Post on 10-Mar-2016
description
Voorwoord Rien van Vleuten
Interview Jacques de Leeuw
Andreas van Zoelen
Jennifer van Brenk
Floor Jansen
Hendrik Lebon
Jurriaan Dekker
Leen Braspenning
Tim Breukers
Mark Reijnen
Joke van den Kerkhof
Roger Linnemann
Marleen Hartjes
Willem van der Krabben
Laura de Vos
Joosje Jochems
Angela de Weijer
Overzicht genomineerden
InhOudsOpgaVe
2 0 0 2 | 10
4
2 0 0 6 | 26
2 0 0 8 | 42
2 0 1 0 | 58
2 0 0 3 | 14
6
2 0 0 7 | 30
2 0 0 9 | 46
2 0 1 1 | 62
2 0 0 4 | 18
2 0 0 7 | 34
2 0 0 9 | 50
2 0 1 1 | 66
70
2 0 0 5 | 22
2 0 0 8 | 38
2 0 1 0 | 54
4
5
Bij het woord talent ontkom ik niet aan de gedachte van de parabel. Alleen degene die met zijn talenten aan de slag ging werd uiteindelijk beloond.
De wereld heeft behoefte aan talent; vooruitgang
wordt geboekt door de inzet van talent. Dat is overal
zo maar juist in de kunst bijzonder zichtbaar. Talent is
iets dat je gegeven is, dat hoort bij je als persoon maar
het wordt pas zichtbaar als je er iets mee doet. Jonge
mensen die in de kunsten worden opgeleid werken
aan het zichtbaar maken van hun talent. Dat begint al
bij de auditie die ze doen om de opleiding te kunnen
aanvangen. Daarna oefenen ze dag aan dag om van
hun talent een professie te maken. Eenmaal begonnen
ben je er nooit meer mee klaar. Een diploma is in die
zin slechts een bewijs dat je in staat bent jezelf voort-
durend te blijven ontwikkelen. Alleen degene die dat
doen kunnen zich met recht professional noemen.
Het stimuleren van talentontwikkeling is feitelijk de
opdracht van elke school of opleiding. Stimuleren doe
je vooral door ruimte te geven en mogelijkheden te
creëren; tijdens de opleiding maar ook daarna. De
brug van opleiding naar werk in de kunsten heeft met
de bezuinigingen op het cultuurbudget lelijke schade
opgelopen. Jong startende kunstenaars zijn kind van
de rekening. Juist daarom is het belangrijk dat er men-
sen en organisaties zijn die over de brug komen om
een steun in de rug te geven aan jong talent om een
start te kunnen maken. De prijzen die de Stichting Jac-
ques de Leeuw nu al tien jaar ter beschikking stelt aan
Talentvolle starters zijn een prachtig voorbeeld van
hoe dat werkt. Prijswinnaars zijn stuk voor stuk mooi
op de rit gezet. En met de winnaars genomineerden
en vele anderen die zich door de prijs gestimuleerd
hebben gevoeld. Daarmee is een weg gebaand die na-
volging verdient.
Bij dit jubileum past een woord van dank aan de
Stichting Jacques de Leeuw, speciaal aan mevrouw en
mijnheer de Leeuw, de mede initiatiefnemers van de
Rotaryclub Tilburg Oost en Theaters Tilburg. Maar ook
al degene die de praktische uitvoering van de prijs-
toekenningen mogelijk hebben gemaakt; juryleden,
projectmedewerkers en medewerkers van Fontys Ho-
geschool voor de Kunsten worden van harte bedankt.
Alles heeft zijn prijs; talent verdient het.
Rien van der VleutenAlgemeen directeur
Fontys Hogechool voor de Kunsten
TIEN JAAR JaCQues de LeeuW pRIJs
6
‘vir audax vir beatus est’ de stoutmoedige leeft gelukkig
Een interview met Jacques de Leeuw
7
DE MENS HEEFT ZIJN E IGEN OPTIMISME IN DE HAND Het eerste lustrum voor de Jacques de Leeuw Prijs is een feit: 15 winnaars in 10 jaar! Vernoemd naar
en gefinancierd door de oprichter en eigenaar van uitgeversconcern Audax: mediamagnaat Jacques
de Leeuw (1933). Een self-made man die bij de keuze van wat hij sponsort zijn emoties laat spreken.
Fontys Hogeschool voor de Kunsten draagt hij een warm hart toe, omdat het gebouw exact grenst aan
zijn geboortehuis in Tilburg. En het graf van Peerke Donders in een houten kerk in Suriname, heeft
hij in ere laten herstellen omdat zijn moeder fan van Peerke was. Zo ging het ook met het beeld van
Bisschop Bekkers, waarvoor zijn moeder veel bewondering had. En dan is er natuurlijk de jaarlijkse AKO
Literatuurprijs, die hij met zijn Stichting Jacques de Leeuw financiert, zonder de genomineerde boeken
ooit te lezen - de keten van ruim 100 AKO-winkels is van Audax. Een man die zich met optimisme
tooit, omdat ‘je met blijheid veel kunt verdragen’, maar die overstapt op zwart-wit denken als een
reorganisatie harde beslissingen vraagt.
Het had niet veel gescheeld of mediamagnaat
Jacques de Leeuw (1933), oprichter van Audax, had
zijn leven nooit gewijd aan kranten en tijdschriften
maar aan sportscholen en krachthonken. Toen hij
rond zijn twintigste voor de eerste keer gebrouilleerd
raakte met zijn vader, Huub de Leeuw (1907-1989),
besloot hij niet meer voor diens distributiebedrijf en
uitgeverij te werken, maar voor zichzelf te beginnen.
Als fanatieke wielrenner dacht De Leeuw aan zijn
bij elkaar gesprokkelde uurtjes tussen 5 en 7 uur ’s
ochtends, waarop hij aan gewichtheffen deed. En
aan zijn � etsende vrienden die graag bij hem thuis
even aan de halters hingen. ‘Ik ben een sportschool
begonnen, een van de eerste in het land. Als ik had
doorgezet, zou ik nu vast een keten van zo’n 300,
400 scholen hebben gehad.’ glimlacht De Leeuw in
zijn rijk gedecoreerde villa Le Blaireau in Loon op
Zand. Zijn stevige omvang verraadt al lang geen
haltergebruik meer.
Het werd geen � tnessketen, maar, na een verzoening
met zijn vader, een mediaconcern gevestigd in Gilze
8
(Brabant), genaamd Audax, het Latijnse woord
voor durf en lef. ‘Vir audax vir beatus est’ (de
stoutmoedige leeft gelukkig) is de huisspreuk van
het bedrijf dat De Leeuw oprichtte in 1958, zelf
amper 25 jaar oud. ‘Een mens moet durven en een
onderneming ook. Ten opzichte van de heersende
zakelijke mores moet je als bedrijf altijd iets slimmer
en revolutionairder proberen te zijn.’
Datzelfde ziet De Leeuw als zijn persoonlijke
levensmotto: ‘Als je ondeugend bent, kun je
gelukkiger leven.’ En hij verhaalt over een verzinsel
dat hij zelf onbewust de wereld in hielp, toen hij op
een cruciaal moment voor Audax een grote Duitse
order probeerde binnen te halen. ‘Ik leidde Duitse
potentiële partners rond over de Loonse en Drunense
duinen. In een huifkar, mooie juffrouw op de bok en
een worstenbroodje onderweg. Ik wees voortdurend
links en rechts naar de zandvlakten. Bleek ik later
in Duitsland als volledig kredietwaardig te boek
te staan. Die Duitsers dachten dat al die landerijen
van mij waren. Natuurlijk heb ik dat niet meer
rechtgezet. Het heeft mij veel orders opgeleverd.’
Zijn roots liggen letterlijk bij FontysIn vijftig jaar groeide Audax uit tot een bedrijf
met vier vestigingen, 1200 mensen in dienst (op
het hoogtepunt 1400), een omzet in 2010 van
bijna 400 miljoen euro en een keten van ruim 100
AKO-winkels verspreid door het land. Eind oktober
nam De Leeuw eindelijk de� nitief afscheid van
zijn Audax. Tien jaar geleden had hij al formeel
de bestuursvoorzittershamer overgedragen, maar
kreeg met zijn opvolger zo veel aanvaringen over
de toekomst van Audax – De Leeuw wilde afslanking
en verjonging – dat hij in 2009 wederom het roer
in eigen hand nam. ‘Hoewel het kapitalisme altijd
sociaal moet zijn en een bedrijf winst moet maken én
goed moet zijn voor zijn medewerkers kan ik als het
er op aankomt harde beslissingen nemen en zwart-
wit denken. Soms dwingen tijden je tot afslanken en
verjongen.’ Twee weken geleden gaf hij het stokje
over aan Eric Willems.
De keuze om met zijn Stichting Jacques de Leeuw
jaarlijks twee prijzen van € 10.000 ter beschikking te
stellen voor toptalent dat afstudeert aan de Fontys
Hogeschool voor de Kunsten – en de genomineerden
ook nog een envelop toe te stoppen – is ingegeven
door een toevalligheid: ‘Mijn geboortehuis grenst
exact aan de achteruitgang van het Fontysgebouw
in Tilburg. Ik heb dus iets met die plek. Daar liggen
mijn roots’.
Maar De Leeuw vindt het ook belangrijk dat talent in
de kunsten, dat volgens hem helemaal op zichzelf en
zijn eigen originaliteit is aangewezen, een steuntje
in de rug krijgt. ‘Ik hoop dat ze hierdoor zelf aan de
slag gaan. Al mijn voorouders waren zelfstandige
ondernemers. Dat gun ik deze studenten ook.’
De afweging of hij wel of geen geld geeft met
zijn stichting, neemt De Leeuw altijd intuïtief en
emotioneel. Zo � nancierde hij een beeld van Bisschop
Bekkers, omdat zijn moeder veel bewondering voor
hem had: ‘Ik vond na haar dood een zwart kistje
met haar brieven, waaruit bleek dat zijn moeder al
voor de oorlog correspondeerde met Suriname over
Peerke Donders’. Daarom betaalde hij het herstel van
het graf van Peerke Donders, in een houten kerk in
Suriname, omdat zijn moeder fan van Peerke was. ‘Ik
vond hem een voorbeeld hoe je als herder tussen de
mensen moet staan.’
De AKO Literatuurprijs sponsort hij al jaren, zonder
zelf de boeken te lezen. ‘Daar heb ik toch een jury
voor?’. En de echte Karel Appel, die in de entree
van zijn villa hangt, kocht hij ook, vanwege het
jaartal 1958 waarin het is geschilderd, het jaar van
oprichting van Audax.
9
Spartaanse opleidingDe Leeuw heeft zelf alleen de ULO Handel gevolgd
en diverse cursussen psycholoie en bezit daarnaast
een aangeboren zakelijk instinct. ‘Ik straal uit dat als
je met mij praat, het in orde komt.’ Zo bedacht hij op
zijn zeventiende de oerversie van de leesmap, die later
bij Audax tot een succesformule zou leiden. Op zijn
dertiende ging hij al mee met zijn vader – eigenaar
van een distributiebedrijf – om hem wakker te houden
achter het stuur. Ze reden ’s nachts van Brabant naar
België om kranten op te halen voor de verspreiding.
De jonge De Leeuw ging zelf nog op de � ets verder.
Om de lectuur op stations, bij tramhaltes en bij sport-
evenementen aan de man te brengen. ‘Ik heb een
grote liefde voor print en snelheid. Dan ging ik zelf
sprinten – ik was niet zo stuurvast – en stond met be-
zwete kop of bebloede armen vervolgens het laatste
nieuws te verkopen. Kapotte � ets in de andere hand
om emotie op te wekken. Ik heb zelfs leren standwer-
ken om sentiment in te zetten om kranten te verkopen.’
Van zijn vader, met wie hij regelmatig in de clinch lag,
kreeg hij een Spartaanse opleiding: werken tot je erbij
neervalt en een race� ets moest hij zelf bij elkaar ver-
dienen. Voor de werknemers van Audax organiseerde
hij wel regelmatig een feestje. ‘Mensen moeten zich
ook even bevrijden van hun sores. Bovendien creëert
zo’n evenement een sterke bedrijfsgeest: je krijgt daar-
mee veel voor elkaar bij medewerkers.’
Wie De Leeuw hoort praten, verneemt nauwelijks
een spoortje pijn of rancune. ‘Met blijheid kun je veel
verdragen. Ik heb al 30 jaar diabetes en de ziekte van
Crohn al 45 jaar. Dat is niet gemakkelijk. En natuurlijk
heb ik fouten gemaakt in mijn leven. Mijn eigen
domme schuld denk ik dan. Als mensen boos op mij
zijn of ruzie met mij maken, zeg ik tegen mezelf: die
man heeft er recht op mij uit te dagen. Dat stimuleert
mij om er een oplossing voor te vinden. Een mens
heeft zijn eigen optimisme in de hand.’
Een self-made-man
zonder opleiding maar
met een miljoenenbedrijf,
sponsort graag toptalent
in de kunsten ‘omdat
dit talent volledig op
zichzelf is aangewezen’.
10
“Zonder bassist ben je nergens”
andreas van Zoelen saxofonist, hoofdvakdocent saxofoon en dirigent
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2002
11
E E R H E R S T E L VOOR DE MOEDER ALLER SAXEN Hij begon op gitaar, maar verruilde deze voor de saxofoon.
En toen hij eenmaal de corpulente sound ontdekte van de
bassaxofoon, was hij verkocht voor deze moeder der saxen
die door velen wordt veronachtzaamt. Het maakt Andreas
van Zoelen tot een veelgevraagd solist in ensembles en
orkesten over de hele wereld. Daarbij klopt zijn muzikale
hart ook sterk voor het kunstvakonderwijs. Studenten
laat hij het graag visualiseren: stel jezelf voor op dat
podium. Wat moet je nog doen om daar te komen en wie
heb je daarbij nodig? ‘Anders blijft een idee amorf.’
“Iedereen zou zich ’s ochtends moeten afvragen:
als ik geen geld zou verdienen met wat ik nu doe,
zou ik dan nog hetzelfde doen? Ik kan die vraag
volmondig met ‘ja’ beantwoorden – al is dit geen
open brief aan Fontys om mijn salaris te halveren.
Mijn carrière voelt als een groot avontuur. Ik begon
in mijn tienerjaren als gitarist, samen met mijn broer
Joachim. Eind jaren negentig verschoof mijn aandacht
weer naar de saxofoon. Ik viel vervolgens volledig voor
de bassaxofoon. Misschien zit het wel in de familie.
Mijn vader speelde basmondharmonica. En mijn broer
bouwt zijn eigen elektrische basgitaren. Het is zo gek
dat de bassaxofoon, de moeder aller saxen, langzaam
uit beeld is verdwenen. Ik probeer haar weer in ere
te herstellen. De mogelijkheden zijn eindeloos, maar
de moeilijkheden zijn navenant. Het instrument
klinkt zo stevig, mooi en corpulent. Het is ook een
machtig instrument. Letterlijk. Als bassist heb je veel
macht, je speelt de bastonen, bepaalt het tempo en
de cadans. Natuurlijk kan de bassist ook dienend zijn,
maar zonder bassist ben je nergens. Ik probeer al haar
mogelijkheden te benutten. Het was prettig dat ze me
op school steunden in mijn tamelijk ongebruikelijke
carrièremove van saxofoon naar bassaxofoon. Jean
Pennings benadrukte dat het belangrijk was mijn
eigen weg te gaan, met alle risico’s van dien. Ik speel
nu bassax in bijna al het wereldrepertoire maar ook
in nieuwe muziek. Dat is echt een ontdekkingstocht.
En er zijn ook werken speciaal voor mij en mijn
instrument gecreëerd. Zo’n 130 werken zijn al aan mij
opgedragen, als pionier op de bassaxofoon. Daar ben
ik trots op. Maar dat betekent ook dat je de kansen
die je ziet of vermoed goed moet benutten. Niet het
geijkte pad volgen en repertoire spelen dat iedereen
speelt, maar de avontuurlijke niches opzoeken.
Natuurlijk zijn het nu moeilijke tijden om een carrière in
de kunst, in welke vorm dan ook, op te starten. Aan de
andere kant houd ik studenten ook altijd voor dat het
steeds legere canvas ook door hen opnieuw kan worden
ingevuld. Dat is in ieder geval een perspectief waar ik
zelf erg enthousiast van raak. Prefereer het avontuur
boven veiligheid. En laat je helpen waar mogelijk.
Zelf werk ik momenteel onder andere aan De
Nederlandse Saxofoon, 1839 tot heden, een boek
waarmee ik de geschiedenis en de ontwikkeling van de
‘klassieke’ saxofoon in Nederland aan het licht hoop
te brengen. Daarnaast dirigeer ik graag en schrijf ik
zelf composities, die inmiddels in Amerika, Thailand,
Spanje, Portugal en Suriname worden uitgevoerd. Aan
componeren ben ik als autodidact begonnen en heb
later lessen gevolgd bij Alexandre Hrisanide en Jan van
Dijk. Hij is sinds jaren een belangrijke vriend, leraar en
mentor voor mij. Ik gun iedere student zo iemand.”
FOTO MARK VAN VUGT
andreas van Zoelen
12
Curriculum Vitae
Andreas van Zoelen (1979, Tilburg), opgegroeid in een muzikale familie, met een basmondharmonicaspelende vader op slagwerk en een zingende moeder. Met broer Joachim – nu elektrisch basgitarist en bouwer van eigen instrumenten – speelde hij vroeger in een rockband: Sindarin
Opleiding1998 - 2002 Saxofoon Brabants Conservatorium onder andere bij Jean Pennings (met onderscheiding) en directie bij Jan Cober
Optredens1999 Solist bij het Consortium Musicum Divertimento (tournee
door Frankrijk)
2000 Solist bij het Euregio Jeugd Orkest.
Ook solist bij het orkest van het Badische Staatstheater in Karlsruhe, Duitsland, en Magogo Kamerorkest.
Als bassaxofonist verbonden aan het Duits/Zwitserse Raschèr saxofoon Ensemble. Speelde nagenoeg alle grote symfonische solo’s bij orkesten als het Beethoven Orchester in Bonn,
het Brandenburgs Staats Symfonieorkest, het Noord Nederlands Orkest Groningen, het Limburgs Symfonie Orkest onder chef Ed Spanjaard en de Berliner Philharmoniker onder Sir Simon Rattle.
Docentschap2006 - heden Hoofdvakdocent saxofoon Fontys Conservatorium
1999 - heden Docent Factorium Tilburg
NevenactiviteitenLandelijk examinator Kunstfactor Utrecht
Prijs2002 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
2000 Finalist Jur Naessens Muziekprijs Amsterdam voor nieuwe muziek
1996 Aanmoedigingsprijs Concours voor Jong Muziek Talent
www.vanzoelen.eu
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb van de prijs een bassaxofoon gekocht. Na een
lang traject van kennismaking en onderhandeling sloot
ik een contact met de Duitse fabrikant Keilwerth, die
een bas voor mij heeft gebouwd, in het kader van een
endorsement. Zonder dat contract zou het instrument
vele malen duurder zijn geweest. Zo kwamen twee
dingen bijzonder mooi bij elkaar. Die bas is de rode
draad in mijn muzikale bestaan; we hebben samen al
veel mooie dingen meegemaakt.“
WIE IS JE VOORBEELD?“Ik ben veel dank verschuldigd aan mijn docent
Jean Pennings. En buiten het conservatorium: de
familie Raschèr in Basel en hun saxofoonkwartet. Zo
inspirerend dat zij mij onder hun vleugels namen. Een
zeer respectabele maar ook leerzame omgeving.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Ik ben een gelukkig mens.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Plato wist het al: ‘Muziek en ritme vinden hun weg tot
in de geheime plaatsen van de ziel.’ Hoe kan het dat
muziek, cultuur in brede zin zelfs, zo met voeten wordt
getreden in dit politieke klimaat? En men onderschat
de gevolgen van de huidige kaalslag wat betreft het
sociaal-maatschappelijke belang van de amateurkunst.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Werk hard, luister naar je hart en communiceer met
je omgeving. Blijf in dialoog over wat je wilt en welk
gereedschap je daarvoor nodig hebt. En visualiseer. Ik
laat studenten twee maal per maand naar een concert
gaan en dan vraag ik: wat heb je gezien en kun je je
voorstellen dat jij daar op die plek staat? Nee? Waarom
niet? Dan moet je daar nog aan werken. Visualiseer,
anders blijft een idee amorf.”
“ Das Konzert für Sopran-Saxophon
ist eine reizvolle Klangstudie
mit engmaschig sich reibenden
Dissonanzen, leuchtenden
Klangwolken und pulsierenden
Tutti, worin auch schön gleitende
Tangomelodien ihren Platz hatten.“ De Heidelberger Tageszeitung over een
compositie van Andreas van Zoelen
13
14
Jennifer van Brenk Zangeres/actrice/dramatische sopraan
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2003
Jennifer van Brenk
15
T R O U W A A N J E Z E L F EN AAN DE MUSICAL Vanaf haar afstuderen heeft ze nog geen dag zonder werk gezeten. Ze speelde prachtige vrouwenrollen
in musicals als Kruimeltje, Mary Poppins en Ciske de Rat. En ze heeft inmiddels een eigen fansite. Maar
de droom van Jennifer van Brenk is het maken van eigen, kwalitatief hoogstaande musicals, naar Engels
voorbeeld. ‘Een musical kan daardoor net zoveel impact hebben als een highbrow toneelstuk.’
“Het is grappig dat ik zelfs een eigen fanclub heb. Dat
hoort bij het vak: je bent onderdeel van een groter
geheel, de showbizz. En dan hoort dit erbij. Het is ook
een compliment dat mensen de moeite nemen om zo’n
site in de lucht te houden. Bovendien zit daar natuurlijk
ook trouw musicalpubliek. Zij komen misschien vooral
af op mijn rollen in grote, bekende musicals. Ik ben blij
dat ik tot nu toe al zo veel inspirerende personages
kon zingen en dansen. Maar ik zal altijd tijd nemen om
ook zelf kleinschalig muziektheater te ontwikkelen.
Langzaam wil ik dan de overstap wagen naar het
maken van nieuwe musicals. Daar valt volgens mij nog
veel winst te behalen. Als ik zie met welk ambacht en
aandacht in Engeland musicals worden gemaakt door
grote namen, dan kan Nederland daar nog veel van
leren. Daar vinden acteurs het even eervol om in een
musical te staan als in een repertoirestuk.
Londen is voor mij wel het referentiekader. Ik ga
minimaal een week per jaar naar West-End om mij op
te laden. Daar doe ik veel inspiratie op.
Van de prijs heb ik ook een muziektheaterstuk naar
Nederland kunnen halen. Ik heb zelf iemand gevraagd
het te regisseren. Van het netwerk dat ik daarmee heb
opgebouwd heb ik nu nog pro� jt.
Ik zou alle studenten van de musicalrichting willen
aanraden niet te vroeg van school te gaan, ook al
trekken producenten aan je. Je moet zorgen dat je
veel gereedschap hebt, dat je je stem goed ontwikkelt
en gebruikt, dat je monologen in huis hebt. Een zo
breed mogelijke basis is belangrijk. Zodat ze je niet
omver krijgen. Als je te vroeg meedoet aan een
talentenjacht op televisie, loop je op je toekomst
vooruit. Volgend jaar staan daar weer nieuwe
talenten. Neem de tijd om je talent te ontwikkelen.
Het is tenslotte maar vier jaar.
Ik zelf heb het ontdekt in mijn tienerjaren. Ik kom
niet echt uit een muzikale familie. Maar mijn ouders
namen mij op mijn vijftiende mee naar de musical
Miss Saigon en vanaf toen was ik helemaal verkocht.
Ik heb de cd grijs gedraaid. Op mijn zeventiende
ben ik musicallessen gaan volgen bij de Factory in
Tilburg. Vanaf toen is het balletje gaan rollen. Met
de Jacques de Leeuw Prijs als bekroning van een rijke
opleiding. Het beeld staat in mijn huiskamer, op de
kast naast erfstukjes uit de familie. Vooral in het
zuiden kennen ze die prijs. Ik zal hem ook altijd op
mijn cv zetten.”
16
Jennifer van Brenk
“De jury roemt haar vaktechniek
die een grote belofte voor de
toekomst inhoudt en haar sterke
en opmerkelijke performance
in het theater en het gesprek.
De jury waardeert ook haar
zoeken naar avontuur en grote
vindingrijkheid in tekst en
muziek. Prijzenswaardig is Van
Brenks goede balans in het maken
van contact naar het publiek.” Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Tijdens mijn laatste jaar aan het conservatorium ging
Off-Broadway de musical The last Five Years in première.
Een prachtig muziektheaterstuk waarin twee mensen
hun liefdesrelatie van de afgelopen vijf jaar vertellen
en bezingen in grappige, ontroerende en soms pijnlijke
nummers. Het was mijn droom dit stuk op de planken
te krijgen in Nederland. Dankzij de Jacques de Leeuw
Prijs kon ik de rechten van het stuk kopen en de juiste
mensen aantrekken. In De Engelenbak in Amsterdam
mocht ik de Europese première van The last Five Years
spelen: een prachtige ervaring. Van het opgebouwde
netwerk pluk ik nog steeds de vruchten in mijn carrière.”
WIE IS JE VOORBEELD?“Eén persoon als voorbeeld heb ik niet. Wel is er een plek
die mij al jaren enorm inspireert. Vanaf mijn vijftiende
kom ik jaarlijks in Londen om daar de nieuwste (muziek)
theater voorstellingen te zien. En de manier waarop
dat daar gedaan wordt zou een voorbeeld moeten zijn
voor alle theatermakers. Regisseurs werken daar met net
zoveel passie aan een � lm of een toneelstuk als aan een
musical. Een musical kan daardoor net zoveel impact
hebben als een highbrow toneelstuk van bijvoorbeeld
Tennessee Williams. Zang en dans op een topniveau en
dit alles spelmatig fantastisch ingevuld.
Ik kan daar, ondanks dat ik dit werk zelf al bijna tien jaar
doe, nog steeds als een klein kind met open mond in de
zaal zitten en me totaal laten overdonderen door wat er
die avond gebeurt.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Het glas is altijd halfvol.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Kunst helpt je smaak beter te ontwikkelen. En door die
smaak helder te krijgen, wordt je identiteit alleen maar
sterker. Daarom is het belangrijk om kinderen op jonge
leeftijd al met kunst in aanraking te brengen, zodat ze
eerder een helder beeld kunnen ontwikkelen van wat
zij mooi en niet mooi vinden. Helaas gebeurt dit in
Nederland nog veel te weinig, in vergelijking met andere
landen in Europa. Cultivering zorgt voor open-mindness
en dit zorgt voor tolerantie in een samenleving. Als
acteurs kunnen we meehelpen aan inspiratie voor het
ontwikkelen van een verdraagzamere samenleving.
Jammer dat er de laatste tijd zo enorm wordt bezuinigd
op cultuur.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Blijf trouw aan jezelf. Er wordt veel nuttige informatie
in je gepompt tijdens een kunstvakopleiding, maar verlies
daardoor nooit uit het oog waarom jij in eerste instantie
eraan begonnen bent. Blijf je onderscheiden van de rest
en vaar je eigen koers. Spannend en eng maar alleen op
die manier zul je die plek vinden in de theaterwereld
waar je echt thuis hoort. En zorg dat je niet te vroeg van
school gaat, ook al trekken ze aan je. Het is belangrijk
dat je veel in huis hebt, zodat ze je niet omver krijgen.”
17
Curriculum Vitae
Jennifer van Brenk (1980, Den Bosch), opgegroeid als enig kind in een gezin met een vader die uitvoerder en calculator is in de bouw en een moeder werkzaam als medisch codeur in een ziekenhuis.
Opleiding1998 - 2001 MusicAllFactory, richting Muziektheater
1999 - 2003 Brabants Conservatorium Tilburg richting Muziektheater
Dramalessen Carline Brouwer, Anita Uitdehaag en workshops o.a. Maya Hakvoort, Brigitte Odett, Linda Lepomme, Koen van Dijk
Zanglessen Edward Hoepelman, Kees Taal
Danslessen Agaath Verspeten, Dick Swanborn (Jazz), Caroline Neyendorff (Klassiek)
PodiumervaringSpeelde (hoofd)rollen in Kruimeltje, Mary Poppins, Ciske de Rat,
De Deadline, Hera, Beauty and the Beast, The Last 5 Years, Romeo & Julia, Into the Woods, Rent en Der Jasager
Televisie-ervaring2010 Juffrouw Jacobs in De Avonturen van Kruimeltje
2005 Oudejaarsloterij Show met het ensemble van Beauty and the Beast
Prijs2003 Jacques de Leeuw Prijs
2009 Nominatie John Kraaykamp Musical Awards 2009 voor Beste Vrouwelijke Bijrol in een Kleine Musical
www.rep.nu/kruimeltjewww.anke-taverne.nl/jennifervanbrenkwww.jennifervanbrenk.clubs.nlwww.imdb.com/jennifervanbrenk
Floor JansenZangeres
“ Ik ben muzikant in hart en nieren en heb jarenlang doorgeraasd. Zeven dagen per week. Twaalf jaar lang”
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2004
18
VIJF VRAGEN AAN FLOORWAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Eerst heb ik het veilig op een bankrekening gezet.
Ik kon goed leven van mijn band After Forever en
het lesgeven. Toen After Forever stopte, heb ik het
prijzengeld ingezet om een doorstart te maken met
een nieuwe metalband. Ook was het een buffer toen de
� nanciële crisis het moeilijker maakte geld te verdienen.“
WIE IS JE VOORBEELD?“Een voorbeeld is een groot woord. Sommige artiesten
vind ik fantastisch. Voor anderen heb ik groot respect.
Wel zie ik vrouwen die hun vak als uitvoerend muzikant
combineren met een gezinsleven. Dat zou ik ook wel wil-
len, nu ik de dertig gepasseerd ben.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Pluk de dag! Geniet van het hier en nu. Althans:
proberen!”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Voor veel mensen is kunst een ontsnapping uit het
dagelijks leven. Gevoel en intuïtie mogen het even
overnemen van de ratio. Wij kunstenaars inspireren,
entertainen en emotioneren. Jammer dat de regering
ons een stel zweverige kunstneuzen vindt die hun eigen
boontjes maar moeten doppen. Alsof we ons plots als
superondernemers kunnen ontpoppen.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN - DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Weet wat jij wil! Laat je vormen door experts maar volg
te allen tijde je eigen pad. En leer genoeg over de zake-
lijke wereld om je staande te houden. Kunst is het mooi-
ste wat er is maar het blijft moeilijk ervan te leven. Hoe
meer je weet, hoe meer mensen je kent, hoe beter. Talent
is helaas niet de enige voorwaarde om het te maken.”
19
FOTO’S NI CONCEPT & DESIGN
DE TOL VAN ALSMAAR KNALLEN Op haar zestiende was ze al frontvrouw van een metalband. Twee jaar later behoorde Floor Jansen (1981) tot de eerste
lichting studenten van de Rockacademie. En nog tijdens haar opleiding stond ze met After Forever op Pinkpop en andere
grote festivals. Toen de band in 2009 stopte, haar relatie op de klippen liep en ze ook nog ergens anders moest gaan wonen,
probeerde ze met een nieuwe band een doorstart te maken: ReVamp. Wederom geprezen vanwege de leadzangeres. Maar
Jansen bleek zoveel roofbouw op haar lichaam te hebben gepleegd dat ze een burn out kreeg. ‘Alsmaar knallen, dat eist zijn
tol. Ik heb zo gruwelijk hard gewerkt en oefen zo graag mijn vak uit, dat ik nooit heb gedacht aan het stellen van grenzen. ’
“In metalmuziek zit zo veel dynamiek en dramatiek,
daarin kan ik echt mijn ei kwijt. Ik ben zelf helemaal
niet agressief, de scene is dat ook niet, die kent juist
een sterk groepsgevoel. Het brute zit in de muziek,
naast de melancholie die de nummers ook sterk
kleurt. Noem het geen gothic rock of sprookjesmetal,
daar gaan mijn haren recht van overeind staan.
Nederland heeft gewoon een sterke traditie in metal,
met geschoolde vrouwen als leadzangeressen. Ik zag
Anneke van Giersbergen optreden met The Gathering
en sta op mijn manier in die traditie. After Forever en
Within Temptation, met Sharon den Adel, brachten
niet lang na elkaar een album uit. In het begin was
het wel even wennen voor de mannen, zo jong als wij
waren. Sommigen reageerden seksistisch. Er zitten
altijd nog wel een paar idioten tussen maar het gros
neemt je serieus. Ze zien snel welk talent je hebt.
Als tiener ervoer ik het optreden met After Forever als een
warm bad. Dat is lang zo gebleven. Maar in 2009 was de
koek op. Mijn relatie liep op de klippen en ik moest ook
nog ergens anders gaan wonen. Alles wat ik kende en
waar ik van hield, was er niet meer. Toch wilde ik graag
een doorstart maken, met een nieuwe band, ReVamp.
Daar heb ik het prijzengeld mede voor gebruikt, om
apparatuur aan te schaffen, � ight cases, merchandise en
om bij mijn ouders thuis nieuwe studiofaciliteiten met
geïsoleerde wanden te creëren. Maar alsmaar knallen,
dat eist zijn tol. Ik heb zo gruwelijk hard gewerkt en
oefen zo graag mijn vak uit, dat ik nooit heb gedacht
aan het stellen van grenzen. Ik ben muzikant in hart
en nieren en heb jarenlang doorgeraasd. Zeven dagen
per week, twaalf jaar lang. En dan ben je als zangeres
ook nog manager, tourneeplanner en zangdocent. In de
haast alles te willen doen, vergat ik de druk van de ketel
te halen. Dat is te veel van het goede geweest. Mijn
lichaam riep stop. Een maand vrij plannen bleek lang
niet genoeg. We hebben met ReVamp buitenlandse
tournees moeten afzeggen. Dat doet pijn. Ik blijk een
persoonlijkheidsstructuur te hebben die gevoelig is
voor een burn out: ik ben ambitieus, perfectionistisch
en heb een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Daar zit
je dan thuis met al je talent. Dat is wel confronterend.
Ik leer nu dat je ervoor moet waken dat iedereen aan
je verdient behalve jezelf. Op de academie kunnen ze
je daarvoor niet waarschuwen. Dan kunnen ze je wel
voor alles bang maken. Gelukkig heb ik van mijn ouders
geleerd dat je moet waarderen wat je hebt en waar je
nu staat en dat je niet moet doemdenken. Ik ben nu
dertig, he b een nieuwe vriend en krijg ook behoefte
aan een eigen gezinsleven. Ik hoop dat het mij lukt
dit te combineren met een professioneel bestaan als
muzikant. Toekomstige studenten aan de Rockacademie
moeten zich niet laten verleiden door de illusie dat het
leven van een muzikant bestaat uit de hele dag muziek
maken. Dat is een fata morgana.’
Floor Jansen
20
Curriculum Vitae
Floor Jansen (1981, Goirle), opgegroeid in een gezin met een jonger zusje, een moeder en een vader die door Floor zijn gitaar weer pakte.
OPLEIDING1999-2004 Rockacademie Tilburg; speelt gitaar, piano en � uit
DOCENTSCHAP2003-heden Geeft particulier zanglessen
WERKERVARING1997-2009 Leadzangeres After Forever
2009 Leadzangeres ReVamp
GASTOPTREDENS1999-heden Bij bands als Ayreon, Within Temptation, Star One,
Mayan en Bertus Borgers
PRIJS2004 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
WWW.REVAMPMUSIC.COM
“Langgerekte composities, weelderige arran-
gementen, stoer gitaarwerk en angelieke
zang zijn de kenmerken van After Forever, dat
met de klassiek geschoolde zangeres Floor
Jansen, een zangeres met een buitengewoon
bereik, in huis heeft.”
Pinkpoprecensie over optreden After Forever in 2002
“Floor Jansen zingt op ReVamp de sterren
van de hemel en levert haar beste prestatie
tot nu toe. Zij brengt de nummers met veel
overtuiging en emotie. Op ReVamp laat Floor
zowel haar sopraanstem als (stoere) rock-
stem horen, wat voor de nodige dynamiek in
de nummers zorgt.”
Metalfan.nl over het eerste album van ReVamp (2010), de
opvolger van After Forever
21
22
Hendrik Lebondanser, acteur, zanger
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2005
23
“Ik had extra ogen nodig”
VIJF VRAGEN AAN HENDRIKWAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik doe er nog steeds iets mee: het is mijn constante
bron om uit te geven en terug te verdienen.”
WIE IS JE VOORBEELD?“Als je werkt met mensen waar je tegenop kijkt, ontdek
je dat het ook maar gewone mensen zijn. Dus ik ben
gestopt om voor mezelf helden te creëren. Ik leer graag
van iedereen en ben graag omringd door mensen die
met bezieling werken, op welk terrein ook. Ik ben net
terug uit Sarajevo. Ik ontmoette daar een jongen die mij
vertelde dat er eigenlijk al eeuwen een saamhorigheid
heerste en verdraagzaamheid en dat de oorlog er alleen
gekomen was omdat er een vuil politiek spel werd
gespeeld om macht, geld en aanzien. Zo’n verhaal neem
ik als voorbeeld, dat raakt en vervoert me.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Alles is relatief. Theater is niet het enige in de wereld.
De dag dat ik niet meer kan dansen, of dat er geen geld
meer is voor theater, doe ik met mijn zelfde behoeftes
en mogelijkheden iets anders. Ik wil niet denken in
termen als: indien ik dat doel bereik zal ik gelukkig zijn,
als ik daar mag spelen ben ik aan de top, als ik met die
mensen werk ben ik goed bezig. Ik probeer steeds voor
mezelf te screenen dat wat ik doe op dit moment me
gelukkig maakt. Ik doe de dingen met plezier. En voor
dat plezier ben ik zelf verantwoordelijk.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Van jongs af aan leert een kind schilderen, boetseren, tekenen, kleuren, het krijgt de kans om de impressies van zijn gevoelens, omgeving, zijn leren en zijn situatie vorm te geven. Het leert zich te uiten. Hoe ouder we worden, hoe complexer die vormen worden, hoe meer je een eigen stijl ontwikkelt. Sommige mensen voelen zich geroepen daarin verder te gaan en er hun levenspad van te maken, worden schilder, beeldhouwer, danser. Maar wat is de tekening van een kind waard als het die niet kan toelichten, als die niet aan de keukendeur komt te hangen, als er niet over gepraat kan worden. Die tekening krijgt pas zin als ze bewonderd wordt, als erover gepraat wordt. En daar dient kunst voor. Kunst hangt niet in een museum, kunst ontstaat pas als er een gesprek is als er gedachten vloeien, uitwisseling is,
ideeën komen, ontroering, herkenning, liefde.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“De enige school voor kunst ben je zelf. Stel je open voor de ideeën van anderen en laat je fantasie en cre-ativiteit de vrije loop. Werk hard aan je technische ont-wikkelingen, leg jezelf discipline op en streef perfectie na, maar vergeet niet dat je leeft! Amuseer je, ga uit, ontmoet mensen, trek de wereld in en ga op reis, zorg dat je iets te vertellen hebt. Wees eerlijk naar jezelf en je emoties, en zet je sociaal in. Ik ging bijvoorbeeld voor de klassieke les broodjes smeren bij de daklozenopvang. Als je balletleraar je zegt dat je niet mooi recht staat, dan kan je dat heel makkelijk relativeren. Wees nederig en oprecht en onderneem, onderneem, onderneem, het komt niet vanzelf naar je toe!”
24
WAT IS DE TEKENING VAN EEN KIND WAARD ALS DIE NIET AAN DE KEUKENDEUR KOMT TE HANGEN?” Toen zijn vader ontdekte dat de 12-jarige Hendrik Lebon
stiekem aan een theaterproject had meegedaan, haalde
hij hem daar acuut vanaf. “Mijn vader had daar schrik
van omdat hij het niet kende.” Toch zette Lebon door.
Met succes. Maar net op stoom met zijn carrière als
moderne danser en met veel bijval voor eigen projecten,
gefinancierd met de Jacques de Leeuw Prijs, viel een
pianola op zijn voet. Binnen één seconde was de Vlaamse
Lebon (1980) werkonbekwaam. Hij hervond echter zijn
veerkracht en besloot weer te gaan optreden, als zanger,
acteur, regisseur, model, operettespeler, circusartiest
en wat al meer. Inmiddels heeft hij toch weer een opera
gedanst, op spitzen. ‘Daar moet je nogal goede voeten voor
hebben. Ik heb gesmokkeld. Ik zet nu mijn linkervoet voor
de rechter, in plaats van andersom. Niemand die het ziet.’
“Mijn broer en zus studeerden heel goed. Ik was een
soort zorgkind. Ik had extra ogen nodig. Mijn moeder
zag een advertentie waarin ze jongeren zochten voor
een theaterproject. Daar heb ik als 12-jarige auditie
voor gedaan. Mijn vader mocht dat niet weten. Maar
toen hij erachter kwam dat ik aan dat project meedeed
heeft hij mij er acuut afgehaald. Hij had daar schrik van
omdat hij het niet kende. Toch heb ik met veel strijd
thuis doorgezet. Nu is hij meegegroeid. Hij zal nog niet
rap komen kijken maar hij snapt dat ik er geld mee
verdien. Er zelfs prijzen voor krijg. Met de Jacques de
Leeuw Prijs kon ik eigen initiatieven op poten zetten
en tegen veel projecten ‘ja’ zeggen. Ik heb altijd
gestreefd om naast het werken voor een choreograaf
of regisseur mijn eigen werk op te zetten. Een van de
eerste dingen die ik gedaan heb na de overwinning was
de voorstelling Held, een solo met vijf blazers. Het stuk
werd goed ontvangen; ik wilde er verder mee. Maar
de muzikanten hadden eveneens een prijs gewonnen
en zijn toen begonnen aan een internationale carrière,
waardoor ik geen blazers meer had. Onze zielen waren
in dit project versmolten dus vervangen was geen
optie. Ik kocht toen een pianola, een mechanische
piano, waar je partituren kunt invoeren en die
automatisch voor je speelt, zoals vroeger in cafés,
op kermissen, enzovoort. Ik schafte ook een echte
oude circuswoonwagen aan om in de open lucht te
kunnen spelen. Bij het verhuizen van de pianola, een
loodzwaar ding van honderden kilo’s, is de pianola uit
de verhuiswagen gevallen. Ik heb ze gepoogd tegen
te houden. Toen is de pianola op mijn voet terecht
gekomen: volledig verpletterd! Ik kon onmogelijk nog
dansen. In één seconde was ik werkonbekwaam. Nu
is werkonbekwaam zijn niet zo erg, maar ik had ook
geen geldreserves meer, aangezien ik die allemaal in
mijn eigen voorstelling had geïnvesteerd. Ik had ook
geen recht op een uitkering. Ik lag weken in bed, met
tijd om na te denken wat ik zou gaan doen. Ik zing
graag, acteer graag, schrijf graag,… in welke toekomst
had ik zin? Ik heb een monoloog geschreven, een mix
tussen acteren, zingen en circus. En samen met mijn
neef, een accordeonist met wie ik toen samenwoonde,
hebben we in een buurtcafé opgetreden. De mensen
mochten betalen wat ze wilden en daarmee waren
mijn huur, telefoonkosten en dokterskosten betaald.
Het stuk werd een groot succes. Uiteindelijk heb ik
de woonwagen verkocht, de pianola weggeschonken
en mijn € 10.000 weer bijeen gespeeld. Toen is er iets
hendrik Lebon
25
“Hendrik Lebon springt eruit omdat hij een
veelzijdige theaterpersoonlijkheid is. Dans
is het vertrekpunt, maar hij legt originele
verbanden met andere kunstdisciplines
tot en met taal en beeldende kunst aan
toe. Hij is overtuigend in zijn performance
en neemt zijn publiek volledig mee.
Lebon behoort vanwege zijn associatieve
geest en de bruggen die hij slaat naar
andere disciplines thuis in het rijtje van
fascinerende surrealisten.”
Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
Curriculum VitaeHendrik Lebon (1980, Gent), opgegroeid met zus – nu advocaat – en broer – dierenarts – in een gezin met een ambtenaar als vader en een bediende als moeder, wonend op het platteland tussen de koeien en kippen.
Opleiding2001-2005 Studie moderne dans Fontys Dansacademie in Tilburg
1992-1995 Deelname voorstellingen bij De Kopergieteryen Het Koninklijk Ballet van Vlaanderen
Werkervaring2011- Gardenia, voorstelling over transseksualiteit,
bij Les Ballets C de la B
2011- Werkt mee aan Fresh Tracks Europe
Lebon danste een stage bij T.R.A.S.H. en daarna bij talloze projecten in binnen- en buitenland, door alle disciplines heen, van klassiek, tot modern, circus, musical en zang. Hij ontwikkelde zijn eigen projecten zoals Held, Arsène en Geestig vertelspel.
Prijs2005 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
www.lesballetscdela.be
met me gebeurd. Het deed me ontzettend deugd te
beseffen dat in welke toestand je ook bent, je altijd
verantwoordelijk bent voor je eigen gevoelens en je
eigen vooruitgang. Met daarbovenop mijn blijheid over
het feit dat ik kan overleven binnen het artistieke, ook
al is het niet met dansen. Ik kan me met mijn vak uit de
slag trekken. Ik ben me naast danser nog breder gaan
ontwikkelen met klassieke zang, acteren, regisseren,
werken voor televisie en productiewerk. Ik wil een zo
veelzijdig mogelijk artiest zijn en voortdurend werken
aan mezelf. Nu blijf ik eigen werk maken en ik heb het
geluk dat ik dat steeds kan combineren met het werken
voor gezelschappen, choreografen en regisseurs. Ik
heb voortdurend vast werk, maar kan ook mijn eigen
stijl ontwikkelen. De € 10.000 investeer ik constant,
maar ik wil die ook steeds terugverdienen, zodat ik de
vrijheid heb om mijn eigen zin te doen.”
26
Jurriaan dekker Contrabassist
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2006
PLAY NOW WORK LATERHoewel hij zijn opa nooit heeft gekend, heeft hij zijn net geboren zoon naar hem vernoemd: Manuel Carel naar Carel van
Brakel. Contrabassist Jurriaan Dekker vermoedt dat hij zijn muzikale genen mede dankt aan zijn grootvader, die een fanatiek
muziekliefhebber en instrumentenverzamelaar was en die zijn drie dochters een instrument liet bespelen. Bij zijn afstuderen
droeg Dekker een nummer aan hem op. ‘Dwing mij niet te kiezen tussen mijn zoon en mijn contrabas. Ik ben smoorverliefd
op dat instrument.’
“Zeven kleinkinderen heeft mijn opa, maar hij heeft
ze helaas nooit gekend. Toch heeft hij zonder het
te weten veel doorgegeven. Hij was een fanatiek
instrumentenverzamelaar, had twee violen, twee
altviolen en twee cello’s. Hij heeft zijn drie dochters
allemaal een instrument laten bespelen. Drie van zijn
kleinkinderen zijn naar het conservatorium gegaan
en zijn nu beroepsmuzikant, waaronder ik. Ik heb
de Jacques de Leeuw Prijs aan hem opgedragen, aan
Carel van Brakel. En bij mijn afstuderen heb ik een zelf
gecomponeerd nummer ook aan hem opgedragen. Mijn
tante zat in de zaal en wist van niets. Maar ze had wel
een contrabasstrijkstok van mijn opa bij zich, ingepakt.
Om aan mij cadeau te geven! Ik pakte het pas uit nadat
ik het bijna was vergeten op de vleugel en op het dak
van mijn auto had laten liggen. Ik was zo ontroerd. ‘Die
hoort nu bij jou, had ze gezegd.’ Mijn zoon Manuel
Carel, ons eerste kind, heb ik ook naar hem vernoemd.
Als hij muziek hoort blinken zijn oogjes.
Maar ondanks deze familiegeschiedenis was het
helemaal niet vanzelfsprekend dat ik naar het
conservatorium ging. Zorg maar dat je een normale
studie doet, was het advies. Mijn vader is zo amuzikaal
als een deurknop, maar stiekem weet hij veel van het
genre muziek waar hij van houdt. Hij heeft wel smaak
en gevoel. Maar mijn ouders adviseerden mij muziek als
hobby te houden. Ik wilde eerst arts worden, naar later
blijkt net als mijn muzikale opa, die was huisarts. Maar
mijn gemiddelde van schoolcijfers was veel te laag om
ingeloot te worden; ik was te veel met muziek bezig. Ik
ben nog een bonusstudie gezondheidswetenschappen
in Maastricht gaan doen maar dat was niks voor mij.
Mijn oom gaf les aan het conservatorium in Tilburg
en die nodigde mij een keer uit te komen kijken bij
Eric van der Westen en zijn contrabaslessen. Daar had
ik onmiddellijk een klik. Ik ben smoorverliefd op dat
instrument. Niks maakt mij blijer dan de eerste noot in
de vroege ochtend. De diepte van de klank en rijkheid
van het geluid; fantastisch! Nu speel ik in Ramses de
Musical, op cello, basgitaar en contrabas. Als een soort
� ipperkast, maar ook de samenvatting van 23 jaar
muziek; ooit begonnen op cello en doorgegroeid naar
contrabas en basgitaar. Ik sta open voor alles wat op
mijn pad komt. En ik ben dankbaar voor die trillende
snaar in de familie.”
27
“Niks maakt mij blijer dan
uitpakken op mijn instrument ”
28
Jurriaan dekker
Curriculum VitaeJurriaan Dekker (1982, Den Helder), opgegroeid met een zus in een gezin met een vader bij de marine – ‘zo amuzikaal als een deurknop’ volgens zijn zoon – en een dwars� uitspelende moeder, een fysiotherapeut
Opleiding2002-2006 Contrabas Fontys Conservatorium bij Eric van
der Westen Marc van Rooij & Hein van de Geyn
2006-2008 Master Contrabas Conservatorium Den Haag bij Hein van de Geyn en Frans van der Hoeven
DocentschapDoceert aan het Fontys Conservatorium en aan de muziekschool H19 in Oosterhout
MuziekoptredensTrad op met The New Quartet/Joris Posthumus Quartet (nu-bop), Tuhú (Latin-American folkloristic music), Myriam Gaasbeek (singer-songwriter), Melphi en anderen. Maakte deel uit van de Daniel Johnston BEAM Me Up! Tour. Toerde met dansgezelschappen Introdans (See the Music) en Station Zuid (Home) en met musicals van V&V Entertainment (Fame, Hairspray & Legally Blonde).
Speelt nu in Ramses de Musical.
Nevenactiviteiten2005-2007 Produceerde zijn eigen jazz-serie onder The New
Quartet meets… & The New Quartet invites…
Prijs2006 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
www.beam-orchestra.com/index.php/about/jurriaan-dekker
29
“Joris Posthumus and Jurriaan Dekker have found their two
‘partners in crime’ to stay: Jeroen van Vliet and Pascal Vermeer.
With the four of them they now form the new Joris Posthumus
Quartet (featuring on this record also Tom Beek on tenorsax).
This band is unbelievably strong and no-nonsense. You can call
it nu-bop! They themselves call it a kick-ass jazz band!”
Vrije Geluiden (VPRO) over Jurriaan Dekker in het Joris Posthumus Quartet
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Mijn eerste reactie was: met de hele band een avondje
naar YabYum. Toen ik de prijs in 2006 ontving was ik net
afgestudeerd en stond ik voor een moeilijke keuze: blijf
ik in Tilburg of sla ik mijn vleugels uit? De week na de
prijsuitreiking heb ik mij afgezonderd in een groot huis in
het centrum van Den Bosch, waar ik 24 uur per dag muziek
kon maken. Een waanzinnige bevrijding na de stressvolle
tijd voor de prijsuitreiking, en de voorbereiding op een
auditie voor de masteropleiding aan het conservatorium
van Den Haag. Die auditie bepaalde mijn keuze:
doorstuderen aan een ander conservatorium. Ik heb nog
twee jaar gestudeerd en lessen gevolgd van o.a. Hein van
de Geyn en Frans-Jan van der Hoeven, grootmeesters op
contrabas in de jazzmuziek. Daar ontdekte ik pas echt een
24-uurs toewijding aan het instrument. Het laatste deel
van mijn prijzengeld heb ik opzij gelegd voor een mooi
CD-project dat ik nog moet volbrengen. Hopelijk dit jaar.”
WIE IS JE VOORBEELD?“Avishai Cohen, een Israelische jazzbassist die zijn roots op
meesterlijke wijze heeft verwerkt in zijn muziek en unieke
speelwijze. De passie knalt er vanaf. Ik vind het belangrijk
om helden te hebben die dicht bij mij staan, die nog in leven
zijn. Ik luister graag naar grootmeesters als Ray Brown, Scott
LaFaro, Charles Mingus, Paul Chambers en Oscar Pettiford,
maar die heb ik helaas nooit zien spelen.
Verder gaan mijn helden van muzikale held Damien Rice
tot Yvonne Beun, de kraamhulp na de geboorte van Ma-
nuel. De passie en liefde die zij in haar vak legde! Zij heeft
ons leren communiceren met ons pasgeboren kind. Ik prijs
mij gelukkig: zo veel inspirerende mensen in mijn leven!”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Play now, work later.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Kunst en cultuur zijn het bindmiddel van onze samenle-
ving. Haal dat weg uit een samenleving en je houdt een
groepje mensen over, zonder identiteit waaraan mensen
zich met hun eigen verhaal kunnen spiegelen. Ik vind het
doodzonde dat er in politiek Nederland zo minderwaar-
dig gedacht wordt over de kunsten. De bezuinigingen
hebben een grote mate van willekeur.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Wees niet kieskeurig in wat je doet, neem alles aan wat je
kunt en wilt doen, om je op meerdere fronten te ontwik-
kelen, niet alleen het spelen zelf. Ik heb jaren lesgegeven
op een middelbare school, heb in een orkestbak musicals
gespeeld, getourd door Europa met een manisch depres-
sieve cult-held en nog veel meer. Ik had het voor geen goud
willen missen. Ik ben regelmatig voor gek verklaard door
‘vrienden uit het vak’, maar heb er een hoop contacten en
unieke ervaringen aan over gehouden. Focus je niet alleen
op het instrument, maar ook op ondernemerschap en het
creëren van een bruikbaar netwerk.”
30
“Ik wil altijd weten welk sociologisch kader achter
een vreemd stukje maatschappij schuilgaat
Leen Braspenning Beeldend kunstenaar, fotograaf en theatermaker
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2007 categorie Docerend
“ Braspenning toont met Disco Pigs aan dat ze risico durft te nemen en niets uit
de weg gaat. Ze heeft regiematig alles weggelaten wat zou kunnen storen. Het
koude toneelbeeld is effectief en geeft ruim baan aan het sterke, fysieke spel.”Jury BNG Nieuwe Theatermakersprijs
VAN DISCO PIGS TOT CHOCOFABRIEK
”
FOTO MICHÈLE FRANCKEN
31
In de twee jaar na haar afstuderen ontving Leen Braspenning
(1980) maar liefst drie prijzen. Voor haar voorstellingen
met schrijnende dialogen in sappig Vlaams, uit de mond van
eerlijke, pure mensen die zich loze beloftes laten aansmeren
en maar blijven hopen tegen beter weten in. Producties met
helse momenten naast tedere poëzie. Een theatermaker met
een fotografisch oog en een beeldende kijk.
“Ik fotografeer, � lm en maak theaterproducties. Maar
ik kom helemaal niet uit een artistiek gezin. Mijn
vader is zelfstandig ondernemer in de bouw, mijn
broers zijn de techniek in gegaan en mijn moeder
was huisvrouw, met een achtergrond in snit en naad.
Maar ik tekende graag en toen een vriendinnetje
naar het Kunst Secundair Onderwijs ging, ben ik
meegegaan. Ik wilde niet de personenzorg in of een
huishoudelijke opleiding doen. Wetenschap vond
ik wel interessant, net als mijn broers, maar ik zag
mij niet in een labo werken. Eenmaal in het Kunst
Secundair Onderwijs heb ik vier jaar leren tekenen
en met klei leren werken. In het laatste jaar van
mijn opleiding Bouwkunst besefte ik dat ik meer
met theater wilde doen. Ik ben altijd actief geweest
in het amateurtheater, al vanaf mijn zestiende in de
jeugdbeweging. Zodoende ben ik naar de opleiding
docent drama gegaan in Tilburg. Door de Jacques de
Leeuw Prijs en jurylid Pietjan Dusee ben ik op Festival
Cement terechtgekomen en is het balletje echt gaan
rollen. Daar waren programmeurs die mij voor de
Serie Nieuwe Theatermakers tipten. Dat leverde
uiteindelijk ook weer een prijs op. Ik heb een goede
start kunnen maken in de theaterwereld.
Nog steeds kun je aan mijn voorstellingen zien dat
ik een beeldende achtergrond heb. Ik maak wel
teksttheater en vraag schrijvers toneelteksten te
creëren, maar bij de regie daarvan vertrek ik zeker
ook vanuit materialen. Bij Mamadeern bijvoorbeeld,
een voorstelling over de valkuilen en vicieuze cirkel
van de prostitutie, wist ik dat er water in moest. Als
teken van de stromende onoverkomelijkheid van wat
moeder en dochter overkomt. Ze blijven maar alles
kuisen en opdweilen, terwijl het niet op te kuisen is.
En bij Embrasse, over vrouwen die klappen krijgen
en in een chocofabriek gaan werken, zag ik alsmaar
beweging voor mij: daar is toen een fabrieksband
uitgekomen, die het tempo bepaalt. Ik maak graag
voorstellingen rond pure, eerlijke en directe mensen,
producties die het publiek rechtstreeks bij de kladden
grijpen. Tijdens mijn research ontdek ik telkens weer
een stukje van de maatschappij dat mij nog vreemd
is: clubs, glazen straatjes, fabriekshallen of een
� atgebouw met sociale huurwoningen. En dan wil ik
altijd weten welk sociologisch kader daarachter schuil
gaat. Ik merk dat mijn beeldende achtergrond in mijn
hoofd terug aan het komen is. Op dit moment maak
ik ook fototentoonstellingen en installaties die soms
tijdens theaterfestivals worden gepresenteerd in het
verlengde van mijn voorstellingen. Voorlopig wil ik
binnen mijn vzw BRASART het liefst al die disciplines
als vanzelfsprekend combineren, en dan ook nog
op ongewone locaties, met profs en niet-profs. Ja,
BRASART verwijst naar mijn achternaam. Die penning
die ik vervangen heb door kunst, is een oud muntje
dat je vroeger nodig had om bier te mogen brouwen.
Ik brouw nu kunst.”
VAN DISCO PIGS TOT CHOCOFABRIEK
”
32
Leen Braspenning
33
Curriculum Vitae
Leen Braspenning (1980, Turnhout), opgegroeid in Sint-Lenaarts,
binnen een gezin met een vader in de bouw, een moeder in het
huishouden en broers in de techniek en informatica.
Opleiding1999-2003 Beeldhouwkunst Sint-Lucas in Gent
2003-2007 Docent Drama aan Fontys Hogeschool
voor de Kunsten
Regie (selectie)2011 We Are the World door Productiehuis Brabant
2010 Embrasse door Productiehuis Brabant,
Over het IJ Festival en BRASART
2010 Heiligenlegendes door Productiehuis Brabant
en Verse Waar
2009 Mamadeern bij Productiehuis Brabant en BRASART
2008 Dekaloog naar Kyslovski door BRASART
2007 Disco Pigs, tekst Enda Walsh door Pain Brussel en BRASART
Exposities (selectie)In theater Frascatie, de Verkadefabriek, tijdens Theater aan Zee, Festival Cement en bij Victoria in Gent
DocentschapBij de Hogeschool Gent, Wisper, Opendoek, Koning Kevin en Kopergietery.
Prijs2007 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
2008 Dioraphte Stimuleringsprijs
2009 BNG Nieuwe Theatermakers Prijs (€ 45.000, voor het maken van een productie)
www.leenbraspenning.be
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik ben een vzw gestart, een vereniging zonder winst-
oogmerk; BRASART en een deel van het budget heb ik
gebruikt om theaterproducties op locatie te maken. De
prijs heeft mij een duw in de goede richting gegeven,
om de dingen te maken die ik graag wilde maken.“
WIE IS JE VOORBEELD?“Ik ben veel dank verschuldigd aan Jean Pen.“
Voorbeelden heb ik te weinig. Of dat vind ik zelf. Als
ik hier namen zou schrijven, dan doe ik anderen tekort.
Ik zou fotografe Rineke Dijkstra kunnen noemen, of
regisseur Nuri Bilge Ceylan en scènografe Ann Viebrock.
Ik merk ook dat internationale reporters in Rusland,
Afrika en het Midden-Oosten tot mijn voorbeelden
horen. Mensen die mensen opzoeken en spreken
omdat ze hun verhaal willen horen en dat verhaal
wereldkundig willen maken. Mensen die maniakaal de
onverschilligheid van hun eigen land blijven bestoken.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Leef eerlijk. Zorg dat de bedenkingen en gevoelens
die door het leven om je heen worden opgeroepen, je
persoonlijkheid blijven vormen en hervormen.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Kunst is des mensen. Ze zullen zich steeds uiten, de
dingen kernachtig willen verbeelden en verwoorden.
Hun spiritualiteit willen vatten omdat de woordelijke
communicatie vaak tekort schiet. Maar ze zullen kunst
ook nodig hebben om de huidige maatschappij te
bekritiseren, onder de loep te nemen en nuance aan te
brengen. Kunst helpt om denkpatronen te doorbreken.
En terwijl ik dit zeg weet ik dat dit alles al zo vele
malen geschreven is, door anderen, de kunstcritici, de
theaterwetenschappers. Ik hoop enkel dat wat ik maak
zijn bestaansrecht opeist en niet deze toelichting.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Wees begeesterd! Zeker in het onderwijs. Er kan veel
digitaal worden overgenomen, maar de begeestering
van een persoon voor zijn vak is zo schoon en
motiverend. En als die dan nog in studenten gelooft...
Het kan hen optillen en hen verder stuwen in hun
zoeken.”
FOTO JOEP LENNARTS VOORSTELLING EMBRASSE
34
Tim Breukers Beeldend kunstenaar en docent Beeldende Kunst en Vormgeving
343434
“Het materiaal wil dolgraag kapot,soms stuur ik dat een beetje
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2007 categorie Uitvoerend
35353535
Tim Breukers (1985, Breda), opgegroeid in het atelier van zijn moeder en meegereisd met de optredens van zijn accordeon spelende vader.
Opleiding2003-2007 Academie voor Beeldende Vorming,
Docent Beeldende Kunst en Vormgeving, Fontys Hogeschool voor de Kunsten Tilburg
2007-2009 De Nieuwe Academie, postacademisch programma Vrije Academie, Den Haag
Nevenactiviteiten (selectie)2011 Artist-in-residence Europees Keramisch Werk Centrum,
Den Bosch
2011 Gastdocentschap AKV Sint Joost, Den Bosch
2011 Gastdocentschap Academie voor Beeldende Vorming, Tilburg
Tentoonstellingen (selectie)2011 Sculpture Army, Shaanxi Museum of Art & Qu Art,
Xian (CN)
2011 Nieuwe aankopen, Stedelijk Museum ‘s Hertogenbosch
2011 Dutch Design Week, Krak, Onomatopee, Eindhoven
2011 Beeldenpark Anningahof, Zwolle
2011 Meesterstuk, Prinsenhof, Delft
2010 Art Amsterdam, LOCUSLUX, Brussel (BE)
2010 ArtOlive Jong Talent XXL, Westergasfabriek, Amsterdam
2010 Contamination, DNG Tilburg & Kunstpodium T, Tilburg
2008 Dutch Triangle, Galerie Nikki Diana Marquardt, Parijs (FR)
2007 ArtOlive Jong Talent ‘07, Westergasfabriek, Amsterdam
2007 Thun-le-Paradis, Wilfried von Gunten, Thun (CH)
2007 Nominatie JLJTTP, Argument, Tilburg solo
2007 Gezichtsbedrog, Overslag, Eindhoven
Prijs/Beurs2007 Jacques de Leeuw Jong Top Talent Prijs
2011 Bijdrage werkbudget. Fonds BKVB
CollectiesStedelijk Museum ‘s Hertogenbosch
Kunstfonds Kolibri
www.timbreukers.nl
“Het materiaal wil dolgraag kapot,soms stuur ik dat een beetje ”
Curriculum Vitae
36
MISLUKKEN MOETHij houdt van instortingsgevaar. Balanceert graag op de breuklijn. Hoeveel spanning kan een beeld
verdragen? Wanneer gaat een constructie in de oven dansen? Laat het materiaal maar scheuren
en een plafond naar beneden komen. Dan voelt beeldend kunstenaar Tim Breukers, ‘dat hij op het
randje is geweest’. Dan wordt zijn werk interessant. Mislukken mag, zegt hij, nee, mislukken moet.
“Eigenlijk komt de Jacques de Leeuw Top Talent Prijs
te vroeg om jezelf stevig neer te zetten. Je bent te
onervaren om een artistieke daad te stellen waarmee
je echt opvalt. Ik wist ook nog niet waaraan ik dat
geld wilde uitgeven. Maar er niets mee doen, doe je
ook niet. Dan gaat het gewoon op. Totdat ik bedacht
dat ik er eigen materiaal van kon kopen – tijdens je
studie gebruik je de faciliteiten van de academie – een
boormachine, werkbanken, dat soort dingen. En ik ben
een postacademische opleiding gaan doen. Zo groeide
ik in twee jaar naar mijn eigen atelier toe. Daar heb
ik echter geen oven die groot genoeg is voor mijn
kunstwerken. En een kilo witte klei kost toch een euro,
reken maar na wat je nodig hebt voor mijn beelden. Ik
was daarom bijzonder blij met de ondersteuning van
het Europees Keramisch Werk Centrum, waar ik werd
geselecteerd als artist-in-residence. Daar kreeg ik ruimte
om het materiaal echt te onderzoeken. Met hun steun
kon ik op de grens balanceren van wat mogelijk is met
porselein. Ik maakte enorme constructies waarbinnen
ik het materiaal vervaarlijk zag dansen in de oven. Zo
spannend hoe het beeld er dan uit komt. Beelden moeten
op mislukken kunnen staan, dat levert interessant
resultaat. Ze worden anders, beter, eigenwijzer, als
ze scheuren, schilferen of kromtrekken. Ik anticipeer
daar op. Het materiaal wil dolgraag kapot. Soms stuur
ik dat een beetje. Ik houd van dat instortingsgevaar.
Dan voel je dat je als kunstenaar op het randje bent
geweest. Als een object in de oven zó ver krom smelt
dat de bovenkant de onderkant wordt kan ik daar de
schoonheid van zien. En
het is leuk dat beeldende
kunst kenners daar een
metafoor in zien voor de
teloorgang van alles wat
de mens voortbrengt. Het is bijzonder dat het EKWC al
mijn Big Bag heeft aangekocht: een in elkaar zijgende
puinzak van keramiek. En het instortende plafond.
Tijdens mijn docentenopleiding wist ik al snel dat ik
ook autonoom wilde werken. Ik ben op de opleiding
begonnen met klei en toen ik porselein ontdekte was
ik om. Het is breekbaar en scherp, hard en kwetsbaar.
Ik geef wel nog les op een school voor jong talent, dat
doe ik graag. En ik ben gastdocent op academies. Het
lesgeven voorziet in een inkomen. Als kunstenaar heb
ik nog geen constante inkomstenbron. Half november
vertrek ik naar China, om daar mee te werken aan een
Europees antwoord op het beroemde Terracottaleger.
Ze vroegen een � at en mens� guren. Toen hoorde
ik op de radio toevallig van een � at in China die was
ingestort, met veel doden als gevolg. Dat schijnt daar
regelmatig te gebeuren. Dat heeft zijn weerslag
gekregen in een bezwijkend � atgebouw en een groot
mannenhoofd op zijn kop. Het was wel curieus om
Chinese collegakunstenaars aan het werk te zien. Zit
zo’n hele klas een zelfportret van Vincent van Gogh na
te schilderen. Voor hen is de ultieme uitdaging een stijl
zo goed mogelijk te kopiëren. Dan ben ik zo blij dat bij
ons originaliteit wordt gewaardeerd.”
Tim Breukers
de mens voortbrengt. Het is bijzonder dat het EKWC al de mens voortbrengt. Het is bijzonder dat het EKWC al
37
VIJF VRAGEN AAN TIMWAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb er een boormachine van gekocht en een atelier
van gehuurd. Wanneer je van de academie komt, mis
je al het gereedschap van school. Daarin kon ik nu
investeren. Voor mij kwam het dubbelgoed uit: omdat
ik van de docentenopleiding kwam, mocht ik geen WIK
aanvragen.”
WIE IS JE VOORBEELD?“De beeldend kunstenaars Niko de Wit, Guido Geelen
en David Bade. Ik heb voor hen als assistent gewerkt.
Dat is belangrijk voor mij geweest. Door bij hen stage
te lopen kon ik mij pas serieus een beeld vormen van
het kunstenaarschap, hoe verschillend dat uitpakt.
Hoe deel je bijvoorbeeld een atelier in? Hoe gaat een
kunstenaar om met zijn pauze? Hoe neemt iemand
de telefoon op? Dat kun je alleen in de praktijk
ontdekken. Iedere student zou dit moeten doen.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Een beetje mislukken, daar ga ik voor. Wanneer ik
iets van klei maak en het mislukt, is het óók goed. Het
kromtrekken, scheuren en schilferen van het materiaal
maakt een kunstwerk interessanter en beter. Mislukken
is een bijzondere kwaliteit van een kunstwerk. Bij
een rijexamen kun je je dat niet permitteren. Bij het
scheppen van kunst wel.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Universele thema’s of herinneringen die mijn
wereldbeeld bepalen, herbeleef ik bij het maken van
porseleinen werelden. Ik stel mijzelf tijdens het maken
vragen. Bij het creëren van de porseleinen tent uit 2009
vroeg ik mij af: ‘Hoe kan ik overleven op dit stukje
porselein?’. Zoals mensen zich dat ook afvragen als ze
ergens stranden. Mijn werk is een kleine wereld die
raakt met de grote wereld.’
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Zoek tijdens je studie aansluiting bij iets buiten de
muren van de Fontys Hogeschool. Daar kun je dingen
leren die een opleiding nooit kan bieden.”
“Tim Breukers heeft in zijn handelen iets
ongecompliceerds. Dat is een talent voor
wie met klei en keramiek om wil gaan. Het
keramisch proces behoort tot de meest
arbeidsintensieve in de kunsten. Telkens
weer vinden er transformaties plaats.
Eerst is er de klei die een vorm krijgt. Na
een eerste stook is het materiaal hard
geworden, de kleur veranderd en de schaal
gewijzigd. Vervolgens, optioneel, worden
glazuren opgebracht in een mooie kleur.
Door het stoken verandert het glazuur van
samenstelling, soms radicaal. Wéér wijzigt
de kleur en wordt het werk kleiner. Iedere
kunstenaar die dit proces meemaakt kan
horendol worden, nog afgezien van breken,
scheuren of smelten van de klei in de oven.
Het lijkt erop dat Breukers juist plezier beleeft
aan dit bijkans ondoorgrondelijke proces.”
Ranti Tjan, hoofd Europees Keramisch Werk
Centrum ‘s Hertogenbosch
Mark ReijnenMuzikant, dirigent en docent muziek
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2008 categorie Docerend
38
“Als ik de
essentie van
een muziekstuk
aan studenten
kan uitleggen,
snap ik hem
zelf ook.”
“Een zeer overtuigend docent die
zich volledig op zijn docentschap
focust en daarbij combinaties met oud
vakmanschap en moderne technieken
neerzet. Hij weet in zijn lesstijl
uitmuntend een verbinding te leggen
tussen verdieping en verbreding.”
Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
Curriculum Vitae
Mark Reijnen (1986, Nijmegen), opgegroeid in Gennep, tussen de rockmuziek van zijn vader en de koormuziek van zijn zingende moeder
Opleiding2004-2008 Studie Docent Muziek aan het Fontys Conservatorium in Tilburg (cum laude); bijvak klassiek piano en later geïmproviseerd piano
2008 Studie Jazz Piano
2009 Master Theorie der Muziek
Docentschap2009 Docent aan het Fontys Conservatorium binnen de
sectie ATV (Algemene Theoretische vakken) en docent Praktische Harmonie aan de Piano binnen de opleiding Docent Muziek. Tevens coördinator van deze opleiding
NevenactiviteitenDirigent, pianist en arrangeur van diverse gezelschappen
Prijs2008 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
www.markreijnen.nl
39FOTO’S ELINE DE JONG
40
OP ZOEK NAAR DE ESSENTIE VAN MUZIEKHij moet vaak door nogal wat weerstand heen. Studenten beschouwen muziektheorie niet zelden als een
‘taakstraf ’, en solfège, brrr, dat vinden ze saai en moeilijk. Denken ze. Maar docent Mark Reijnen gaat graag de
uitdaging aan om via theorie muziek begrijpelijk te maken voor zijn leerlingen. En hen vervolgens de essentie van
muziek te laten ontdekken. ‘Niks leukers dan meemaken hoe een student iets nieuws ontdekt achter de piano.
Terwijl hij dat niet verwacht.’
“Er stond bij ons thuis een klein keyboardje op
zolder. Daarop begon ik als zevenjarige jongen
met het naspelen van liedjes van de radio. Na lang
zeuren mocht ik eindelijk op pianoles. Er werd
bij ons thuis nauwelijks gemusiceerd. Mijn vader
kocht ooit een gitaar maar die heeft twintig jaar
ongebruikt in een tas gestaan. Bij het bespelen
van de piano werd ik altijd weer verrast door
nieuwe soorten muziek. Eerst klassiek, later ook
het lichtere repertoire. Er is zo veel mogelijk. En je
begrijpt er zo veel meer van als je de theorie kent.
Al mijn theorielessen geef ik binnen de opleiding
lichte muziek. Studenten denken dat solfège saai
en moeilijk is. Het vak muziektheorie ervaren ze
als een taakstraf, omdat ze er ook thuis veel aan
moeten doen. Aan mij de opdracht hen te laten
zien hoe veel vrijheid die kennis hen oplevert. En
hoe je met een theoretische basis je nog meer kunt
laten verrassen. Muziektheorie gaat echt over
de essentie van muziek. Als ik die essentie aan
studenten kan uitleggen, snap ik hem zelf ook.
Het vak Praktische Harmonie aan de piano geef
ik aan de docentenopleiding. Als muziekdocent
is het essentieel om akkoordenschema’s
instrumentaal volledig te kunnen ontleden en om
de theorie over harmonie direct toe te kunnen
passen op een instrument. Ik leer ze hoe ze intro’s
kunnen bedenken, als ze een liedje maken met
een klas. Hoe ze kunnen moduleren, enzovoort.
Niks leukers dan meemaken hoe een leerling iets
nieuws ontdekt achter de piano. Terwijl hij dacht
dat hij alles al wist.
Ik heb ook veel popkoren en theaterkoren begeleid
maar die activiteiten staan sinds kort op een lager
pitje, vanwege mijn afstuderen. Ik ben bezig met
de laatste fase van mijn Master Theorie der Muziek.
Een deel van mijn studie heb ik met de Jacques
de Leeuw Prijs bekostigd. En ik denk dat ik mede
door de prijs werk waar ik nu werk: aan het Fontys
Conservatorium. Ik gaf al tijdens mijn studie les
op zaterdag, aan leerlingen van de vooropleiding.
Die uren en opdrachten zijn langzaam uitgebreid.
Door de prijs kreeg het Conservatorium een extra
bevestiging om in mij als docent te investeren.
Inmiddels geef ik een heel pakket aan theorielessen.
Ik vind het geweldig om met studenten te werken
die professioneel musicus willen worden, maar
die nog de vaardigheid missen om daar handen
en voeten aan te geven. Het overdragen van de
essentie van muziek, daar ga ik voor.”
Mark Reijnen
41
VIJF VRAGEN AAN MARKWAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb er een piano van gekocht en een deel van
mijn studie mee bekostigd, zoals studieboeken en
bladmuziek. Vooral heel veel bladmuziek, kostbaar
maar belangrijk om als bibliotheek in huis te hebben.”
WIE IS JE VOORBEELD?“Een voorbeeld noemen valt niet mee; er zijn zo veel
voorbeelden van inspirerende mensen.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“I - IV - (V6/5) - I6/4 - V7. M.a.w.: hoe gek het ook klinkt
(V6/5), houdt altijd een open einde. De vijf septiem (V7)
is een dominant akkoord dat eigenlijk moet oplossen,
maar ik geef de oplossing niet, dat houdt het spannend.
Je kunt alles horen en verklaren wat je wilt, maar het
mooie is om altijd iets open te houden.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Voor mij is kunst een wezenlijk onderdeel, zo niet een
van de hoofdzaken in het leven en dus in de samenleving.
Hoewel er de laatste tijd veel wordt gediscussieerd over
bezuinigingen op kunst, over lage versus hoge cultuur
en over elitaire versus toegankelijke kunst, wil ik dat
onderscheid niet maken. Wie bepaalt er eigenlijk wat
kunst is en wat niet? Juist het feit dat kunst nu weer
breed ter discussie staat, bewijst dat kunst nog steeds
onderdeel uitmaakt van de samenleving.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Verdiep je in je vak zodat je je passie leert kennen
en onder woorden leert brengen. Dan kun je je passie
overbrengen op anderen. En besef dat je niet alles kunt
kennen. Juist daardoor kun je verrast worden.”
42
Joke van den Kerkhof Conceptueel ontwerper
“Ik wil graag dingen doen die de wereld mooier maken”
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2008 categorie Uitvoerend
43
“Joke van den Kerkhof is eigenwijs en eigenzinnig. Ze plaatst ambities in een
maatschappelijke context. Heeft lef, verkent, neemt geen genoegen met het
eerste het beste. De camera is het oog waarmee ze een fascinerende kijk op de
wereld heeft, een open en geheel eigen blik.”
Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
FOTO RIEN CROONENBORGHS
44
EEN SUPERGRAPJE IN DE MODDERZou je dat nu wel doen meisje? Het was een vaak gehoorde, bezorgde reactie op haar plan om na haar studie in haar
uppie een jaar door Nieuw-Zeeland te trekken, in een door haar zelf verbouwde bus. Joke van den Kerkhof – twitternaam
supergrapje - deed het toch, 25 jaar oud. Ze strandde in de woestenij maar wist te overleven. En zo deed ze een schat
aan levenservaring op. Het duurde even voor Van den Kerkhof weer in een regulier ritme kon aarden, maar nu zoekt ze als
conceptueel ontwerper een baan naar haar hart. Voorlopig bestiert ze losse projecten en doet ze zakelijke ervaring op bij
een verzekeringsmaatschappij. Maar een paar kruisjes kan ze zetten op haar levenlijst met tien doelen.
“Ik heb geleefd van de lucht en de liefde. Dat kun je wel
zeggen, ja. Ik kreeg autopech met mijn zelfverbouwde
glaszettersbus in een groot natuurgebied en moest
daar zien te overleven. Je hebt geen bereik, het wordt
ijskoud. Gelukkig kwam na een week eindelijk een
boertje langs die mij uit de modder heeft getrokken.
Bleek dat hij maar eens in de drie maanden daar een
hek kwam controleren. In zo’n situatie kom je heel
erg tot jezelf. Spijt heb ik niet van mijn beslissing om
op reis te gaan. Ik heb mijn huis opgezegd en mijn
auto verkocht. En al mijn bezittingen beperkt tot een
rugzak. Het duurste item was een iPod. En ik besloot
ondanks het succes te stoppen bij de AVRO terwijl wij
daar met ons jonge clubje na onze stage door mochten
gaan met Dier en Natuur TV op internet. We mochten
alles zelf doen, in guerrillastijl: research, presenteren
en monteren. Maar als je geen keuzes maakt, ga je
nooit op reis. Inmiddels is Dier en Natuur TV gestopt.
Ik heb onderweg in allerlei landen gebarentaalkennis
opgedaan. Met mijn bus maakte ik deel uit van het
Couch Sur� ng Netwerk waardoor ik veel interessante
mensen heb ontmoet. Maar na mijn lange reis had ik
minstens zo veel tijd nodig om in een regulier ritme
te aarden. Het is wennen om aansluiting te vinden en
je weer organisatorisch op de kaart te zetten. Tijdens
je studie wordt er weinig aandacht aan de zakelijke
kant van het kunstenaarschap besteed. Hoe vul je
bijvoorbeeld een belastingaangifte in, hoe werk je een
bedrijfsconcept � nancieel uit en hoe zorg je dat je niet
wordt onderbetaald? Inmiddels werk ik als acceptant
bij een verzekeringsmaatschappij en leer ik veel over
risicobeoordeling en zakelijk inzicht. Ik werk nu aan een
bedrijfsplan en probeer een commercieel netwerk op
te bouwen. Daarnaast ben ik betaald productieleider
van een groot buitenspektakel: Romeo en Julia, in
een modern jasje. Een initiatief van E.S.T.V Doppio in
samenwerking met Stichting Scala Productiehuis. En ik
werk mijn concept verder uit over het professioneel
en discreet op papier zetten van iemands intiemste
fantasieën, onder de titel Your Personal P…. Maar
het is niet eenvoudig om onder woorden te brengen
waar de kracht ligt van een conceptueel ontwerper.
Ik begreep ook niet helemaal waarvoor ik de Jacques
de Leeuw Prijs kreeg. Voor mijn eigenzinnigheid? Het
legt een druk op je om het ‘veelbelovende talent’ te
zijn. Dat moet je nog zien waar te maken. Ik ging
twijfelen of ik wel op reis moest gaan, terwijl ik daar
jaren voor had gespaard. Het bronzen beeld staat
hier wel op het dressoir; het is te zwaar om ergens
anders te staan. Ik ben er zeker blij mee. Gelukkig ben
ik toch gaan reizen. Nu kan ik op mijn lijstje met 10
doelen – ik moet het weer eens even opzoeken – in
ieder geval een aantal kruisjes zetten: het leren van
Joke van den Kerkhof
45
Curriculum Vitae
Joke van den Kerkhof (1983, Deurne), opgegroeid met een broer – in alles een tegenpool – in een gezin met een warme moeder die semiprofessioneel voor gewonde speelt en een rust uitstralende vader werkzaam bij het Philipsonderdeel ASML.
Opleiding2004-2008 Studie Visuele Communicatie aan Fontys Hogeschool voor de Kunsten in Tilburg
2007-2008 Stage Stichting Media Academie AVRO’s Dier en Natuur TV
2002-2003 Docent Drama Fontys Hogeschool voor de Kunsten
2000-2001 Logopedie Fontys Paramedische Hogeschool Eindhoven
Werkervaring2010-Heden Eigenaar Ladywood Media: Productieleider AV-evenementen, productie documentaires, geven van
AV-workshops, conceptontwikkeling, bedrijfs� lms e.d.
2010-Heden Acceptant Verzekeringen Interpolis/Achmea BV
Nevenactiviteiten (selectie)2011-2012 Productieleider Romeo en Julia theaterspektakel
2010-2011 Your Personal P... Jouw fantasie, discreet op papier...
2010 Eduforum workshop: Film maken... en dan wat?: workshops op basisscholen
Prijs2008 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
www.ladywoodmedia.com
gebarentaal, het halen van het motorrijbewijs en het
maken van een lange soloreis. Het liefst zou ik leven
van het maken van documentaires. Bijvoorbeeld over
een project van een vriendin die kartonnen huizen
realiseert in Afrika. Ik heb tijdens mijn schooltijd een
documentaire gemaakt in Kyrgysztan, over studenten
in gastgezinnen. Dat was geweldig. Ik werk nog aan
een documentaire over mijn reis. Ik wil graag dingen
doen die de wereld mooier maken. Als het niet iets
verrijkt, vind ik het zonde van mijn tijd.”
VIJF VRAGEN AAN JOKEWAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb er een Mac van gekocht om opnamen te
monteren. Een deel heb ik vastgezet en van het laatste
deel heb ik motorlessen betaald. Een motor heb ik van
mijn eigen geld gekocht. Nu kan ik lekker langs de
� les rijden en overal gemakkelijk parkeren, als ik mijn
rijbewijs heb.“
WIE IS JE VOORBEELD?“Mijn vader en mijn moeder. Ze maken de wereld elke
dag een stukje mooier en ik kan alleen maar hopen
ooit hetzelfde voor elkaar te krijgen. Mijn ouders zijn
een inspiratiebron van hoe je zelf de wereld mooier kan
maken en gelukkig bent met wat je hebt. Ik heb elke dag
meer bewondering voor ze. En Joss Whedon: een wereld
zonder Joss is als een cracker zonder beleg.’
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Als je de wereld niet een beetje mooier kunt maken,
heeft het geen zin. Doe wat je wilt, kletsen doen ze
toch. En: ‘Hoe gekker, hoe beter’.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Haal kunst maar eens weg uit de maatschappij; je zult
zien: binnen een jaar zit iedereen bij de psychiater.
Hoe gekker in kunst, hoe gezonder je blijft. Het is een
kunst te leven zonder kunst: ik wens het niemand toe.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Laat je niet gek maken door wat anderen van je
verwachten. Doe waar je zelf het beste in bent.”
FOTO STEFAN KESSELS
46
Roger LinnemanndJ / producer
“ Het fijne van mijn opleiding
aan de Rockacademie was
dat ik veel vrije tijd had”
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2009 categorie Uitvoerend
MIJN MUZIEK VERRAADT MIJN BINNENWERELDMet zijn artiestennaam, Roger Martinez, eert hij zijn Spaanse vader, die hij nooit heeft gekend, maar van wie
de muzikale genen zeker in zijn DNA zijn doorgegeven. Zijn moeder is hij erkentelijk voor het vertrouwen
dat zij hem gaf. ‘Ik hing al vrij jong op housefeesten rond.’ Het produceren van muziek, ook als dit met de
computer gebeurt, is voor hem een intensief en rijk proces, waarbij net zo goed psychologie komt kijken,
als mystiek, als bits en bites. ‘Het gaat niet om de methode maar om het contact met je binnenwereld.’
47
“Sinds ik van school ben heb ik mij meer in de breedte
kunnen ontwikkelen. Ook dankzij de prijs, omdat
ik hierdoor geen � nanciële druk voelde. Ik geef
particulier les in muziekproductie en ben of� cieel
gelicenseerd om mensen voor te dragen voor auditie
voor de Rockacademie. Per leerling stel ik een lesplan
op, waarin aandacht is voor de psychologische
aspecten tot de technische kanten. Het is belangrijk
om in je lessen ook iemands persoonlijke ontwikkeling
te volgen en hem daarin te coachen. Is iemand
onrustig? Kan hij focussen of niet? Daarbij komt goed
van pas dat ik geïnteresseerd ben in oosterse mystiek.
Niet zweverig of spiritueel, maar down to earth. Dat
hoor je ook aan mijn muziek. Mijn muziek verraadt
mijn binnenwereld. Ik wil ook graag mensen via mijn
muziek confronteren met mijn binnenwereld. Toen ik
op mijn vijftiende naar housefeesten ging, ervoer ik
daar ook een mystieke sfeer. Het is toch wonderlijk dat
de ene DJ de sfeer er niet in weet te krijgen en de
andere artiest de hele zaal om zijn vinger windt? Hoe
de muzikale sfeer dan grote groepen kan verbinden,
dat vind ik ook een vorm van mystiek.
Mijn moeder heeft mij altijd het vertrouwen gegeven,
ook toen ik al zo jong naar dancefeesten ging. Toen ik
vier jaar was draaide ik al plaatjes op de pick up van
mijn moeder. Ik was altijd verwonderd over van alles
en zat tegelijkertijd altijd overal op te drummen. Op
mijn achtste probeerde ik voor het eerst elektronische
klanken uit. Ik weet nog dat ik een reclame zag voor
48
Roger Linnemann
Curriculum Vitae
Roger Linnemann (1983, Barcelona), opgegroeid met een oudere zus in een gezin zonder vader, met een betrokken moeder.
Opleiding2005-2009 Rockacademie Tilburg
Docentschap2011 Geeft particulier les in muziekproductie
NevenactiviteitenTreedt regelmatig op als dj onder de artiestennaam Roger Martinez
Prijs2009 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
rogermartinez.carbonmade.comsoundcloud.com/rogermartinezwww.gembookings.nl/roger-martinezrogermartinezmusic@gmail.com
de eerste house cd van Arkade en wilde die toen al
hebben. Ik vond dat zo fantastisch. Zag daar overal
beelden bij. Die cd staat nog steeds zichtbaar in mijn
collectie.
Nu reis ik graag naar andere culturen, zoals de Zuid-
Amerikaanse en Afrikaanse, om te ontdekken hoe ze
daar mensen in trance brengen met muziek. Hoe ze
dan in andere bewustzijnstoestanden geraken en zich
bewust worden van totaal andere werelden.
Ik houd ervan om op die manier de wereld te
verkennen. Het was ook al prettig aan mijn tijd op de
Rockacademie dat ik zoveel vrije tijd had. Daardoor
kon ik ook zelf veel aan � loso� e doen bijvoorbeeld.
Dat ik mijn Spaanse vader niet ken, deert mij niet.
Ik heb wel mijn artiestennaam naar hem vernoemd,
om hem een eervolle vermelding in mijn bestaan te
geven. ”
FOTO ARJAN BOUDESTEIN
49
VIJF VRAGEN AAN ROGERWAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb de prijs gebruikt om mij een tijd lang totaal geen
zorgen te hoeven maken over mijn inkomen. Hierdoor
kon ik mij helemaal op mijn ontwikkeling richten en in
alle rust en ontspanning kunnen zoeken naar mijn eigen
kracht. Het juryrapport hangt hier ingelijst aan de muur.
Als ik het even niet meer zie zitten, kijk ik er regelmatig
naar.“
WIE IS JE VOORBEELD?“Ik heb niet zo zeer voorbeelden of doelen. Ik hoop op
een creatieve, inspirerende manier met muziek bezig te
kunnen blijven. Mijn vader heb ik nooit gemist. Ik heb zo
veel gehad aan mijn moeder. Natuurlijk ben ik wel eens
nieuwsgierig. Maar ik ga zo’n man niet overvallen met
de boodschap dat een zoon voor zijn neus staat waarvan
hij het bestaan niet weet. Dat heb ik ook niet nodig voor
mijn eigen rust.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Een mens is zelf muziek.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Muziek verbindt het innerlijk van mensen. Het brengt
mensen in trance en boort andere zijnslagen aan.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Pas op voor trends. Laat je niet misleiden maar ga op
zoek naar je authenticiteit. En laat je niet voorschrijven
wat kunst is en wat geen kunst is. Ook niet als leraren
dit zeggen.”
“De winnaar bezit een sterk zintuig voor het scheppen van sfeer en het
beïnvloeden daarvan en combineert dat in eigen composities tot een volstrekt
natuurlijke en overtuigende spanningsboog. Op locatie wordt het publiek
naadloos in die spanningsboog meegenomen. De winnaar schuwt daarbij
samenwerking niet met bijvoorbeeld beeld en andersoortige muziek. Dat leidt
tot verrassende combinatieprojecten die op allerlei vlakken een indrukwekkende
potentie hebben. De winnaar vaart sterk op een intuïtief kompas in een wereld
die aan de oppervlakte gedomineerd lijkt door kopieergedrag maar waarin
een authentiek talent toch snel wordt onderkend. In de muzikale wereld heeft
hij nu al een gevestigde naam. Hij wordt nog voor zijn afstuderen gezien als
een top DJ die de artistieke ruimte in die commerciële wereld op een zeer
professionele, vakmatige en volwassen manier zoekt, vindt en exploreert!”
Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
50
Marleen HartjesBeeldend kunstenaar en docent beeldende kunst
“Al mijn werk gaat over grenzen
Waar houd ik op, waar begint de ander?”
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2009 categorie Docerend
51
“Al mijn werk gaat over grenzen
Waar houd ik op, waar begint de ander?”
VIJF VRAGEN AAN MARLEENWAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb het als startkapitaal gebruikt om mijn eigen bedrijf-
je te beginnen. Ik ontwikkel programma’s voor culturele
instellingen, zoals het opzetten van tentoonstellingen en
educatieve projecten. Ik adviseer bijvoorbeeld musea over
alles wat tussen kunst en mensen in zit.“
WIE IS JE VOORBEELD?“Jonge kinderen. Ik geef het liefst rondleidingen aan
jonge kinderen: zij zien dingen die ik niet meer kan zien,
omdat mijn ogen te zeer zijn versluierd door kennis en
ervaring. Als je dagelijks met kunst bezig bent, ga je
denken in kunsthistorische structuren. Kinderen denken
en kijken nog gevoelsmatig en instinctief. Dat ben ik
beroepsmatig verleerd.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Iedere dag is een cadeautje, haal eruit wat erin zit.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Ik denk dat kunst de lijm is die mensen in deze samenleving
bij elkaar houdt. Kunst kan mensen verbinden. Dat is een
unieke kwaliteit in een wereld die op dit moment erg
verhardt. Kunst laat je anders en met nieuwe ogen kijken
naar de wereld om je heen, waardoor je alles beter ziet.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Kom op voor jezelf. Je bent je eigen toekomst. Zorg dat
je niet afhankelijk bent van anderen. En kom met je luie
reet van die stoel af. Je moet het zelf doen.”
52
DE ECHO VAN EEN GEBEURTENIS“Ik was toe aan vakantie. Nu trek ik zes-en-een-
halve week door Nieuw-Zeeland. Na mijn afstuderen
ben ik namelijk meteen aan de slag gegaan en heb
ik altijd maar doorgewerkt. Ik kon bij het Van Abbe
Museum in Eindhoven blijven werken, na mijn stage
en afstudeeropdracht aldaar. Dat aanbod sla je
natuurlijk niet af. Ik heb daar educatieve programma’s
ontwikkeld. En voor Kunstpodium T in Tilburg
organiseer ik nu voor het derde jaar het Meester-
Leerling Project waarin jonge kunstenaars worden
gekoppeld aan ervaren meesters. Ik ben daar curator en
hoofd educatie. Zelf ben ik ook leerling in het project
geweest. Ik werd gekoppeld aan kunstenares Karin
Arink en heb daar veel van geleerd, ook inhoudelijk
over beelden die hunkeren naar de aanwezigheid
van andere beelden. Toen deed nog maar één
kunstacademie mee, nu vijf. Ik heb ondertussen ook
veel werk kunnen exposeren. Met mijn beelden van
aluminiumfolie ben ik genomineerd voor de ArtOlive
Jong Talent Award 2009. Die werken verbeelden
voor mij vastgelegde momentopnamen. Ik noem ze
lege hulzen met herinneringen aan leven. Echo’s van
gebeurtenissen die al hebben plaatsgevonden, als een
jas die klaarligt om aangetrokken te worden of juist
achteloos is weggeworpen. Mijn werk is een poging
het vluchtige van het leven te vangen en de sporen die
het leven achterlaat zichtbaar te maken. Het lichaam
zie ik daarbij als huls van de ziel. Met ons lichaam
maken wij contact met elkaar, het is de grens tussen
onszelf en de rest. Dat vind ik een boeiend fenomeen.
Waar houd ik op? Waar begint de ander? Al mijn werk
gaat in feite over grenzen.
Naast mijn autonome werk wil ik ook graag bezig zijn
met kunsteducatie omdat ik mensen daarmee de taal
van de kunsten kan leren zodat ze de verbindende
Marleen hartjes
Ze moest er even tussenuit naar Nieuw-Zeeland. Zes weken vakantie down
under. Verdiend: na haar afstuderen in 2009 heeft Marleen Hartjes (1986)
aan het ene na het andere project gewerkt. Naast de Jacques de Leeuw Prijs
werd ze genomineerd voor de ArtOlive Jong Talent Award. Met haar verfijnde
kunstwerken die ze ‘momentopnamen’ noemt, ‘vastgelegd in aluminiumfolie’.
Lege hulzen met herinneringen aan leven. Echo’s van gebeurtenissen die al
hebben plaatsgevonden. “Ik ben een heel gelukkig mens.”
53
Curriculum Vitae
Marleen Hartjes (1986, Eindhoven), opgegroeid met een broer – inmiddels sportleraar – in een gezin met een vader die twee jongensberoepen verenigt (automonteur en brandweerman) en een moeder die voor het huishouden zorgt
Opleiding2005-2009 Docent Beeldende Kunst aan de Fontys Academie voor Beeldende Vorming
2004-2005 3D design, ArtEZ, Hogeschool voor de Kunsten, Arnhem
Docentschap2011 - Lecturer Visual Arts, Fontys Hogeschool voor de Kunsten,
Academie voor Beeldende Vorming
Werkervaring (selectie)2009 - Freelancer kunsteducatie & interpretatie
Van Abbe Museum Eindhoven
2009 - Organisator en coördinator, curator, hoofd educatie Kunstpodium T Tilburg
2007 - Museumdocent SM-’s Stedelijk Museum ’s Hertogenbosch
2008 – 2011 ‘Leen mij je oog’ en ‘Ik ben een kunstenaar’ bij Villa Polka (Bossche Makershuis)
En diverse opdrachten voor werken in de openbare ruimte
Prijs2009 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
2009 Nominatie ArtOlive Jong Talent Awards
www.marleenhartjes.nl
boodschap van de kunsten kunnen verstaan. Ik
bevind mij in de luxe positie dat ik daar geld mee
verdien. Ik ben een heel gelukkig mens. Ik hoop dat
ik dit kan doorzetten, ook in de toekomst wanneer de
bezuinigingen op kunst gaten zullen slaan. Ik heb wel
projecten zien wegvallen maar gelukkig zijn er ook
nog nieuwe voor in de plaats gekomen. Ik ben blij dat
ik mijn ouders kan laten zien hoe gelukkig ik ben met
mijn werk. Zij zagen het eerst niet zitten dat ik naar
de kunstacademie in Arnhem ging. Toen ik overstapte
naar de docentenopleiding van Fontys waren ze in
ieder geval tevreden dat ik dan docent zou worden.
Voor een brandweerman en automonteur is een leven
als kunstenaar toch een ver-van-zijn-bed-show; het
staat al snel synoniem voor grote onzekerheid. Toen ik
de Jacques de Leeuw Prijs kreeg gaf dat daarom extra
veel zelfvertrouwen. Meer nog dan een geldbedrag is
het een vorm van erkenning.”
“De winnaar is een coachende docent en daagt
leerlingen uit een stapje verder te gaan en
over de horizon te kijken waardoor ze groeien
en verbaasd staan over zichzelf. Zij overtuigt
als een betrokken en vindingrijke docente die
ruim kan putten uit haar ervaring en werk als
autonoom kunstenaar. In haar portfolio laat ze
zien hoe ze met relatief weinig middelen op een
effectieve en treffende manier tot ‘beelding’
komt. Een goed autonoom kunstenaar en goede
docent ineen.”
Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
54
Willem van der Krabben drummer en docent Muziek
“ Leer van gisteren, droom van morgen en leef vandaag”
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2010 categorie Docerend
55
“ Het resultaat van zijn eindpresentatie waarin hij werken van
de grootheden der aarde sterk en eigenzinnig aan elkaar
musiceerde, legt de lat voor deze vakman erg hoog. De jury is
ervan overtuigd dat hij daar in de toekomst met gemak bovenuit
springt en zal blijven groeien in zijn metier.” Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
VIJF VRAGEN AAN WILLEM
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb het geldbedrag goed kunnen gebruiken voor
het bekostigen van mijn vervolgopleiding, een studie
slagwerk jazz aan het Conservatorium van Amsterdam.”
WIE IS JE VOORBEELD?“Eén voorbeeld of één idool is er niet voor mij. Ik
word door veel verschillende personen geïnspireerd en
gemotiveerd. Dit kan een wereldberoemde musicus zijn
maar ook mijn vader of moeder.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Geniet van al het moois dat je elke dag opnieuw mag
meemaken. Onderneem wat je graag zou willen doen.
En sta op zijn tijd even stil bij het moois dat je tot nu
toe al gedaan hebt. Dus leer van gisteren, droom van
morgen en leef vandaag.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Kunst speelt een uitermate belangrijke rol in onze
samenleving. Naast het feit dat kunst voor veel mensen
ontspannend kan werken, brengt kunst mensen ook bij
elkaar en draagt het bij aan de ontwikkelingen van onze
persoonlijkheid. Zonder kunst heeft onze samenleving
geen cultuur en zonder cultuur is een samenleving arm.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Kunst en met name muziek is het mooiste vak wat er
is. Zorg dat je zoveel mogelijk mensen tijdens je leven
hiervan kan overtuigen en hier deelgenoot van kunt
maken.”
56
Pas op zijn vijftiende hoorde hij dat er zoiets bestond als een conservatorium. En toen werd Willem van der Krabben (1988)
vervolgens ook nog aangenomen voor de studie Docent Muziek én de studie geïmproviseerde muziek op drums. Hij moest
kiezen. Na intensief overleg en lange beraadslagingen begon hij aan de brede basis van een opleiding tot docent Muziek. Daar
heeft hij nooit spijt van gehad. ‘De ontdekking van de educatieve kant van muziek is geweldig.’ Toch gloort er ook nog steeds
een toekomst als drummer: nu volgt hij een tweede studie, voor jazzslagwerker aan het conservatorium in Amsterdam. ‘Ik
hoop het altijd fifty fifty te kunnen blijven doen: lesgeven èn musiceren.’
“Ik kom zeker niet uit een muzikaal gezin. Mijn
ouders geven beide les op een lagere school, maar
zijn niet muzikaal. Wel heeft mijn zus een jaar
dansacademie gedaan en zingt bij Theaterplan in
Eindhoven. Maar zij kiest toch voor communicatie
en sociale wetenschappen. Mijn ouders hebben
ons wel altijd de mogelijkheid gegeven om een
sport te beoefenen en een instrument te bespelen.
Trommelen fascineerde mij altijd al en een oom
drumde bij de fanfare. Zo ben ik gaan trommelen
en drummen. Via muziekles in Maarheeze, bij een
drumband en een fanfare. Pas op mijn vijftiende
hoorde ik van mijn muziekdocent dat er zoiets
bestond als een conservatorium. Ik ben aan
de gedecentraliseerde vooropleiding in Weert
begonnen, de Academie voor Muziek en Dans.
Drie jaar lang leerde ik daar de voorbereidingen
op theorie en hoofdvak. En het goede is: een
paar keer per jaar moet je al naar Tilburg om je
vorderingen te laten zien. Zo ruik je al aan het
conservatorium en ruikt het conservatorium
aan jou. Na mijn eindexamen VWO deed ik
toelatingsexamen voor geïmproviseerde muziek
op drums. Maar docenten van de muziekopleiding
adviseerden mij ook auditie te doen voor Docent
Muziek. Het toeval wil dat de brief dat ik was
aangenomen bij drums als eerste aankwam. Ik had
mij helemaal daarop ingesteld. Maar toen bleek
dat ik ook bij Docent Muziek was aangenomen zijn
we lang om de tafel gaan zitten. Met mijn ouders
maar ook met de directeur van de vooropleiding
en mijn muziekdocent. Zij waren bang dat ik bij
drums verveeld zou raken of een overdosis van één
instrument zou krijgen. Doorslaggevend argument
was uiteindelijk de brede basis die je krijgt als
Docent Muziek. Je bent overal inzetbaar, veel meer
dan als drummer alleen. Of het perspectief van ooit
een beroemde slagwerker te worden niet toch nog
lonkt? Ja, daarom ben ik nu ook aan een studie
Slagwerk Jazz begonnen aan het Conservatorium
in Amsterdam. En tegelijkertijd geef ik muziekles
op een lagere school, speel ik met leerlingen op
klokkenspel en zing liedjes met ze. Ben ik een
drummende docent of een docerende drummer?
Allebei, maar ook nog meer: ik kan zo veel meer
doceren dan alleen drums. Ik hoop het ook altijd
� fty � fty te kunnen blijven doen: lesgeven èn
musiceren. Het zijn voor mij communicerende
vaten.”
Willem van der Krabben
DRUMMENDE DOCENT OF DOCERENDE DRUMMER?
57
DRUMMENDE DOCENT OF DOCERENDE DRUMMER?
Curriculum Vitae
Willem van der Krabben (1988, Maarheeze), opgegroeid met een zus in een onderwijsgezin met ouders die beide lesgeven op een lagere school
Opleiding2006-2010 Studie Docent Muziek aan het
Fontys Conservatorium Tilburg
2010-heden Studie Slagwerk Jazz aan het Conservatorium Amsterdam
Docentschap2010-heden Vakleerkracht Muzikale Verkenningen Primair
Onderwijs bij “Pulz; Centrum voor Kunsteducatie”
2010-2011 Drumdocent individuele lessen bij “Concertino Muziekeducatie”
NevenactiviteitenMusicus/Drummer in verschillende samenstellingen en stijlen:
n Melphi (www.melphimusic.com)
n Voluit! (www.bandvoluit.com)
n The Smallband (www.thesmallband.nl)
Prijs2010 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
www.myspace.com/willemvanderkrabben
58
Laura de Vosdanser
soms lijkt
het of ik al
tien jaar in het
werkveld zit”
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2010 categorie Uitvoerend
“
59
Laura de Vos (1989, ‘s Hertogenbosch), opgegroeid naast een oudere broer in een gezin waarin moeder schildert en aan theater doet en vader een echte zakenman is.
Opleiding1995 Begon als zesjarige aan competitie turnen, brak door naar
nationaal niveau en stapte later over naar streatdance
2005 Opstapcursus Fontys Dansacademie aan de zaterdagschool
2006-2010 Studie Moderne Dans Uitvoerend en zijstudie Danstheater aan de Fontys Dansacademie
Najaar 2009 Stage bij de Kibbutz Contemporary Dance Company in Israël
2010 Postgraduate Programma Londen Contemporary Dance School en danser bij EDge 10, the Postgraduate Dance Company
Voorjaar 2010 Stage bij de Hofesh Shechter Company, danste in Political Mother: the Choreographer’s Cut
2011 Master Dance Performance in Londen
WerkervaringNajaar 2010 Danser bij het Clod Ensemble, in de voorstelling An Anatomy in Four Quarters
Najaar 2010 Danser bij Nierka, een multidisciplinair project van graphic designer Tupac Martir
Prijs2010 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
www.dansmagazine.nl/reportage/pas-afgestudeerd-laura-de-vos
Curriculum Vitae
60
Ze plant alles in en is tot op het bot gedisciplineerd. De anderhalve maand vakantie die haar als danser dit jaar was gegeven
heeft ze in de bieb doorgebracht. Want als Laura de Vos (22) iets in haar hoofd heeft, zet ze alles op alles om te zorgen dat
het lukt. Zoals een stage bij de Hofesh Shechter Company – een van de spannendste, jonge moderne dansgroepen – en een
master Dance Performance in Londen. Pas begin twintig, werkt De Vos nu al vanuit de Britse hoofdstad mee aan verschillende
projecten en voorstellingen. Naast haar lichaam wil de danseres ook haar hoofd intensief gebruiken. Daarom voedt ze zich
met theorieën over het lichamelijk bewustzijn van de mens en de rol van het lichaamsbeeld in de geschiedenis. ‘Als ik alleen
maar dans, word ik daar wel wijs maar niet slimmer van.’
“Je hoort zelden als danser waarom je na een auditie
wel of niet wordt aangenomen. Er wordt niet veel
gesproken. Er wordt vooral veel gewerkt. Daarom gaf
de Jacques de Leeuw Prijs mij extra vertrouwen. Een
jury spreekt uit dat je tot een bepaalde klasse behoort.
Dat maakt mijn leven als danser gemakkelijker. De
bijbehorende geldprijs noem ik niet graag – dansers
zijn toch vaak armoedig, verkeren constant in
onzekerheid en leven regelmatig vanuit een koffer.
Ik wil er niet mee pronken. Ik ben ook niet iemand
die waardering haalt uit wat anderen mensen vinden.
Maar zonder dat geldbedrag had ik nooit op zo veel
plekken ter wereld auditie kunnen doen. En had ik
een lening moeten afsluiten voor het volgen van mijn
master in Londen. Daar woon ik nu. Soms lijkt het of
ik al tien jaar in het werkveld zit. Ik werk bij het Clod
Ensemble mee aan een onderzoek naar de anatomie
van het lichaam, rond de vraag hoe ons lichaamsbeeld
in de huidige maatschappij verandert, hoe we ons
uiterlijk beoordelen en hoe we naar elkaar kijken.
Tijdens mijn Master Dance Performance onderzoek
ik het lichaamsbeeld ook in sociologisch perspectief,
van de middeleeuwen tot nu. En ik beschouw de
verschillende soorten intelligentie van de mens.
Na een auditie ben ik als danser aangenomen voor
Nierka, een project van graphic designer Tupac Martir,
die met sterren als Beyoncé heeft gewerkt en met
grote modeontwerpers. Choreograaf van Nierka is
Fernando Hernando Magadan, danser en beginnend
choreograaf bij het Nederlands Dans Theater.
Ja, ik ben behoorlijk gedisciplineerd, plan alles in. Als
ik iets wil, zorg ik ervoor dat ik het gerealiseerd krijg.
In augustus en september heb ik anderhalve maand
vrij gehad. Die heb ik in de bibliotheek doorgebracht,
voor mijn studie. Als ik alleen maar dans, word ik
daar wel wijs maar niet slimmer van. Mijn hoofd wil
ook worden gevoed. Ik vind het fascinerend mij te
verdiepen in theorieën over het lichaam. En vragen
te blijven stellen. Dans bepaalt al mijn hele leven. Ik
wil niet alleen volgen maar ook zelf ontdekken. Ik
heb gelukkig geen blessuregevoelig lichaam maar ik
durf dat niet hardop uit te spreken, bang het lot te
tarten. Fysiek en mentaal is het dansersvak zwaar. Je
bent continu in training, eet gezond en reist de halve
wereld rond voor audities. Toch is je toekomst altijd
onzeker. Ik zou er geen stabiele relatie naast kunnen
hebben. Ik ben vooral een internationaal georiënteerd
iemand. Ik zou graag bij Akram Khan werken of bij Les
Ballets C. de la B. Al komt het verlangen naar Nederland
soms ook opzetten. Voor een job bij T.R.A.S.H. of Emio
Greco | PC zou ik zeker naar Nederland komen.”
Laura de Vos
VRAGEN STELLEN ANTWOORDEN ZOEKEN
61
VIJF VRAGEN AAN LAURA
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb er mijn master mee betaald en vliegtickets van
gekocht om audities te kunnen doen.”
WIE IS JE VOORBEELD?“Ik heb geen choreografen als voorbeeld maar haal
veel inspiratie uit werk van � losofen, kunstenaars en
wetenschappers.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Werk hard maar blijf jezelf. Volg je intuïtie, blijf
positief en zoek naar wat jij wilt. Dan komen dromen
onder handbereik.”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Kunst kan hokjes openbreken en zaken van een
andere kant laten zien. Kunst zorgt dat emoties niet
worden onderdrukt. Als danser ben je bovendien van
alle markten thuis: je bent � exibel, hebt een getraind
lichaam, een theatraal besef, een sterk bewustzijn, en
een stevige discipline. Ik hoop dat de maatschappij ook
die kant van de kunst van het dansen waardeert.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Stel voortdurend vragen en zoek zelf naar het ant-
woord. Belangrijk is niet alleen te volgen maar ook zelf
te ontdekken.”
“Laura has always set very high standards for
herself, and has worked both diligently and
imaginatively to achieve them. She is always
curious and will investigate movement ideas
with the utmost sincerity, searching for a deeply
physical understanding of the work and being
unafraid to interpret the material in an individual
way, while remaining true to given intention.”
Tutor Mary Evelyn, hoofd van de Master Dance
Performance aan de London Contemporary Dance
School, over Laura de Vos:.
VRAGEN STELLEN ANTWOORDEN ZOEKEN
FOTO TOMOKO KINOSHITA
62
Joosje Jochems Zangeres en vocal coach
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2011 categorie Uitvoerend
63
“ Een eigen huis, een eigen album, een eigen school, wie had dat gedacht”
VIJF VRAGEN AAN JOOSJEWAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb geïnvesteerd in een opleiding Complete
Vocal Technique (CVT) bij Complete Vocal Institute in
Kopenhagen, onder leiding van Catherine Sadolin. Ik
ben gestart in september en heb twee mooie seminars
achter de rug. Ik had nooit gedacht dat deze ervaring mij
nog dichter bij mijn creativiteit en passie zou brengen.“
WIE IS JE VOORBEELD?“Ik haal inspiratie uit verschillende personen om me
heen. Iedereen heeft een bijzonder verhaal of een
bijzondere kijk op de wereld die mij weer inspireren tot
het nemen van nieuwe beslissingen of tot het activeren
van mijn creativiteit. De belangrijkste personen zijn mijn
ouders. Zij hebben mij geleerd dat je alles kunt, als je het
maar graag genoeg wilt en er helemaal voor gaat.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?“Le coeur connait les raisons, qui la raison ne connait pas
(Het hart kent redenen, die de rede niet kent).”
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Kunst biedt ons een uitlaatklep voor wat ons
bezighoudt. We kunnen ons erin uiten, erbij wegdromen,
erdoor geïnspireerd raken, ons verbonden voelen, een
verklaring zoeken en verbanden leggen. Kunst is een
universeel communicatiemiddel dat ons met elkaar
verbindt en is daardoor een primaire levensbehoefte.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Laat jouw enthousiasme als kunstenaar overstralen
op alle leerlingen en studenten die je ooit in je praktijk
ontmoet! Het is een voorrecht om als docent te mogen
bijdragen aan de ontwikkeling van kunstuitingen bij
studenten, evenals het voor studenten een voorrecht is
om hun talenten te kunnen ontwikkelen. Ik denk dat er
nog veel te halen valt in interdisciplinaire samenwerking
binnen de verschillende kunstvlakken. Het zou mooi
zijn als we een gezamenlijke, gezonde voedingsbodem
konden verzorgen, waardoor ook weer nieuwe
initiatieven ontstaan.”
FOTO’S ROOS ELSA REE OOTEMAN
64
Ze komt uit een onderwijzersgezin en stond zelf voor de klas in groep 7. Maar toen Joosje Jochems eenmaal had geproefd
aan een zangcarrière door het winnen van een talentenjacht, begonnen haar stembanden te roepen: meer, meer, meer.
Ze waagde de stap naar de Rockacademie, formeerde een eigen band en schoolt zichzelf inmiddels in Kopenhagen verder
in een sterk wetenschappelijke zangtechniek. Straks is ze een van de weinigen in Nederland die deze Complete Vocal
Technique kan doceren. ‘Heerlijk om mensen te helpen gezonder en concreter met hun stembanden om te gaan.’
“Ik had de PABO al afgerond en gaf les in de
bovenbouw. Dat ging heel goed. Maar ik voelde dat
ik er niet gelukkiger van werd. Toen ik een locale
talentenjacht won, The Voice in 2006, voelde ik dat
ik meer wilde met mijn stem. Mijn ouders hadden
hun aarzeling. Zij hebben allebei ook de PABO
gedaan en geven les. Mijn vader in het middelbaar
onderwijs, aardrijkskunde en economie. Mijn moeder
is na de geboorte van haar twee kinderen als
communicatieadviseur bij de gemeente gaan werken.
Zij waren bang dat ik de zekerheid van een baan in
het onderwijs op het spel zette voor een onbestemde,
kwetsbare toekomst als zangeres. Toch heb ik het
aangedurfd. En toen ze zagen dat het mij menens was,
hebben ze mij volop gesteund. Op de Rockacademie
heb ik zo veel geleerd. Dat kan ik nu verdiepen met
de vervolgopleiding Complete Vocal Technique in
Kopenhagen. Deze zangmethode richt zich op het
doorgronden van de technische en wetenschappelijke
kant van het maken van alle geluiden in alle stijlen, op
een verantwoorde manier. CVT velt geen oordeel over
smaak en staat open voor alle stijlen. De zangmethode
is het resultaat van meer dan 25 jaar onderzoek door
Cathrine Sadolin en bij haar volg ik nu seminars!
Het idee achter CVT is dat wanneer je weet hoe je je
stem gebruikt als je schreeuwt, � uistert of roept, je
dat ook gezond kunt toepassen in je zang. Je hoeft
dan geen vage noties meer te geven als ‘denk aan
je mond als een kathedraal’, maar je kunt nu echt
concreet zeggen wat er met je stembanden gebeurt
als je een bepaald geluid maakt. Om zangles hangt
nog vaak zoveel mystiek. Mensen hebben al jaren
les maar hebben geen idee waarom ze een bepaald
geluid op een bepaalde manier maken. Met CVT kun
je daarover helder en direct communiceren. Ik merk
het tijdens mijn zanglessen. Ik kan snel en doelgericht
zangproblemen van mensen oplossen. Het is heerlijk
om mensen te helpen gezonder en concreter met hun
stembanden om te gaan. Vroeger repeteerde ik in de
keuken van mijn moeder, daar stond een keyboard.
Sinds kort heb ik in mijn eigen huis in Roosendaal
een vocalschool gevestigd. En we zijn met onze band
Jane Dare een CD aan het opnemen. De preproductie
is gaande, we hopen het eindproduct in het voorjaar
klaar te hebben. Een eigen album, een eigen school als
vocal coach en dan nog lesgeven in CVT, wie had dat
gedacht toen ik nog voor groep 7 stond?”
Joosje Jochems
JE MOND IS GEEN KATHEDRAAL
Curriculum Vitae
Joosje Jochems (1984, Roosendaal), opgegroeid met een broer – inmiddels automonteur – in een gezin van lesgevende ouders.
Opleiding2011 Complete Vocal Institute Kopenhagen voor specialisering
in Complete Vocal Technique
2007-2010 Rockacademie Tilburg
2002-2006 PABO Hogeschool Zeeland te Vlissingen (docent basisonderwijs, specialisatie bovenbouw en kunstvakken)
Docentschap2011 Vocal coach met eigen school (vocaalscool.com)
NevenactiviteitenZangeres, bandleider en songwriter van haar eigen band Jane Dare
Zangeres band Shut up and groove (soulcovers)
Zangeres en songwriter in band Ma Mojo en Jo-Ann
Docent Vocals, Bandcoach en losse workshops voor scholen en bedrijven bij Factorium
Docent Vocals, Body of Knowledge en School of Music op de Rockacademie
Eigenaar en docent VocalsCool voor vocaal onderwijs in Roosendaal
Prijs2011 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Uitvoerend
www.joosjejochems.com
www.joosje.net
www.janedare.com
www.vocalscool.com
65
“De band, geformeerd rond zangeres
Joosje Jochems, laat een heerlijke funky
soulsound horen, die bij wijle aan een
vrouwelijke versie van Jamie Lidell doet
denken. Zoals het een echte zangeres
betaamd, laat ze naast uptemponummers
ook een ballade met pianobegeleiding
horen. Met haar prachtige stem weet ze
de aanwezigen diep te roeren en voor
het eerst lijkt het stil te zijn in de Bat
Cave. Met het nummer Diggin’ sluit Jane
Dare haar set spetterend af en onder luid
applaus stapt de vijfmansformatie de
planken af.”
3voor12 over Joosje Jochems en haar band Jane Dare
66
Angela de Weijerdocent audiovisuele vormgeving en mediakunst
“We worden door beeld en geluidgemanipuleerd bij het leven”
Winnaar Jacques de Leeuw Prijs 2011 categorie Docerend
67
Angela de Weijer (1987, Eindhoven), opgegroeid in Eindhoven, met ouders die allebei gra� sch vormgever zijn.
Opleiding2011 (Toelatingsprocedure) Master Sound Studies aan de
Universität der Künste in Berlijn
2006-2011 Fontys Academie voor Beeldende Vorming, docentenopleiding, specialisatie 4D/audiovisueel
2004-2005 Schoevers Management Assistent
Docentschap2011 Curriculumontwikkeling ‘Informal Academy’
Baltan Laboratories Eindhoven
2011 Docent Filmdesign Koning Willem 1 College Den Bosch
2009/2010 Medewerker Cultuureducatie CBKV de Krabbedans Eindhoven
Exposities/projecten2011 Dutch Design Week (solo) Monument for The Unseen;
audiowalk in augmented reality, Philips de Jonghpark, Eindhoven
2011 Dutch Design Week (project), Beyond Data Temporary Design lab; internationale samenwerking tussen Baltan Laboratories en Kitchen Budapest
2011 Afstudeerexpositie ABV (groep), Gorettikapel, Tilburg
2011 Zzondag: Binnen Het Buiten (groep), Locatie Z, Den Haag
2010 Leerling/Meester expositie: WATCH (groep), Kunstpodium T, Tilburg
Werkervaring2011 Projectassistent Baltan Laboratories Eindhoven
2011 Miss Milivolt, audiovisuele kunst en kunsteducatie, atelier Kelderman en Van Noort
Prijs2011 Jacques de Leeuw Prijs Categorie Docerend
www.missmilivolt.comazine.nl/reportage/pas-afgestudeerd-laura-de-vos
Curriculum Vitae
“De winnaar geeft op geheel eigen wijze en
ontwapenend inhoud aan het docentschap dat,
naar eigen zeggen, onlosmakelijk samenhangt
met het kunstvak. Ze zet op een onbevangen
wijze een perfecte mix neer tussen docentschap en
kunstenaarschap. Door de intelligente, zelfbewuste
manier van lesgeven ontdekken zelfs de meest
weerbarstige pubers een onderliggende laag in het
materiaal dat ze hen aanbiedt. Elementen die er nog
wel zijn maar waar niemand meer iets van lijkt te
weten en die niemand meer ziet. Het Toen in het Nu.”
Juryrapport Jacques de Leeuw Prijs
68
Ze noemt zich niet voor niets Miss Milivolt: ze houdt
van apparaten. En dan vooral om kunstzinnige geluiden
mee te ontwikkelen. Angela de Weijer (1987) werd
op de academie door een docent aangestoken met het
‘audiovisuele virus’ en borrelt sindsdien koortsig van
ideeën en projecten. Ze hoopt een master te kunnen gaan
doen in Berlijn. En wie weet, dan wel Europa aan haar
voeten te krijgen. Of beter: tussen en in haar oren.
“Mijn ouders zijn met mij als kind nooit naar
kunstmusea geweest. Pas op de middelbare school
stapte ik een centrum voor de kunsten binnen,
gezamenlijk met de klas, en ik vond het eigenlijk niks.
Een traditioneel opgestelde schilderijententoonstelling,
met een begeleider die alles wilde laten zien en te zeer
gericht was op volledigheid. Het was te veel en het
boeide niet. Maar in de pauzes op school tekende ik
wel heel graag. Met een groepje bleven we binnen om
maar te schetsen. Er was op school ook een levendige
kunstzinnige vakgroep. Dat werkte stimulerend. Toch
durfde ik nog niet voor dat plezier in het tekenen te
kiezen. Omdat ik dyscalculie heb, een rekenstoornis,
heb ik mijn middelbare school niet afgemaakt. Ik heb op
MBO4-niveau een opleiding gedaan voor management-
assistent en daarna fulltime gewerkt als administratief
medewerker bij het ROC in Eindhoven. Daar voelde ik hoe
leuk het is om met leerlingen te werken. Tekendocent
leek mij geweldig, maar ik vroeg mij voortdurend af:
kan ik dat wel? Uiteindelijk heb ik de stap gewaagd en
mij aangemeld voor de docentenopleiding, omdat die
het beste van twee werelden combineert: je kunt zowel
autonoom werk maken als didactische vaardigheden
ontwikkelen. Op de academie heb ik vanaf dag één
echter het tekenen laten varen! Door docent Paul de
Mol raakte ik in de ban van � lmkunst en geluid en van
de meer abstracte variant daarvan: animatie. Later
nam ik geen genoegen meer met geluid dat anderen
kant en klaar aanleveren. In het derde jaar ben ik
zelf soundtracks gaan creëren. Eerst maakte ik ze op
de computer met instantmateriaal maar nu neem ik
zelf geluiden op, om minder afhankelijk te zijn van
anderen. Mijn opnameapparaat is dan mijn penseel
of mijn tekeninstrument. Wel gebruik ik bronnen als
Freesound.org waarin geluidskunstenaars geluiden
uploaden, die iedereen vrijelijk mag gebruiken. Laatst
zocht ik voor een audiowandeling de tjielp van een
speci� eke krekel en kon die in de natuur niet vinden
maar wel op Freesound. Met een krachtig en passend
geluidsdecor kun je mensen sterk onderdompelen
in een belevingswereld. Je kunt verborgen lagen
onthullen. En onverwachte associaties losmaken.
Ik wil mij daarin graag verder ontwikkelen, onder de
kunstenaarsnaam Miss Milivolt. Die heb ik bedacht
omdat De Weijer vaak verbonden is aan sporthallen
en witgoedzaken. Ik wil er mee uitdrukken dat
ik een technische dame ben, die kan solderen en
microfoons kan bouwen. Op dit moment zoek ik geen
docentenbaan. Ik werk als projectassistent voor kunst
en technologie bij Baltan Laboratories Eindhoven.
En ik geef workshops aan scholen, bijvoorbeeld over
� lmvormgeving, om leerlingen vertrouwd te maken
met kunst� lms. Zij zijn meestal sterk gericht op
Hollywood-� lms. Docenten vinden het vaak nog eng: al
die software die de nieuwe generatie gebruikt. Je moet
hun koudwatervrees zien te beteugelen. Eerst zien dan
geloven, stralen ze vaak uit. Maar als ze dan merken
hoe ik leerlingen vertrouwd maak met het Kuleshov-
effect – de kracht van montage – en leer spelen met
de associaties die mensen in hun hoofd maken bij een
bepaalde combinatie van beeld en geluid, gaan ze om.
Dan ontdekken ze hoe wij mensen door beeld en geluid
schrikbarend gemanipuleerd worden, zonder dat we er
erg in hebben.”
angela de Weijer
VERBORGEN LAGEN
69
VIJF VRAGEN AAN ANGELA
WAT HEB JE MET DE PRIJS GEDAAN?“Ik heb me aangemeld voor een Master Sound Studies
aan de Universität der Künste in Berlijn omdat ik graag
nog verder wil groeien als kunstenaar en docent. Door
meer kennis te vergaren van theorie, artistieke inhoud en
productie van media- en geluidskunst heb ik straks meer
te bieden. Maar het is een dure studie. Dus als ik word
aangenomen, komt het prijzengeld erg goed van pas.“
WIE IS JE VOORBEELD?“Mijn � lmdocent van de ABV, Paul de Mol. Met zijn
tomeloze energie en passie weet hij hoe hij bij studenten
een fascinatie kan losmaken. Als ik als docent slaag in het
oproepen bij mijn leerlingen van een fractie fascinatie
van wat Paul bij mij losmaakte, is de les wat mij betreft
geslaagd.”
WAT IS JE LEVENSMOTTO?”Live! Live the wonderful life that is in you! Let
nothing be lost upon you. Be always searching for new
sensations. Be afraid of nothing.” (Oscar Wilde)
WELKE ROL SPEELT KUNST VOOR JOU IN DE SAMENLEVING?“Recent las ik een quote: Without art, the earth is just
‘eh’. Precies dat. Kunst zal de mens altijd het perspectief
blijven bieden om boven het maaiveld uit te steken en
het genoegen van zelf creëren, het maakproces te laten
ervaren.”
WAT ZOU JE DE NIEUWE GENERATIE KUNSTVAK-STUDENTEN EN -DOCENTEN WILLEN MEEGEVEN?“Authenticiteit.”
VERBORGEN LAGEN
70
10 JAAR GENOMINEERDEN JACQUES DE LEEUW PRIJS
2002 Andreas van Zoelen Conservatorium
Francine Vermeer Academie voor Beeldende Vorming
Hilde Elbers Dansacademie
Dion Vincken Academie voor Drama
2003 Jennifer van Brenk Conservatorium
Benny Degenhardt Dansacademie
Hilde Schuurmans Academie voor Drama
Timothy Mahler Academie voor Beeldende Vorming
2004 Sandra van der Meijden Academie voor Beeldende Vorming
Sander Teepen Conservatorium
Liselotte Pitlo Dansacademie
Leon van de Waal Academie voor Drama
Floor Jansen Rockacademie
2005 Pieter Hunsfeld Conservatorium
Hendrik Lebon Dansacademie
Gerrit Dragt Academie voor Drama
Arn Kortooms Rockacademie
2006 Annemarieke Schepers Academie voor Beeldende Vorming
Jurriaan Dekker Conservatorium
Uri Eugenio Dansacademie
Twan Mickers Academie voor Drama
Ivo Maissan Rockacademie
2007 dOCeRend Bregje Broere Dansacademie
Lilian de Nooij Academie voor Beeldende Vorming
Leen Braspenning Academie voor Drama
uITVOeRend Thijs Oudenhooven Conservatorium
Sanne Mus Rockacademie
Tim Breukers Academie voor Beeldende Vorming
Arno Schuitemaker Dansacademie
2008 dOCeRend Mark Reijnen Conservatorium
Björn de Wildt Drama
Ellis Pijnenborg Dansacademie
Veerle Devreese Academie voor Beeldende Vorming
2008 uITVOeRend Stanislav Jusufovic Conservatorium
Ben Caselin Rockacademie
Joke van den Kerkhof Visuele Communicatie
Dianne Steenbrink Dansacademie
2009 dOCeRend Marleen Hartjes Academie voor Beeldende Vorming
Bart de Graaff Conservatorium
Koen van der Hijden Academie voor Drama
Trudy van Velsen Dansacademie
uITVOeRend Anouk van Reijen Visuele Communicatie
Rogier Telderman Conservatorium
Roger Linnemann Rockacademie
Kim Leeuw Dansacademie
2010 dOCeRend Letizia Rompelberg Academie voor Drama
Willem van der Krabben Conservatorium
Floor Tellers Academie voor Beeldende Vorming
Daphne Brok Dansacademie
uITVOeRend Pim Boons Conservatorium
Sanne Hak Academie voor Beeldende Vorming
Laura de Vos Dansacademie
Marjolijn Dokter Rockacademie
2011 dOCeRend Angela de Weijer Academie voor Beeldende Vorming
Rowdy Pelgrim Academie voor Drama
Nienke van Oosten Dansacademie
Vivienne de Klerk Conservatorium
uITVOeRend Martijn van Gemert Visuele Communicatie
Joosje Jochems Rockacademie
Miriam Venema Dansacademie
Joke van Loon Conservatorium
Christopher Schlunk / Iris Pelz Academy for Circus &
Performance Art