Zwols Formularium algemeen geriaters revalidatie artsen … zorg 2008.pdf · 2008. 12. 1. ·...

Zwols Formularium

algemeen geriatersrevalidatie artsen

verpleeghuisartsen2008

Centrum voor revalidatie De Vogellanden

Isala Ouderenzorg

Zorgcentrum Het Zand

Zorgcombinatie Zwolle e.o.

25 januari 2008Zwols Formularium Algemeen geriaters/revalidatie artsen en verpleeghuisartsen, versie 2008

i

VerantwoordingHet voor u liggende formularium is het resultaat van overleg tussen verpleeghuisartsen van de drie Zwolse verpleeghuizen en de ziekenhuisapothekers. Voor de samenstelling is gebruik gemaakt van het Formularium Hanzeland 95 en de formularia van de Zwolse ziekenhuizen.

DoelEen verantwoorde keuze te maken uit het totale aanbod aan geneesmiddelen, op basis van de volgende criteria:

1. Werking en bijwerking van het geneesmiddel.2. Het bestaande voorschrijfgedrag van de verpleeghuisartsen in de Zwolse verpleeghuizen.3. Het kostenaspect.

WerkwijzeDe groep heeft aan de hand van het formularium de geneesmiddelenkeuze in de Zwolse verpleeghuizen besproken. Het hieruit verkregen commentaar is verwerkt in de definitieve geneesmiddelenkeuze.

De keuzevolgorde is in cijfers weergegeven.Het is de bedoeling regelmatig tot herziening en aanvulling van het formularium te komen. Gaarne zullen wij hierin uw op- en aanmerkingen alsmede evt. nieuwe geneesmiddelen verwerken.

Zwolle, 30 december 1998

De versie 2003Medio 1999 is een start gemaakt met de herziening van het formularium. Per hoofdstuk zullen de keuzes worden herbeoordeeld. Deze hoofdstukken zullen op lichtblauw papier gedrukt worden, waarna ze worden gedistribueerd. Toegetreden tot het FTO zijn de artsen van het centrum voor revalidatie De Vogellanden.

Na gereedkomen zal overwogen worden het formularium ook in zakformaat uit te brengen

Zwolle, 14 februari 2003

De versie 2006In 2005 is het gehele formularium doorgelopen en waar nodig aangepast. De wijzigingen zijn bijgewerkt en dit heeft geresulteerd in het formularium versie 2006.

Zwolle, 12 oktober 2006

De versie 2008De wijzigingen n.a.v. de FTO’s tot januari 2008 zijn bijgewerkt en dit heeft geresulteerd in het formularium versie 2008.

Zwolle, 25 januari 2008

Samenstelling van de overleggroepVerpleeghuis- en revalidatieartsen Centrum voor revalidatie De Vogellanden

Isala OuderenZorgcentrum Het ZandZorgcombinatie Zwolle e.o.

Ziekenhuisapothekers Vakgroep klinische farmacie Isala klinieken

Secretariaat formularium Zwolse zorgcentra Klinische farmacie Isala kliniekenLocatie WeezenlandenPostbus 105008000 GM ZwolleTel. 038-4244255

Hoewel bij het verzamelen en de keuze van de gegevens de uiterste zorgvuldigheid is betracht, kan de overleggroep geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden over evt. schade voortvloeiende uit zetfouten en andere onjuistheden in deze uitgave.


ii

Inhoudsopgave

VERANTWOORDING.................................................................................................................................................................. I

INHOUDSOPGAVE.................................................................................................................................................................... II

BLOED.......................................................................................................................................................................................1

LIPIDENVERLAGENDE MIDDELEN ....................................................................................................................................1MIDDELEN BIJ ANEMIE ......................................................................................................................................................2

IJzergebrek ....................................................................................................................................................................2Vitamine B12-deficientie.................................................................................................................................................2Foliumzuurdefiecientie ...................................................................................................................................................2

DIABETES MELLITUS ...............................................................................................................................................................3

BLOEDGLUCOSEVERLAGENDE MIDDELEN.....................................................................................................................31. Tabletten ....................................................................................................................................................................32. Tabletten + Insuline....................................................................................................................................................33. Insuline.......................................................................................................................................................................3

HYPOGLYCAEMIE ..............................................................................................................................................................4HYPERGLYCAEMIE ............................................................................................................................................................4

GYNAECOLOGIE.......................................................................................................................................................................5

METRORRAGIEEN (IRREGULAIR BLOEDVERLIES)...................................................................................................................5MENORRAGIEEN, HYPERMENORROE (ZEER LANGDURIG OF OVERVLOEDIG BLOEDVERLIES) ................................................5CLIMACTERIELE KLACHTEN (OESTROGEENSUBSTITUTIE)....................................................................................................5CLIMACTERIUM / POSTMENOPAUZE................................................................................................................................6

Colpitis senilis ................................................................................................................................................................6FLUOR VAGINALIS..............................................................................................................................................................6

Candida .........................................................................................................................................................................6Non-specifieke vaginitis..................................................................................................................................................6Trichomona ....................................................................................................................................................................6Pruritis vulvae ................................................................................................................................................................7

CERVICITIS/ URETHRITIS ..................................................................................................................................................7Gonorroe........................................................................................................................................................................7Chlamydia ......................................................................................................................................................................7Endometritis, adnexitis ...................................................................................................................................................7

HART- EN VAATZIEKTEN .........................................................................................................................................................8

ACUUT MYOCARDINFARCT:..............................................................................................................................................8Pijnbestrijding.................................................................................................................................................................8Bradycardie en tensiedaling ...........................................................................................................................................8Asthma cardiale bij hartinfarct ........................................................................................................................................8

ANGINA PECTORIS.............................................................................................................................................................8Aanvalsbehandeling.......................................................................................................................................................8Onderhoudsbehandeling ................................................................................................................................................8

ANTISTOLLING ................................................................................................................................................................. 10Overdosering coumarines ............................................................................................................................................ 11

DECOMPENSATIO CORDIS ............................................................................................................................................. 11Acute links decompensatie........................................................................................................................................... 11Chronische decompensatie .......................................................................................................................................... 11

HYPERTENSIE.................................................................................................................................................................. 14Hypertensieve crisis .....................................................................................................................................................16

OEDEMEN......................................................................................................................................................................... 16RITMESTOORNISSEN ......................................................................................................................................................16

Sinustachycardie..........................................................................................................................................................16Boezemfibrilleren / Boezemfladderen ...........................................................................................................................17Co-morbiditeit = decompensatio cordis.........................................................................................................................17Co-morbiditeit = hypertensie en / of coronairspasmen.................................................................................................. 17Co-morbiditeit = hyperthyreoïdie, hypertensie en / of angina pectoris bij inspanning .................................................... 17

CARDIOVERSIE ................................................................................................................................................................17TROMBOSEPROFYLAXE: BIJ TIJDELIJKE IMMOBILITEIT........................................................................................................ 18TROMBOSE: DIEP VENEUS.................................................................................................................................................. 18ENDOCARDITIS PROFYLAXE .......................................................................................................................................... 18

I. Ingrepen in de mondholte, bovenste luchtwegen....................................................................................................... 18II. Ingrepen aan de huid (furunkel, huidabces).............................................................................................................. 18Bij overgevoeligheid voor penicilline (bij zowel I als II).................................................................................................. 18


iii

HUIDZIEKTEN.......................................................................................................................................................................... 19

INFECTIE: BACTERIEEL ................................................................................................................................................... 19Folliculitis ..................................................................................................................................................................... 19Furunkel, karbunkel......................................................................................................................................................19Impetigo ....................................................................................................................................................................... 19Erysipelas .................................................................................................................................................................... 19

INFECTIE: SCHIMMEL, GIST............................................................................................................................................. 20Pityriasis versicolor ......................................................................................................................................................20Zwemmerseczeem.......................................................................................................................................................20Candida, oraal..............................................................................................................................................................20Perlèches (anguli infectiosi)......................................................................................................................................... 20Mycosen, hardnekkig ................................................................................................................................................... 21

INFECTIE: VIRUS ..............................................................................................................................................................21Herpes simplex (koortslip) ............................................................................................................................................ 21Herpes zoster (gordelroos)........................................................................................................................................... 21

INFECTIE: PARASIET........................................................................................................................................................21Pediculosis................................................................................................................................................................... 21Scabies ........................................................................................................................................................................ 21

ERYTHEMATO-SQUAMEUZE DERMATOSEN ................................................................................................................. 22Psoriasis vulgaris .........................................................................................................................................................22Psoriasis capitis ...........................................................................................................................................................22Pityriasis capitis (roos) ................................................................................................................................................. 23

ECZEMA ............................................................................................................................................................................ 23Nattend eczeem ...........................................................................................................................................................23Droog eczeem..............................................................................................................................................................23Seborrhoïsch eczeem .................................................................................................................................................. 23Intertrigo (Eczema intertriginosum)...............................................................................................................................24

DROGE HUID / JEUK.........................................................................................................................................................24ANALE KLACHTEN............................................................................................................................................................24

Fissura ani ................................................................................................................................................................... 24

KNO .........................................................................................................................................................................................25

ANTIBIOTICA..................................................................................................................................................................... 25KEEL.................................................................................................................................................................................. 25

Tonsillitis acuta, lymfadenitis colli, beginnend peritonsillair abces................................................................................. 25NEUS................................................................................................................................................................................. 25

Neusverkoudheid .........................................................................................................................................................25Allergische rhinitis, hooikoorts ...................................................................................................................................... 25Sinusitis ....................................................................................................................................................................... 26Bloedneus.................................................................................................................................................................... 26

OOR................................................................................................................................................................................... 26Otitis media, oorpijn......................................................................................................................................................26Otitis externa, oorpijn ................................................................................................................................................... 26

LONGZIEKTEN ........................................................................................................................................................................ 27

ASTMA BRONCHIALE .......................................................................................................................................................27Acute aanval ................................................................................................................................................................27Onderhoudsbehandeling .............................................................................................................................................. 27

COPD................................................................................................................................................................................. 28BRONCHITIS / PNEUMONIE ............................................................................................................................................. 28HOESTEN.......................................................................................................................................................................... 29

Hoestdempend.............................................................................................................................................................29

MAAG-, DARM- EN LEVERSTOORNISSEN ............................................................................................................................30

MISSELIJKHEID / BRAKEN ............................................................................................................................................... 30REISZIEKTE ...................................................................................................................................................................... 30ZUURGERELATEERDE KLACHTEN................................................................................................................................. 30OBSTIPATIE ...................................................................................................................................................................... 30

Incidenteel.................................................................................................................................................................... 30Chronisch..................................................................................................................................................................... 31

DIARREE ........................................................................................................................................................................... 31Incidenteel.................................................................................................................................................................... 31

LEVERFALEN.................................................................................................................................................................... 31

NEUROLOGIE.......................................................................................................................................................................... 33

EPILEPTISCH INSULT.......................................................................................................................................................33EPILEPSIE......................................................................................................................................................................... 33DUIZELIGHEID / EVENWICHTSSTOORNISSEN............................................................................................................... 33TRANSIENT ISCHAEMIC ATTACK (TIA) ...........................................................................................................................33M. PARKINSON / PARKINSONISME.................................................................................................................................. 34


iv

Beneden de 65 jaar......................................................................................................................................................34Boven de 65 jaar ..........................................................................................................................................................34

PARKINSONISME .............................................................................................................................................................34SPASTICITEIT ................................................................................................................................................................... 35NEUROPATHISCHE PIJN.................................................................................................................................................. 35

OOGZIEKTEN.......................................................................................................................................................................... 36

CONJUNCTIVITIS..............................................................................................................................................................36Aspecifiek..................................................................................................................................................................... 36Bacterieel ..................................................................................................................................................................... 36Allergisch ..................................................................................................................................................................... 36

DROGE OGEN................................................................................................................................................................... 36PUPIL VERWIJDEN ...........................................................................................................................................................36CORNEA EROSIE..............................................................................................................................................................36BLEFARITIS SQUAMOSA.................................................................................................................................................. 36

OSTEOPOROSE...................................................................................................................................................................... 37

OSTEOPOROSE ...............................................................................................................................................................37Vitamine D deficiëntie................................................................................................................................................... 37Calcium tekort in voeding ............................................................................................................................................. 37

OVERGEVOELIGHEIDSREACTIES......................................................................................................................................... 39

ALLERGIE.......................................................................................................................................................................... 39Lokale reacties .............................................................................................................................................................39Ernstige allergische reacties, anafylactische shock ...................................................................................................... 39

PIJN .........................................................................................................................................................................................40

FASE 1: NIET-OPIOÏDE ANALGETICA ..............................................................................................................................40FASE 2: NIET OPIOÏDE ANALGETICA MET ZWAKWERKENDE OPIOÏDEN ..................................................................... 40FASE 3: OPIOÏDE ANALGETICA (ORAAL / RECTAAL)...................................................................................................... 40FASE 4: OPIOÏDE ANALGETICA (PARENTERAAL)........................................................................................................... 41KOLIEKPIJN ...................................................................................................................................................................... 41

PSYCHIATRIE.......................................................................................................................................................................... 43

SLAAPSTOORNISSEN......................................................................................................................................................43ANGSTSTOORNISSEN .....................................................................................................................................................43

RHEUMATISCHE AANDOENINGEN ....................................................................................................................................... 45

ARTHROSE ....................................................................................................................................................................... 45JICHT................................................................................................................................................................................. 45RHEUMATOIDE ARTHRITIS ............................................................................................................................................. 46ACUUT RHEUMA...............................................................................................................................................................47

Recidief profylaxe.........................................................................................................................................................47

UROLOGIE .............................................................................................................................................................................. 48

URINEWEGINFECTIE, ZONDER SYSTEMISCHE VERSCHIJNSELEN ..........................................................................................48URINEWEGINFECTIE, MET SYSTEMISCHE VERSCHIJNSELEN ................................................................................................48

Bij nierfunctiestoornissen en boven de 65 jaar:............................................................................................................. 48Profylaxe urineweginfecties bij patiënten zonder verblijfscatheter................................................................................. 49

URGE-INCONTINENTIE .................................................................................................................................................... 49PROSTATITIS.................................................................................................................................................................... 49BENIGNE PROSTAATHYPERTROFIE ..............................................................................................................................50

WORMEN / PARASIETEN .......................................................................................................................................................51

OXYURIASIS (MADEN)........................................................................................................................................................51ASCARIASIS (SPOELWORMEN)............................................................................................................................................ 51TAENIASIS (LINTWORM)......................................................................................................................................................51GIARDIASIS....................................................................................................................................................................... 51

INHOUD NOODKOFFER .....................................................................................FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.

INDEX GENEESMIDDELEN ................................................................................FOUT! BLADWIJZER NIET GEDEFINIEERD.


1

BLOED

preparaat vorm / sterkte / hoeveelheid

dosering opmerkingen

LIPIDENVERLAGENDE MIDDELEN

Bewoner < 70 jaar met risicofactoren: hypertensie, Diabetes Mellitus, vaatlijden (coronair, stroke, perifeer) en roken

1. ATORVASTATINE

lipitor®

tabl 10, 20, 40 mg Start 10 mg 1x per dag, z.n. verhogen met tussenpozen van tenminste 4 weken tot 80 mg

- Bij primaire hypercholesterolemie en gecombineerde hyperlipidemie is meestal 10 mg voldoende

- bij heterozygote familiare hypercholesterolemie eventueel 40 mg combineren met een galzuurbindend hars

- Bij gelijktijdig gebruik met geneesmiddelen weergegeven in tabel 1dient er pravastatine gegeven te worden ivm Interactie

2. PRAVASTATINE

selektine®

tabl 10, 20, 40 mg - Bij grote kans op Interacties met Atorvastatine wordt Pravastatine voorgeschreven (zie tabel 1)

Bewoner > 70 jaar met wel of geen risicofactoren: geen therapie

Bij reactiveringspatient > 70 jaar met risicofactoren: therapie met statines voortzetten, maar in principe omzetten naar formularium.

De combinatie van (alle) statines met ciclosporine moet met grote voorzichtigheid worden toegepast; het beste kunnen statines in een zo laag mogelijke dosering worden gegeven.

Tabel 1: Overzicht geneesmiddelen die een Interactie met atorvastatine aangaan:

----------------------------------------------------------------------------

Fibraten

Voriconazol, Fluconazol, ketoconazol, itraconazol

Erytromycine, Clarytromycine

Antiretrovirale middelen

----------------------------------------------------------------------------


2

BLOED



MIDDELEN BIJ ANEMIE

IJzergebrek

1a. FERROSULFAAT fero-gradumet®

tabl 287 mg(bevat 105 mg Fe)

1 x per dag 1 tabl gedurende 4 mnd

- innemen voor het ontbijt- niet fijnmaken

1b. FERROFUMARAAT tabl 200 mg voor volw. (bevat 66 mg Fe)

bij deficiëntie: 3 x per dag 1 tabl gedurende 2 mnd; daarna suppletie: 1 x per dag 1 tabl gedurende 3 mnd

- op de lege maag innemen, bij maag- klachten tijdens of na het eten - bij slechte verdraagzaamheid dosis verlagen; tabletten voor kinderen nemen

susp. FNA (bevat 6,25 mg Fe per ml)

3 x per dag 10 ml

Vitamine B12-deficientie

HYDROXYCOBALAMINEhydrocobamine®

amp 1000 µg 1 amp 2 x per week tot 10 amp in totaal, daarna 1 amp elke 2 maanden i.m. of s.c.

- eerst vitamine B12 suppleren, dan foliumzuur

Foliumzuurdefiecientie

FOLIUMZUUR tabl 0,5 mg 1-2 x per dag 1 tabl - eerst vitamine B12 suppleren, dan foliumzuur- suppletie tenminste 3 weken


3

DIABETES MELLITUS



BLOEDGLUCOSEVERLAGENDE MIDDELEN

1. Tabletten Orale medicatie zonodig per 4 weken aanpassen

1a. TOLBUTAMIDE rastinon®

tabl 500, 1000 mg 1-2 x per dag 500-1000 mg

1b. METFORMINE glucophage®

tabl 500, 850 mg 1-3 x per dag 500-850 mg

- eerste keuze bij overgewicht

2. GLICLAZIDE diamicron®

tabl mga 80 mg 1-3 x per dag 80 mg

- starten met 2 keer per dag een halve tabl

3a. TOLBUTAMIDE + METFORMINE rastinon® + glucophage®

3b. GLICLAZIDE + METFORMINE diamicron® + glucophage®

2. Tabletten + Insuline Toevoegen aan orale medicatie

INSULATARD start: 8-12 IE ’s ochtends of ’s avonds

verhogen: elke 2-3 dagen met 2-4 IE (tot streefwaarde)

- middellang werkend- intrede effect na s.c. injectie <1-2 uur - werkingsduur is 14-24 uur- bij meer dan 30 IE per dag over op mixtard 30/70 2 x per dag

3. Insuline

3a. MIXTARD 30/70 start: -12 IE voor ontbijt - 6 IE voor avond- eten

verhogen: elke 2-3 dagen met 2-4 IE (tot streefwaarde)

- mengsel kort en middellang werkend- intrede effect na s.c. injectie <0.5 – 1 uur - werkingsduur is 14-24 uur

INSULATARD start: -12 IE voor ontbijt - 6 IE voor avond- eten verhogen: elke 2-3 dagen met 2-4 IE (tot streefwaarde)

- middellang werkend- intrede effect na s.c. injectie <1-2 uur - werkingsduur is 14-24 uur- bij meer dan 30 IE per dag over op mixtard 30/70 2 x per dag


4

DIABETES MELLITUS



3b INSULATARD + ACTRAPID

insulatard: 1 x per dag

actrapid: 3 x per dag

- kort en middellang werkend

HYPOGLYCAEMIE

1. LIMONADE / 2 SUIKERKLONTJES EN EEN BOTERHAM

2. GLUCOSE 40% amp 4 g = 10 ml 8-16 g (=20-40 ml) i.v.

- wanneer i.v. toediening niet mogelijk is, dan glucagon

3. GLUCAGONglucagen®

amp 1 mg = 1 ml 1 mg (= 1 ml) i.m. of s.c.

- bij terugkeer bewustzijn oraal suiker toedienen- zonodig herhalen

HYPERGLYCAEMIE

Zonder klachten: niets doen

Met klachten: glucose controleren:- Indien glucose >20: geef bij volgende dosis 2 IE extra van de normaal gebruikte insuline.

- Indien glucose >24: geef bij volgende dosis 4 IE extra van de normaal gebruikte insuline.

- Indien glucose >26: geef bij volgende dosis 6 IE extra van de normaal gebruikte insuline.

- Zonodig bijregelen met actrapid.


5

GYNAECOLOGIE



Voordat met medicamenteuze therapie begonnen wordt, dienen maligniteiten, stollingsziekten en niet-hormonale oorzaken betreffende vaginaal bloedverlies te worden uitgesloten.

METRORRAGIEEN (irregulair bloedverlies)

1. ETHYNYLESTRADIOL / LEVONORGESTREL microgynon®

tabl 30 µg / 150 µg1 x per dag 1 tabl gedurende 3 wkn, daarna 1 week stop

2. MEDROXY- PROGESTERON

provera®

tabl 10 mg1 x per dag 1 tabl van 15e-25e

cyclusdag (evt. gedurende 3 cycli)

MENORRAGIEEN, HYPERMENORROE (zeer langdurig of overvloedig bloedverlies)

1a. ETHYNYL-ESTRADIOL / LEVONORGESTREL

microgynon®

tabl 30 µg / 150 µg 1 x per dag 1 tabl gedurende 3 wkn, daarna 1 week stop

1b. NAPROXEN tabl msr 250 mg 3 x daags 1 tabl op dag 1-3 van de menstruatie

2. TRANEXAMINEZUUR cyklokapron®

tabl 500 mg 3-4 x daags 2-3 tabl op dag 1-4 van de menstruatie

CLIMACTERIELE KLACHTEN (oestrogeensubstitutie)

1a. ESTRADIOL / NORGESTRELcyclocur®

tabl 2 mg / 0,5 mg 1 x daags 1 tabl gedurende 3 weken, dan 1 week stop

- bij uterus in situ - - oestrogeen-gevoelige

tumoren (in de voorgeschiedenis) zijn een contra-indicatie

1b. ESTRADIOL progynova®

tabl 2 mg 1 x daags 1 tabl gedurende 3 wkn, dan 1 week stop

- na uterus extirpatie- oestrogeen-gevoelige tumoren (in de voorgeschiedenis) zijn een contra-indicatie

2. TIBOLON livial®

tabl 2,5 mg 1 x daags 1 tabl - er ontstaan geen onttrekkingsbloedingen- heel doorslikken


6

GYNAECOLOGIE



CLIMACTERIUM / POSTMENOPAUZE

Colpitis senilis

ESTRIOLsynapause E3®

ovule 0,5 mgtabl 1,2 mg

vaginaal: 1 x per dag 1 ovule gedurende 1-2 weken; daarna 2 x per week 1 ovule

oraal: 1 x per dag 4 mg gedurende 2 weken daarna 1 x per dag 1 mg

- vaginale toediening bij voorkeur voor de nacht - bij doorbraakbloedingen dosis verlagen- bij pessarium ovule geven- oestrogeen-gevoelige tumoren (in de voorgeschiedenis) zijn een contra-indicatie

FLUOR VAGINALIS

Candida

MICONAZOLgyno-daktarin®

vaginaal tabl 1200 mg

's avonds 1 tabl vaginaal

- effect pas merkbaar na 3-5 dagen, zonodig 1 x herhalen- Let op: INR bij cumarine gebruik

FLUCONAZOL

diflucan®caps150 mg eenmalig 150 mg - bij recidiverende

candidasis

Non-specifieke vaginitis

METRONIDAZOLflagyl®

tabl 500 mg eenmalig 4 tabl (= 2 g), indien geen effect 2 x per dag 1 tabl gedurende 1 week

- bij recidief partner meebehandelen- cave alcohol

Trichomona


tabl 500 mg 4 tabl (= 2 g) in 1 keer, zonodig gedurende 2 dagen

- partner meebehandelen.- cave alcohol

Bij afscheidingsklachten niet berustend op één van bovengenoemde oorzaken kan onderstaand alternatief overwogen worden:

MELKZUUR acid. lacticum 90%eucerine anhydricum witepsol H15

voor de nacht 1 ovule inbrengen, voor inbrengen bevochtigen

- effectiviteit dubieus, maar minder schadelijk dan povidonjood, yoghurt e.a.


7

GYNAECOLOGIE



Pruritis vulvae

CETOMACROGOL zalf FNAtube 50 g

zonodig 2-3 x per dag dun inzalven

- denk aan candida (miconazol-crème)- denk aan oestrogeentekort (synapause)- denk aan diabetes mellitus- overmatig zeep vermijden

HYDROCORTISON crème 1% FNAtube 15, 30 g

zonodig 2-3 x per dagdun insmeren

- denk aan candida (miconazol-crème)- denk aan oestrogeentekort (synapause)- denk aan diabetes mellitus- overmatig zeep vermijden

CERVICITIS/URETHRITIS

Gonorroe

LEVOFLOXACINEtavanic®

tabl 250, 500 mginf.vlst 500 mg = 100 ml

eenmalig oraal 250 mg

- ook bij penicilline- overgevoeligheid

AMOXICILLINEclamoxyl®

oplostabl 750 mg eenmalig oraal 3g (= 4 tabl) opgelost in water

- 10-20% van dw gonokokkenstammen is penicillinase-vormend, dus penicillineresistent

Chlamydia

DOXYCYCLINEvibramycine®

oplostabl 100 mg 2 x per dag 100 mg gedurende 7 dagen

- oplossen in water noodzakelijk om oesophagusbeschadiging te voorkomen

CLARITHROMYCINEklacid®

tabl 250 mg,susp. 25 mg/ml,

50 mg/ml, 100 ml

2 x per dag 500 mg gedurende 7 dagen

Endometritis, adnexitis

DOXYCYCLINEvibramycine®

oplostabl 100 mg begindosis 200 mg, vervolgens 100 mg 1x per dag gedurende tenminste 7 dagen



8

HART- EN VAATZIEKTEN



ACUUT MYOCARDINFARCT:

bij verdenking op myocardinfarct wordt geadviseerd om direct 80-160 mg acetylsalicylzuur te geven

Pijnbestrijding in alle gevallen morfine toedienen

MORFINE HCl amp 1 ml = 10 mg 5-10 mg (= 0.5-1ml) langzaam i.v. toedienen

Bradycardie en tensiedaling

ATROPINESULFAAT amp 1 ml = 0,5 mg 0,5 mg i.v. in ½ min.; zonodig na 10 en 40 min. herhalen tot max. 2 mg

- plat neerleggen, benen iets omhoog- bij vagale reactie

Asthma cardiale bij hartinfarct

1 a. NITROGLYCERINEnitrolingual®

spray 0,4 mg per dosis

sublinguaal - niet bij systolische bloeddruk van 100 of lager

2 a. FUROSEMIDElasix®

amp 2 ml = 20 mg

amp 10 ml = 100 mg

40-100 mg i.v. of i.m.

- bij nierfunctiestoornissen hoger doseren, min. 120 mg

2 b. BUMETANIDE burinex®

amp 4 ml = 2 mg 0,5-1 mg i.m. of 0,5-2 mg i.v.

- bij nierfunctiestoornissen hoger doseren: 2-5 mg i.v.

MORFINE HCl amp 1 ml = 10 mg 10 mg s.c of i.v. - cave asthma bronchiale

ANGINA PECTORIS

Aanvalsbehandeling

1a. ISOSORBIDE-DINITRAATcedocard®

tabl 5 mg sublinguaal - coupering van een aanval- werkt langzamer dan nitroglycerine, maar houdt langer aan- zonodig herhalen

1b. NITROGLYCERINE nitrolingual®

spray 0,4 mg per dosis

sublinguaal - coupering van een aanval- zonodig na 15 min herhalen

Onderhoudsbehandeling

1 a. ISOSORBIDEMO- NONITRAAT

caps mga 25, 50, 100 mg

1 x per dag 1 caps, ’s ochtends

- als profylaxe- zorg voor een


9




monocedocard®

promocard®

innemen nitraatvrije periode ’s nachts - niet fijnmalen

1 b. . NITROGLYCERINE nitro-dur®

Pleister “5” , “7,5” “10”

Start: 1 x daags “5” Nitrodur pleister

- bij slikklachten

- als profylaxe

- op droge, onbehaarde huid van borst, rug, bovenarm- of been

- elke dag op een andere plek

- pleister voor de nacht verwijderen

- niet doorknippen

2a. METOPROLOL selokeen®

tabl mga (ZOC) 50, 100, 200 mg

1 x per dag 25-100 mg

- lipofiel; kans op centrale bijwerkingen- dosering aanpassen op polsfrequentie- therapie niet abrupt beëindigen- contra-indicatie: decompensatio cordis, bronchospasme - cave bradycardie - kan in combinatie met isosorbidemononitraat

2b. ATENOLOL tenormin®

tabl 25, 50, 100 mg 25-100 mg per dag in 1-2 doses

- hydrofiel, geeft minder angst en onrust- dosering aanpassen op polsfrequentie- therapie niet abrupt beëindigen- contra-indicatie: decompensatio cordis, bronchospasme - cave bradycardie - kan in combinatie met isosorbidemononitraat

3. DILTIAZEM tildiem®, surazem®

tabl 60 mgtabl CR 90, 120 mg

tabl XR 200, 300mgcaps mga 120, 240 mg

1 caps mga 120 mg per dag of 1 tabl CR 90 mg 2 x per dag, eventueel kan hoger worden gedoseerd

- kan in combinatie met ß-blokker


10




ANTISTOLLING

ACETYLSALICYLZUUR tabl 80 mg 1 x per dag 80 mg - trombocyten-aggregatie remming

ACENOCOUMAROLsintrom®

tabl 1 mg 1e dag 4 tabl2e dag 2 tabl3e dag 2 tablonderhoudsdosis op geleide van prothrombinetijd; 's avonds om 17.00 uur innemen

- werking: middellang- bij pijnstilling: paracetamol en codeïne geven geen interacties- let op bij starten en stoppen van co-medicatie

Beïnvloeding effect orale anticoagulantia, zie ook www.fnt.nl.Signalering aan de antistolzorg gebeurt altijd door de ziekenhuisapotheker.

Medicamenteuze oorzaken:

versterking effect cumarinederivaat1

relevantamiodaronandrogenen/anabole steroïdenazapropazon/fenylbutazoncefamandolcimetidineclofibraat/gemfibrozilcotrimoxazoldanazoldisulfiramfluoxetine/paroxetinefluvoxaminemetronidazolmiconazolNSAID's2/salicylaten2,3

penicillinen4

tamoxifen

mogelijk relevantallopurinolerytromycinefluconazolglucagon5

isoniazideketoconazolkinidinenalidixinezuurtetracyclinen

1let op bij staken van de inducerende stof2door remming van de trombocytenaggregatie3bij salicylatendoses > 3 g/dag kan verlenging van de protrombinetijd optreden4met name bij intraveneuze toediening5relevant bij doses > 25 mg/dag of hoger gedurende > 2 dagen (bij ß-

blokkerintoxicatie)

Vermindering effect cumarinederivaat1

relevantaminoglutethimidebarbituraten/glutethimidecarbamazepinecolestyramine/colestipol6

fenytoïneprimidonrifampicine

mogelijk relevantgriseofulvinemercaptopurine

6door gescheiden toediening(> 4 uur tussentijd) wordt interactie grotendeels voorkomen

Niet-medicamenteuze oorzaken

http://www.fnt.nl.


11




Het effect van cumarinederivaten kan tevens worden beïnvloed doordiarreedieetileuskoortsmisselijkheid/braken

Overdosering coumarines

FYTOMENADION =VITAMINE Kkonakion®

concentraat 10 mg/g FNA(3 drp = 1 mg) 10 mlamp 10 mg = 1 ml

oraal: 5-10 mg (= 15-30 drp)

i.v.: niet meer dan3 mg in overleg met antistolzorg

- werking na 4-6 uur- de werking van de orale en parenterale vorm treedt vrijwel gelijk in

DECOMPENSATIO CORDIS

Acute links decompensatie

zie behandeling astma cardiale blz. 7

Chronische decompensatie

1. Diureticum óf ACE-remmer/Angiotensine-2 antagonist

Licht perifeer oedeem

HYDROCHLOOR-THIAZIDEesidrex®

tabl 25, 50 mg 1 x per dag 25-50 mg - bij hypokaliëmie zo nodig kaliumsparend triamtereen toevoegen

Longoedeem en/of verminderde nierfunctie

FUROSEMIDElasix®

tabl 40 mg voorzichtig doseren1-2 x per dag 40-160 mg

- krachtig werkend diureticum; belastend voor patiënt- werkingsduur 3-8 uur- zonodig verhogen tot 160 mg en combineren met triamtereen- cave dehydratie, hyponatriëmie, hypokaliëmie

BUMETANIDEburinex®

tabl 1, 5 mg 0,5- 1 mg ’s morgens, zo nodig 3-4 x per dag

- krachtig werkend diureticum; belastend voor patiënt- werkingsduur 4-6 uur- zonodig verhogen tot 2-5 mg per keer, 3-4 x per dag en combineren met triamtereen

- cave dehydratie,


12




hyponatriëmie, hypokaliëmie

Geen oedeem

1. ENALAPRILrenitec®

tabl 5, 10, 20 mg startdosis 2,5 mg onderhoudsdosering:1-2 x per dag 10-20 mg

- bij voorkeur ’s avonds beginnen- na 1-2 uur RR meten- insluipend doseren- na 2 weken controle nierfunctie- effect beoordelen na 3 weken- dosislimiterend: hypotensie, orthostase, verminderde nierfunctie- bij positief effect levenslang continueren- bij intolerantie nitraat of diureticum overwegen - bijwerking: kriebelhoest

2. CAPTOPRILcapoten®

tabl 12,5, 25, 50 mg

startdosis: 6,25 mgonderhoudsdosering:3 x per dag 25-50 mg

- bij voorkeur ’s avonds beginnen- na 1-2 uur RR meten- insluipend doseren- na 2 weken controle nierfunctie- effect beoordelen na 3 weken- dosislimiterend: hypotensie, orthostase, verminderde nierfunctie- bij positief effect levenslang continueren- bij intolerantie nitraat of diureticum overwegen - bijwerking: kriebelhoest

3. LISINOPRILzestril®

tabl 5, 10, 20 mg Startdosis:2,5 mg onderhoudsdosering: 1 x per dag 5-20 mg, max. 35 mg

- bij voorkeur ’s avonds beginnen- na 1-2 uur RR meten- insluipend doseren- na 2 weken controle nierfunctie- effect beoordelen na 3 weken- dosislimiterend: hypotensie, orthostase, verminderde nierfunctie- bij positief effect levenslang continueren- bij intolerantie nitraat of


13




diureticum overwegen

- bijwerking: kriebelhoest

4. LOSARTAN cozaar®

Tabl 50 en 100 mg

Start: 12,5 mg 1 x daags, geleidelik verhogen met intervallen van 7 dagen tot 25 mg 1 x per dag, onderhoudsdosering 50 mg 1 x daags

- bij voorkeur ’s avonds beginnen- na 1-2 uur RR meten- insluipend doseren- na 2 weken controle nierfunctie- effect beoordelen na 3 weken- dosislimiterend: hypotensie, orthostase, verminderde nierfunctie- bij positief effect levenslang continueren- bij intolerantie nitraat of diureticum overwegen

- als alternatief indien bij gebruik van ACE-remmer de bijwerking kriebelhoest optreedt

2. Diureticum én ACE-remmer/Angiotensine-2-antagonist

zie 1 zie 1 zie 1 - bij toevoegen van ACE- remmer/ Angiotensine-2 antagonist bij vaatondervulling diureticum eerst 1 dag staken

- bij optreden van hypotensie eerst diureticum verminderen / staken, dan ACE- remmer/Angiotensine-2-antagonist starten- cave hyperkaliëmie bij combinatie met K- spaarder

3a. Boezemfibrilleren of sinusritme

DIURETICUM + ACE-REMMER

zie 1

DIGOXINElanoxin®

tabl 0,625, 0,125, Individueel digitaliseren

- onderhoudsdosis halveren bij leeftijd >80


14




0,25 mg dag 1: 3 tabl 0,125mgdag 2: 2 tabl 0,125mgdaarna 1 x per dag 0,125mg

jr serumcreatinine >100

- streven naar ventrikelritme <100/min- bij sinusritme eventueel digoxine <0,125 mg per dag- cave kaliumdepletie bij combinatie met diuretica

3b. Alternatief beleid bij sinusritme

ACE-REMMER + FUROSEMIDE + HYDROCHLOOR-THIAZIDE

zie 1 zie 1 - als hydrochloorthiazide niet effectief is of bij hypokaliëmie: spironolacton 25-100 mg (cave: hyperkaliëmie)- sterk verminderde nierfunctie (klaring <30 ml/min) is een contra indicatie voor hydrochloorthiazide

4. SPIRONOLACTON tabl 25, 50, 100 mg

25-150 mg - bij ernstig hartfalen in combinatie met diuretica, ACE-remmers, beta-blokkers en/of digoxine indien onvoldoende effectief

- bij diureticaresistentie in combinatie met furosemide

- cave: hyperkaliëmie

HYPERTENSIE

1a. HYDROCHLOOR- THIAZIDE esidrex®

tabl 25 mg 1 x per dag 1 tabl

1b. HYDROCHLOOR THIAZIDE / TRIAMTEREEN

dytenzide®

bevat per tabl:hydrochloorthiazide 25 mg + triamtereen 50 mg

1 x per dag 1 tabl - bevat dekaliumspaarder

triamtereen

2a. ENALAPRILrenitec®

tabl 5, 10mg startdosis 2,5 mg onderhoudsdosering:1 x per dag 5-10 mg

- bij sterke vaatondervulling kans op forse tensiedaling na eerste dosis voorzorgsmaatregelen:

a. diuretica 3 dagen staken b. eerste dosis 's avonds c. tijdelijke zoutmedicatie,


15




waardoor minder kans op hypovolemie.

- effect beoordelen na 3 weken


2b. CAPTOPRILcapoten®

tabl 12,5, 25 mg startdosis 6,25 mgonderhoudsdosering:2 x per dag 12,5-25 mg






2c. LISINOPRILzestril®

tabl 5, 10, 20 mg Startdosis:2,5 mg onderhoudsdosering: 1 x per dag 5-20 mg, max. 35 mg






3a. AMLODIPINEnorvasc

tabl 5, 10 mg 1 x per dag 5-10 mg - ca-entry blokker

3b. NIFEDIPINE adalat oros

tabl mga (oros) 30, 60 mgtabl mga 10, 20 mg, caps 5, 10 mg

1 x per dag 30-60 mg - ca-entry blokker- bij voorkeur insluipen met tabl mga 10 mg

4a. ATENOLOLtenormin®

tabl 25, 50, 100 mg25-100 mg in 1-2 doses

- hydrofiel, geeft minder angst en onrust- dosering aanpassen op polsfrequentie- therapie niet abrupt beëindigen- contra-indicatie: decompensatio cordis, bronchospasme - cave bradycardie - kan in combinatie met


16




isosorbidemononitraat

4b. METOPROLOLselokeen®

Tabl mga (ZOC) 50, 100, 200 mg

1 x per dag 50-200 mg

- lipofiel, kans op centrale bijwerkingen - dosering aanpassen op polsfrequentie- therapie niet abrupt beëindigen- contra-indicatie: decompensatio cordis, bronchospasme - cave bradycardie - kan in combinatie met isosorbidemononitraat

Hypertensieve crisis

NIFEDIPINEadalat®

caps 10 mg zonodig 1 x 1 caps - capsule stuk bijten.

OEDEMEN

Algemeen:Indien mogelijk oorzaak behandelen; zoutbeperking, diuretica (let op kaliumdepletie in het bijzonder bij combinatie met digoxine). Bij nierinsufficiëntie is alleen therapie met lisdiuretica zoals furosemide of bumetanide zinvol. Gespreid over de dag geven of een preparaat met vertraagde afgifte kiezen. Zie voor diuretica therapie bij chronische decompensatio cordis pag. 9.

RITMESTOORNISSEN

Sinustachycardie

In principe geen farmacotherapie. Uitschakelen van oorzakelijke factoren zoals inspanning, koorts, spanning, overmatig gebruik van koffie, tabak, alcohol, bronchodilatatoren en hyperthyreoïdie.In uitzonderlijke gevallen:

ATENOLOLtenormin®

tabl 25, 50, 100 mg 1 x per dag 25-100 mg

- hydrofiel, geeft minder angst en onrust- dosering aanpassen op polsfrequentie- therapie niet abrupt beëindigen- contra-indicatie: decompensatio cordis, bronchospasme - cave bradycardie - kan in combinatie met isosorbidemononitraat


17




Boezemfibrilleren / Boezemfladderen

Bij normale ventrikelfrequentie geen behandeling, eventueel instellen op anticoagulantia. Indien behandeling gewenst, keuze mede laten bepalen door leeftijd, tweede indicatie (hypertensie, angina pectoris, decompensatio cordis), hyperthyreoïdie.N.B.: oorzaak nagaan.

Co-morbiditeit = decompensatio cordis

DIGOXINElanoxin®

tabl 0,0625; 0,125;0,25 mg

Individueel digitaliserendag 1: 3 tabl 0,125mgdag 2: 2 tabl 0,125mgdaarna 1 x per dag 0,125mg

- onderhoudsdosis halveren bij leeftijd >80 jr serumcreatinine >100

- streven naar ventrikelritme <100/min- bij sinusritme eventueel digoxine <0,125 mg per dag- cave kaliumdepletie bij combinatie met diuretica

Co-morbiditeit = hypertensie en / of coronairspasmen

VERAPAMILisoptin®

drag 80, 120 mgtabl mga 120, 180, 240 mg

3-4 x per dag 40-120 mg

- let op bijwerking obstipatie

Co-morbiditeit = hyperthyreoïdie, hypertensie en / of angina pectoris bij inspanning

ATENOLOLtenormin®

tabl 25, 50, 100 mg 1 x per dag 25-100 mg

- hydrofiel, geeft minder angst en onrust- dosering aanpassen op polsfrequentie- therapie niet abrupt beëindigen- contra-indicatie: decompensatio cordis, bronchospasme - cave bradycardie - kan in combinatie met

isosorbidemononitraat

CARDIOVERSIE

Overleg met de cardioloog


18




TROMBOSEPROFYLAXE: bij tijdelijke immobiliteit

NADROPARINEfraxiparine®

wwsp 0,3 ml = 2850 IEwwsp 0,4 ml = 3800 IE

1 x per dag 2850 IE (= 0,3 ml) s.c.

- - injectieplaats volgens bijsluiter- bij gewicht > 100 kg 3800 IE (=0,4 ml) s.c.

TROMBOSE: diep veneus

NADROPARINEfraxiparine®

wwsp 0,3 ml = 2850 IEwwsp 0,4 ml = 3800 IEwwsp 0,6 ml = 5700 IEwwsp 0,8 ml = 7600 IE

2 x per dag 85,5 IE/kg s.c.

- start tegelijk behandeling met acenocoumarol, zie antistolling- stop met fraxiparine als INR 10 dagen stabiel is (tenminste 2 bepalingen)

ENDOCARDITIS PROFYLAXE

Algemeen: geïndiceerd bij aangeboren hartafwijking, coarctatio aortae, persisterende ductus Botalli, eerder doorgemaakte endocarditis, klepprothese, mitralisklepstenose, mitralisklepinsufficiëntie door acuut reuma, mitralisklepprolaps.

I. Ingrepen in de mondholte, bovenste luchtwegen

AMOXICILLINE flacon 1 g i.v. 2 gram 30 min voor de ingreep

- bij orale antistollingsbehandeling tevoren INR bijstellen- eventueel oraal 3 gram amoxicilline 1 uur voor de ingreep

II. Ingrepen aan de huid (furunkel, huidabces)

FLUCLOXACILLINEfloxapen®

caps 500mgflacon 1 g

oraal, i.v. of i.m. 2 gram 30 min voor de ingreep

- bij orale antistollingsbehandeling tevoren INR bijstellen

Bij overgevoeligheid voor penicilline (bij zowel I als II)

CLINDAMYCINEdalacin®

caps 150, 300 mginj 300 mg = 2 ml

oraal 600 mg 1 uur voor de ingreep

i.v. 600 mg (= 4 ml) 30 min voor de ingreep

- bij orale antistollingsbehandeling tevoren INR bijstellen


19

HUIDZIEKTEN



INFECTIE: BACTERIEEL

Folliculitis

CHLOORHEXIDINEhibitane®

crème 1% FNA, 50 g

1-2 x per dag dun op de huid aanbrengen

Furunkel, karbunkel

JOODPOVIDONbetadine®

zalf 10%, 30 g 2 x per dag dik op de puist aanbrengen, afdekken met gaasje

- toepassen voordat de puist doorbreekt

Impetigo

1. FUSIDINEZUURfucidin®

crème 2%, 15 en 30 g

3 x per dag dun aanbrengen

- bij onvoldoende resultaat oraal antibiotica

2. FLUCLOXACILLINEfloxapen®

caps 500 mg 3 x daags 500 mg - bij ernstigeinfectiesverdubbelen

3. CLARITHROMYCINEklacid®

tabl 250 mgsusp 25 mg / ml, 100 ml50 mg/ml, 100 ml

500 mg 1 uur voor de ingreep; daarna 2 x daags 200 mg (elke 12 uur)

Erysipelas

FENETICILLINEbroxil®

caps 250 mg stroop 250 mg / 10 ml, 100 ml

500 mg 3 x daags gedurende 10 dagen, bij voorboden van een recidief 2 gram eenmalig

- gelijktijdig of direct na de acute fase starten met ambulante compressie- capsules kunnen eventueel opengebroken worden

Recidief: indien bij dezelfde patiënt 2e keer binnen een 1/2 tot 1 jaar, dan goede hygiënische maatregelen en profylaxe met langwerkende penicilline.

BENZATHINE-BENZYLPENICILLINEpenidural®

pdr v injectie1.200.000 IE

elke 4 weken, gedurende 1 jaar


20

HUIDZIEKTEN



INFECTIE: SCHIMMEL, GIST

Pityriasis versicolor

SELEENSULFIDEselsun®

schudmixtuur 25 mg / ml 60, 120 ml

's avonds op het hele lichaam aanbrengen en 's morgens afspoelen, na 3, 6 en 9 maanden herhalen

MICONAZOLdaktarin®

crème 2%, 30 g 1-2 x per dag dun aanbrengen gedurende 2-5 weken

Zwemmerseczeem

1a. MICONAZOLdaktarin®

crème 2%, 30gpoeder 20 g

1-2 x per dag aanbrengen gedurende 2-5 weken

- goede sok- en schoenhygiëne noodzakelijk

1b. MICONAZOL/HYDROCORTISON

daktacort®

crème 2%/1%, 30g

1-2 x per dag aanbrengen - bij acute ontstekingsver- schijnselen; zodra deze verdwenen zijn verder met miconazol behandelen

Candida, oraal

1a. NYSTATINEorale susp. 100.000 IE / ml, 120 mlzuigtabl 200.000 E

4 x per dag mond spoelen met 4 ml suspensie of4 x per dag 1 zuigtablet

- lang in de mond houden en doorslikken

1b. FUNGIZONE orale susp. 100 mg/ml, 40 mltabl 100 mgzuigtabl 10 mg

4 x per dag 100 mg

Perlèches (anguli infectiosi)

NYSTATINE crème 100.000 IE / g,15 en 30 g

2-3 x per dag dun insmeren - correctie kunstgebit overwegen


21

HUIDZIEKTEN



Mycosen, hardnekkig

MICONAZOLdaktarin®

creme 2%, 30g 2 x per dag dun insmeren

INFECTIE: VIRUS

Herpes simplex (koortslip)

ACICLOVIRzovirax®

crème 5%, 3 en 15 g

5 x per dag insmeren - bij eerste verschijnselen

- vermijd of voorkom uitlokkende factoren (UV- licht, stress)

Herpes zoster (gordelroos)

1a. ACICLOVIRzovirax® tabl, disp tabl 200, 400,

800 mg

5 x daags 800 mg gedurende 7 dagen

- start binnen 48 uur na het verschijnen van de huiduitslag

1b. VALACICLOVIRzelitrex®

tabl 250, 500 mg 3 x daags 1000 mg gedurende 7 dagen

- start binnen 48 uur na het verschijnen van de huiduitslag

INFECTIE: PARASIET

Pediculosis

PERMETRINEloxazol®

crème 1%,

30 g- gebruik volgens

bijsluiter

Scabies

LINDAAN smeersel 1% FNA, 100 ml éénmalig 's avonds de huid van kaakrand tot en met de voetzolen insmeren, de volgende dag de huidplooi-gebieden opnieuw insmeren

- bevat hexachloor- cyclohexaan


22

HUIDZIEKTEN



ERYTHEMATO-SQUAMEUZE DERMATOSEN

Psoriasis vulgaris

Aandachtspunten:- Nagaan wat in het verleden goed hielp.- Let op dat de voorgeschreven therapie goed gevolgd wordt (dagelijks smeren).- Lichttherapie overwegen als het huidoppervlak voor > 80% is aangedaan.

1. SALICYLZUUR zalf 5% FNA 's avonds insmeren, ’s morgens onder de douche afspoelen

- ontschilferen

2. CALCIPOTRIOLdaivonex®

zalf 50 ug/g, 30 en 100 g

2 x per dag dun insmeren, gedurende 4 weken,max. 100 g per week.

- alleen na voorsschrift dermatoloog geven- wijs op mogelijke verergering van symptomen tijdens de eerste weken van de therapie- mogelijk irritatie van de huidplooien

3a. TRIAMCINOLON ACETONIDE

3b. BETAMETHASONbetnelan®

zalf 0,1%, tube 30 g

zalf 0,1%, tube 15, 30, 100 g

1 x per dag dun insmeren gedurende 4 weken

- klasse II resp. III corticosteroid

- resultaat goed, dan intermitterend toepassen

- evt. 3% salicylzuur erbij

Psoriasis capitis

1. AX UNGIA zalf (diervet) max 3 x per week tot schilfers weg zijn

- ’s avonds op de hoofdhuid aanbrengen (evt. badmuts), ’s morgens uitwassen

2. BETAMETHASONbetnelan®

crème 0,1%tube 15, 30, 100 g

2 x per dag dun insmeren - klasse III corticosteroid

3. KOOLTEER / LEVOMENTHOLdenorex®

shampooflacon 125 ml

iedere 2 dagen gedurende 2 weken de hoofdhuid behandelen

- onderhouds-behandeling


23

HUIDZIEKTEN



Pityriasis capitis (roos)

1. SELEENSULFIDEselsun®

shampoo 2,5%flacon 60, 120 ml

gedurende 2 weken 2 x per week het haar wassen, de volgende 2 weken 1 x per week. Daarna naar behoefte.

- na langdurig of frequent gebruik en na applicatie op de niet intacte huid kan een chronische seleenvergiftiging optreden, o.a.knoflookgeur

2. KETOCONAZOLnizoral®

hydrogel 2%flacon 60 ml

2 x per week na het wassen van het haar inmasseren gedurende 4 weken

- uitsluitend bij ernstige vormen

ECZEMA

Nattend eczeem

1. NATTE OMSLAGEN 3 x per dag verversen - indrogend

2. ZOK zalf FNA - indrogend

3. vervolgens behandelen als droog eczeem

Droog eczeem

1. CETOMACROGOL-CREME

crème FNA, 100 g

2-3 keer per dag dun insmeren

2. HYDROCORTISON zalf 1% FNA, 30 g

2 x per dag inzalven

3. TRIAMCINOLON-ACETONIDE

zalf 0,1% FNA,30 g

2 x per dag dun inzalven - intermitterend toepassen

- niet in het gelaat

Seborrhoïsch eczeem

1. KETOCONAZOLnizoral®

crème 2%, tube 30 g hydrogel 2%, 60 ml

2 x per dag dun insmeren

2. TRIAMCINOLONCOMP.

spir.opl. FNA, 100 ml

2 x per dag dun insmeren - niet toepassen in het gelaat

- bevat 2% salicylzuur- patiënt goed

instrueren hoe aan te brengen


24

HUIDZIEKTEN



Intertrigo (Eczema intertriginosum)

ZINKOLIE FNA smeersel 60%, 60 g

2-3 x per dag aanbrengen - evt. 5-10% zwavel en / of 1% hydrocortison toevoegen

DROGE HUID / JEUK

1a VASELINE-CETOMACROGOL-CREME

crème FNA, 100 g

2-3 x per dag insmeren - bij voorkeur op vochtige huid

1b. UREUMcalmurid®

crème 10%, 50 en 100g

2-3 x per dag insmeren - bij voorkeur op vochtige huid

2. TRIAMCINOLON-ACETONIDE

crème 0,1% FNA, 30 g

2 x per dag dun insmeren - kortdurend!- niet in het gelaat

ANALE KLACHTEN

1a. ZINKOXIDE / LIDOCAINE

crème, 30 g 2 x per dag en na elke defaecatie

- geen zetpillen gebruiken

1b. ZINKOXIDE / HYDROCORTISON 1%

crème, 30 g 2 x per dag en na elke defaecatie

- geen zetpillen gebruiken

Fissura ani

1. ISOSORBIDE- DINITRAAT

zalf 1% 2 x per dag en na elke defaecatie

- effect treedt in na 2 weken

2. LIDOCAINE / VASELINE

crème 3% FNA, 15 en 30 g

2 x per dag en na elke defaecatie

- gebruik maximaal 4 weken


25

KNO


dosering Opmerkingen

ANTIBIOTICA

1. DOXYCYCLINEvibramycine®

oplostabl 100 mg begindosis 200 mg, daarna 1 x per dag 100 mg gedurende 7-10 dagen


2. AMOXICILLINEclamoxyl®

oplostabl 125, 250, 375, 500, 750, 1000 mg

3 x per dag 500 mg

KEEL

Tonsillitis acuta, lymfadenitis colli, beginnend peritonsillair abces

- Pijnstillers zie pag. 31- Zuigtabletten werken alleen verzachtend.

1. FENETICILLINEbroxil®

caps 250 mgstroop forte 250 mg / 10 ml, 100 ml

3 x per dag 500 mg

2. CLARITHROMYCINEklacid®

tabl 250 mgsusp. 25 mg / ml, 100 ml50 mg / ml, 100 ml

2 x per dag 250 mg - bij penicilline-overgevoeligheid

NEUS

Neusverkoudheid

NATRIUMCHLORIDE neusdrp 0,9% FNA, 10 ml

4-6 x per dag de neus druppelen

XYLOMETAZOLINEotrivin®

neusdrp 0,05% FNA, 10 mldoseerspray 0,05%, 10 ml

4-6 x per dag 1-3 dr. in ieder neusgat

- niet langer dan 1 week

Allergische rhinitis, hooikoorts

1. ANTIHISTAMINICUM (zie allergie pag. 29 )

2. BUDESONIDErhinocort®

neusspray 100 µg / dosis,200 doses

1 x per dag 2 verstuivingen in elk neusgat; na goed resultaat 1 x per dag 1 verstuiving in elk neusgat


26

KNO



Sinusitis

PIJNSTILLERS zie pag. 33



4-6 x per dag 1-3 dr. in ieder neusgat


Bloedneus


neusdrp 0,1 % FNA, 10 ml

tevens gaastampon in neusgat brengen

OOR

Otitis media, oorpijnTerughoudend zijn met het gebruik van systemische antibiotica.

PIJNSTILLERS zie pag. 31 - voldoende hoog doseren



4-6 x per dag 1-3 dr in ieder neusgat


LIDOCAINE oordruppels 0,5% FNA, 10 ml

1-2 dr naar behoefte in het oor

Otitis externa, oorpijn

1. PIJNSTILLERS zie pag. 31

2. ZURE OORDRUPPELS

oordruppels FNA, 10 ml

op gaastampon in oor aanbrengen, vochtig houden

- gedurende 2 dagen bij pijnlijke otitis externa en zwelling

- ook bij geperforeerd trommelvlies

- evt. hydrocortison 1% toevoegen

- bij koorts en algeheel ziek zijn flucloxacilline en zure oordruppels

3. CLIOQUINOL / TRIAMCINOLON

oordruppels FNA, 10 ml

3 x per dag 2 dr in het oor


27

LONGZIEKTEN



ASTMA BRONCHIALE

Aanvalsgewijs optredende, praktisch geheel reversibele luchtwegobstructie. Hyperreactiviteit staat op de voorgrond, naast uitademingsstoornis ook inademingsstoornis!

Acute aanval

1. SALBUTAMOLventolin®

dosis-aërosol 1 dosis = 200 ug, 100 doses

max 8 doses per dag- met volumatic® minder inhalatieproblemen- ß2- sympaticomimeticum

2a. PREDNISOLON amp 25 mg = 2ml 50 mg (=4 ml) i.v. - effect na 4 uur- behandeling met prednisolon tabl afmaken gedurende minimaal 5 dagen- prednisolon kan in 1 keer gestaakt worden indien niet langer dan 10 dagen gegeven

2b. PREDNISOLON tabl 5 mg 1x per dag 30 mg gedurende minimaal 5 dagen

- eventueel kan elektrisch vernneveld worden

Onderhoudsbehandeling

1. BECLOMETHASON becotide®

dosis-aërosol 1 dosis = 50, 100 ugresp 200 en 100 doses

2 x per dag 2 pufjes - met voorzetkamer minder inhalatieproblemen- dekt de late reactie volkomen- na toediening mond spoelen- frequentie evt. ophogen naar 4 x per dag

2a. IPRATROPIUM atrovent®


3-4 x per dag 2 pufjes of 2 inhaletten

- niet geschikt voor behandeling van de acute aanval- met aerotube minder inhalatieproblemen- bij gebruik van salbutamol en ipratropium: eerst salbutamol gebruiken en dan ipratropium


28

LONGZIEKTEN



2b. SALBUTAMOLventolin®

dosis-aërsol1 dosis = 200 ug,

100 doses

max. 8 pufjes per dag - met volumatic® minder inhalatieproblemen- ß2- sympaticomimeticum

2b. SALMETEROLserevent®

dosis-aërsol1 dosis = 25ug, 120 doses

2 x per dag 2 pufjes - langwerkend ß2-sympaticomimeticum

COPD

Chronisch langzaam progressieve irreversibele luchtwegobstructie. Vrijwel altijd als gevolg van roken.

1. IPRATROPIUMatrovent®


3-4 x per dag 2 pufjes of 2 inhaletten

- niet geschikt voor behandeling van de acute aanval- met aerotube minder inhalatieproblemen

2. SALBUTAMOLventolin®

dosis-aërosol1 dosis = 200 ug, 100 doses

max. 8 pufjes per dag - met volumatic® minder inhalatieproblemen- ß2- sympaticomimeticum

3. BECLOMETHASONbecotide®

dosis-aërosol 1 dosis = 50, 100 ugresp 200 en 100 doses

2 x per dag 2 pufjes - kan als proefbehandeling gegeven worden- met voorzetkamer minder inhalatieproblemen- na toediening mond spoelen

BRONCHITIS / PNEUMONIE

1. AMOXICILLINE clamoxyl®

oplostabl 125, 250, 375, 500, 750, 1000 mg

3 x per dag 500 mg

2. COTRIMOXAZOLbactrimel®

tabl 480 mg, 960 mgsusp. 48 mg / ml, 100 ml

2 x per dag 960 mg - kans op allergische bijwerkingen van de sulfacomponent- cave nierfunctie- bij verminderde nierfunctie dosering cotrimoxazol halveren- bij serumcreatinine > 200 geen cotrimoxazol


29

LONGZIEKTEN



3. DOXYCYCLINE vibramycine®

oplostabl 100 mg begindosis 200 mg; daarna 1 x per dag 100 mg gedurende 7-10 dagen

- oplossen in water noodzakelijk om oesophagusbeschadiging te voorkomen

HOESTEN

Hoestdempend symptoombehandeling indien geen oorzaak bekend

1a. NOSCAPINE tabl 15 mgsiroop 1 mg/ml,150 en 300 ml

3-4 x daags 15-30 mg

1b. CODEINE FOSFAAT

tabl 20 mg 3-4 x per dag 1 tabl en 's avonds 2 tabl

- bijwerkingen obstipatie en sufheid


30

MAAG-, DARM- EN LEVERSTOORNISSEN



MISSELIJKHEID / BRAKEN

1. DOMPERIDONmotilium®

tabl 10 mgzetpil 60 mg drank 1 mg / ml, 200 ml

oraal: 3-4 x per dag 10 mg

rectaal: 2-4 x per dag 60 mg

- rectaal slechtere resorptie

2. METOCLOPRAMIDEprimperan®

tabl 10 mgzetpil 10 mg, 20 mgdrank 1 mg / ml, 200 mlamp 10 mg = 2 ml

oraal: 3-4 x per dag 10 mg


i.m.: 10-20 mg per keer

- heeft naast perifere anti-emetische werking ook een centraal remmend effect

- let op mogelijke extrapyramidale bijwerkingen- rectaal slechtere resorptie

O.R.S.frisomed®

zakjes inhoud oplossen in water volgens bijgesloten schema

REISZIEKTE

CINNARIZINE tabl 25 mg 3-4 x per dag 1 tabl - relatief weinig sederend

ZUURGERELATEERDE KLACHTEN

1. ALGELDRAAT / MAGNESIUMOXIDEantagel®

suspensie 300 ml 15-30 ml 1 uur na de maaltijd en vóór het slapen gaan

- ook bij maagpijn

2. ESOMEPRAZOLnexium®

mups 20, 40 mg 1 x per dag 20-40 mg - in principe is duur behandeling is 4-8 weken- ter voorkoming van recidieven 20 mg 1 x per dag

OBSTIPATIE

Incidenteel

1. BISACODYLdulcolax®

drag 5 mgzetpil 10 mg

oraal: 1 dragee 's avonds

rectaal: 1 zetpil 's och-tends

- uitsluitend voor kortdurend gebruik- dragee werkt na 8 uur, zetpil werkt na 1 uur

2a.NATRIUMLAURYL-SULFOACETAAT /SORBITOL

klysma 5 ml Zonodig 1 klysma Defecatie treedt meestal op 5-20 min na toediening


31




microlax®

3. SENNOSIDEN A+BX-PRAEP®

Stroop 2 mg/ml volwassenen 20-24 mg per dag 's avonds, zo nodig de volgende dag 40-48 mg, max. 72 mg per dag

Chronisch

1. DIEETMAATREGELEN - evt. een bulkvormend laxans zoals zemelen.

Let op voldoende vochtinname

2. LACTULOSEduphalac® stroop 667 mg/ml

’s ochtends 15 ml

3. MAGNESIUMOXIDEkauwtablet 500 mg

4-10 tabl (2-5 gram) per dag

- contra-indicatie: ernstige nierfunctiestoornissen

4. MACROGOLmovicolon®

zakje 1 zakje per dag

5. BISACODYLdulcolax®

drag. 5 mgzetpil 10 mg

oraal: 1 dragee ’s avonds

rectaal: 1 zetpil 's ochtends

- uitsluitend voor kortdurend gebruik indien macrogol onvoldoende werkzaam is.- dragee werkt na 8 uur, zetpil na 1 uur.

DIARREE

Incidenteel

O.R.S.frisomed®

zakjes inhoud oplossen in water volgens bijgesloten schema

LOPERAMIDEimodium®

caps 2 mg aanvangsdosis 2 caps vervolgens elke 2 uur tot max. 4 caps per dag

- niet bij koorts en bloed of slijm in de ontlasting

LEVERFALEN

SPIRONOLACTON

aldactone®

tabl 25, 50 en 100 mg

Start: 50 mg 1 x daags, zo nodig verhogen tot max. 400 mg per dag

- bij ascites door levercirrose

- bij onvoldoende effect eventueel combineren met


32




een thiazide of lisdiureticum

- cave hyperkaliemie


33

NEUROLOGIE



EPILEPTISCH INSULT

1. DIAZEPAMstesolid®

rectiole 2,5 ml = 10 mg

na 5 min eerste dosis, zonodig na 10 min herhalen

- indien geen effect 10 min. na tweede dosis dan rivotril i.v. of i.m.

2. CLONAZEPAMrivotril®

amp 1 ml = 1 mg 1 mg i.v. of i.m. of onverdund in de wangzak druppelen

- zonodig herhalen- bij uitblijven effect vervolgens neuroloog consulteren

EPILEPSIE Epilepsie bij > 2 insulten per jaar

1. VALPROAATdepakine®

tabl 300, 500 mgretard tabl 300, 500 mg

- zowel bij gegeneraliseerde als partiële aanval

2. CARBAMAZEPINEtegretol®

tabl 200 mgretard tabl 400 mg

- zowel bij gegeneraliseerde als partiële aanval

3. FENYTOINEdiphantoine-Z®

tabl 25, 50, 75, 100 mg

DUIZELIGHEID / EVENWICHTSSTOORNISSEN

CINNARIZINE tabl 25 mg 3 x per dag 1 tabl - alleen werkzaam bij vestibulaire duizeligheid

TRANSIENT ISCHAEMIC ATTACK (TIA)

ACETYLSALICYLZUUR tabl 80 mg op de eerste dag tia/cva ineens 120 mg = eenmalig 1½ tabl,onderhoudsbehande-ling: 1 x per dag 40-80 mg

- op indicatie hoger

Eventueel in combinatie met:

DIPYRIDAMOLpersantin®

caps 150 mg MGA, caps 75 mg

Gereguleerde afgifte: 2 x per dag 150 mg,

Gewone capsule: 4x per dag 75 mg

- ook te geven indien acetylsalicylzuur gecontraindiceerd is


34

NEUROLOGIE



M. PARKINSON / PARKINSONISME

1a. AMANTADINE symmetrel®

tabl 100 mg 1-3 x per dag 100 mg - vooral bij hypokinesie

1b. BIPERIDEENakineton®

tabl 2 mg 1 x per dag 1-2 mg - terughoudend zijn bij ouderen- bij ernstige tremoren

Bij toename van de symptomen: stop amantadine

Beneden de 65 jaar

2a. PERGOLIDEpermax®

tabl 0,025, 0,05 mg 3-8 mg per dag

2b. ROPINIROLErequip®

tabl 0,25, 1, 2, 5 mg 3 x per dag insluipend doseren, max 24 mg per dag

- bij toevoeging aan levodopa dosis hiervan verlagen- bijz: plotselinge slaapaanval, dan verminderen of staken

2c. PRAMIPEXOLEsifrol®

tabl 0,088, 0,7 mg insluipend doseren 3 x per dag 0,088 mg tot max 3,3 mg per dag

- bijz: plotselinge slaapaanval kan optreden- bij nierfunctiestoornis dosis aanpasen

Boven de 65 jaar

3a. LEVODOPA / BENSERAZIDEmadopar®

caps 62,5 mgcaps mga (HBS) 125 mg tabl dispers 125 mgtabl 250 mg

3 x per dag 62,5 mg (8, 12, 24 uur), opklimmend naar 4 x per dag 250 mg

- bij start 2 x per dag metoclopramide 10 mg- nooit abrupt stoppen, maar medicatie uitsluipen- kan tegelijk met pyridoxine (vit B6) worden gebruikt

3b. LEVODOPA / CARBIDOPAsinemet®

tabl 62,5, 110, 125, 275 mgtabl mga (CR) 125, 250 mg

3 x per dag 62,5 mg (8, 12, 24 uur), opklimmend naar 4 x per dag 250 mg

- bij start 2 x per dag metoclopramide 10 mg- nooit abrupt stoppen, maar medicatie uitsluipen- kan tegelijk met pyridoxine (vit B6) worden gebruikt

PARKINSONISME

1. Zo nodig medicatie saneren, neuroleptica, SSRI’s, TCA’s, calciumantagonisten

2. > 75 jaar proefdosis madopar dispers 125 mg (binnen half uur effect beoordelen)< 75 jaar amantadine


35

NEUROLOGIE



SPASTICITEIT

1. BACLOFEN lioresal®

tabl 5, 10, 25 mg start: 3 x per dag 5 mg, onderhoud: 30-80 mg per dag

- bijwerkingen: urine-incontinentie, convulsies, sufheid in het begin van de behandeling

2. TIZANIDINEsirdalud®

tabl 2, 4 mg

caps mga 6 mg

start: 3-4 x per dag 2-4 mg, onderhoud: 12-36 mg per dag1 x per dag 1-2 caps, max. 24 mg per dag

- bijwerkingen: droge mond, hypotensie

3. DANTROLEENdantrium®

caps 25, 50 mg start: 1 x per dag 25 mg, onderhoud: 100-400 mg per dag in 4 giften

- bijwerking: hepatotoxiciteit

4. DIAZEPAMvalium®

tabl 2, 5, 10 mg voor de nacht 2-10 mg

- bijwerking: sedatie

NEUROPATHISCHE PIJN

1a. NORTRIPTYLINEnortrilen®

tabl 10, 25, 50 mg ‘s ochtends 10-100 mg

- pijn met chronisch karakter- ook bij fantoompijn (chronisch karakter)- bijwerking: niet/ minder sederend dan amitriptyline

1b. AMITRIPTYLINEtryptizol®

tabl 10, 25, 50, 75 mg

‘s avonds 10-100 mg - pijn met chronisch karakter- ook bij fantoompijn (chronisch karakter)- bijwerking: sedatie

2. CARBAMAZEPINEtegretol®

tabl 100, 200 mgtabl mga 200, 400 mgsusp. 20 mg/ml, 250 ml

200-600 mg per dag - aanvalsgewijs optredende pijn en trigeminusneuralgie- ook bij fantoompijn (aanvalsgewijs)- kan in combinatie met tryptizol en nortrilen

3. CAPSAICINE CRÈME

0,075 % crème FNA

2-3 x per dag aanbrengen

- bij postherpetische neuralgie (gordelroos), fantoompijn en stomppijn


36

OOGZIEKTEN

Preparaat vorm / sterkte / hoeveelheid


CONJUNCTIVITIS

Aspecifiek

ZINKSULFAAT oogdr 0,25% FNA, 10 ml

6 x per dag 2 drp in het oog gedurende 1 week

- bij lichte conjunctivitis- werkt adstringerend

Bacterieel

1. FUSIDINEZUURfucithalmic®

ooggel 1%, 5 g 2 x per dag 1 drpin elk oog

- tot 2 dagen nadat de ogen klachtenvrij zijn

2. POLYMYXINE-B / TRIMETHOPRIMpolytrim®

oogdr, 5 ml 4-6 x per dag 1 drp in elk oog

- maximaal 14 dagen

Allergisch

CROMOGLICINEZUURopticrom®, prevalin®

oogdr 2%, 10 ml 4-6 x per dag 1-2 drp in beide ogen

- profylactisch

DROGE OGEN

HYPROMELLOSE oogdr 0,3%, 10 ml zonodig elk uur 1 drp

PUPIL VERWIJDEN

TROPICAMIDE oogdr 0,5%, 1%minims 0,5 ml

1-2 drp 20 min voor het onderzoek

- cave glaucoom- diagnosticum

CORNEA EROSIE

FUSIDINEZUURfucithalmic®

ooggel 1%, 5g 2 x per dag 1 drpin elk oog

- tot 2 dagen nadat de ogen klachtenvrij zijn

BLEFARITIS SQUAMOSA

BABYSHAMPOO flacon met een wattenstaafje meermalen per dag langs de ooglidranden vegen

- zie ook protocol ooglidrand schoonmaken van oogartsen


37

OSTEOPOROSE



OSTEOPOROSE

Vitamine D deficiëntie

CALCIUMCARBONAAT/COLECALCIFEROLCaD®

bruistabl “500mg Calcium/440 IEColecalciferol

1 x daags 1 bruistablet 500/440

- gezondheidsraad adviseert colecalciferol voor alle verpleeghuisbewoners- colecalciferol tabletten zijn uit de handel genomen- suppletie alleen bij mobiele patienten met valrisico.

Calcium tekort in voeding

1.CALCIUMCITRAAT Poeder, 4 g = 960 mg Ca

1 maal daags 4 gram

- bij postmenopauze alleen als toevoeging aan andere vorm van therapie, zodat normale botmineralisatie kan plaatsvinden

2.CALCIUMCARBONAATcalciChew®

Kauwtablet, 500 en 1000 mg Ca

1-3 x per dag 500 mg calcium

- smelt in de mond, kan zonder water ingenomen worden- bij normale calcium inname is 500 mg per dag voldoende

3. CALCIUMCARBONAATcacit®

Bruistablet, 500 en 1000 mg Ca

1-3 x per dag 500 mg calcium.

- bij normale calcium inname is 500 mg per dag voldoende

- mobiele patiënten met ernstige osteoporose of- meer dan 7,5 mg prednisolon langer dan 3-6 maanden en verminderde botmassa

ETIDRONINEZUUR/CALCIUMCARBONAATdidrokit®

verpakking met 14 etidroninezuur 400 mg tabletten en 76 calcium 500 mg bruistabletten (1250 mg Ca-carbonaat)

1 x per dag 400 mg etidroninezuur gedurende 2 weken, daarna 1 keer per dag 500 mg calcium gedurende 76 dagen, behan-deling herhalen

- bijwerking: maag-darm klachten. Risico hierop verkleinen door inname op lege maag met water. 2 uren voor en na inname niet eten.

ALENDRONINEZUUR tabl 10 mg 1 x per dag 10 - bijwerking: maag-darm


38

fosamax® tabl 70 mg mg of1 x per week 70 mg, met water innemen!

klachten en ernstige oesophagitis. Risico hierop verkleinen door inname met glas water en minstens ½ uur voor eerste eten, drinken of geneesmiddel. Niet liggen, tenzij gegeten is.


39

OVERGEVOELIGHEIDSREACTIES



ALLERGIE zie ook KNO pag. 19

Lokale reacties

1. CETIRIZINEzyrtec®

tabl 10 mgdrank 1 mg / ml, 200 ml

1 x per dag 5-10 mg - ’s avonds innemen- weinig sederend

2. CLEMASTINEtavegil®

tabl 1 mg 2 x per dag 1 mg,max 6 mg per dag

- licht sederend

Ernstige allergische reacties, anafylactische shock

1. ADRENALINEepinefrine

amp 1 mg = 1 mlamp 1 mg = 10 ml

0,3-0,5 mg s.c.0,3 -0,5 mg i.v., zonodig na 10 min. herhalen

2. CLEMASTINEtavegil®

amp 2 mg = 2 ml 2 mg i.m. of i.v. in 2-3 min.

- werking houdt 8-12 uur aan

3. PREDNISOLON amp 25 mg = 2 ml 100-200 mg i.v. of i.m.


40

PIJN



FASE 1: NIET-OPIOÏDE ANALGETICA

1. PARACETAMOL tabl 500 mgzetpil 1000 mg

oraal: zonodig 500 -1000 mg, max 4 g per dag


- combinatie met anticoagulantia mogelijk bij incidenteel gebruik- leverbeschadiging kan optreden na doses van 6 g/24h en bij continu gebruik van 4g/24h

2a. IBUPROFENbrufen®

drag 200, 400 mgbruisgranulaat 600 mgzetpil 500 mg

1200-1600 mg per dag in verdeelde doses,max. 2400 mg per dag

- cave COPD en ulcuslijden*- let op bij corticosteroïd en anticoagulantia gebruik

2b. DICLOFENACvoltaren®

tabl 25, 50 mgretard tabl 100 mgzetpil 25, 50, 100 mg

2-4 x per dag 25-50 mg1-2 x per dag 100 mgrectaal: max. 200 mg per dag

- cave COPD en ulcuslijden*- let op bij corticosteroïd en anticoagulantia gebruik

FASE 2: NIET OPIOÏDE ANALGETICA MET ZWAKWERKENDE OPIOÏDEN

1. CODEINE- FOSFAAT

tabl 10, 15, 20 mg 10-20 mg 4-6 x per dag altijd in combinatie met paracetamol

- let op gastro-intestinale bijwerkingen: braken, obstipatie (altijd laxeren)- bij hoge doses kans op opwinding en angst- ook als samengestelde zetpil

- eventueel lage dosis slow-release morfine preparaat

FASE 3: OPIOÏDE ANALGETICA (ORAAL / RECTAAL)

MORFINE HCL drank 1 mg/ml, zetpil 10, 20 mg

6 x per dag 2,5-20 mg

- niet te laag doseren- er bestaat geen algemene max. dosis


41

PIJN



MORFINE-SULFAATms contin®kapanol®

retard tabl 10, 30, 60, 100 200 mg caps (te openen) caps mga 20, 50,100 mg

individueel, elke 12 uur

van morfine- let op braken (metoclopramide, haloperidol) hallucinaties, verwardheid (haloperidol), ademhalingsdepressie (naloxon)- altijd laxeren (lactulose siroop en/of x-praep)- na enkele dagen evt. dosering verlagen (i.v.m. vermindering van de first-pass eliminatie)

- bij doorbraakpijn morfine als drank of s.c. geven.

Als adjuvans bij chronische pijn kan worden toegevoegd: een anxiolyticum of een antidepressivum

*Aanbevolen wordt om bij een ulcus, actief én in de anamnese, een NSAID te combineren met een protonpompremmer.

FASE 4: OPIOÏDE ANALGETICA (PARENTERAAL)

1. MORFINE HCL amp 10 mg/ml, 15 mg/ml, 20 mg/ml

6 keer per dag of continu s.c. of i.v.

- zie fase 3

2. FENTANYLdurogesic®

pleister mga 12 mcg/uur (12), 25 mcg/uur (25), 50 mcg/uur (50), 75 mcg/uur (75), 100 mcg/uur (100)

1 x per 72 uur - niet bij acute pijn- b.v. bij pijn t.g.v. osteoporose, artrose- bij koorts, transpireren versnelde opname- bij ouderen (weinig subcutaan weefsel) kans op cumulatie- kans op braken, obstipatie, hallucinaties, ademdepressie

KOLIEKPIJN

1. DICLOFENACvoltaren®

zetpil 100 mg

amp 3 ml = 75 mg

rectaal: max 200 mg per dag

i.m.: 75-150 mg/24h

- alle anti-inflammatoire analgetica kunnen door hun prostaglandine remming effectief zijn koliekpijnen- niet intraveneus- i.m. is pijnlijk- bij onvoldoende effect combineren met buscopan


42

PIJN



2. BUTYLSCO- POLAMINE buscopan®

amp 1 ml = 20 mg 20 mg per keer s.c./ i.m./ i.v.; zo nodig enkele malen herhalen.

- niet bij obstructieve aandoeningen van de tr. digestivus, obstructieve uropathie, paralytische ileus


43

PSYCHIATRIE



Zie: Formularium psychofarmaca ouderenpsychiatrie, bijlage 1

Wijzigingen in het formularium psychofarmica zijn hieronder weergegeven.

SLAAPSTOORNISSEN

1a. TEMAZEPAMnormisom®,normitab®

Tablet 10 en 20 mg

Capsule 10 en 20 mg

10-20 mg in 1 dosis 's avonds voor het slapengaan, bij uitzondering verhogen tot 30-40 mg;

ouderen aanvankelijk 10 mg, bij uitzondering verhogen tot 20 mg.

tijdelijk (maximaal 2 weken) en intermitterend (maximaal 3 dagen per week) geven

1b. OXAZEPAMseresta®

Tablet 5, 10 en 50 mg 15-50 mg ten minste 1 uur voor het slapengaan

- bij ouderen en bij lever-of nierfunctiestoornis dosering halveren.

- tijdelijk (maximaal 2 weken) en intermitterend (maximaal 3 dagen per week) te geven

2. NITRAZEPAMmogadon®

Tablet 2,5 en 5 mg 5 mg, zo nodig 10 mg, in 1 dosis 's avonds voor het slapengaan

- let op ‘hangover’ verschijnselen- tijdelijk (maximaal 2 weken) en intermitterend (maximaal 3 dagen per week) te geven- bij ouderen en bij lever-of nierfunctiestoornis 2.5-5 mg

ANGSTSTOORNISSEN

OXAZEPAMseresta®

Tablet 10 en 50 mg 10 mg 3-4 x per dag.

zeer ernstige angst en spanning:eerste dag 50 mg 's avonds, tweede dag 50 mg 2x per dag in de late morgen en 's avonds, vervolgens dagdosis met 50 mg per dag verhogen tot gewenst effect, gewoonlijk 100-300 mg per dag (meestal 150 mg per dag);

- bij ouderen en bij lever-of nierfunctiestoornis dosering halveren.


44

PSYCHIATRIE



DIAZEPAMstesolid®

Tablet 2, 5 en 10 mg

Zetpil 5 en 10 mg

Oraal2 mg 3x per dag; klinisch 10-20 mg 3x per dag, waarbij 60 mg per dag gedurende max. 1 week is toegestaan

Rectaal5-10 mg 2-3 x per dag (tot 60 mg per dag);

- bij ouderen en bij patiënten met lever- of nierfunctiestoornis dosering halveren.


45

RHEUMATISCHE AANDOENINGEN



ARTHROSE

1. PARACETAMOL tabl 500 mgzetpil 1000 mg

oraal: 4 x per dag 500-1000 mg


- werkt alleen analgetisch, niet antiflogistisch. Gebruiken bij geringe ontstekings verschijnselen en pijn- bij ernstige ontstekings- verschijnselen ibuprofen of diclofenac geven- nauwelijks interactie met orale anticoagulantia- bij chronisch gebruik max. 3 gram per dag

2. IBUPROFENbrufen®


1200-1600 mg per dag in verdeelde dosesmax. 2400 mg per dagzonodig 1 zetpil voor de nacht

- cave ulcuslijden* - onderhoudsdosering zo laag mogelijk instellen


tabl 25, 50 mgtabl mga 75, 100 mgzetpil 50, 100 mg

tabl: 3 x per dag 25-50 mg

tabl mga / zetpil 1-2 x per dag 100 mg

max. 200 mg per dag


JICHT


drag 200, 400 mgtabl 600 mgzetpil 500 mg

1200-1600 mg per dag in verdeelde dosesmax. 2400 mg per dagzonodig 1 zetpil voor de nacht

- cave ulcuslijden*- bij onvoldoende reactie over naar colchicine

2. DICLOFENAC

voltaren®


begindosis: 100 mg, vervolgens op geleide van pijn 50 mg max. 3 x per dag

- cave ulcuslijden*- zo snel mogelijk starten


46




2. COLCHICINEtabl 0,5 mg begindosis: 1 mg,

dan elke 2 uur 0,5 mg tot de pijn afneemt of misselijkheid optreedt, max 5 mg.onderhoud: 0,5 mg per dag

- kuur niet binnen 3 dagen herhalen- let op bloedbeeld,lever- en nierfunctie stoornissen

ALLOPURINOLzyloric®

tabl 100, 300 mg 1 x per dag 300 mg - bij meer dan drie aanvallen per jaar valt profylactisch therapie te overwegen- tot 4 weken na een acute aanval geen allopurinol toepassen- remt urinezuurvorming- eventueel NSAID bijgegeven als analgeticum- met ruim water innemen

BENZBROMARONdesuric®

tabl 100 mg 1 x per dag 100 mg - stimuleert de urinezuur uitscheiding- niet binnen 4 weken na acute aanval toepassen

RHEUMATOIDE ARTHRITIS

Een syndroom met o.a: een chronische ontsteking (>3 mnd) in de distale gewrichten, ook daarbuiten. Progressief met pijn, ochtendstijfheid, symmetrische synoviale zwelling van meerdere gewrichtsgroepen, bewegingsbeperking, rheumatoide noduli, rheumafactoren in serum en peri-articulaire boterosies op X-foto.



1200-1600 mg per dag in verdeelde doses,max. 2400 mg per dag. Zonodig 1 zetpil voor de nacht.

- cave ulcuslijden*



tabl: 3 x per dag 25-50 mg

tabl mga / zetpil 1-2 x per dag 100 mg

max. 200 mg per dag


* Aanbevolen wordt om bij een ulcus een NSAID te combineren met een protonpompremmer.


47




ACUUT RHEUMA

Recidief profylaxe

BENZATHINE-BENZYL-PENICILLINEpenidural®

flacon 1,2 milj. E 1 flacon elke 3-4 weken

- tot 5 jaar na begin ziekte- deze profylaxe is niet toerijkend als endocarditis profylaxe, normale endocarditis profylaxe aanhouden


48

UROLOGIE



URINEWEGINFECTIE, zonder systemische verschijnselen

Veel drinken is aanbevolen, onafhankelijk van de keuze van het antibioticum.

1a.TRIMETHOPRIMmonotrim®

tabl 100, 200, 300 mgsusp. 10 mg / ml, 100 ml

1 x per dag 300 mg gedurende 3-10 dagen

- innemen tijdens de maaltijd

1b.NITROFURANTOINEfuradantine®

caps 50, 100 mg Mc

4 x per dag 50 mg gedurende 3-10 da-gen

- niet effectief bij Proteus mirabilis- risico van pulmonaal syndroom- bij creatinineklaring ≤ 30 ml / min niet toepassen

2. NORFLOXACINEnoroxin®

tabl 400 mg 2 x per dag 400 mggedurende 3-10 dagen

URINEWEGINFECTIE, met systemische verschijnselen


tabl 480, 960 mg 2 x per dag 960 mggedurende 10-14 dagen

- niet bij nierfunctiestoornissen- niet bij orale antistolling

2a. CEFRADINE velosef® maxisporin®

caps 500 mgpdr v. susp. 50 mg/ml, 80 ml

4 x per dag 500 mggedurende 10-14 dagen

- ß-lactamase gevoelig

2b. CEFAZOLINE kefzol® cefacidal®

pdr v inj 1 g 3-4 x per dag 1 gram i.m.

- 1 gram oplossen in lidocaïne 1%, 2,5 ml

3. LEVOFLOXACINE tavanic®

tabl 250, 500 mg 1 x per dag 250 mggedurende 10-14 dagen

4. AMOXICILLINE/CLAVULAANZUURaugmentin®

tabl 500/125 mgsusp. 250/62,5 mg/5 ml, 100 ml

3 x per dag 625 mggedurende 10-14 dagen

Bij nierfunctiestoornissen en boven de 65 jaar:

2a.CEFRADINEvelosef®

maxisporin®

caps 500 mgpdr v. susp. 50 mg/ml, 80 ml

4 x per dag 500 mggedurende 14 dagen

- ß-lactamase gevoelig- dosisaanpassing bij klaring: 5 - 20 ml/min 4 x per dag 250 mg < 5 ml/min 2 dd 250 mg

VERDERE BEHANDELING, NA EENMALIGE CATHETERISATIE, OP GELEIDE VAN URINEKWEEK


49

UROLOGIE



Profylaxe urineweginfecties bij patiënten zonder verblijfscatheter

ESTRIOLsynapause E3®

ovule 0,5 mgtabl 2 mg

2 x per week, gedurende 3 mnd, zonodig herhalen

- ovule heeft de voorkeur- geïndiceerd post- menopauzaal bij infecties door dystrofisch vagina slijmvlies

NITROFURANTOINEfuradantine®

caps 50, 100 mg MCsusp. 6 mg / ml, 100 ml

's avonds 50-100 mg - risico van pulmonaasyn- droom- bij creatinineklaring ≤ 30 ml / min. niet toepassen

TRIMETHOPRIMmonotrim®

tabl 100, 200 mg 's avonds 100 mg - innemen tijdens de maaltijd

URGE-INCONTINENTIE blaastraining kan nuttig zijn.

1. OXYBUTININEdridase®

tabl 2,5 en 5 mgblaasspoel. 5 mg

starten met 3 x per dag 2,5 mg, daarna zonodig 2 x per dag 5 mg tabl

- krachtiger, doch meer anticholinerge bijwerkingen dan flavoxaat- bij gecatheteriseerde patiënt en onacceptabele bijwerkingen is het gebruik als blaasspoeling te overwegen

PROSTATITIS

1. LEVOFLOXACINEtavanic®

tabl 250, 500 mg 1 x per dag 250 mggedurende 14 dagen

- op geleide klinisch beeld gedurende 2-4 weken


tabl 480, 960 mgsusp. 48 mg/ml, 100 ml

2 x per dag 960 mg gedurende 2-6 weken

- kans op allergische bijwerkingen van de sulfacomponent- cave nierfunctie- bij verminderde nierfunctie dosering cotrimoxazol halveren- bij serumcreatinine > 200 geen cotrimoxazol


50

UROLOGIE



3. TRIMETHOPRIM monotrim®

tabl 300 mg 's avonds 300 mg gedurende 10-14 dagen

- innemen tijdens de maaltijd- bij allergie voor sulfa

BENIGNE PROSTAATHYPERTROFIE

ALFUZOSINExatral®

retardtabl 5 mg 2 x per dag 5 mg - verhoogd risico op hypotensie bij gebruik van andere antihypertensiva- bij ouderen en bij gebruik van antihypertensiva dosering halveren


51

WORMEN / PARASIETEN



OXYURIASIS (maden)

MEBENDAZOLvermox®

tabl 100 mg 1 tabl, na 14 dagenweer 1 tabl, zo nodig iedere 14 dagen herhalen

- alleen behandelen bij hinderlijke klachten

ASCARIASIS (spoelwormen)

MEBENDAZOLvermox®

tabl 100 mg 2 x per dag 1 tabl gedurende 3 dagen, zo nodig na 3 weken herhalen

TAENIASIS (lintworm)

1. NICLOSAMIDEyomesan®

tabl 500 mg eenmalig 4 tabletten - innemen na een licht ontbijt, goed fijnkauwen- cave obstipatie en ernstige colitis- 1-2 uur na inname altijd 15 g magnesiumsulfaat

2. MEBENDAZOLvermox®

tabl 100 mg 2 x per dag 3 tabl gedurende 3 dagen

GIARDIASIS


tabl 500 mg 2 g per dag in 1 dosis, gedurende 2-3 dagen, zo nodig de kuur na 7 dagen herhalen

- na microbiologische diagnostiek

Zwols Formularium algemeen geriaters revalidatie artsen … zorg 2008.pdf · 2008. 12. 1. ·...

Documents

Transcript of Zwols Formularium algemeen geriaters revalidatie artsen … zorg 2008.pdf · 2008. 12. 1. ·...