewaaktendezezoweinigmogelijkoverschrijdt.Eenergotherapeutoffysiotherapeutkanuhieroveradviezengeven.

Verander van houdingBelangrijkisdatubijuwdagelijkseactiviteitenzoveelmogelijkprobeertaftewisselentussenstaan,lopenenzittenenliggen.Vermijdlangachterelkaarzittenofstaanofandereeenzijdigebelastingen,zoalseenlangdurigeritindeauto.

17

Ziektebeïnvloedende middelen tegen artroseGlucosaminesulfaatincombinatiemetchondroïtine,encollageenhydrolysaat(CHAlpha)blijkenbijsommigepatiënteneeneffecttehebbenopklachtenalspijnenstijfheiddieontstaanalsgevolgvanartrose.Glucosamineisdebouwsteenvankraakbeen.Vooreenziektebeïnvloedendeffectbestaatvooralsnoggeenbewijs.

Voeding en vitamine-intakeEengezondenuitgebalanceerddieetmetadequateinnamevanvitamineswordtaanbevolen.

Goede nachtrustEengoedenachtrustzorgtdatuzichfittervoeltendatuwspierenbeterinstaatzijnuwgewrichtentesteunenentestabiliseren.Alsuwslaapverstoordwordtdoorlichamelijkefactoren(pijn,ongemak)en/ofpsychischefactoren(vrees,angst)ishetaanteradenditmetuwzorgverlenertebespreken.

Voorkomen van gewrichtsletselsHetvoorkomenvangewrichtsletsels(verstuikingen,ontwrichtingen)isheelbelangrijkalshetgaatomhetvoorkomenvanofhetverergerenvangewrichtsslijtage.Alsueengewrichtsletselheeftgehad,ishetbelangrijkdathetletselgoedwordt(na)behandeldendatoverbelastingvanhetgewrichtwordtvoorkomen.

SportErzijnveelmogelijkhedenomhetrisicoopartrosetijdenshetuitoefenenvanuwsportteverminderen:•Hetinkaartbrengenvanderisicofactorenendezeproberenaantepassen;•Hettrainenvanspiergroepenomdestevigheidvandegewrichtente

vergroten;•Hetgebruikvaneengoedeuitrustingenbeschermendebraces;

18 Artrose

•Stoppenmetsportenwaarbijpiekbelastingen(stoppen,keren,draaien,versnellen)vaakvoorkomen:voetbal,tennis,squash,anderebalsporten.

Daarnaastblijfthetnatuurlijkbelangrijkgewrichtsblessureszovroegmogelijkvasttestellen,effectieftebehandelenenzevolledignatebehandelen.Indesportzalmenmoetenstrevennaarspelregelswaarbijhetdirectecontacttussenspelerszoveelmogelijkverminderdwordt.

Niet operatieve behandeling

Niet-operatieve behandeling:• Medicamenteuze behandeling;• Verwijzing naar fysiotherapeut;• Verwijzing naar diëtist;• Verwijzing naar ergotherapeut;• Gebruik van braces en orthesen.

Medicamenteuze behandelingOmdatdebelangrijksteklachtvanartrosepijnis,hebbenpijnstillerseenbelangrijkerolbijdebehandelingvandeklachten.Erzijnverschillendesoortenpijnstillers:•Paracetamol:iseenveiligepijnstillerdie,wanneerdezeconsequentwordt gebruikt,eengoedeffectgeeft.Daarnaastkuntuparacetamolmet bloedverdunnerscombineren;•NSAID’s:dezegroeppijnstillersomvatbijvoorbeeldnaproxenendiclofenac.

Hetzijnkrachtigepijnstillers.Somszijnerbijwerkingen,waarondermaagklachten.Hetvoordeelvandezemedicijnenis,datzeeenontstekingsremmendeffecthebben.IncombinatiemetbloedverdunnersdienendezeNSAID’sondertoezichtvaneenartsgenomenworden;

19

•Opiaten:ditisdegroepvanmorfineachtigemedicijnendiekunnenvariërenvanlicht(tramadol,temgesic)totzwaar(durogesic,morfine).Dezemedicijnenhebbengeenontstekingsremmendeffect.Voorartrosewordendezemiddelennietvaakgebruikt,omdatzenogalwatbijwerkingenkunnenhebben;

•Naastdebovengenoemdepijnstillerskunnenookinjectiesineengewricht gegevenworden.Injectiesmetcortison(voorbehandelenvanontstekingen)

ofhyaluronzuur(omhetgewrichtsoepeltemaken)kunneninhetkniegewrichtgegevenwordenomdepijnteverminderenendefunctieverbeteren.

Verwijzing naar de fysiotherapeut.Eenfysiotherapeutkanopverschillendemaniereneenrolspelenbijdebehandelingvanartrose.Zokanhij/zijuvoorlichtenoverartroseenuindividueelbegeleiden,zodatuhetwenselijkefunctie-enactiviteitenniveauzosnelenoptimaalmogelijkbereikt.Metbehulpvanhetzogenaamdebeweegprogrammavoorartroseheeftdefysiotherapeutdemogelijkheidutehelpenbijhetontwikkelen/bevorderenvaneenactieveleefstijl.

DiëtisteEendiëtistekanuhelpenbijgewichtsreguleringen/ofafvallen.

ErgotherapieDezetherapiekanwordeningezetalsactiviteitendieeigenlijkautomatischbehorentegaan,zoalsaankleden,schrijven,eten,boodschappendoen,telefoneren,opstaan,fietsen,autorijden,(huishoudelijk)werkofhobby’snietmeer(volledig)lukken.Allemaalhandelingendieeigenlijkheel“normaal”zijnofzoudenmoetenzijn.

20 Artrose

Braces en orthesenErzijnallerleisoortenvanhulpmiddelen,hierbijmoetudenkenaan:•elastischesteunkousen;•steunzolen;•corsetten;•bracesmetofzonderscharnieren.

Heteffectvandezehulpmiddelenisnietaltijdaangetoond,maarindepraktijkbeschrijfteendeelvandepatiënteneenaanmerkelijkeverminderingvanhunklachten,alszedehulpmiddelengebruiken.Nadeelvanhulpmiddeleniseenafnamevanspierkrachtenpropriocepsis.

Foto7.kniebrace

21

Operatieve behandelingAlsniet-operatievebehandelinggeeneffectmeerheeft,endebevindingenvanderöntgenfoto’senhetlichamelijkonderzoekovereenkomenmetdeklachtenendebevindingenvanu,komtuvooreenoperatievebehandelinginaanmerking.Hetbesluitvormingsproceshieroverisnieteenvoudigenvelefactorenbepalendeaardendetimingvandeingreep.Hetsoortoperatiesbijziektenvanhetkraakbeenzijn:•Kraakbeenhersteloperaties;•Hetoperatiefcorrigerenvanstandsafwijkingen;•Hetvastzettenvangewrichten;•Implantatiesvankunstgewrichten.

Eenversletenheupwordtvervangendooreenheupprothese

Kraakbeenhersteloperatieskunnenwordenuitgevoerdbijkleinerekraakbeendefecten,bijpatiëntendiejongerzijndan45jaar.Bovendienmaghetkraakbeendefectnietlangerdan3jaarbestaan.Bijhetcorrigerenvanstandsafwijkingenwordtgetrachthetoverbelastedeelvanhetgewrichtteontlasten.Ditkanalleenmaarindienhetanderedeelvanhetgewrichtminderafwijkingenvertoont.

22 Artrose

Alsgewrichtenbijartrosewordenvastgezet,wordtditgedaanomdepijnopteheffen.Hetnadeelhiervanisdatookdebeweeglijkheidvanhetgewrichtwordtopgeheven.Goedeervaringenzijnopgedaanmethetvastzettenvanpols-,duim-enenkelgewrichtenbijartrose.Gewrichtsvervangendeprothesenwordenaljarengebruikt,omversletengewrichtentebehandelen.Hetdoelvandezeoperatieishetverminderenofopheffenvanpijnenhetverbeterenenvaakookhetherstellenvandefunctievanhetgewricht.Debesteresultatenoplangeretermijnwordeninafneembarevolgordebehaaldmetheup-,knie-,enschouderprothesenbijartrose.

10. Contact

Alsunahetlezenvandezebrochurenogvragenhebtkuntudezealtijdstellenaanuwbehandelendartsofverpleegkundigspecialistopdepolikliniek.

23

Noteer hier uw aantekeningen en vragen

Bezoekadres:P. Debyelaan 256229 HX, Maastricht Postadres:Postbus 58006202 AZ Maastricht

T: (043) 387 65 43I :www.azm.nl

Patiëntencommunicatie:E:InfoPatientenvoorlichting@mumc.nl

Uitgave:juli 2011

23999-0711