Project * Sportboulevard Dordrecht

Stadsrandlocaties worden vaak gebruikt voorgrootschalige functies die veel ruimte vergen.Ziekenhuizen, scholen, sportzalen: ze wordennaar de rand van stad gedrukt, al dan nietvrijwillig. Niet zelden ontstaan er dan amorfegebieden, waar de levendigheid – behalve in degebouwen zelf – ver te zoeken is. De gemeenteDordrecht wil dat bij de inrichting van hetGezondheidspark Dordrecht anders doen. De publieke ambitie is hoog. Dit gebied moetmensen uit de stad en de regio tot een bezoekverleiden én het moet duurzaam worden in-gericht. De nieuwe Sportboulevard speelt eenbelangrijke rol in de invulling van beide doel-stellingen.

Aan de rondweg van Dordrecht is het Albert Schweitzer-

ziekenhuis gelegen. Iets verderop, gescheiden door een

(nog) leeg middengebied treffen we drie solitaire sport-

functies aan: het zwembad Aquapulca, een ijshal en een

sporthal. De komende jaren moet dit gebied herontwikkeld

worden, met verdichting en verduurzaming als centrale

doelstellingen. Vanuit Techniplan Adviseurs zijn onder

meer adviseur energie & milieu Dick van der Kooij en

ontwerper energie & milieu Marian Vlot bij deze plan-

ontwikkeling betrokken. Zij geven aan dat de start van

de betrokkenheid te danken was aan een interview met

directeur Marc Douma in Cobouw, waarin een pleidooi

werd gehouden voor integraal ontwerpen en het gelijk-

waardige partnerschap van architecten, installatieadviseurs

en andere partijen in het ontwerpproces. Deze boodschap

werd opgepikt door Hans van der Sande van Hooper

Architects. Zijn bureau was namens de gemeente gevraagd

een ontwerp te maken voor een nieuwe sportboulevard op

deze locatie. Van der Kooij: ‘Maar in feite hebben we het

over een complete gebiedsontwikkeling: het Gezondheids-

park Dordrecht, waar de Sportboulevard onderdeel van is.

De gemeente is hiervan de stuwende kracht en heeft een

stedenbouwkundige visie opgesteld. Daarbinnen komen nu

de verschillende projecten – waaronder de Sportboulevard

– tot ontwikkeling.’

Gebouwen koppelenTechniplan Adviseurs werd op voorspraak van Van der

Sande bij de planontwikkeling gehaald en kreeg de vraag

04 * Zo * techniplan adviseurs bv

Het grootste overdekte sportcomplex van Nederland

Sportboulevard Dordrecht

**************************

Binnen scherpe financië-le en commerciëlekaders is duurzaamheidop een maximalemanier ingevuld. En zohoort het ook: mens,markt en milieu – dedrie M’s moeten samen-gaan.

om een energieadvies te ontwikkelen. Daarin werden naast

de traditionele benadering tevens twee mogelijke duur-

zame ontwikkelingslijnen voorgesteld: het ‘stand alone’

ontwikkelen van de verschillende gebouwen met een eigen

duurzame methodiek van energieopwekking en het koppe-

len hiervan. Duidelijk was dat met de laatste variant de

meeste duurzaamheidwinst kon worden behaald. Marian

Vlot hierover: ‘Het ziekenhuis en zwembad verbruiken

bijvoorbeeld permanent veel warmte, terwijl de ijshal een

koudevrager is. In het gebied komen ook kantoren en

woningen: die hebben ook ieder hun wensen en mogelijk-

heden. In de ideale situatie koppel je zoveel mogelijk van

die koude/warmte profielen aan elkaar.’ Uiteindelijk heeft

de gemeente voor het eerste model gekozen, hoewel voor de

toekomst een nadere ‘koppeling’ niet wordt uitgesloten.

Een lastig punt in dit kader vormde het feit dat de gemeen-

te haar ambities op het gebied van duurzaamheid niet in

de eerste fase van de planontwikkeling zwart op wit heeft

meegegeven aan de ontwikkelende partijen. Van der Kooij:

‘Dan wordt het lastig om een gezamenlijke ambitie voor

een geheel gebied neer te leggen en te bewaken. Niettemin

hebben wij goede hoop dat het hier alsnog goed komt,

omdat de deelnemende partijen op individueel niveau het

belang ervan inzien.’ Als voorbeeld wordt ontwikkelaar

Multi Vastgoed genoemd, die het nog lege middengebied

gaat ontwikkelen en al heeft aangegeven interesse te

hebben in een vernieuwend energieconcept.

Energiescenario’sOok voor de ontwikkeling van het deelgebied met de

Sportboulevard zijn Van der Kooij en Vlot optimistisch

gestemd. Vanuit de gemeentelijke randvoorwaarde dat

iedere milieubesparende maatregel die in maximaal tien

jaar wordt terugverdiend moet worden toegepast, zijn door

Techniplan Adviseurs meerdere energiescenario’s opgesteld.

Een heel scala aan maatregelen passeerde daarbij de revue.

Zo werd voor de vloer van de sportzaal vloerverwarming

voorgesteld. Energetisch aantrekkelijk, maar zeker niet

gebruikelijk. Overleg met het NOC moest eraan te pas

komen om groen licht te krijgen. Ander voorbeeld: warmte-

terugwinning in de douches. Vlot: ‘Dat water stroomt met

circa 32 graden het putje in: die warmte halen we eruit en

wordt hergebruikt.’

De samenwerking met de architect wordt genoemd als

cruciaal. Van der Kooij: ‘Hooper heeft een bepaald archi-

tectonisch concept in het hoofd, met onder meer een

centrale ingang voor ijshal, zwembad en sportzaal. Heel

aantrekkelijk, maar om daar een goed klimaat in te krijgen

Namen en getallen:

Sportboulevard DordrechtOpdrachtgever: Gemeente DordrechtTotaal bruto vloeroppervlak: 45.000 m2

Functies: Sporthal, Turnzaal, IJsbaan, Zwembaden, Fitness & RacketsportParkeerplaatsen: circa 400Architect: Gerry Dubé, Hooper Architects, OosterhoutInstallatieadviseur: Techniplan Adviseurs, RotterdamConstructeur: Pieters Bouwtechniek, DelftProjectperiode: 2005-2010************************************************************

techniplan adviseurs bv * Zo * 05

Artist impression * Hans Muller * Hooper Architects

Project * Sportboulevard Dordrecht

06 * Zo * techniplan adviseurs bv

worden hoge eisen aan de installaties en bouwfysica

gesteld. Dat moet je samen ontwikkelen.’

Gebruikers erbij halenEen ander belangrijk aspect is gelegen in het overleg met

de eindgebruikers van de gebouwen. Zeker wanneer er

nieuwe technieken worden gebruikt, is het zaak hen zo

vroeg mogelijk bij de planontwikkeling te betrekken. De

milieuwinst die in dit project al heel hoog is (Van der Kooij:

‘Dit wordt een voorbeeldproject in Nederland.’), wordt

namelijk alleen ten volle benut wanneer ook de laatste

schakel goed mee doet. Vlot: ‘Je moet de gebruikers mee-

nemen in het ontwerpproces en laten meekijken met de

keuzes die worden gemaakt. Dan wordt het project ook

van henzelf. En deze mensen brengen veel ervarings-

deskundigheid in. Zij moeten uiteindelijk de gebouwen

gaan beheren en dan moet er draagvlak zijn.’ Inmiddels

bevindt de Sportboulevard zich in de fase van de aan-

besteding. Daarmee komt de realisatie heel dichtbij, zo

sluit Van der Kooij af: ‘Binnen scherpe financiële en

commerciële kaders is duurzaamheid op een maximale

manier ingevuld. En zo hoort het ook: mens, markt en

milieu – de drie M’s moeten samengaan.’

**************************

Warmteterugwinning inde douches: ‘dat waterstroomt met circa 32graden het putje in: diewarmte halen we eruiten wordt hergebruikt.’

Waar esthetica en duurzaamheidhand in hand gaan

Artist impression * Hans Muller * Hooper Architects