Gribfiles als eigen weeralarm - Ontdekkingtocht op deWesterschelde - Transat 650: harde leerschool - Door de

ogen van: J/97 - Van de Canaries naar de Med - 60 voetstoerjacht in carbon... - WK Draak - En meer....

24 september 2009

nummer

42

foto

:© S

ande

r van

der

Bor

ch

LAUR A-VR I J

GEGA

RANDEERD

4 BureaubladJe zilte scherm voor de komende vier weken.

6 ReflectieEen overpeinzing van de Zilt-bemanning.

8 Tegen het verkeer in - Annet en Bert koersen van deCanaries naar de Midddellandse Zee.

18 De Allersnelste - l'Hydroptère klokt 51.36 knoop.

20 Door de ogen van... - 'Een J koop je om te zeilen.' AlbertKooijman over de J/97.

30 Volgas! - TP 52's knallen in de Med.

32 'Het leven is te kort om te aarzelen' - WaaromGreet en Heinz weer een rondje maken.

36 Transat 650 - Een keiharde leerschool. Plus: de enigeNederlandse deelnemer, Robert Rosen Jacobson.

44 MaxFun - maar nu even niet...

46 Musea en Mosselen - Eenhoorn maakt ontdekkingsreisop de Westerschelde.

in d

eze Z

ilt...

Zilt

42/2009

2

58 WK Draak - Terugblik op het wereldkampioenschapDraak in Medemblik.

62 Agenda

64 Zilte Zintuigen - Magisch licht op de Lofoten...

68 In de Wind - Girlpower in Weymouth.

76 Bouwen aan een droom - Een 60 voet toerjacht incarbon voor solo-oversteek Atlantic.

84 Zilte Spullen

88 Onweer of onzin - Gribfiles als eigen weeralarm?

94 Zilte Wereld - over verwegzeilen.

98 Bemanning - zij maken Zilt

Zilt42/2009

Voorpagina: de foto werd gemaakt door Sander van derBorch tijdens het WK draak voor Medemblik

video

interview

meer info

mail

download

meer foto's

In veel artikelenkom je knoppentegen zoals hier-onder. Klik eropen Zilt wordtnog leuker...

3

foto

: © C

arlo

Bor

leng

hi/R

olex

4

Wat de fotografie van Carlo Borlenghi extra bijzonder maakt, is het tempowaarin hij produceert. Telkens draagt hij actueel, briljant plaatwerk aan.Deze opname maakte hij begin september tijdens de Maxi Yacht RolexCup op Sardinië, bij Costa Smeralda. Een spetterende foto die deze maandje bureaublad kan sieren.

download

5

refle

ctie

...

Zilt

42/2009

LeeftijdsgrensDe discussie woedt: tot welke leeftijdsgrens moetenwe werken? 65, 67 of wordt het stiekem toch 70?Voor zeilen geldt gelukkig geen leeftijdsgrens. Jekunt ermee doorgaan zolang geest en gestel hettoelaten. En hoe langer je het doet, hoe meerervaring die van pas komt.Neem Roy Heiner, nu bijna 50 jaar oud. Ruim 13 jaarna zijn bronzen olympische plak in de Finnjol,maakte hij begin september zijn rentree in dezeboot. Om op het NK meteen de titel te grijpen.Hoezo, leeftijdsgrens?

Een leeftijdsgrens telde ook al niet voor zeezeilerRobert Rosen Jacobson, bijna 55.“Ik kon twee dingen doen,” vertelt de huidige Tran-sat-deelnemer, “stoppen met dromen of er voltegenaan gaan.” Hij koos voor het laatste en staptevorig jaar in het Transat 650 avontuur. In een moor-dend schema van week-op-week-af pendelde hijtussen Amsterdam en Bretagne. Hij verzekerde zichvan de beste begeleiding, trainde zich te pletter,volgde meteocolleges van Jean Yves Bernot, liet zijnslaapritme analyseren door experts van een zieken-huis in Nantes en zeilde loodzware kwalificatieseries.

6

Zilt

42/2009

Met resultaat: afgelopen weekend sloot hij de eer-ste Transat-etappe in Madeira af met de 10e plaats!"Ik denk dat ik wel bij de eerste helft kan eindigen,"zei hij vooraf nog heel bescheiden tegen Zilt.Roy en Robert geven prettige hoop: als zeiler benje nooit te oud om dromen te verwezenlijken.

Dat bewijst ook toerzeiler Bob Prakken, die, 70 jaaroud, nog een gloednieuw schip op stapel liet zetten.En wat voor een, een 60 voets toerjacht van kool-stof. Zie pagina 76. Doel: de Atlantische Oceaanoversteken. Alleen.Geert Dekker en Heinz Wutschke hebben een aleven sterke drang naar zee en een vertrokken weer,amper een jaar naar thuiskomst, voor een rondjeZuid-Amerika. 'Het leven is te kort om te aarzelen,'stellen ze.Zo is het maar net. Wie zeilt, heeft de toekomst!

7

8

De Canarische eilanden zijn een populaire halte op wat vrijweliedereen als een eenrichtingsroute beschouwt. Annette en Bert

Baas dachten daar echter anders over en zetten met hunOmega 36 Äventyr koers naar de Middellandse Zee…

van de Canarische eilanden naar het noorden

9

‘Jullie gaan terug naar Middellandse Zee? Nou, veelsucces. Ik heb jaren vanaf Tenerife naar Malagagezeild, altijd was het dagenlang hakken.’‘Via Marokko? Met westenwind en de dan overheer-sende noordwesterswell. Niet te doen!’

De reacties op ons plan om opde Canarische eilanden teoverwinteren en daarna terugte varen naar de MiddellandseZee zijn eensluidend: onmoge-lijk. Staan we dan echt vooreen mission impossible?Ook de zeilersbijbel van JimmyCornell (World Cruising Rou-tes) geeft aan dat de enigeroute vanaf de Canarischeeilanden via het Caribischgebied en de Azoren loopt.

Maar naar zijn voorspelde overheersende winden zijn weal de hele reis op zoek. De Portugese Noord was verdwe-nen of een zuidwest geworden, vanaf Portugal naar PortoSanto kwam de wind uit het noordwesten en op PortoSanto lagen we vier dagen vast door wind uit de westhoek.

TWIJFEL GROEITHalf november liggen we op La Gomera en komen wemedevertrekkers tegen. Allemaal gaan ze door. In de havenvan San Sebastian zwaaien we meerdere keren per weeknieuwe vrienden uit. Aan het begin van hun grote over-steek, het nieuwe, zonnige avontuur tegemoet. Onze twij-fel groeit. Vooral bij Bert. Hij zou graag de Atlantischeoversteek maken. Als we half december iedereen uitge-

'MissionImpossible?'

10

'Ook dezeilersbijbel

geeft aandat de

enige routevia de

Carieb ende Azoren

loopt'

zwaaid hebben, vallen we ineen zwart gat. Na maandengezelligheid is het opeens stilom ons heen.Tijd om nieuwe contacten op tedoen. De haven ligt vol met ‘plakkers’van allerlei nationaliteiten. Ook komt ereen gevoel van rust over ons heen. Even niet dagelijksmet het weer bezig zijn. Niet om de drie, vier dagen eennieuwe plaats ontdekken. We nemen meer deel aan hetdagelijkse leven. En we blijken niet de enige die nietoversteken. Een Duits stel heeft ook besloten naar deMiddellandse Zee te gaan.

TERUG NAAR HET NOORDENTwee maanden later, eind februari. Dagelijks halen wewindgribs binnen, want we willen terug naar het noorden.Ons plan om via Lanzarote en Marokko te varen, hebbenwe laten varen. De route via Madeira en de Algarve lijktbeter. De wind draait naar het zuidwesten. De swell is meteen tot anderhalve meter laag en de voorspelling is mini-maal twee dagen geen wind tegen. De eerste dag is hetrustig, een deel kunnen wezeilen, maar in de nachtmoet de motor bij. De vol-gende dag komt er meerwind dan verwacht en ver-velender, de golven komenvan twee kanten. We zittenin de kern van een lage-drukgebied en om onsheen staat veel meer wind.Onstuimige kruiszeeënmaken Bert voor het eerst

11

zeeziek. Ik heb er bijna altijd last van, maar dankzij oor-pleisters ben ik het nu niet. In de nacht zakt de wind weerweg en wordt ook de zee rustig. Ons zog kleurt fluoresce-rend en dolfijnen spelen rond de boot.We draaien voor het eerst geen wachten. Het is hier zorustig met de scheepvaart, dat de radar op het alarm staaten Bert ieder half uur buiten kijkt. De hele tocht komen wegeen schip tegen. Op 40 mijl afstand zien we Funchal alliggen en deze laatste mijlen is het heerlijk zeilen. Dejachthaven is nu veel rustiger dan in september. We ont-moeten meer lotgenoten, onze Franse buren willen net alswij naar de Algarve. Dit is de kortste oversteek en hierdoorhebben we ook het kleinste weervenster nodig.

De vrijheid van een vertrekker mag misschien onbeperktlijken, wie zich niets aantrekt van seizoenen, weerpatro-nen en zeestromingen maakt het zichzelf niet gemakke-lijk. Op de Noord-Atlantische oceaan is het vooral hetpermanente hogedrukgebied dat de planning bepaalt.Doordat de wind rechts om de kern draait, is niet alleende route van de Canarische eilanden naar het CaribischGebied altijd bezeild, ook de terugweg naar Europa is

relatief comforta-bel. Hoewel datstromingspatroonvaststaat, varieertde positie van hethoog natuurlijk wel.Vooral aan de flan-ken van het systeemheeft dat groteinvloed op hetgedrag van dewind. (Red.)

H

L

DwingendeNoordoostPassaat?

12

FRIS FUNCHALMaar in Funchal is het koud! Voor heteerst op onze reis missen we een kachel.Zijn we te vroeg vertrokken vanaf deCanarische eilanden? Na vier dagen slaathet weer om. Stralend en zonnig, maarde wind komt nog steeds uit de ver-keerde hoek. De haven wordt steedsdrukker. Dagelijks bekijken en bespre-ken we het weer, iedereen neemt de tijdom de oversteek van 440 mijl comforta-bel te maken. Maar na twee wekenwordt iedereen ongeduldig. En dat ter-wijl de Levante met 30 knopen ongena-dig door de Straat van Gibraltar blijftblazen.

BESTEMMING RABATWe zoeken alternatieven. Misschien tochnaar Marokko? Als na drie dagen inter-netstoring het gerucht gaat dat er zui-denwind op komst is, wordt er snelgehandeld. Een weervenster met tweedagen wind uit het zuiden, een dagnoordoost en daarna noord kondigt zichaan. In de drie dagen tijd is de weervoor-spelling compleet veranderd. Op maan-dagavond zien we dit positieve bericht,op dinsdag bunkeren we en varen tij-dens het eerste uur van de zuidenwindde haven uit. Een Ierse solozeiler gaatmet ons mee. Bestemming: Rabat inMarokko, 510 mijl te gaan.

13

ENORME BUIENNa een rustig eerste etmaal verzeilen we inhevig onweer. Donderslagen doen de bootbijna trillen, de hemel is hel verlicht. Wevoelen ons heel alleen. Op de radar zien weenorme buien om ons heen. Voor de resthelemaal niets, alleen wij en solozeilerSteve op 5 mijl afstand…In de morgen klaart het weer op. Het derdeetmaal draait de wind naar het noordoos-ten. Uit voorzorg hebben we de eerstedagen te noordelijk gezeild. De moeizaamgemaakte hoogte verliezen we snel metdeze windrichting. We kiezen voor hoogtein plaats van snelheid en steken een derderif.De voorspellingen voor het laatste etmaalzijn goed. De wind blijft uit het noordenmet ongeveer 10 knopen. De swell neemtaf tot naar ongeveer een meter, het laagstewat we tot dusver meemaken. Marokkoverwent ons met deze rustige zee. Solozei-ler Steve vaart nu naast ons. Bert en Stevebesluiten samen de wacht te lopen.

WARM WELKOMDe volgende dag schijnt voor het eerst de zon volop, enzeilen we met 5 knopen op een lange lome deining richtingMarokko. We genieten van de laatste mijlen op zee, maarturen toch ongeduldig naar de kust. Door onze verwachteaankomsttijd hebben we Rabat verruild voor de haven vanMohammedia. We nemen het zekere voor het onzekere;Rabat zouden we in het donker bereiken en de aanloop

14

daar is moeilijk. Mohammedia is een ‘allweather’ haven en altijd goed aan te lopen.Steve heeft in vloeiend Frans de havengebeld. We zijn van harte welkom.Binnen 10 minuten zit onze boot vol met deautoriteiten, die aardig zijn, maar helaasnauwelijks Engels spreken. Gelukkig spreektde havenmeester vier talen. Een voordeelvan ‘tegen het verkeer in’ varen is dat hetoveral lekker rustig is. Aan het begin vanhet seizoen ben je meer dan welkom. Zoook in Mohammedia, een warm welkom inMarokko.

STRAAT VAN GIBRALTARZoals altijd bepalen weer en wind onzeplanning. Vanaf Mohammedia en Rabatwillen we naar Tanger in de Straat vanGibraltar. Hiervoor hebben we stroom naarhet oosten nodig en wind uit het westen,om geen wind tegen stroom te varen. Bijwestenwind is de kust van Marokko wellagerwal. Op 1 april varen we met eenopkomende zon en tijdens hoog water deBouregreg-rivier bij Rabat af en zetten een-maal buiten koers naar Tanger.Met een gemiddelde van 5,5 mijl per uurkomen we met de volgende zonopkomst bijde Straat van Gibraltar aan, en kunnen wemet daglicht door de straat varen. De heledag zeilen we met een voordewindse enbakstagkoers. Als het donker wordt gaat demotor bij. Om ons heen komen steedsmeer visserschepen, veel visserschepen.

15

Om 23.30 uur tel ik er 41. Door hun werkver-lichting zijn de boordlichten niet te zien. Ophet zicht zie je niet waar ze naartoe varen, opde radar is deze hoeveelheid niet meer teverwerken. Wat een chaos! Na enige tijd mer-ken we dat de vissers rekening met ons hou-den. We kunnen koers en snelheid handhaven

en zij varen om ons heen. Langzaam wordt het ook rusti-ger. Om 06.00 uur kleurt de opkomende zon de bergenrondom Tanger donkerrood. Het is ongelooflijk helder, hetzicht is zeker 40 mijl. Het gaat zo lekker dat we besluitendoor te zeilen naar Gibraltar. De shippinglanes zijn aanzien-lijk overzichtelijker dan de visgronden. Na 28 uur varen valtons anker in de baai van Gibraltar. We zijn aan de poort vande Middellandse Zee, precies nu het nieuwe seizoen begint.Onze mission impossible is voltooid.

'We zijn aan de poortvan de MiddellandseZee. Onze missionimpossible is vol-tooid...'

Z

16

ADVERTENTIE

17

51.36ALLERSNELSTE

l'Hydroptère eindelijk

de

Het zat er al een tijdje aan te komen; het sneuvelen van de magische 50knopen grens. 'l Hydroptère was al eens sneller maar niet als gemiddelde overeen, door de World Sailing Speed Record Council, voorgeschreven traject van500 meter. Op 6 september, in 28 knopen wind, voor het Franse Hyèresklokte de experimentele trimaran een snelheid van 51,36 knopen.

foto

's: ©

Gill

es M

artin

-Rag

et

18

51.36

Aan alle regels werd voldaan, dus is 'l Hydroptère officieel het snelste doorwindkracht aangedreven vaartuig ter wereld. De nieuwe doelen van hetFranse team zijn zo mogelijk nog spectaculairder. Volgend jaar wil het eengrotere trimaran volgens hetzelfde principe op het water brengen, die hettransatlantische record en dat rond de wereld moet gaan aanvallen. Z

video

19

door de ogen van:j97

foto

: © Je

an-M

arie

Lio

t

20

Geregeld stellen we op deze plek een nieuwe ofbijzondere boot aan je voor. Een vaarimpressie ofboottest zoals je die misschien van andere mediagewend bent, is het niet. Het grote verschil is, dat

onze eigen mening er niet toe doet. In plaatsdaarvan nodigen we telkens iemand uit van wiewij denken dat hij of zij recht van spreken heeft.Een zeiler met ervaring in vergelijkbare boten enaffiniteit met de boot die we uitlichten. 'Door de

ogen van...' noemen we dat.In de derde aflevering stapt X-35 kampioenAlbert Kooijman op de splinternieuwe J/97.

.

PRODUCTIE

21

Albert KooijmanIn 1997 werd Albert (43) Europees Kam-pioen in de J22 klasse. Hij herhaalde datin 2002 en 2004, hetzelfde jaar waarin hijook het EK J24 won. Daarna stapte hijover op de X-35. Met zijn team Just 4 Funwerd hij deze zomer 3e op het Wereld-kampioenschap in Kiel. Bij de Copa delRey in Mallorca behaalde hij vorigemaand de 2e plaats.

foto

’s: ©

Zilt

Mag

azin

e

Bij J-boats ligt de nadruk op lekker zeilen. De grotere J's hebben eeninterieur waar je ook prima mee op vakantie kunt, maar de modellenonder de 10 meter richten zich met hun grote kuipen en kleine lagekajuiten vooral op de wedstrijdzeiler. Met de nieuwe J/97 claimt debouwer weer een kleine J te leveren die snel zeilen combineert met eenkajuit met stahoogte en vakantie-potentie.Een van de eerste J/97's vaart direct vanaf de werf in Les Sables-d'Olonnenaar de start van de Cowes Week en wint daar in de IRC klasse. Logischdat wij een winnaar zoeken om deze boot aan de tand te voelen. Het kostweinig moeite X-35 zeiler Albert Kooijman te overtuigen om een kan-toordag in te ruilen voor een paar uur aan het roer van deze sportieve32-voeter.

StabiliteitDat Albert nu al jaren zijn team vanachter een groot stuurwiel totmooie prestaties leidt, gaat zo te zien niet ten koste van zijn helmstok-gevoel. Ontspannen zit hij op de kuiprand en zeilt met twee vingers aan

'Deze boot koop je natuurlijkniet om de binnenkant...'

22

de joystick de boot voorbij de havenpie-ren van IJmuiden. "Trek alles evenstevig aan, dan kruisen we uit dit gebiedmet warrige golven." Met een paarvlotte overstags zien we de voordelenvan het kleine voorzeil en zijn we snelop rustiger water. Met 14 knopen windzijn de omstandigheden ideaal. Bij vla-gen houdt Albert de boot zondermoeite op koers. "Echt een J dit, diestabiliteit, dat bevalt me wel. Het zorgtvoor een rustige rit en extra wind wordtdirect omgezet in extra snelheid, zonderafstraffing als je even wat laat bent metje schoot of het achterstag. Die lijnenvan de achterstagpanner zijn trouwenswat minder gelukkig naar het middenvan de kuip geleidt. Ik kan er vanaf m'nstuurpositie moeilijk bij; ze zoudenbeter van de kuipvloer naar bovengebracht kunnen worden, op de hoogtevan de kuipbank."

AchterstagtrimAlbert legt uit dat hij op zijn X erg actieftrimt met het achterstag. In zijn team ziteen zeiler die vanaf de rail de windvla-gen doorgeeft aan de trimmers. 'Puff infive seconds, three, two, one now!' De

23

foto

’s: ©

Zilt

Mag

azin

e

belangrijkste trimverandering is dan het fors aanhalen vande achterstagspanner, waardoor het grootzeil vlakkerwordt en het voorlijk van de genua strakker komt te staan."Door de mast krom te trekken, gebeurt er precies wat jewilt in een vlaag.""Omdat je deze J met minder mensen zeilt, moet dietrimlijn goed geplaatst zijn. Gelukkig is dit makkelijk teveranderen. Verder vind ik deze kuip helemaal top. Dekuipbanken zijn lang en de zit is goed. Het opstaanderandje op de bank is ideaal als afzet voor je voeten als jeop de kuiprand zit. En het sturen met die helmstok islekker. Simpele systemen, daar houd ik van. J-boats is altijdsterk geweest om dingen eenvoudig te houden, dat is eendeel van hun succes. Aan de wind loopt de boot geweldig.Alles is mooi in balans. Die vier man op de rail mis ik echtniet."

24

Kruisen voor de wind"Haal die gennaker nu maar eens aandek. Normaal vaar ik met een symmetri-sche spinnaker; ik ben wel benieuwdnaar de kruishoek van zo'n asymmetri-sche lap." Vanuit de kuip trekken we meteen lijn de koolstof boegspriet naarvoren en hijsen het zeil bij de mast. De93 vierkante meter doek vult zich meteen doffe plof en lijkt de boot een duwte geven. Het kielzog wordt een wittestreep en af en toe tikken we de tienknopen aan. De lijschoot van de genna-ker loopt over de vallier aan de hogekant op het kajuitdak, waardoor je goedzicht op het zeil hebt. Op een golftop isde versnelling voelbaar. "Kan diegiekneerhaler wat aan?" Het verbaastAlbert dat de lijn van die neerhaler nietnaar achteren geleidt is. "Wie gooit datding snel genoeg los, als er een broachdreigt? Dan zit er niemand bij de mast."Maar tegelijk merkt Albert dat er niet zosnel sprake zal zijn van een broach. Voorde wind stuurt de J/97 volgens hembijzonder relaxt. Na een soepele gijpprobeert hij de kruishoek uit. "Boven de145 graden houdt het op denk ik, dat isdieper dan ik dacht. En zag je dat we net

25

foto

: © Z

ilt M

agaz

ine ‘J-boats is altijd sterk geweest

om dingen eenvoudig te houden, dat is een deel van hun succes...’

26

even de 11 knopen haalden? Ik merk wel dat de boot netiets te zwaar is om met deze wind in plané te komen,maar met ruime wind is dit heerlijk zeilen zo."

Kleine crew"Het mooie van deze boot is dat je hard kunt varen meteen kleine bemanning. Met twee of drie zeilers krijg jede J prima aan de praat. Ik wil niet steeds de vergelijkingmaken met mijn X-35, dat is een heel andere klassewaarin door fanatieke teams op hoog niveau wordtgevaren, maar ik zal het niet missen als ik niet voor elkewedstrijd zes of zeven man moet optrommelen om goedte varen. Door de balans van tuigage, rompvorm enkielgewicht is de J/97 een bijzonder makkelijk te varen32 voeter die gewoon goed presteert."

OnderdeksHet is duidelijk dat het Albert puur om het zeilen tedoen is. Na een paar uur varen heeft hij nog geen blik inhet interieur geworpen. Bij terugkomst in de havenmoeten we hem aansporen toch echt even de kajuittrapaf te dalen. "Ja , in de folder las ik dat J-boats bij ditmodel een accommodatie heeft bedacht die meer is daneen zeilenberging. Sleeps six stond er bij. Deze intimme-ring ziet er inderdaad veel completer uit dan in de anderkleine J's, maar slapen met zes man? Het kan, maar ditinterieur lijkt me meer geschikt om lekker met z'ntweeën in te vertoeven. Meer mensen heb je toch niet

27

foto

’s: ©

Zilt

Mag

azin

e

nodig om de boot te zeilen. Het keukenblok ziet ercompleet uit en de kaartentafel is ruim. Het blijftnatuurlijk een beetje basic op deze afmetingen, en jezult vanuit je weekendtas moeten leven, want kast-ruimte is er niet veel." Overigens is onder de bankennog bergruimte. Albert loopt naar de open voorpiek.De stahoogte wordt daar snel minder. "Ik zou achtergaan slapen en in de punt kunnen dan de tassen staan.Het interieur is prima afgewerkt, zo te zien niet metde Franse slag. Maar deze boot koop je natuurlijk nietom de binnenkant. Een J koop je om lekker mee tezeilen en deze 97 is daarop geen uitzondering." Z

28

ADVERTENTIE

29

Sinds Peter de Ridder's Mean Machine afhaakte, zijn de TP 52's dit jaarenigszins uit beeld geraakt. Althans op deze pagina's, want in de MiddellandseZee gaat het circuit onverminderd voort. En blijft het voor fraaie wedstrijdenen nog mooiere beelden zorgen. Deze foto gemaakt tijdens de wedstrijdenvoor het Spaanse Cartagena.

foto

: © Ia

n Ro

man

/Aud

i Med

Cup

30

In 25 tot 30 knopen wind bevestigde EmiratesTeam New Zealand tijdens delaatste races van het seizoen nogmaals zijn hegemonie. De Kiwi's nemen deeindoverwinning van de serie mee naar huis. Meer spectaculaire zeilbeeldenvan de TP52's in actie zie je als je op een van de beide knoppen boven in defoto klikt. Van harte aanbevolen...

GasvolTP 52's knallen in Audi MedCup

video

meer foto's

Z

31

RO

ND

JE Z

UID

AM

ERIK

A 'Het leven is te kortom te aarzelen...'

32

Begin september vertrok de Anne Margaretha voor eenRondje Zuid-Amerika, inclusief Antarctica, in acht maanden.Dat de 22 meter lange stevige stalen boot zich thuisvoelt inextreme omstandigheden bleek al twee jaar geleden. Toen

raakte schipperstel Greet Dekker en Heinz Wutschke zo onderde indruk van de ankerplaatsen op het vijfde continent, dat zeniet lang twijfelden over de bestemming van hun nieuwe reis...

'Het leven is te kortom te aarzelen...'

33

DRANG NAAR DE ZEENa een wereldreis verruilen de meeste zeilers het boordleven voor eenbestaan aan land. Sommigen aarden snel, anderen blijven onrustig endromen van een nieuw vertrek in de toekomst. Maar zelden zien weterugkomers na een half jaar in Nederland alweer vertrekken voor eentweede wereldreis. Greet Dekker en Heinz Wutschke kwamen in vorigjaar terug in IJmuiden van hun trip naar Antarctica en zijn nu alweeronderweg naar het ijs. Al tien jaar maken zij charterreizen met hunstoere, zelfgebouwde Anne Margaretha, een 22 meter lange, stalentweemaster. Greet krijgt vaak de vraag wat hen bezielt om nu alweer tevertrekken. "Ja, waarom verlaten we huis en haard en storten we onsweer in de wereld van oceanen, orkanen, onwillige havenambtenaren,nachtelijke aankomsten in onbekende havens? Soms weet ik dat eigen-lijk ook niet. Wat is die drang naar zee en dan ook nog ver weg én metsteeds weer andere mensen aan boord? We vinden het leuk om onzeverbazing, verrukking, verwondering te delen met anderen. En hetleven is te kort om te aarzelen."Met stops in onder andere Lissabon, Rio de Janeiro en Ushuaia zeilt deAnne Margaretha de komende maanden naar het zuiden. Van decem-ber tot maart staan er drie reizen naar Antarctica op hetprogramma. Via Patagonië, de kust van Chili ende Galapagos koersen Greet enHeinz naar het noorden.Na het Panamakanaal ke-ren ze via Cuba, Bermuda ende Azoren huiswaarts.Greet: "We maken onzedromen en die van veleanderen waar!"

34

RO

ND

JE ZUID

AM

ERIK

A

ZUIDAMERIKA

AFRIKA

ATLANTISCHEOCEAAN

STILLEOCEAAN

35

foto

: © T

rans

at.6

50

36

Sinds de allereerste Mini-Transat in 1977 is er veel gebeurd. Wat in deeerste edities van de tweejaarlijkse race beschouwt werd als gekkenwerk

van een stel kamikazezeilers, groeide uit tot misschien wel het meestprestigieuze evenement voor jonge zeezeilers met ambitie. Vrijwel ieder-een van de Franse en Engelse langeafstandszeilers die de grote oceaan-races domineren, begonnen ooit in een zesenhalve meter ´Mini´. Sinds

zowel de race als de boten als Transat 650 door het leven gaan, is hetevenement alleen nog maar professioneler geworden. Op 13 septem-

ber ging in La Rochelle de 17e editie van start.

een harde leerschoolTransat 650

video

37

Transat 650ROUTEDe eerste etappe finisht dit jaarop Madeira. De weersomstandig-heden tijdens die eerste 1100 mijlzijn vaak de zwaarste van de helerace. Tijdens het tweede trajectnaar Brazilië passeren de zeilersde evenaar met zijn beruchtewindstiltegebieden. Ten noordendaarvan overheerst de constantenoordoostpassaat. De laatste paarhonderd mijl naar de finish speeltzich af in het overgangsgebiedtussen de zuidoostpassaat en hetlichte weer langs het Zuid-Ameri-kaanse vasteland.

BOOTDe Transat 650 kent twee types.De 'Serie' is een eenheidsklasse metstrikte voorschriften. Bij de 'Proto's' isechter alles toegestaan binnen de leng-temaat en veiligheidseisen. Ongeacht ofhet om kantelkielen, vleugelmasten ofexotische bouwmaterialen gaat.Opmerkelijk is dat de beide klassensteeds meer aan elkaar gewaagd zijn.Gecombineerd met budgetaire overwe-gingen, zorgt dat ervoor, dat de Serie-boten tegenwoordig ruim in de meer-derheid zijn.lengte

6.50m

70m²

kg975

18m²

25m²

diepg.1.60m

breedte3.00m

3100

nm

1100

nm

38

Transat 650DE EERSTE ETAPPEEen knoop of 18 uit het noordwestenzorgde voor ideale omstandigheden bijde start en ook in de dagen daarnableef de koers naar Madeira ruimbezeild. Vooral rond Kaap Finisterrehaalde de wind echter af en toe flinkuit. De zeilers die daar hun gennakernog durfden te voeren en er in slaag-den boot en tuig heel te houden, sloe-gen een belangrijke slag. Lang zag het

er naar uit dat het etapperecord zou sneuvelen maar helaas raakte in het zicht vande de wind op. Na 6 dagen en 21 minuten arriveerde de Fransman Bertrand Delesneals eerste in Funchal. Minstens even veel aandacht kreeg Francisco Lobato die 2 uurlater met een serieboot finishte. Daarmee liet de jonge Portugees niet alleen alleProto's, behalve die van Delesne achter zich, maar was hij ook bijna een vol etmaalsneller dan nummer 2 in de Series. In die klasse werd onze landgenoot Robert RosenJacobson knap tiende.De afsluitende etappe naar Brazilie vertrekt op zaterdag 3 oktober.

DEELNEMERSOm veiligheidsredenen is het deelnemeraantalbeperkt tot 85. Alle zeilers hebben zich moe-ten kwalificeren door te presteren in een aan-tal zware selectiewedstrijden. Meer dandriekwart van de vloot bestaat uit Franse zei-lers, maar de laatste jaren neemt het aantalniet-Fransen flink toe. Nederlanders waren erin de geschiedenis van de race maar weinig. Inde loodzware editie van 1993 viel Hans Bou-scholte uit met materiaalpech. Acht jaar laterzeilde Sander Bakker de race wel uit. Hij finishte als 23e. In 2007 verschenenJelmer Bouw, Koen van Es en Lucas Schröder aan de start van wie Lucas met een7e plaats de beste was. De 54-jarige Rob Rosen Jacobson die dit jaar meedoet isdus de zesde Nederlander (volgende pagina).

foto's: © D

enis van den Brink/Transat 650

videovideo

39

foto

’s ©

Sho

rtha

nded

.nl

Rob Rosen Jacobson over zijn Transat 650

40

Rob Rosen Jacobson is de enige Nederlander in de vloot. Hij zeilt in deklasse van productieboten. Voor de start sprak Zilt met hem.

OVER ZIJN KANSEN“Ik mag verwachten bij de eerste helft tevaren. Maar om te winnen moet je eerstfinishen, dus ik ben gefocust op de finish…”�OVER DE DROOM“Een jaar geleden heb ik gezegd: of ik stop metdromen of ik ga het gewoon doen. Na eenweek nadenken heb ik besloten: doen.”

OVER BOOT EN RACE“Je gaat heel basaal terug naar de basis van het leven, zeg maar. Geenpoespas, je moet het zelf doen. Je bent op jezelf aangewezen enwordt met jezelf geconfronteerd.”

OVER ZIJN AANPAK“Fransen zeggen: ‘Het beste is de vijand van gewoon goed’. In zeilter-men betekent dat: probeer optimaal te varen en niet maximaal.”

OVER ZICHZELF“Ik heb gemerkt dat ik mezelf in de hand moet houden. Ikwil mezelf langdurig pushen en ga daardoor over grenzen.”

interview

KLIK OP DE KNOP EN LUISTER...

41

Weerkaarten interpreterenGribfiles gebruiken

RouteringSoftware en apparatuur aan boord

Deze winter organiseren Zilt magazine en Nimos Meteo Trainingweer een aantal weercursussen en workshops voor zeilers...

Meteocursussenvoor zeilers

iltZ magazine voor zeilers

K L I K V O O R M E E R I N F O R M A T I E

ADVERTENTIE

42

ADVERTENTIE

43

Normaal gesproken komt een voordekker op een MaxFun niet voor de mast.Hij is ook vaak de zwaarste man aan boord. Hangen en tactiek kan namelijkhet beste met 100 kilo plus. Dat het geen ideaal profiel is om in 6 Bft op hetvoordek de gennaker uit het voorstag te halen, ervoer de bemanning van de

foto

: © M

axFu

n25.

com

44

Fondel tijdens het ONK Maxfun25 voor de kust van Medemblik. Doordat destuurvrouw een broach niet kon vermijden, had de bemanning niet alleeneen gennakerknoop, maar ook een voordekker in het voorstag. Na hetlosgooien van het val kwamen bemanning en gennaker met de schrik vrij. �Z

MaxFunmaar soms even niet...

45

osselen&MuseaDe handmarifoon kraakt: “Awel meneer, en wat is uw FD-nummer?”God, dat is waar ook, twee weken geleden online aangevraagd bijde jachthaven in het Willemdok. “Eh, moment…”Zoeken in een klapper uit de kast… “… het FD-nummer is 59946”(kraak!)“Eenhoorn? Goed meneer, blijft u hier niet hangen hè, da’s gevaar-lijk, meert u af aan het ponton aan de overkant, ik roep u wel op alsu aan de beurt bent.”Ponton aan de overkant? Welk ponton aan de overkant? We drij-ven op het restje vloed de rivier op. Daar, dat drijvende gevaarte,dat zal hij wel bedoelen. Even later liggen we er afgemeerd. Hetijzeren ponton gloeit onder de zomerzon. Maandagmiddag, evenvoor tweeën, op de Schelde, met de Belgische vlag onder de stuur-boord zaling. Aan de overkant trilt Antwerpen in de hete lucht.

Montdekkingsreis op de Westerschelde

foto

:© M

ichi

el S

chol

tes

46

Musea

47

Die ochtend schutten we om half zes door de zeesluis van

Vlissingen. We zakken meters langs de met Japanse oestersbezaaide muur. Dan knarsen de deuren open. Tussen depieren van de Buitenhaven zetten we zeil. Voorzichtigsteken we onze neus in de Westerschelde. Overal pinkelenlichtjes: rood en groen, een enkele wit. Navigatielichtenvan schepen schuiven hier van twee kanten dooreen. Witboven rood van een loodsboot haast door de nacht naareen ongeduldig schip. Een snelweg. Na een kwartiertje zie ikeen gat in de optocht van zeereuzen. Volgas en met dicht-getrokken schoten schuimen we naar de overkant, dichtachter de kont van een opvarend containerschip, peilendop de volgende toplichten uit de Wielingen. Als dat schipons niet langer bedreigt, merk ik dat het schemert en alleende krachtigste sterren nog aan de hemel staan. Dat is maargoed ook, zijgeulen zijn deels onverlicht. We stoppen demotor en zeilen zacht sissend naar de Schaar van de Spijker-plaat, weg van de hoofdgeul waar lichtboeien en kustlichtenverbleken. De laatste lichtboei van het voorzorgsgebiedpasseert. Stil water. Zo meteen komt de vloedgolf waaropwe tot Antwerpen willen liften, zeven uur lang.

MastodontenAan weerskanten trekken hoge zandruggen voorbij: deHooge Springer, de Suikerplaat. Sommige kruinen zijnbegroeid. Her en der ligt hout, roestige vaten, eengedeukte wasmachine. Ertussen trippelen plevieren langsde vloedlijn, sterns duiken op vissen, meeuwen sjorrenwormen of schelpdieren uit het zand.De zon komt op en kleurt de ochtendnevels knaloranje.De Westerschelde lijkt hier oeverloos. Aan het eind van deSchaar, waar deze samenkomt met de brede pas van fo

to:©

Mic

hiel

Sch

olte

s

48

49

Vertrekken uit Breskens is gerieflijk.Vanuit Vlissingen moet je door het zeerdrukke voorzorgsgebied. De zeeschepenvaren er hard. Neem de tijd en steek haaksover als het even rustig is. Let daarbij op ver-keer uit het Oostgat (Sardijngeul), vlak onderde wal bij Vlissingen. Een geel schitterlicht opde verkeerstoren van Vlissingen waarschuwtvoor schepen die vanuit de Sardijngeul hetVoorzorgsgebied binnenvaren.

In de Pas van Terneuzenen hoger lopen binnenschepenen zeeschepen je voortdurendop. Houd stuurboordwal, kijkregelmatig achterom en vaarwaar mogelijk buiten debetonning, dat is wel zo rustig.

VLISSINGEN

BRESKENS

TERNEUZEN

Op de Westerschelde geldt hetScheepvaart Reglement Westerschelde (SRW). Stuur-boordwal houden is er verplicht, evenals het voeren van een radar-reflector. Schepen in de geul mag je niet hinderen. Schepen korterdan 12 meter moeten zo mogelijk buiten de betonde geul blijven.Langs veel geulen vormen gele boeien een soort veilige 'ventweg'voor kleine schepen, ook daar geldt stuurboord houden.

Vlissingen-Antwerpen is ongeveer 43 mijl. Doordat je metde vloedgolf mee naar boven vaart, houdtje veel langerdan 6 uren de stroom mee. Als het voor Vlissingen al ebt,staat boven Bath de vloed nog lang door. Afhankelijk vangetij en wind krijg je 10 of meer mijlen van de vloedcadeau. Met een gemiddelde vaart (door het water) vanruim 5 knopen is Antwerpen in één tij te halen.

50

Op kaart 1803 staat inblauwe kaders waar jeop welk marifoon-kanaal moet uitluis-teren. Je hoort zeldeniets waar je als jachtwat mee kan, maar hetgeeft een goedeindruk van de manierwaarop de scheepvaartdoor communicatieveiligheid nastreeft.

Houd er bij nachtelijk vertrek rekening mee, dat (vanuitVlissingen) de Schaar van de Spijkerplaat, (vanuit Breskens)het Vaarwater langs de Hoofdplaat, het Vaarwater langs dePaulinapolder en de Thomaesgeul niet verlicht zijn.

HANSWEERT

KRUININGEN

PERKPOLDER

PAAL

WALSOORDEN LILLO

DOEL

ANTWERPEN

Er zijn onderweg weinig havens waar je de reis kunt onderbreken. AlleenTerneuzen heeft een goede jachthaven direct aan de Westerschelde. In de voor-haven van het Kanaal door Zuid-Beveland (Hansweert) zou je in geval van noodkunnen schuilen, maar er is geen enkele voorziening voor jachten en reken oponwelwillende aandacht van de verkeersleiding. Hetzelfde geldt voor de verlatenen deels verzande veerhavens van Kruiningen en Perkpolder. De haven vanWalsoorden is altijd toegankelijk, maar valt deels droog en heeft geen voorzie-ningen. Het kale haventje van Paal is over de vloed aan te lopen, maar valt hele-maal droog. Doel heeft een piepklein droogvallend insteekhaventje waar dehekgolven van passerende schepen vrij rond klotsen. Voor vriendelijk Lillo geldtongeveer hetzelfde. Mits het ankergerei berekend is op de getijstroom en een ver-val van 5 meter kun je wel op veel plaatsen veilig ankeren: bijvoorbeeld west van deLage Springer, in de Schaar van Ossenisse of achter de Plaat van Valkenisse.

51

Terneuzen, komt op de vlakte een sleephopperzuiger totleven, opgewarmd door de eerste stralen van de zon. Hijkotst modder uit zijn buik op een ondiepte. Vast niet deuitdieping die de Belgen eisen, maar baggeren doen we.Blijkbaar voldoende voor de oplopende mastodonten methun dreunende machines en hun massieve boeggolven dieomklappen op nu slinkende banken en breken in gang-boorden van diepgeladen binnenvaartschepen.

IndustrieVeel wind staat er niet. Maar de vloed begint te duwen enhet log kruipt naar zes knoop. Al snel doemt een industrie-gebied op. Terneuzen. Pijpen, bollen, tanks, dampen.Een steriel landschap van steen en staal. Een kwalijkeschimmel die het van de natuur heeft gewonnen in de strijdom de oevers van de enige wilde Zeeuwse zeearm. Ik kijkbedrukt naar mijn kunststof zeilen en de verf op de romp,voel het mobieltje in mijn zak en denk aan de diesel in detank. Ik maak me geen illusies over mijn medeverantwoor-delijkheid voor dit ecologische rampgebied en het voelt nietgoed.Uren later, langs het Verdronken Land van Saeftingenhetzelfde ongemak. Aan stuurboord het droge Speelmans-gat naar het getijdehaventje van Paal. Dan het Konijnen-schor en de Marlemonsche Plaat en kwelders vol zeegrasen –kraal en bloemen en vlinders en talloze vogels dieafhankelijk zijn van deze natuur zonder weerga. Voortdu-rend klinkt gakken van ganzen in formatie, getjilp vanverborgen zangvogels, de roep van wulpen en scholek-sters. Je kunt de krabben en paaiende vissen wel raden.We steken het Nauw van Bath af over de Schaar van deNoord. Aan bakboord wurmt vrachtschip na vrachtschip fo

to:©

Mic

hiel

Sch

olte

s

52

Aan bakboord wurmtvrachtschip na vrachtschip

met consumptie- of stortgoedzich door de engte, allemaal op

weg naar Antwerpse dokkenwaarvoor dorpen en natuurgebieden

moeten wijken en compensatie steeds weer onzeker blijkt...

53

met consumptie- of stortgoed zich door de engte, allemaalop weg naar Antwerpse dokken waarvoor dorpen ennatuurgebieden moeten wijken en compensatie steedsweer onzeker blijkt. De Westerschelde laat zien dat deAarde maar een keer op kan.

Betonnen landschapAchter de dijk ligt de kleine Hedwigepolder, omstredenkandidaat voor ontpoldering, symbool van het gevechttussen boerensentiment en natuurbelang. Abrupt gaan dekwelders van de linkeroever over in het betonnen land-schap van de atoomcentrale bij Doel, net over de grensmet België. Doel, het veroordeelde dorp met nog 97bewoners die weigeren weg te gaan maar er onderhandillegaal zijn. De rivier versmalt en slingert mijlen langtussen knikkende en rijdende kranen, bovenmaatse slui-zen, vuurspuwende schoorstenen, stof werpende trans-portbanden, blikkerende buizen. Bellen, sirenes, claxons.Nijdige slepers houden zeeschepen in toom. Diepgeladenbinnenvaarders met fluitende turbo’s werken moeizaamop tegen de vloed of jakkeren voorstrooms langs boeien.Voor de Plaat van de Parel hoog aan de wind langs de voetvan de dijk, na de bocht gijpen en met de kluiver uitge-boomd door de rook van een affakkelende kraker. Weblijven zorgvuldig uit de geul, passeren muilen van zeeslui-zen waarin je rustig twee Domtorens schut. Daarachter dekaalslag rond het nieuwe Deurgancksdok en die rond hetWaaslandkanaal, aangelegd ten koste van Europeeserkende natuurgebieden, waarvoor natuurcompensatiewettelijk is vastgelegd maar waarover de ene Vlaming deandere in de haren vliegt. Ineens, na de Plaat van Boomke,is de Schelde smal en zijn de oevers weer groen. fo

to:©

Mic

hiel

Sch

olte

s

54

55

Strandjes zitten vol zonnende mensen, in de verte zeiltzowaar een jacht. Hier zeilt het feestelijk. Drie mijl verderstrijken we voor de ingang van de Royersluis.

Chillende StedelingenDe sluiswachters plannen zoveel mogelijk binnenvaart-schepen in hun kolk en stoppen de overblijvende ruimtevol jachten. Pleziervaart hoort niet echt bij de cultuur vande Royersluis. Gelukkig staan er op de muren officiëlehelpers die onze landvasten over voor ons volstrekt onbe-reikbare bolders leggen. Achter de sluis is het wachten opde opening van de Siberiabrug en de Londenbrug. Wehebben pech, de brugwachters hebben middagpauze. Deruwe kades zijn bezet door wachtende vrachtvaarders enschroefmalende motorjachten. Anderhalf uur houden weEenhoorn gaande op het klotsende water van het mijlenlange dok.De brugopening komt als een bevrijding en de hartelijkeontvangst door de havenmeester van het Willemdokbrengt ons goede humeur terug. De wijk rond het dok zitmidden in een ingrijpende en bijna afgeronde renovatie.Net het Westerdok in Amsterdam, maar deze haven ver-troetelt jachten, we zijn er nadrukkelijk welkom. In 19eeeuwse pakhuizen huizen appartementen, atteliers encafés. Twee luxe jachtwinkels concurreren er met eenouderwetse scheepsartikelenzaak gericht op de binnen-vaart. Op de kade staan tussen jong geboomte parasols enligstoelen. Chillende stedelingen zijn er aan de witte wijnen Belgisch bier.

Verderop steken de spitsen van 16e eeuwse torens bovende pakhuizen uit. We hebben de stad verdiend. Morgenmusea en mosselen. Z fo

to:©

Mic

hiel

Sch

olte

s

56

57

Gaastra WK Draak voor MedemblikDe 80-jarige Draak mag dan een voormalige olympische klasse zijn, deboot heeft nauwelijks aan populariteit ingeboet. En het niveau in de klasseis onverminderd hoog. De Draak is een uitgesproken trimboot die omjarenlange ervaring vraagt.De wereldtop kwam begin september samen in Medemblik voor hetwereldkampioenschap. Het startveld telde 67 boten. Licht weer, zwaarweer, de deelnemers kregen alle soorten wind om de oren. En kregen temaken met die typische IJsselmeer golven: kort en steil. Mark Neelemanen zijn maten eindigden als beste Nederlandse team (zie volgende pagina's).Draken zijn met hun lange overhangen en slanke rompvorm een lust voorhet oog. En een feest voor fotografen...

GevechtDrakenfo

to:©

San

der v

an d

er B

orch

video meer foto's

58

59

Mark Neeleman:

Mark Neeleman, Pieter van Reeuwijk en Gerard van derKrogt zijn 7e geworden op het WK Draak in Medemblik.Ze zijn daarmee de beste Nederlandse ploeg. Een primaprestatie in een veld van bijna zeventig boten.

Toch kijkt stuurman MarkNeeleman, vijfvoudig olympischzeiler, met gemengde gevoelenserop terug. “We hadden alsdoel wereldkampioen wordenen dat is niet gelukt. Maar alswedstrijdserie kun je je geenmooier evenement voorstellen.We hebben alle windkrachtenen -richtingen gehad.”

foto

:© S

ande

r van

der

Bor

ch

luister naar het interview

60

61

Oktober 2009

Evenement opgeven? Mail naar agenda@ziltmagazine.nl

3 oktober Goofies 1, winterserie, Colijnsplaat, www. wsvnb.nl3 oktober 22e Volvo Antwerp Race, Westerschelde, www.antwerprace.be3 oktober Wijnmaand evenement, www.alkmaardermeer.nl3-4 oktober Friesehoek Race, Lemmer, platbodems, www.zevenwolden.nl3-4 oktober Oktoberraces, Hindeloopen, jachten, www.zvwestergo.nl2-4 oktober Studentenkampioenschappen Heeg, www.studentensport.nl/nsk3-4 oktober Rhederlaag sluiting, wsv giesbeek, www.wsvgiesbeek,nl3-4 oktober Coen Gülcher Memorial Loosdrecht, www. kwvl.nl4 oktober ASK sluiting, Nieuwe Meer, www.wvde koenen.nl9-11 oktober ONK H-boot, Zuidplas, www.maasenroer.nl10 oktober Herfstrace, Spakenburg, wsv de Eendracht. www. dedarp.nl.10-11 oktober Houtskool Cup, Pampus, 12-voets, Solo, www.kwvl.nl10-11 oktober Regenboog & Draak, www.alkmaardermeer.nl10-11 oktober Cooling Down J22, Braassem, www.J22.nl10-11 oktober 35e Klipperrace, Enkhuizen, www.klipperrace.nl10 oktober Brugrace Oost, Hollandsch diep, www.wsvwillemstad.nl11 oktober Grevelingen Wintercup, Port Zelande. www. grevelingencup.nl 17-18 oktober Boerenkool Cup, Loosdrecht, Finn, Star, www.wsv-hetwittehuis.nl

62

17-18 oktober NCK Teamzeilen, Maashaven, WV Rotterdam, www.worldportsail.nl17-18 oktober Kuiper Brandarisrace Harlingen-Terschelling.

www.kuiperbrandarisrace.nl17-18 oktober Ronde Tiengemeten, platbodems, www.haringvlietwedstrijden.nl17-21 oktober 33e Singlehanded, IJsselmeer, Wad, Noordzee.

www.singlehanded.nl18 oktober Start IJspegel serie, Scheveningen, www.ijspegel.com18 oktober Winterwedstrijd 1, Enkhuizen, www. wv-almere.nl18 oktober Winterwedstrijd 1, Hoorn, www. wsvhoorn.nl19-23 oktober 36e Strontrace en Beurtveer, www. zeilvracht.nl23-26 oktober 31e Muider Hardzeildagen, platbodems,

www.muiderhardzeildagen.nl24-25 oktober Afsluiter Zuidplas, www.maasenroer.nl24-25 oktober Bontekoe Race, platbodems, Hoorn. www.bontekoerace.com25 oktober Hans Horrevoets Memorial, wsv Drimmelen, www.wsvdrimmelen.nl31 okt. - 1nov. Whitbread treffen, Colijnsplaat. www.sailormeetssailor.nl.

BEURZEN24 okt. - 1 nov. Hanse boot, Hamburg. www. Hamburg-messe.de/hanseboot6-8 november Klassieke Schepen, Enkhuizen. www.klassieke- schepen.nl/

63

Ondoorgrondelijk lichtOchtendgloren in Kabelvåg op deLofoten, vastgelegd door Saskia vander Sluis. "Het licht is daar magisch,"schrijft Saskia, "toverachtig mooi enhet verandert ieder moment. Mis-schien heeft het te maken met diehoge puntige bergen, die onmete-lijke oceaan aan de ene kant en datfjord vol vis aan de andere. Hoe kandat licht daar nou zó vallen dat hetlijkt of alles met zilver bestreken is?Hoe doen die Lofoten dat?"

64

ZINTUIGEN

65

Er zijn nog plaatsen vrij voor:

Kaap Verdische Eilanden naarSalvador da Bahiavan 9 tot 27 oktober

Salvador da Bahia naarRio de Janeirovan 28 oktober tot 6 november

Ushuaia - Antarctica- Ushuaiavan 9 december tot 2 januarivan 8 januari tot 1 februarivan 7 februari tot 3 maart

www.annemargaretha.nl

ADVERTENTIE

66

ADVERTENTIE

67

foto

's: ©

Ric

hard

Lan

gdon

De eerste confrontatie op het water waar in 2012 om de olympischemedailles gestreden zal worden, is voor de Nederlandse kernploeg succesvolverlopen. De Skandia Sail for Gold Worldcup in Weymouth leverde tweegouden en een bronzen medaille op. En net als bij de vorige Olympische Spelen

WeymouthPowerGirlin

68

ging de volledige oogst naar vrouwen. In de 470 pakten Lisa Westerhof en LobkeBerkhout in de laatste medalrace het goud. Dat eremetaal was er ook voor dematchraceploeg met Renee Groeneveld, Annemieke Bes en Brechtje van der Werf.Laser-zeilster Marit Bouwmeester legde in haar klasse beslag op de derde plaats.

meer op de volgende pagina's...

69

Fraaie oogst op toekomstigolympisch zeilwaterGouden koppelLisa Westerhof en Lobke Berkhout vormen een gou-den koppel, sinds zij begin dit jaar in de 470 stapten.Hun internationale debuut was op de Kieler Wochte,waar zij meteen de overwinning grepen.Dat zou je nog kunnen afdoen met beginnersgeluk,maar op het Wereldkampioenschap voeren zij meteen indrukwekkende serie naar de titel: 2-2-3-2-1-4-4-6-3—6-1-1.In Weymouth schreven zij het derde internationaletoernooi op hun naam, en ongekende oogst in hunstartjaar.Sterk trioCoach Klaartje Zuiderbaan is al een klein jaar bezigom het matchracen voor vrouwen, de nieuwe olympi-sche zeildiscipline voor 2012, op een hoger plan tebrengen (zie ok de vorige Zilt). Haar aanpak werpt nual vruchten af. Eerder dit jaar wonnen Renee Groene-veld, Annemieke Bes en Brechtje van der Werf zilverop het Europees kampioenschap. In Weymouth voerhet trio naar goud.BronsMarit Bouwmeester (foto rechts) bezorgde Nederlandin Weymouth de derde medaille. Het kersverse kern-ploeglid zeilde in de medalrace naar de zesde plaatsen won daardoor de bronzen medaille. Opnieuw eensterk optreden van Marit die eerder dit jaar vierdewerd op het wereldkampioenschap.

70

INdeWIND

foto

's: ©

Ric

hard

Lan

gdon

71

Whitbread revisitedEen opmerkelijk initiatief in Colijnsplaat, homeof the Goofies. Onder de naam Sailor meetssailor is daar op 31 oktober en 1 novembereen treffen voor alles en iedereen die van deWithbread en Volvo Ocean Race houdt.Op zaterdag opent de commissaris van deKoningin de happening om 11 uur. Er volgenpresentaties van diverse zeilers en er in eenforum met Whitbread- en VOR-bikkels. Devolgende dag zijn er schepen op het water tebewonderen. www. sailormeetssailor.nl

SinglehandedZaterdag 17 oktober start de Singlehanded. De deelnemers moetenin vijf dagen alle uithoeken van het IJsselmeer en de Waddenzeebezeilen, traditiegetrouw op drie Waddeneilanden stempels halen en

mogen de motor nauwelijks gebruiken.Zoet-zout, overdag-'s nacht, bij nacht enontij, de Singlehanded vraagt veel van dezeilers, maar dat weerhoudt weinigen ervanom mee te doen. De deelnemers krijgen deopdracht pas uitgereikt op de startsteiger.Ze moeten finishen voor woensdag om14.00 uur, na pakweg 200 mijl zeilen.www.singlehanded.nl

72

INdeWIND

Wat vind jij van deKnooppuntenboekjes?Op www. varendoejesamen.nl staateen enquête over de Knooppun-tenboekjes. In deze gratis uitgavenstaan drukke knooppunten op hetvaarwater beschreven en zijn vei-lige routes aangegeven. Je kunt jemening geven door de enquêteonline in te vullen. De binnenkomende commentaren worden gebruiktom de serie voor 2010 te verbeteren. www. varendoejesamen.nl

OmmezwaaiGelauwerd 470-zeilsterMarcelien de Koningmaakt een ommezwaaiin haar zeilcarrière. Zegaat surfen op de RS:X,de olympische plank.De Koning maakt deeluit van de nieuw opge-zette vrouwensurf-ploeg van hetWatersportverbond,waarin verder zijn opgenomen Lilian de Geus (17), Esther de Geus (17), Cindy Koopman (32) en Nikkie van Riel (22). Coach is Matthieu Koops.De vijf geselecteerde surfsters gaan fulltime trainen in Medemblik. Inhet najaar vallen twee van de vijf af. De overgebleven drie trainenverder in Zuid-Europa. foto Lonneke Mulder/Watersportverbond

73

ADVERTENTIE

74

K L I K v o o r m e e r i n f o r m a t i e

ZILTE KLIKS

drinken uit zee?

e n a n d e r e z e e z e i l o p l o s s i n g e nMarine Communication Specialists

NAZHARLINGEN

bouwers van deWanderer 34-37

KLIK EN VERGROOT JE VAARGEBIED

bouwers van deWanderer 34-37

NAZHARLINGEN

Het meest overtuigendealternatief voor echt teak OCEAN PEOPLE

75

Je hebt een levenlang hard gewerkt, je werd eensuccesvol zakenman en je hebt wat te besteden. En jehebt nog een droom. Je wilt een keer de AtlantischeOceaan over zeilen. Helemaal alleen...Tot zover zullen heel wat zeilers zich wel herkennenin het profiel van Bob Prakken (70). Maar de keuzevan de boot die hij bij zijn droom vindt passen, is opzijn minst nogal ongebruikelijk. In plaats van een luxekant en klare toerboot te kopen van een van degerenommeerde werven, kiest Bob voor een koolstof'High Performance Cruiser' van 60 voet. Een boot meteen hefkiel en een draaibare vleugelmast waar nognauwelijks voorbeelden van te vinden zijn. Ontwor-pen door jachtarchitect Maarten Voogd en gebouwddoor een internationaal team van de allerbeste car-bonbouwers ter wereld. En dat alles gewoon in eenanonieme loods ergens op een Fries bedrijventerrein.Ruim voldoende ingrediënten, voor een reis naarWoudsend...

Maarten Voogd ontwerptrevolutionair 60-voet toerjacht

Bouwen Droomaan een

foto

: © Z

ilt M

agaz

ine

76

Kijk en luisternaar het interview

77

De eigenaar

Bob Prakken wekt niet de indruk dat hetgebruik van koolstof ook maar een moment terdiscussie stond. Toch lijkt het gegeven dat zijnnieuwe boot er sneller en lichter van wordt,niet de voornaamste overweging; het is meereen bijeffect dan een uitganspunt. In zijn ver-haal spelen vooral sterkte en veiligheid eenhoofdrol. Dat ook een productiejacht aan die

voorwaarden kan voldoen, betwist de 70-jarige zakenman niet. "Maar," zobenadrukt hij, "Ik ben een techneut die graag dingen maakt."Bobs fascinatie voor hightech bleek ook al toen hij een aantal jarengeleden uit het niets een bedrijf begon dat snelle motorjachten bouwt. DeGuardian motorjachten vallen niet alleen op door hun innovatieve ont-werp, maar onderscheiden zich ook doordat ze in composietmateriaal zijngebouwd. Een opmerkelijke keuze in een wereld waarin staal en dikpolyester nog de norm is.

VEILIGHEID Bob heeft Maarten Voogd maar een paar ontwerpeisengesteld. Een is de ophale kiel waardoor de diepgang varieert tussen 3,80en 1,80 m. Een lastiger opgave is zijn wens om een draaibare vleugelmastte willen hebben. "Ik zeil catamaran, dus weet ik welk effect dat heeft. Ikbegrijp niet waarom niet elke boot dat heeft..." De tegenwerping dat je erflink wat extra techniek mee aan boord haalt, vindt Bob niet zo'n goedargument. "Nou, dat valt eigenlijk wel mee en je zeil wordt er zoveeleffectiever van..."Maar liever nog dan over dat soort details, praat Bob over veiligheid.Lachend herinnert hij zich de discussie met de ontwerper over de hoogtevan de zeereling. "Ik heb niet zoveel op zee gezeild, maar dan merk je tochdat veiligheid het allerbelangrijkste is...".

'Ik ben een techneut'

foto

's: ©

Zilt

Mag

azin

e

78

SOLOZEILEN Is dat dan niet in tegenspraak met het voornemenom alleen de oceaan over te willen zeilen? Bob lijkt even te aarzelen: "Ikhoop alleen dat ik de slaaproutine kan vinden..," is alles wat hij eroverkwijt wil. En is een experimentele 60-voeter dan de meest ideale boot? "Hijis niet experimenteel," vind Bob beslist. "De techniek is bekend en hijwordt beter berekend dan de doorsnee productieboot. Van elke centime-ter weten we precies welke krachten er op treden." Hij benadrukt nogeens: "Kijk, ik ben geen vreselijk goeie zeiler. Ik ben hoofdzakelijk eenveilige zeiler..."

Zonder tegenslag moet de boot volgend voorjaar zeilklaar zijn. Bob plantzelfs al in september op de Canarische eilanden te zijn om zich voor tebereiden op waar het hem allemaal om te doen is: de Atlantische over-steek in december 2010.

De ontwerper

"Deze boot wordt op een niveau gebouwd datje normaal alleen bij Volvo 70's of America'sCuppers ziet. Om die reden hebben we eengroep buitenlanders samengesteld die ditsoort schepen eerder gebouwd hebben; jon-gens uit de Ericsson- en ABN Amro-campag-nes. Desondanks vallen de extra kosten

volgens Maarten Voogd nog wel mee. "Deze boot komt zeker niet bovenhet budget uit van een 60-voeter van een bekende werf in Nederland.Sterker nog, ik denk dat we daar aanzienlijk onder gaan zitten." Bovendienwordt de Guardian 60 ('eigenlijk is hij 62 voet') volgens de ontwerper ook

'Toerboten zijnveel te zwaar'

79

FEITEN EN CIJFERS

illus

trat

ie: ©

Sim

onis-

Voog

d

L.o.a. 18.65 mL.w.l. 17.03 mBreedte 5.60 mDiepgang 1.90/3.90 mWaterverpl. 18100 kgBallast 5200 kgMotor 160 pkMasthoogte 27.6 mGrootzeil 123.9 m²Fok 80.0 m²Asym.Spi 260.0 m²Vleugelmast 16.1 m²

80

COMPOSIETComposietbouw is de term voor eenbouwmethode waarbij een kern wordtingesloten door een binnen- en een bui-tenlaag. Over de gebruikte materialenzegt het niets. De kern kan zowel vanschuim zijn, als van hout (woodcore) ofvan een kunststof honingraatstructuur.De binnen en buitenschaal kunnenbestaan uit conventioneel glasvezeldoekof modernere vezels met koolstof alsmeest geavanceerd voorbeeld. In allegevallen moet het weefsel na het aan-

brengen worden verzadigdmet een kunsthars. Demethode waarbij dat met de

hand met een verfrollergebeurt, verliest snel terrein

aan vacuuminjectietechnieken.Daarbij wordt de romp verpakt

in een luchtdichte folie dievacuum wordt gezogen. De hars

wordt in slangen door de folietoegevoerd en verspreid zich zonderhulpmiddelen gelijkmatig over hetoppervlak. Het vacuum zorgt niet alleenvoor het drukverschil dat het proces ingang houdt, maar voorkomt ook hetinsluiten van lucht in het laminaat.Voor de Guardian 60 worden dezelfdematerialen gebruikt als bijvoorbeeld vooreen VOR 70 of een Open 60: een honing-raatkern met een koolstoflaag aan beidezijden. Binnen is het carbon 1 mm enbuiten 2 mm dik. Desondanks is desterkte van het totaal vergelijkbaar metdat van staal.

81

onderdeks een comfortabele boot. Hij vind dat de begrippen modern enSpartaans nog wel eens met elkaar worden verward: "als iets er niet alshout uitziet." Zeker in dit geval is daar volgens hem weinig reden toe. Deboot krijgt drie volledig ingerichte tweepersoons hutten, drie natte cellenen een 'enorme hoeveelheid water en brandstoftanks'. Lever je dan nieteen groot deel van de gewichtsbesparing weer in? "Tanks zijn voorallucht," antwoordt Maarten laconiek. "Tenminste, zolang je ze niet vult. Jekunt zelf kiezen of het nodig is om grote voorraden mee te nemen."

GEWICHT Voor het ontwerpbureau Simonis/Voogd is de Guardian 60ook een exponent van hun ideeën over modern toerzeilen. "Wij promotenal jaar en dag onze visie dat minder gewicht een groot aandeel heeft in hetmakkelijker vaarbaar maken van zeilboten. Naar onze mening zijn toerbo-ten over het algemeen veel te zwaar. Tegenstanders van die filosofiehebben waarschijnlijk nog nooit met een 'high performance' boot gezeild."

ZEEGEDRAG "Zo'n boot als dit heeft zeker een gemoedelijk zeegedrag,alleen je kunt er veel harder mee. En daardoor heb je een grotereactieradius en, nog belangrijker, je kunt ook voor slecht weer wegzeilen.Ik denk dat dat een enorm veiligheidsaspect is. Terwijl een beetje toerbootvan deze lengte meer dan dertig ton weegt, zal de wijzer bij de Guardiande 18 ton niet overschrijden." Gasgeven is echter geen voorwaarde,benadrukt de ontwerper. "Vergelijk het maar met een auto. Als je wiltinvoegen, is het prettig als je wat pk's hebt. Heb je dat potentieel niet, danheb je het minder in de hand en ben je overgeleverd aan wat er over jeheen komt. Dat is denk ik een heel groot verschil."fo

to's:

© S

imon

is-Vo

ogd

82

VLEUGELMAST Op de vraag of dat ook de investering in een eenvleugelmast rechtvaardigt, aarzelt de jachtarchitect. "Het kan er uitge-haald worden als je optimaal zeilt. Maar deze boot is voor shorthandedzeilen bedoeld... Maar dat zo'n vleugelmast efficiënter is, dat is honderdprocent waar. "Technisch is de vleugelmast ook een van de meest onderscheidende delenvan de boot. Volgens Maarten Voogd vaart er slechts een ander jacht metzo'n mast rond. En voorbeelden van toerboten die een carbon draaimastook nog eens combineren met koolstof verstaging, kent hij al helemaalniet. "Maar," zo geeft hij ruiterlijk toe, "die verstaging is wel het grotehoofdpijndossier van het ontwerp." De oplossing, met draaibare zalingen,werd uiteindelijk in samenwerking met mastenbouwer Southern Spars uitNieuw-Zeeland ontwikkeld.

TEAKDEK Dat de boot volgens planning volgend voorjaar te waterwordt gelaten, lijkt wel vast te staan. "Dit soort bouwen is enormgecompliceerd en vergt veel voorbereiding. Hoewel het er niet zo uitziet,is het meeste werk eigenlijk al gedaan. Het interieur wordt volledigmodulair buiten de boot gebouwd. Ook in composiet. Het meeste werkzit waarschijnlijk in de installaties, maar ook dat gaat al binnenkortbeginnen.''Onder de indruk van de bijzondere boot dalen we de ladder af. Deallergrootste verrassing hebben we echter nog te goed als Maarten eenterloopse opmerking over het leggen van het teakdek. De verbijsteringis groot. Teakdek? "Ja, maar waarschijnlijk wel uit kunststof..."

BEKIJK HET INTERVIEW

83

Cursus voor eerste oversteekAls je op Hemelvaartsdag of tijdens het Pinksterweekend rondkijkt in dehavens van Oost-Engeland zie je een armada van Nederlandse jachten.Wil je ook eens zo'n oversteek maken, maar heb je nog een zet in de

goede richting nodig, meld jedan aan voor de dagcursus dieBen Hoekendijk over dit onder-werp geeft. Ben schreef hetboek De overtocht naar Enge-land. Hij is gastheer tijdens decursus en bespreekt de basis-principes van zeemanschap.Aan de orde komen onder

meer: veiligheid aan boord, het interpreteren van weerkaarten en eenoverzicht van elektronische hulpmiddelen voor navigatie. De studiedagwordt gehouden in Harderwijk op zaterdag 6 februari 2010 van 10.00 tot17.00 uur. www.shalomsailing.nl

Analoog op koersIn een tijd dat we onze koers vooral digi-taal aflezen komt Suunto met een nieuwkompas. De C-66 kan op een beugel,tegen een wand of schot, aan hetplafond en zelfs ingebouwd gemon-teerd worden. Het kompas heeft degepatenteerde Suunto demping. Deroos is zelf-lichtgevend waardoor,nadat de zon verdwenen is, deze nogeen aantal uren zal oplichten. Suunto geeft5 jaar garantie op de C-66 en het kompas is verkrijgbaar in zwart en wit.De verkoopprijs is € 109,00. www.technautic.nl

84

ZILTESPULLENDoorzonbootVeel zeilers hielden op de afgelopen Hiswa in IJmuiden even hun pasin bij de Moody 45 DS. Een zeilboot met een schuifpui, daar heeftiedereen natuurlijk snel een mening over. De een roemt het riantezicht rondom vanuit de lichte kajuit en het unieke concept vankuipvloer en kajuitvloer op hetzelfde niveau, de ander haalt z'n neusop voor zoveel innovatie en vraagt zicht af hoe de boot zich in eenstorm zal houden. Het is even wennen, zo'n deksalon met een enormeglazen wand, maar ze durven wel bij Moody. Dixon Yacht Designtekende nu een 62 voet versie van deze grensverleggende boot.Natuurlijk is alles groter bij dit joekel, maar het is echt voor het eerstdat wij de term loft tegenkomen in een beschrijving van een kajuit. Indeze ruimte blijkt naast een luxe bank ook plaats voor een groteeettafel met zes losse stoelen en een navigatiehoek ter grote van hetZilt redactiekantoor. We moeten het nu nog doen met de 3d tour opde website, maar de eerste Moody 62DS is onlangs in Engeland tewater gelaten. www.nova-yachting.nl

85

RadiaalHarken meldt de volgende stap te hebben gezet in deontwikkeling van lieren voor zeiljachten. Radial Winchnoemt Harken de nieuwe serie. Een radiaal lier iskleiner en lichter dan een vergelijkbaar model uit debestaande serie en kan meer belasting aan. Harkenclaimt een gewichtsreductie van 25 tot 50 procent.Voor veel zeilers zal het belangrijker zijn dat de lieronderhoudsvrije rollagers heeft. Een schoonmaakbeurtis hierdoor kinderspel. Een 3D profiel moet zorgen voor maximale gripen minder slijtage van het touwwerk. Bij het uitvieren van de lijn hebben'oude' lieren de neiging om de slagen van de lijn om de trommelomhoog te duwen. Door het profiel werkt de Harken Radiaal liertrom-mel bij het uitvieren als een schroef en wordt de lijn naar benedengeleid. Daar waar je de meeste controle hebt op de spanning van de lijn.De prijzen van de nieuwe lieren zijn nog niet bekend, maar zullen weinigverschillen met die van de huidige modellen. ww.ondeck.nl

Windmeter voor 79 centiPhone bezitters beslissen met de nieuwe windmeter appli-catie al voordat ze op de boot stappen of er gereefd gaatworden of niet. Met een speciaal algoritme zet de applica-tie het windgeluid dat de microfoon van de iPhoneopvangt om in een meting. Deze waarde wordt geconver-teerd naar windsnelheid in kilometer per uur, knopen,meter per seconde of Beaufortschaal. Om aan te tonendat de metingen redelijk betrouwbaar zijn, heeft de ont-wikkelaar een video op YouTube gezet waarin de iPhonemeter wordt vergeleken met een 'echte' windmeter. Of dit

overtuigend genoeg is om je dure windmeterset uit de mast te halenvragen we ons nog af. www.youtube.com/watch?v=44YYcp3aMhU

86

ZILTESPULLEN

Opstappen bij vertrekkerNet voor het uitbreken van de crisis stapte Mark Saurens uit de bankwereldaan boord van zijn mooie Baltic 43 Green Light. De boot ligt nu in hetCaribisch gebied en Mark biedt aspirant oceaanzeilers de mogelijkheid methem op pad te gaan. Deze winter vaart de Green Light tussen de Caribischeeilanden. Er zijn speciale weken gepland waarin Mark zijn opstappers ookzeillessen geeft. In hetvoorjaar van 2010 koerstde Baltic naar het noor-den en kan er wordeningeschreven voor oceancruises. Op die trips legtde boot grote afstandenaf. In twee weken tijd kunje zo 1000 oceaanmijlenop je CV bijschrijven. ViaNew York en Nova Scotiavaart Mark naar het ijs vanGroenland om via IJslanden Noorwegen richting Nederland te zeilen. Tegen het eind van 2010 zal hetergste van de crisis vast wel achter ons liggen...www.greenlightsailing.nl

87

Onweeronzin

Onlangs verscheen weer een nieuweversie van de gribviewer zyGrib. Voorde Zilt-redactie een aanleiding omhet programma te vertalen in hetNederlands. Je kunt die nieuwe versiedownloaden via:www.ziltmagazine.nl/software.Ook is er weer een noviteit aan hetprogramma toegevoegd die hetwaard is om nader bekeken te wor-den. Zilt Meteoroloog Henk Huizingabuigt zich over de Cape-index.

ofgribfiles alseigen weeralarm?

foto

: © Is

tock

Phot

o

88

Onweer

89

De nieuwste optie in zyGrib 3.6.3 heeft een opmerkelijkerelatie met een fenomeen dat de meeste zeilers zich nogwel zullen herinneren.Daarvoor gaan we terug naar donderdag 20 augustus.Volgens de prognoses loopt de temperatuur die dag op totruim 30°C. Verwacht wordt ook dat het weer in de loopvan de middag snel zal veranderen als een trog ons landpasseert. Omdat zo’n passage behoorlijk onstuimig kanverlopen, zijn de weerdiensten op hun hoede. Zozeer zelfsdat het KNMI op woensdagavond een weeralarm uitgeeftwaarin sprake is van zware onweersbuien met hagel enwindstoten tot 110 km/uur. Maar zo heftig wordt het niet

en bovendien voltrekt hetextreme weer zich een paar uurlater dan werd aangekondigd.Op radio en televisie beklagenstrandtenthouders,pretparkeigenaren en zeilerszich over een ten onrechtebedorven dag. Op radio entelevisie leggen weermannenpubliekelijk verantwoording afover het ‘onterechte’ alarm.

Indicatoren Hoe kwam het tot dat alarm? In deweerkamer van het KNMI duidde alles erop dat deatmosfeer extreem onstabiel zou worden. Er werd nietalleen gekeken naar de uitvoer van de computermodellen,maar ook naar de meest recente waarnemingen van debovenlucht. Vooral de dagelijks opgelaten weerballonnenzorgen in zo’n geval voor belangrijke informatie. Al dieinput levert een aantal indicatoren op die deontwikkelkans van buien met onweer aangeven. Eén van

90

negatief tot 0 J/KG ..... stabiele atmosfeer

tot 1000 J/KG .................... licht onstabiel

tot 2500 J/KG ........................... onstabiel

tot 3500 J/KG .................... heel onstabiel

tot 5000 J/KG ............... extreem onstabiel

die indices is CAPE, en daarmee zijn we terug bij denieuwste functie in zyGrib.Cape staat voor Convective Available Potential Energy enwordt uitgedrukt in Joules/kg. Het is de maat voor demaximale hoeveelheid energie die beschikbaar is om eenluchtdeeltje te laten opstijgen en bepaalt de mate vanonstabiliteit van de atmosfeer.De nogal abstracte Cape-waarden hebben we ineen tabel vertaald.Daaruit blijkt dat je in depraktijk vanaf zo’n 2500J/KG rekening moethouden metbuienvorming.

Convectie Lucht die door zonnestraling wordtverwarmd en daardoor warmer en lichter is dan de luchtin zijn omgeving, heeft de neiging op te stijgen. Deopwaartse beweging wordt convectie of thermiekgenoemd. Het zorgt bijvoorbeeld voor de stijgendeluchtbellen waar zweefvliegers gebruik van maken. Vaakkun je convectie ook gewoon zien. AIs er voldoende vochtin de lucht zit, ontstaan de schapenwolken diemeteorologen Cumulus bewolking noemen. In onstabielelucht kan die aanvankelijk onschuldige bewolkinguitgroeien naar buienwolken of Cumulonimbus.De exacte plaats en tijd waar zo’n bui zich zal ontwikkelenis vrijwel onmogelijk. Meteorologen beperken zich daaromnoodgedwongen tot terminologie als: ‘in het noorden’,‘langs de kust’, ‘later in het oosten’ of het nog vagere: ‘hieren daar een bui’.

91

Donkerrood De manier waarop zyGrib de Cape-waarden in een kaart tekent, ziet er indrukwekkend uit. Dekleur is een indicatie voor de J/KG-waarde en refereert aande tabel op de vorige pagina. Fel rood is gereserveerd voorde mogelijke ontwikkeling van onweersbuien. Kleur isoverigens slechts een hulpmiddel. Door je cursor op dekaart te plaatsen, lees je in het linkermenu de exacteCape-waarde af.

Weeralarm Terug naar 20 augustus.Dat er een onstabiele situatie ontstaatwordt al 48 uur eerder in de gribfilesaangegeven. En ook in de data die rondmiddernacht wordt verspreid, laat eenhoge Cape-index zien boven het noordenvan Frankrijk. Volgens de gribfile breidthet gebied zich in de loop van de ochtenduit en schuift het daarbij naar hetnoorden. In de middag ligt een grootgebied met waarden rond de 3000 J/kg

(heel onstabiel) boven het midden en oosten van ons land.Extreme getallen (>3500 J/kg) zitten er niet in. Dieprognose klopt grotendeels. Aan het eind van de middagen in de vroege avond ontstaan er inderdaad zware buienmet plaatselijk hagel en windstoten.

Praktijk Wat kunnen we in de praktijk aan boord metdeze nieuwe toevoeging in de gribfiles? Ze kunnen je zekervroegtijdig waarschuwen voor een naderende onstabieleweersituatie. Zeker bij het plannen van een meerdaagsetocht heeft dat een functie. Door de verschillendetijdstappen door te lopen, zie je als er gebieden ontstaanwaarin mogelijk voldoende energie voorhanden is om

cumulusbewolking uit te laten groeien tot (zware)onweersbuien. Of dat ook werkelijk gebeurt, is echter langniet zeker. Zelfs de allerbeste meteorologen of meestgeavanceerde computermodellen hebben niet voldoendeaan alleen de Cape-waarden om een betrouwbareonweersverwachting te maken. Beschouw zo’n indicatie inde gribfiles daarom vooral als een aanmoediging om ookandere bronnen te raadplegen. En natuurlijk moetenweerkaarten dan de eerste keuze zijn. Ook daarvan is desituatie op 20 augustus weer een goed voorbeeld.

Weerkaarten De weersverandering op donderdagwas al ruim twee dageneerder in de prognose-kaarten te zien. In de +60 kaart van Bracknelldie dinsdagochtendwerd gemaakt, is op denadering van eenkoufront bovenEngeland een troggetekend in de warmelucht. Iedereen metbasiskennis van het weer weet dan dater een grote kans op buien bestaat endat de botsing van de twee heelverschillende luchtsoorten wel eensmet wat geweld gepaard kan gaan.

Waarde Als de Cape-index je op dat spoor zet, heeft hij zekerwaarde en kunnen de waarden je zelfs voor narigheid behoeden.Beschouw je ze echter als de enige en ultieme waarheid, dan zulje heel vaak onnodig in de haven blijven liggen. Z

foto

: © b

eman

ning

Pinq

uin

Even bijkomen...Annemiek en Ben Rutte staan aan het

begin van hun wereldreis. Ze fotografeer-

den hun Blauwe Pinquin op de River Dart,

vanuit het tuinhuisje van Agatha Christie.

Ben mailt ons tussen de bootklussen door:

'Deze goed beschutte plek is zeer geschikt

om even uit te rusten van alle vertrek-

kersstress en ons voor te bereiden op de

oversteek van Biskaje.'

ZILTEWERELD

Oude dameBlauwe Pinquin is een van de twintig nieuwe bootnamen die sinds dezezomer op de Zilte Wereldkaart staan. Ongeveer evenveel thuiskomersschrapten we van de lange lijst 'zeilers onderweg.' De Pinquin is eenVictoire 34. Inderdaad, een oudje uit 1977.

Ben: "De boot is een stevige oude damedie heerlijk zeilt. We hebben haar hele-maal klaar gemaakt voor de wereldzeeën.Een motorrevisie, nieuwe kuipbanken,navigatieapparatuur, extra water- en die-seltanks, een windgenerator, windvaan-stuurinrichting, extra verstagingen, noemhet maar op. Nu kan ze voor drie jaar onsvarende huis zijn."

Op hun lange to do-lijst stond behalve het huis verkopen ook hetwaterafstotend maken van de trouwkleding. Annemiek en Ben hebbengrote plannen met deze bescheiden boot. Als het zeilen leuk blijft, gaanze de wereld rond. Tijdens de voorbereidingen kregen ze vaak de vraag ofze een loterij gewonnen hadden.

Ben legt uit: "Nee, jammer genoeg niet. Maar zonder dat kan het ook.Eenmaal onderweg zijn de kosten van levensonderhoud best te overzien.Je neemt je huis overal mee naartoe, en eenmaal buiten Europa lig jevoornamelijk voor anker, in plaats van in dure jachthavens. Daarnaast: alsje een bepaald doel voor ogen hebt, gaat sparen een stuk makkelijker. Alleovertollige euro's komen immers direct ten goede aan het realiseren vanje droom. Als je een paar jaar de horeca mijdt, je geld niet uitgeeft aannieuwe breedbeeldtelevisies en een beetje bewust leeft, kom je een heeleind. Daarnaast kun je veel geld besparen door een wat oudere boot tekopen, genoegen te nemen met minder comfort en veel zelf te doen."Z

Zilte Wereldkaart onlineAnkerplaats voor thuisblijvers, dromers en zeilers onderweg.

De wereldkaart met posities van Nederlandse en Belgische langeaf-standszeilers was lange tijd het hart van de rubriek Zilte Wereld. Dekaart opende in Google Earth en werd maandelijks bijgewerkt. Maarzeilers blijven zelden een maand lang op een plek.

Meer tussentijdse updates waren wenselijk, en daarom heeft de ZilteWereldkaart nu een eigen plek online. Op de nieuwe website volgenwe op dit moment maar liefst 145 boten, en dat aantal groeit nogsteeds.

In een oogopslag zie je waar de zeilers voor anker liggen en met eenmuisklik ga je door naar de website van de vertrekkers om de laatstelogboekbijdragen te lezen en de jaloersmakende foto's te zien.

ZILTEWERELD

bem

anni

ng

Aan de kajuittafelOnze manier van werken is even onconventioneel als Zilt zelf.Verwacht ons daarom niet in een spectaculair kantoor. We zijnhet liefst aan boord, op het water of onderweg naar een goedverhaal.De redactievergadering houden we aan wisselende kajuit- enkeukentafels en verder zijn we uitgerust met e-mail, chat enSkype.De beste manier om ons te bereiken, is een e-mail te sturen aan:redactie@ziltmagazine.nl

De inhoud van Zilt Magazine mag op geen enkele wijze worden overgenomenzonder schriftelijke toestemming van de makers. Bij overtreding geldt het tarief datdaarvoor door de Nederlandse Vereniging van Journalisten is vastgesteld.De uitgever kan niet aansprakelijk worden gesteld voor fouten in deze publicatie.

De bemanning van Zilt Magazine bestaat uit:

RuudKattenberg

Sjorsvan der Woerd

HenkHuizinga

JimmyLengkeek

LaurensMorel

Zilt

HansMartens

42/2009

Laurensvan Zijp

PieterNijdeken

Robertvan der Weerdt

en veleopstappers

MichielScholtes

Zilt Zoekt Zeilers Abonneer je nu en ontvang gratis:- elke week het zeilersweerbericht- elke maand Zilt Magazine

Surf naar www.ziltmagazine.nlen vul je e-mailadres in

of klik hier om Zilt naar een zeilvriend te sturen

foto

: © S

jors

van

der

Woe

rd