Talen
Pages
Wettelijk
knmp jaarplan 2016Veilige farmaceutische patiëntenzorg binnen het zorgnetwerk
Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie
PATI
ËNTE
NZORG PROFESSIONA
LITEIT
PR
OD
UCTEN KNMP
PRAKTIJK
Den Haag, oktober 2015
knmp
Alexanderstraat 11
2514 JL Den Haag
www.knmp.nl
KNMP Jaarplan 2016 | 3
MissieDe knmp bevordert een optimale, wetenschappelijk gefundeerde, innovatieve, farma
ceutische patiëntenzorg door apothekers. Vanuit deze ambitie behartigt de knmp de
belangen van alle apothekers en apotheken.
VisieDe apotheker verleent individuele farmaceutische patiëntenzorg. Zo zorgt hij voor
een veilig en effectief gebruik van geneesmiddelen.
De apotheker coacht de patiënt in zijn geneesmiddelgebruik en bewaakt de
medicatieveiligheid. Zo helpt hij de patiënt om zo lang mogelijk gezond, sociaal en
maatschappelijk actief te zijn en zijn kwaliteit van leven te verhogen.
De apotheker is de farmacotherapeutisch specialist. Hij werkt in de wijk actief
samen met huisartsen en wijkverpleegkundigen. Hij werkt in het ziekenhuis actief
samen met medisch specialisten en verpleegkundigen. En zowel in als tussen de
beide echelons met collegaapothekers.
De openbare apotheek vormt de meest laagdrempelige zorgvoorziening in de wijk.
De apotheek in het ziekenhuis biedt laagdrempelige specialistischfarmaceutische
zorg.
Apothekers in andere farmaceutische functies, zoals farmaceutische industrie en
distributie, onderwijs en wetenschap, beleid en uitvoering, bevorderen innovatie en
farmaceutische patiëntenzorg.
KNMP Missie & visie
4 | KNMP Jaarplan 2016
De kentering in de maatschappelijke en politieke visie op de apotheker zet door
in de aanloop naar 2016. De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (vws)
geeft herhaaldelijk aan dat zij de apotheker ziet als een belangrijke zorgverlener
in de zorgketen. Zij honoreerde in 2015 de subsidieaanvraag van de knmp voor
financiering van het Stimuleringsprogramma competentieontwikkeling openbaar
apothekers. De knmp is nu in afwachting van haar besluit omtrent de wettelijke
erkenning van het specialisme openbaar apotheker, waartoe afgelopen jaar het
verzoek bij de minister is ingediend.
De agressie aan de apotheekbalie over de betaling van het Begeleidingsgesprek
nieuw geneesmiddel, naar aanleiding van een peiling in opdracht van de knmp, was
groot landelijk nieuws. De nos opende het achtuurjournaal ermee, de landelijke
en regionale media pakten groot uit. Er volgden een gesprek met de minister
en bestuurlijke overleggen tussen knmp en Nederlandse Zorgautoriteit (nza),
zorgverzekeraars en consumentenorganisaties. De nza gaf daarop gehoor aan de
roep van de werkvloer om het begeleidingsgesprek weer integraal onderdeel te
maken van één tarief voor de eerste uitgifte, per 1 januari 2016.
Er is een grote Europese subsidie beschikbaar gesteld voor de doorontwikkeling
en implementatie van farmacogenetica in de farmaceutische patiëntenzorg. De
knmp loopt hierin wereldwijd voorop door de integratie van genprofielen in de
medicatiebewaking van de g-standaard. De knmp is dan ook betrokken bij het
project: Horizon 2020, dat 1 januari 2016 van start gaat.
De landelijke media besteedden uitvoerig aandacht aan het plotseling staken van de
vergoeding van talrijke doorgeleverde bereidingen. De Tweede Kamer nam vervolgens,
na gesprekken van de knmp met de woordvoerders Volksgezondheid, moties aan over
een uniforme vergoeding van doorgeleverde bereidingen door alle zorgverzekeraars,
waarbij het Zorginstituut Nederland een belangrijke rol zou spelen.
De knmp riep samen met ouderenorganisaties anbo en Unie kbo de Tweede Kamer
op om de medicatiebeoordeling bij oudere polyfarmaciepatiënten uit het eigen
risico te halen.
De staatssecretaris van vws lanceerde de knmpcampagne ‘Kunt u dat even uitleggen?’
voor laaggeletterden, in samenwerking met Pharos. Daarmee geeft hij aan grote
waarde te hechten aan de coaching door de apotheker van kwetsbare patiënten,
zoals laaggeletterden, in hun medicatiegebruik. De apotheker draagt hiermee
immers bij aan het verkleinen van gezondheidsverschillen. De campagne wordt in
2016 met subsidie van vws doorontwikkeld.
Woord vooraf
KNMP Jaarplan 2016 | 5
Onze leden spraken unaniem hun steun uit voor het routeplan voor de verdere
uitwerking van de Professionele Standaard voor farmaceutische zorg voor de
openbaar apotheker. We werken nauw samen met de Nederlandse Vereniging van
Ziekenhuisapothekers op het terrein van bereidingen en farmacogenetica. Ook is
een gezamenlijke visie ontwikkeld op de overheveling van dure geneesmiddelen.
De sectie BO3 heeft in 2015 een bestuur benoemd.
Dit is slechts een greep uit de belangrijke wapenfeiten van de knmp in 2015,
die verder gestalte krijgen in 2016. Ze geven aan dat de apotheker zich stevig
positioneert in de samenleving. Dat de Toekomstvisie Farmaceutische Patiëntenzorg
2020 zich aftekent. Het is nu zaak in volle vaart door te gaan op de ingeslagen weg.
Gerben Klein Nulent
voorzitter knmp
6 | KNMP Jaarplan 2016
Toekomstvisie in het kort
Begin 2014 heeft de knmp de Toekomstvisie Farmaceutische Patiëntenzorg
2020 uitgebracht, waarmee de beroepsgroep haar visie en ambities neerzet.
Rode draad is dat de apotheker van de toekomst unieke kennis heeft over de
werking van het geneesmiddel, maar vooral ook zorgverlener is. De nadruk
ligt op een individuele, mensgerichte benadering van de patiënt. En op een
nauwere samenwerking met collegazorgverleners, zowel in de wijk als in
het ziekenhuis. Andere leidende thema’s blijven een veilige, effectieve en
doelmatige farmacotherapie. En een geïntegreerde organisatie van zorg en
zorgdossier. Deze door de leden ontwikkelde toekomstvisie voor 2020 vormt de
basis van het jaarplan van de knmp voor 2016.
Persoonsgerichte benaderingDe apotheker zoals die wordt gepresenteerd in de Toekomstvisie Farmaceutische
Patiëntenzorg 2020 maakt deel uit van het zorgnetwerk rond de patiënt.
Samenwerkende zorgverleners steunen, waar mogelijk, de patiënt in de thuis
situatie. De apotheker levert binnen de zorgketen persoonsgerichte, farmaceutische
zorg, op basis van shared decision making. Hij heeft het vertrouwen van zijn patiënt,
weet wat er speelt in diens leven, reageert op risico’s die hij waarneemt en
signaleert therapiemijdend gedrag.
Samenwerking apothekers en collega-zorgverlenersDe apotheker van 2020 is binnen het zorgnetwerk rond de patiënt het baken
van geneesmiddelenkennis en farmacotherapie. Zowel in de eerste lijn als in het
zieken huis werkt hij op basis van evidence based richtlijnen. Ondersteund door het
persoonlijk zorgdossier, dat de patiënt zelf kan beheren, werkt hij nauw samen
met andere zorgprofessionals. Hij bewaakt voor de patiënt de afstemming over
genees middelen tussen verschillende voorschrijvers. En hij adviseert de huisarts en
medisch specialist over de farmacotherapie. Zo boekt hij gezondheidswinst voor de
patiënt.
jaarplan 2016 en
doelstellingen
PATI
ËNTE
NZORG PROFESSIONA
LITEIT
PR
OD
UCTEN KNMP
PRAKTIJK
8 | KNMP Jaarplan 2016
Een vierjarig stimuleringsprogramma voor openbaar apothekers in de eerste lijn
gaat van start. Dit maakt de competenties van de openbaar apotheker beter zicht
baar. De patiënt moet immers kunnen vertrouwen op de professionaliteit van zijn
of haar apotheker, net als op die van de huisarts en andere zorgverleners. Dit vraagt
om lifelong learning.
Het specialisme openbaar apotheker blijft in ontwikkeling. Met het specialisme
verwerft de apotheker na de opleiding farmacie de vaardigheden die een openbaar
apotheker nodig heeft in de vernieuwde eerstelijnszorg, zoals het verrichten van
een medicatiebeoordeling, klinisch redeneren, farmaceutische consultvoering en
multidisciplinaire samenwerking binnen de zorgketen.
Het specialisme biedt herkenbaarheid van de apotheker als farmaceutisch zorg
verlener binnen de geïntegreerde eerste lijn. Voor patiënten en voor collega
zorgverleners. Dat zijn in het bijzonder huisartsen en verpleegkundigen in de eerste
lijn, en voorschrijvers en collegaapothekers in het ziekenhuis.
De openbaar apothekers zijn opgenomen in het specialistenregister van de knmp.
In de aanloop naar 2016 is de knmp in afwachting van de wettelijke erkenning van
het specialisme door de minister, in reactie op de aanvraag die de knmp hiertoe
heeft ingediend.
Concreet betekent dit in 2016:– Het Stimuleringsprogramma competentieontwikkeling openbaar
apothekers in de eerste lijn is gestart. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (vws) draagt bij aan het programma, dat is bedoeld voor doorontwikkeling van de competenties van openbaar apothekers als zorgverleners binnen de geïntegreerde eerstelijnszorg.
– Er zijn vaste, erkende opleidingsplaatsen die middels visitatie worden getoetst.
Deskundigheid
KNMP Jaarplan 2016 | 9
Dit draagt bij aan de volgende ambities uit de Toekomstvisie Farmaceutische
Patiëntenzorg 2020:
De openbaar apotheker is zorgverlener, heeft een persoonlijke behandelrelatie
met zijn patiënten en is coach op het gebied van medicatiegebruik. Hij werkt
als farmaceutisch specialist samen met de huisarts, de wijkverpleegkundige,
de medisch specialist en de apotheker in het ziekenhuis.
‘Dit toekomstbeeld gaat ervan uit dat bij een kwalitatief
hoogstaande farmaceutische zorg een apotheker hoort die vooral
zorgverlener is. Een zorgverlener die multidisciplinair samenwerkt
met andere zorgverleners in een sterke, geïntegreerde eerste
lijn, zo dicht mogelijk bij de patiënt. Die nauw samenwerkt
met huisartsen en ook met voorschrijvers in de tweede lijn om
hen te adviseren en te ondersteunen bij het beter voorschrijven
van geneesmiddelen en het tijdig aanbrengen van wijzigingen
in voorschrijven, inclusief het stoppen van de medicatie. Die
patiënten informeert, begeleidt en ondersteunt bij het beter
gebruiken van hun geneesmiddelen. Hierdoor kan meer maatwerk
worden geleverd voor de patiënt. Dit kan ertoe bijdragen dat
mensen langer dan voorheen in staat worden gesteld te blijven
functioneren in hun eigen omgeving.’
Minister Edith Schippers (vws)
PATI
ËNTE
NZORG
PR
OD
UCTEN KNMP
PROFESSIONA
LITEIT
PRAKTIJK
10 | KNMP Jaarplan 2016
Samenwerking eerste en tweede lijn
De openbaar apotheker en de ziekenhuisapotheker voorzien gezamenlijk in de
behoeften van de patiënt. Wanneer die wordt opgenomen in de tweede lijn, of
weer wordt ontslagen uit het ziekenhuis, dan zorgen de openbaar apotheker en de
apotheker in het ziekenhuis voor overdracht van een actueel medicatieoverzicht.
Zij volgen daarbij de multidisciplinaire Richtlijn Overdracht van medicatiegegevens
in de keten. Zo kan de collegazorgverlener de medicatiebewaking veilig voortzetten.
De patiënt weet zich zo verzekerd van continuïteit van zorg.
De openbaar apothekers en ziekenhuisapothekers hebben gezamenlijk een visie
geschreven over de overheveling van medicatie vanuit de eerste naar de tweede lijn.
Het leidende principe daarbij is dat de zorg de patiënt volgt en de bekostiging de
zorg.
Concreet betekent dit in 2016:– De multidisciplinaire Richtlijn Overdracht medicatiegegevens in de keten
is herzien door de openbaar apothekers en ziekenhuisapothekers, onder regie van de Federatie Medisch Specialisten. Dit gebeurt met oog voor de haalbaarheid in de praktijk (ict, organisatie, bekostiging), met implementatieplan (samen met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (nvza) en de Nederlandse Vereniging voor Poliklinische Farmacie (nvpf)), multidisciplinaire indicatoren en business impact analyse.
– De sector heeft zich gezamenlijk achter de Richtlijn Overdracht medicatiegegevens in de keten geschaard. Voor haar toezichtkader en norm baseert de Inspectie voor de Gezondheidszorg (igz) zich op deze zorgbrede richtlijn.
– Er ligt een gezamenlijke visie over de overheveling van medicatie van openbaar apothekers en ziekenhuisapothekers.
Dit draagt bij aan de volgende ambities uit de Toekomstvisie Farmaceutische
Patiëntenzorg 2020:
De apotheker is het baken van kennis over farmaceutische patiëntenzorg in
het lokale zorgnetwerk met huisartsen en wijkverpleegkundigen, maar ook in
het ziekenhuis.
KNMP Jaarplan 2016 | 11
Professionele Standaard
Het verlenen van farmaceutische zorg binnen de zorgketen is niet vrijblijvend.
De zorg dient zich te ontwikkelen in afstemming op de zorg van andere eerste
en tweedelijns zorgverleners. Zorg rond de patiënt. Dat vraagt om evidence based
richtlijnen waarin het patiëntenperspectief is meegenomen, en die bovendien zijn
getoetst op praktische haalbaarheid.
De knmp – in het bijzonder de Wetenschappelijke Sectie Openbaar apothekers (wso);
de sectie Landelijke Openbare Apotheken (loa); bestuur en organisatie – werkt
daarom samen met patiëntenverenigingen, Inspectie voor de Gezondheids zorg
(igz) en zorgverzekeraars volgens een meerjarig ‘routeplan’ aan de Professionele
Standaard voor farmaceutische zorg. Dit is het geheel aan richtlijnen, indicatoren
en andere normen, zoals Handvest en Beroepscode, die het beroep en de zorg van de
(openbaar) apotheker beschrijven en inzichtelijk maken.
De richtlijnen komen tot stand na literatuuronderzoek, raadpleging van praktijk
apothekers, afstemming met de relevante patiëntenorganisaties, en een praktijk
toets met praktijkapothekers die gaan checken op praktische haalbaarheid. Vóór
de implementatie van de richtlijn vindt zo nodig een business impact analyse (bia)
plaats. De bia weegt het maatschappelijk belang af tegen de impact op de
praktijkvoering en maakt noodzakelijke handelingen en kosten transparant.
Na autorisatie van de richtlijn door de autorisatiecommissie start implementatie in
de apotheekpraktijk.
Een viertal richtlijnen is al geautoriseerd, te weten: Ter Hand Stellen;
Geïndividualiseerde Distributievormen (gdv); Medicatiebeoordeling en copd.
In fase 1 van het routeplan worden deze voorzien van indicatoren, wordt zo nodig
een business impact analyse verricht en worden ze geïmplementeerd. In fase 2
wordt deze lijst uitgebreid volgens een meerjarenagenda van richtlijnen.
‘Nu meer zorg van de tweede naar de eerste lijn gaat, wordt een
sterke eerste lijn belangrijker dan ooit. De openbare apotheek
maakt daarvan een vanzelfsprekend onderdeel uit.’
Hanke Bruins Slot (Tweede Kamerlid cda)
12 | KNMP Jaarplan 2016
Concreet betekent dit in 2016:– Het contracteer en kwaliteitsbeleid van zorgverzekeraars en toezicht
kader van igz sluiten aan op het routeplan Professionele Standaard.– Er zijn indicatoren ontwikkeld voor de farmaceutische zorg bij diabetes,
medicatiebeoordeling, medicatiebewaking en copd.– De richtlijnen Diabetes Mellitus (dm, herziening) en Medicatiebewaking
(nieuw) zijn afgerond, inclusief praktijktoets, indicatoren en eventueel een business impact analyse.
– De Richtlijn Astma en de Richtlijn cvrm zijn herschreven.– De Richtlijn Zorg bij ontslag is verder ontwikkeld.– De business impact analyses bij de richtlijnen Medicatiebewaking en
Diabetes Mellitus zijn afgerond.– Er is een set van kwaliteitsindicatoren vastgesteld, samen met
patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars en igz, die de kwaliteit van de zorg in de apotheek via de landelijke uitvraag inzichtelijk maakt.
– Er is gestart met de ontwikkeling van een protocol Substitutie Bloedglucosemeters in samenwerking met de Diabetesvereniging Nederland (dvn), de Nederlandse Diabetes Federatie (ndf) en de Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde (nvkc).
– Er is gestart met de ontwikkeling van een protocol Substitutie Inhalatiehulpmiddelen in samenwerking met patiëntenorganisaties, zorgverzekeraars en voorschrijvers.
Dit draagt bij aan de volgende ambities uit de Toekomstvisie
Farmaceutische Patiëntenzorg 2020:
Apothekers leveren duurzame, transparante en persoonsgerichte farmaceu
tische patiëntenzorg. Zij zorgen dat patiënten veilig, effectief en doelmatig
geneesmiddelen gebruiken. Daarbij richten ze zich op de individuele behoefte
en het dagelijks leven van de patiënt. Zij sluiten aan bij zorg die de patiënt van
andere zorgverleners ontvangt, als spil in het zorgnetwerk rondom de patiënt.
KNMP Jaarplan 2016 | 13
De openbaar apotheker verleent individuele farmaceutische patiëntenzorg in een
geïntegreerde eerste lijn, in samenwerking met de andere partners uit de zorgketen.
Dit zijn in de eerste plaats de huisarts en de wijkverpleegkundige, en daarnaast
de collegaapotheker en de medisch specialist in het ziekenhuis. De patiënt en de
collegazorgverleners herkennen de apotheker als geneesmiddeldeskundige bij
uitstek. Het is daarbij essentieel dat apothekers zorg op maat kunnen leveren met
apotheekbereidingen.
De zorg die de apotheker levert is transparant: hij laat door betekenisvolle
indicatoren zien wat de kwaliteit is van de zorg die hij levert. De indicatoren
worden gekozen in samenspraak met patiënten en consumentenorganisaties.
Ze maken de Professionele Standaard van de apotheker toetsbaar en zichtbaar.
De apotheker richt zich vooral op kwetsbare patiënten: laaggeletterden, chronisch
zieken, oudere polyfarmaciepatiënten en gezinnen met jongere kinderen. In
lijn daarmee geeft de knmp verder vorm aan de bestaande samenwerking en
allianties met de belangrijke patiënten en consumentenorganisaties, zoals
ouderenorganisaties Unie kbo en anbo; de organisatie van chronisch zieken
Ieder(in); Pharos; de Diabetesvereniging Nederland (dvn); de Nederlandse Diabetes
Federatie (ndf); het Longfonds; de Nederlandse Patiënten en Consumenten
Federatie (npcf) en de Consumentenbond.
De zorg die de apotheker levert is behalve transparant ook toegankelijk. Juist voor
de kwetsbare patiëntengroepen mogen financiële drempels niet de farmaceutische
zorg, zoals een medicatiebeoordeling, in de weg staan. De knmp voert daarom
samen met de patiëntenorganisaties de lobby naar zorgverzekeraars en naar het
ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (vws), bijvoorbeeld om te zorgen
dat de medicatiebeoordeling zonder financiële drempels voor de patiënt uitgevoerd
kan worden. En waar zorgverleners en zorgverzekeraars sturen op doelmatigheid
van de zorg is het belangrijk dat eventuele substitutie van genees en hulpmiddelen
zorgvuldig geschiedt, zodat de patiënt hiervan geen schade ondervindt. Hiertoe
werkt de knmp aan een substitutierichtlijn die een breed gedragen fundament moet
bieden voor het uitgangspunt: goedkoop waar het kan, duur waar het moet.
Concreet betekent dit in 2016:– Consumenten en patiëntenorganisaties zijn structureel betrokken bij
de ontwikkeling van de richtlijnen, in lijn met het routeplan voor de Professionele Standaard.
De apotheker in de samenleving
14 | KNMP Jaarplan 2016
– Ouderenbonden, patiënten en consumentenorganisaties zijn structureel betrokken bij de lobby om de medicatiebeoordeling en de begeleiding bij eerste uitgifte uit het eigen risico te krijgen.
– Ouderenbonden, patiënten en consumentenorganisaties zijn net als in 2015 structureel betrokken bij de lobby bij knelpunten in de vergoeding, zoals bij doorgeleverde bereidingen en budgetpolis.
– Ouderenbonden, patiënten en consumentenorganisaties zijn structureel betrokken bij de publieksvoorlichting over de begeleiding van het geneesmiddelengebruik, zoals het begeleidingsgesprek bij de eerste en tweede uitgifte, en bij het belang van goed medicatiegebruik bij specifieke aandoeningen.
– De tentoonstelling ‘Kunt u dat even uitleggen?’ met bijbehorende elearning voor goed medicijngebruik bij laaggeletterdheid is landelijk uitgerold, met subsidie van vws en in samenwerking met Pharos.
– De tools voor laaggeletterden op apo.nl zijn uitgebreid, met subsidie van vws en in samenwerking met Pharos.
Dit draagt bij aan de volgende ambities uit de Toekomstvisie
Farmaceutische Patiëntenzorg 2020:
De apotheker heeft in 2020 een duidelijke positie in het zorgproces. Het ter
hand stellen van geneesmiddelen is de verantwoordelijkheid van de apotheker,
die als geneesmiddelexpert herkenbaar is voor patiënt en andere zorgverleners.
De zorg zal in 2020 zo georganiseerd zijn, dat de grootste (chronische) zorgvraag
thuis en in de wijk wordt opgevangen.
Huisartsen, apothekers en wijkverpleegkundigen vormen samen een driehoek,
die zorg op maat voor elke patiënt mogelijk moet maken. Dit vraagt om nauwe
samenwerking met andere zorgverleners in zowel de eerste als tweede lijn.
‘Als ik denk dat ik een medicijn kwijt zou kunnen, ga ik eerst
even praten met mijn apotheker, daar heb ik een hele grote
vertrouwensband mee opgebouwd.’
Meneer Cats (polyfarmaciegebruiker) in de film ‘Optimaal geneesmiddelgebruik
vereist maatwerk’, vertoond tijdens het knmp Najaarscongres 2015
KNMP Jaarplan 2016 | 15
Onderzoeks- en innovatieagenda
Farmaceutische patiëntenzorg op maat, met individuele patiëntkenmerken als
basis voor de farmacotherapie, dat is het toekomstperspectief van de
apothekerszorg. Die toekomst begint nu. De ontwikkelingen gaan razendsnel.
De knmp stimuleert onderzoek dat de positie van de apotheker in de eerste lijn
onderbouwt en versterkt, en innovatie bevordert. De knmp ondersteunt Stichting
prisma: Praktijk Research In Samenwerking Met Apothekers. De stichting brengt
onderzoekers bij elkaar, bijvoorbeeld op het prismacongres.
Daarnaast integreert de knmp farmacogenetische parameters in de medicatie
bewaking, waarmee Nederland internationaal voorloper is. Ook de implementatie
van Medisch Farmaceutische Beslisregels (mfb’s), met relevante partijen in de eerste
en tweedelijns farmacie, vormt een belangrijke innovatie in de farma ceutische
patiëntenzorg waarin de knmp een prominente faciliterende rol heeft.
Onderzoeksagenda De knmp maakt de toegevoegde waarde van de apotheker transparant door
zorginterventies te identificeren en te onderbouwen middels wetenschappelijk
onderzoek. Deze werkwijze dient om de effectiviteit aan te tonen van de gangbare
farmaceutische patiëntenzorg. En om kansen te ontdekken voor innovatie.
Concreet betekent dit in 2016:– Er is een gedragen onderzoeksagenda, bekend bij het veld, met een focus
op onderbouwing van de (kosten)effectiviteit van kansrijke innovaties inzake patiëntspecifieke medicatiebewaking en goed medicatiegebruik.
– Er is een netwerk opgericht van onderzoeksapotheken en onderzoekers.– Lopend onderzoek is gepresenteerd op het jaarlijkse prismacongres.– Lopend promotieonderzoek door apothekers is in kaart gebracht in de
sectie Wetenschap op knmp.nl. Zo wordt participatie aan onderzoek gestimuleerd.
16 | KNMP Jaarplan 2016
Farmacogenetica Zowel openbaar apothekers als ziekenhuisapothekers werken aan de toepassing van
farmacogenetica in de apotheekpraktijk. Nederland heeft een gidsfunctie in het
integreren van genetische kenmerken in de medicatiebewaking. Nu al is een groot
aantal farmacogenetische kenmerken opgenomen in de medicatiebewaking van de
g-standaard.
Het is dan ook niet toevallig dat de Europese Unie in 2015 aan het Leids
Universitair Medisch Centrum de prestigieuze Horizon 2020subsidie toekende
van 15 miljoen euro voor de verdere ontwikkeling van farmacogenetica, een groot
onderzoeksprogramma naar personalized medicine/precision medicine op basis van het
farmacogenetisch profiel van de patiënt. De knmp werkt hieraan mee en stelt de
therapeutische adviezen bij gengeneesmiddelinteractie van de knmpwerkgroep
Farmacogenetica beschikbaar.
Concreet betekent dit in 2016:– Er is een pilot uitgevoerd naar medicatiebewaking op farmacogenetisch
profiel in de eerstelijns apotheekpraktijk, waarbij de apotheker aanvrager is van de farmacogenetische test. In aansluiting hierop is een business case uitgewerkt die zicht geeft op de maatschappelijke opbrengsten van deze interventies en de randvoorwaarden die noodzakelijk zijn om deze zorg gestalte te geven.
– Er is een summer school Farmacogenetica georganiseerd.
Medisch Farmaceutische BeslisregelsMedisch Farmaceutische Beslisregels (mfb’s) vormen een belangrijke innovatie in
de farmaceutische zorgpraktijk van openbaar en ziekenhuis apothekers. Daarbij
worden individuele patiëntenkenmerken, zoals labwaarden en farmacogenetisch
profiel, betrokken in de farmacotherapie. Een voorbeeld is het gebruik van een
antilipaemicum bij ischemische hartziekte, dan wel het afwijken van deze regel op
grond van specifieke patiëntkenmerken zoals levensverwachting. Ook het aanpassen
van de dosering op geleide van de nierfunctie is zo’n voorbeeld. De knmp werkt
samen met stakeholders in zowel de eerste als de tweede lijn aan basissets van mfb’s
en een gezamenlijke doorontwikkeling en validatie. Een breed gedragen position
paper gaat de basis vormen.
KNMP Jaarplan 2016 | 17
Concreet betekent dit in 2016:– Er is een knmpposition paper over mfb’s, afgestemd met en gedragen
door alle relevante stakeholders binnen de sector.– Het proces van ontwikkeling en validatie van mfb’s is succesvol in gang
gezet.– Er is een basisset voor de eerste lijn beschikbaar van door de sector
gedragen mfb’s, waar het merendeel van de apotheken mee werkt.– De basisset mfb’s is geëvalueerd en doorontwikkeld met draagvlak onder
alle stakeholders.
Dit alles draagt bij aan de volgende ambities uit de Toekomstvisie
Farmaceutische Patiëntenzorg 2020:
De apotheker stemt de medicatiebewaking af op de individuele persoons
kenmerken van de patiënt, zoals genetische parameters en klinische waarden
en gebruikerservaringen. Zo garandeert hij de veiligheid, effectiviteit en
doel matigheid van de geneesmiddelen die de patiënt gebruikt – personalized
medicine.
Personalized medicine is het op maat maken van de medicamenteuze therapie op
basis van individuele kenmerken van een patiënt. Deze methode bouwt voort
op wetenschappelijke doorbraken in onze kennis over de unieke moleculaire en
genetische samenstelling van een individu, en welke consequenties dit heeft om
wel of niet vatbaar te zijn voor bepaalde ziekten. Hieruit volgt ook een groter
vermogen om te kunnen voorspellen welke medicamenteuze therapieën het
veiligst en meest effectief zijn voor iedere patiënt.
‘Als je een medicijn krijgt, dan vertellen ze je er meteen alles over.
Sommige termen begrijp ik niet, maar dan vraag ik het en leggen
ze het opnieuw uit. Alles is mij verteld door de apotheker. Dus dat
gaat heel goed.’
Frits Berend (laaggeletterde) in de documentaire ‘Kunt u dat even uitleggen?’
18 | KNMP Jaarplan 2016
Adequate ict
Goede informatieuitwisseling is in de gezondheidszorg onontbeerlijk om
geïntegreerde (farmaceutische) patiëntenzorg te kunnen leveren en de patiënt
veiligheid te garanderen. Adequate informatiesystemen zijn daartoe een
voorwaarde.
De kwetsbaarheid en de veiligheidsrisico’s van ictsystemen vragen om
zorgvuldige afstemming tussen zorgverleners, zorgverzekeraars, softwarehuizen
en andere ictleveranciers. En om medewerking van de patiënt. Patiënten hebben
zeggenschap over hun gegevens, wet en regelgeving beschermen hun privacy.
Deze regels mogen nooit zo moeilijk hanteerbaar zijn dat het de medicatie
veiligheid in de weg staat.
Anders gezegd: apothekers kunnen een kwaliteitsimpuls geven aan de
medicatieveiligheid, maar enkel wanneer zij allen toegang hebben tot medische
patiëntgegevens zoals labwaarden, farmacogenetisch profiel en reden van
voorschrijven.
Een gestroomlijnde uitwisseling van deze patiëntgegevens vraagt om een gezamen
lijke focus, prioritering en synchronisatie van alle stakeholders. Alleen dan kunnen
de samenwerkende partijen administratieve obstakels uit de weg ruimen en
technische aanpassingen in afstemming met elkaar doorvoeren.
De knmp maakt, in samenspraak met de leden, andere zorgkoepels, de Nederlandse
Patiënten en Consumenten Federatie (npcf), zorgverzekeraars en het ministerie
van Volksgezondheid duidelijk welke randvoorwaarden nodig zijn, en wat de
impact is van (nieuwe) wet en regelgeving. Hiermee wordt duidelijk wat de sector
nodig heeft en wat voor de sector haalbaar is. Zo kunnen toezichthouders hun
handhavingskader beter laten aansluiten op de zorgpraktijk.
Concreet betekent dit in 2016:– Inzicht in de belemmeringen bij de gegevensuitwisseling (binnen de
sector en met andere zorgverleners), in de functionele mismatch met de veranderende zorgpraktijk en in de impact van nieuwe wet en regelgeving op de ict leiden tot werkbare eisen van toezichthouders Inspectie voor de Gezondheidzorg (igz) en College Bescherming Persoonsgegevens (cbp).
– De informatieuitwisseling verloopt beter, zowel binnen de sector als tussen de sectoren.
KNMP Jaarplan 2016 | 19
– Er is voor de komende jaren een vertaling gemaakt van de visie op de informatievoorziening naar een meerjarige, door de leden vastgestelde, knmpimplementatieagenda voor ict. Deze komt tot stand in samenspraak met gebruikersverenigingen, collectieven en ictleveranciers.
Dit draagt bij aan de volgende ambities uit de Toekomstvisie Farmaceutische
Patiëntenzorg 2020:
De patiënt kan rekenen op een actueel, volledig en betrouwbaar zorgdossier.
Hij bepaalt zelf welke apotheker(s) en collegazorgverleners toegang krijgen
tot zijn zorgdossier. Deze collegazorgverleners ondersteunen de patiënt en
de apotheker door de benodigde informatie te verstrekken die het veilige,
effectieve en doelmatige geneesmiddelgebruik ondersteunt. (…) Om deze
informatie te vergaren werken apothekers samen met patiënten, voor
schrijvers, andere zorgverleners en klinisch chemici. Wanneer deze informatie
real time wordt ingeladen in het zorgdossier van de patiënt, kan de apotheker
optimale medicatiebewaking uitvoeren.
20 | KNMP Jaarplan 2016
Gezonde bedrijfsvoering
Een randvoorwaarde voor het verlenen van goede farmaceutische patiëntenzorg
is het terugbrengen van de regeldruk en administratieve lasten in de
apotheekpraktijk. Het onderzoek van de knmp en Zorgverzekeraars Nederland (zn),
de Nederlandse Vereniging voor Poliklinische Farmacie (nvpf), de Associatie van
Ketenapotheken (aska) en de Landelijke Huisartsen Vereniging (lhv) in 2015 bracht
aan het licht dat de administratieve lasten van de apotheker tot de hoogste in de
gezondheidszorg behoren. Dit staat het zorgverlenerschap in de weg – de tijd gaat
op aan papierwerk in plaats van aan de zorg voor patiënten.
Een andere randvoorwaarde is een toekomstbestendig bekostigingsmodel voor het
verlenen van persoonsgerichte farmaceutische patiëntenzorg, zoals het verrichten
van een medicatiebeoordeling, geïntensiveerde medicatiebegeleiding middels
Medisch Farmaceutische Beslisregels (mfb’s) of het voeren van een farmaceutisch
consult.
Concreet betekent dit in 2016:– Belemmerende wet en regelgeving inzake regeldruk is geïnventariseerd.– Drie verbetervoorstellen zijn in de praktijk gebracht die voortkomen uit
het voornoemde rapport over administratieve lasten, zoals beter hanteerbare declaratie en verantwoordingsprocessen en heldere en eenduidige vergoedingsregels.
– Er is een heldere visie op een toekomstbestendige bekostiging van de farmaceutische zorg die past bij de ambities van de beroepsgroep en de maatschappelijke ontwikkelingen voor de eerstelijnszorg. Met draagvlak binnen de achterban wordt deze visie herkend en erkend door samenwerkingspartners in de eerste lijn, het ministerie en zorgverzekeraars.
– Het gelijke speelveld tussen apothekers en andere zorgverleners is verbeterd. Verschillen op het vlak van eigen risico, bijbetaling en btw zijn weggenomen. Dit bevordert de multidisciplinaire samenwerking tussen zorgverleners op lokaal en regionaal niveau.
– De knmp ontwikkelt in samenwerking met de farmaceutische industrie, generieke leveranciers en farmaceutische groothandels een werkbare aanpak voor de nieuwe Europese vereisten voor geneesmiddelenauthenticatie (anticounterfeit) per 1 januari 2019. Daartoe heeft de knmp namens de branche een evenredig belang in de Nederlandse Medicatie Verificatie Organisatie i.o.
KNMP Jaarplan 2016 | 21
Dit draagt bij aan de volgende ambities uit de Toekomstvisie Farmaceutische
Patiëntenzorg 2020:
Ontschotting verbetert de samenwerking tussen huisartsen, openbaar
apothekers, medisch specialisten, ziekenhuisapothekers en (wijk)
verpleegkundigen. De organisatie is binnen de zorg dusdanig afgestemd dat er
continu prikkels zijn om patiëntgerichte samenwerking te bevorderen.
22 | KNMP Jaarplan 2016
De knmp is de vereniging van alle apothekers en waarborgt dit via de secties die
met de bestuurlijke vernieuwing hun intrede deden: de Wetenschappelijke sectie
Openbaar Apothekers (wso); de sectie Landelijke Openbare Apotheken (loa) en de
sectie Beleid, Onderzoek, Onderwijs en Overheid (bo3).
De knmp werkt nauw samen met de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis
apothekers (nvza), de Nederlandse Vereniging voor Poliklinische Farmacie (nvpf),
de Vereniging van Nederlandse IndustrieApothekers (nia), Vereniging van
Jonge Apothekers (vja) en de Vereniging van Apothekers in opleiding tot
Ziekenhuisapotheker (vaza).
Sinds de bestuurlijke vernieuwing kunnen leden actief deelnemen in de vereniging
via Special Interest Groups (sig’s), klankbordgroepen, de By Invitation Only (bio)meeting,
het knmpcongres, sectieleden en regiobijeenkomsten.
Concreet betekent dit in 2016:– Er is een aanvang gemaakt met kaderontwikkeling: jonge en
bestuurlijk actieve apothekers wordt ondersteuning en bestuurlijke competentieontwikkeling geboden.
– Er is structureel aandacht gegeven aan de werving van nog niet aangesloten apothekers en biofarmaceuten, inclusief kandidaatleden in opleiding.
– Leden worden actief ondersteund om de apothekerstitel te behouden.
Dit draagt bij aan de missie van de knmp:
De knmp bevordert een optimale, wetenschappelijk gefundeerde, innovatieve,
farmaceutische patiëntenzorg door apothekers. Vanuit deze ambitie behartigt
de knmp de belangen van alle apothekers en apotheken.
Participatie van alle leden
KNMP Jaarplan 2016 | 23
Producten en diensten
De producten en diensten van de knmp ondersteunen de apotheker in de praktijk.
Ze vormen essentiële naslagwerken en praktische tools voor patiëntenzorg en
praktijkvoering. Het gaat om producten als de g-standaard, de knmp Kennisbank
met de bijbehorende naslagwerken, en de publieksinformatie op Apotheek.nl en
in publieksfolders. En diensten als de klachtenregeling, de Centrale Medicatie
incidenten Registratie (cmr), de webrapportages van de Stichting Farmaceutische
Kengetallen (sfk) en de website voor geneesmiddelentekorten knmp Farmanco.
De producten en diensten die de knmp levert voor de apotheekpraktijk zijn
grotendeels ondergebracht in het zakelijke dienstenpakket voor de openbare en de
ziekenhuisapotheek. De prijs van de zakelijke contributie is met ingang van 2016
verlaagd met 23%. De knmp houdt de kernproducten uit het vertrouwde pakket
uptodate en werkt continu aan praktische gebruiksvriendelijkheid in aansluiting
op de behoeften van de leden. In lijn hiermee is de voortdurend geactualiseerde
digitale versie van het Informatorium Medicamentorum standaard binnen het pakket
beschikbaar. Wie nog prijs stelt op een papieren uitgave, kan deze apart bestellen.
Concreet betekent dit in 2016:– De g-standaard is aangepast met onder meer extra aandacht voor
interacties en doseringswijzigingen.– De gebruiksvriendelijkheid van de knmp Kennisbank is verbeterd met
twee grotere releases met de nieuwe functionaliteit Parenteralia.– Betere berekening indicatoren door sfk: met het koppelpseudoniem
kunnen patiënten beter gevolgd worden binnen de apotheekzorg. sfkbenchmarkinformatie is opgenomen in indicatorrapportages 2016.
Top Related