ZeeuwindNieuwsD

ECEM

BER

20

10 N

R 3

Thema Algemene Ledenvergadering 15 december 2010:

Windenergie op zee

2

COLOFON

Uitgave

Coöp. Windenergievereniging Zeeuwind u.a.

Vereniging Zeeuwind is op januari opgericht

en heeft als doelstelling: het bevorderen van

het gebruik van duurzame, niet vervuilende energie­

bronnen. Hiertoe exploiteert zij wind turbines, die op

een rendabele wijze schone elektrische energie

produceren, die gebruikt wordt door particulieren

en bedrijven. Iedereen kan lid worden van Zeeuwind.

Adres

Correspondentie: Postbus , KB Vlissingen

Kantoor: Edisonweg F, Vlissingen

Telefoon ­, fax ­

Email: info@zeeuwind.nl

Internet: www.zeeuwind.nl

Medewerkers

Adrie van ‘t Westeinde Algemeen coördinator

John Springer Projectmanager

Marco Spaans Projectmanager

Niek Tramper Productiemanager

Ben van der Borgt Adm. financieel medewerker

Bestuur

Joop Lasseur Voorzitter

Pieter Vollaard Vicevoorzitter

Sjoerd Ypma Secretaris

Paul Weststrate Penningmeester

Richard Geevers Bestuurslid

Ferenc Hieronymi Bestuurslid

Vacature Bestuurslid

Redactie

Adrie van ‘t Westeinde, Denvon Media

Eindredactie

Adrie van ‘t Westeinde

Foto’s

Adrie van ‘t Westeinde

ZieZeeland.nl (omslag en alle foto’s artikelen wind op zee)

Denvon Media, Gabri Hoek (Noordpolder)

Vormgeving

Adri Cornelisse

V O O R W O O R D

Het jaar 2010 is aan Zeeuwind niet ongemerkt voorbij gegaan. En het is pas herfst! Allereerst: we zijn weer aan het bouwen, bij St. Maartensdijk, samen met ons trouwe lid Gabri Hoek. De aanhouder heeft weer gewonnen. Dat is goed nieuws. Minder goed was de situatie op de elektriciteitsmarkt, waar mede door de economische crisis het aanbod van stroom de vraag overtreft met als gevolg historisch lage prijzen. En het gegeven, dat het in 2010 conform de trend van de laatste jaren minder waait, is ook geen reden tot vreugde. Die voorspellen niet veel goeds voor ons. De doel­stelling voor het aandeel duurzame energie wordt beperkt tot het internationaal verplichte minimum (14% in 2020) en in een tijd van bezuinigingen zullen ook subsidies voor duurzame energie geminimaliseerd worden. De intentie om met steenkool en kerncentrales van Nederland een elektriciteits­exporteur te maken zetten de sector onder zware druk, immers de lage marginale kosten van dergelijke basisstroom­voorzieningen houden de stroomprijs kunstmatig laag en maken zo de markt voor duurzame energie moeilijker. Het is nu duidelijker dan ooit, dat duurzame energie voorrang behoeft op het elektriciteitsnet om de waarschijnlijk krappe subsidie tot haar recht te laten komen en aan de in Europa vastgestelde nationale verplichtingen voor duurzame energie te voldoen. Jammer dat het vorige kabinet besloot dat niet wettelijk vast te leggen, de kans was er. Positief is het omslaan van subsidie (SDE) kosten over de elektriciteitsgebruikers, na het jarenlang beter te hebben geweten wordt het succesvolle Duitse model eindelijk gevolgd. Wanneer wij elkaar spreken op de ledenvergadering is er misschien meer duidelijk.

Te zelfder tijd hebben we heel wat projecten op het oog, sommige met indruk­wekkende dimensies, zoals deelname aan het Offshore Zeeland consortium en ontwikkeling bij de Krammersluizen. Daarnaast zijn er plannen voor opschaling en vervanging, kortom veel werk in projectontwikkeling en een groeiende hoeveelheid turbines in exploitatie. Naast wind denken we zonne­energie een veelbelovende toekomst toe. Nu nog klein in productievermogen, maar in snelle technische ontwikkeling, zodat binnen 10 jaar een concurrerende positie kan worden verwacht. Wij blijven daarom actief betrokken door onze leden te assisteren bij aanschaf van zonnepanelen en ­boilers, en ontwikkelen tevens in samenwerking met derden grotere zonne­energieprojecten.Gezien de grote hoeveelheid projecten en snelle technische ontwikkelingen bezien we ook de doelmatigheid van onze organisatie voor de komende, spannende periode.

Want spannend gaat het worden voor de duurzame energiesector en de stabiele inkomens van de afgelopen jaren lijken voorlopig verleden tijd. Zulke tijden vragen om innovatie, zowel op technisch als op commercieel gebied. Bij de pakken neerzitten past ons niet, zoeken naar oplossingen wel. Ook in moeilijke markten liggen kansen, daar zullen we ons op moeten concentreren om het beste uit onze mogelijkheden te halen. In de afgelopen 20 jaar heeft Zeeuwind zoveel veranderingen overleefd, dat we ook nu met vertrouwen uit kunnen kijken naar de zonneschijn, die altijd weer volgt op de regen. Productie van duurzame energie is en blijft ons hoofddoel en heeft naar onze stellige overtuiging de toekomst. Dat geeft ons de energie om door te gaan, ook wanneer de wereld om ons heen even iets minder vriendelijk lijkt. Net als bij de Noordpolder, de aanhouder wint! Joop Lasseur

3

Inhoud4 WatheeftZeeuwindopzeetezoeken?

Intentieverklaring tot ontwikkeling van een offshore windturbinepark.

5 NieuwewebsitevoorZeeuwind

6 EengrotekansvoorhetmilieuendeeconomieUitleg ‘Zeeuws Offshore Windproject’ door de verschillende partners.

8 WindopzeePleidooi gedeputeerde Marten Wiersma voor windenergie op zee.

9 Ookin2010weerminderwind Resultaten windparken in 2010.

10 ‘Kleinewindturbinesinperspectief’Een kostenvergelijking tussen zonnepanelen, kleine en grote windturbines.

11 NieuweSDE-regelingsnelbekendmakenWat houdt de SDE+ regeling in?

12 Projecten Bouw windpark Noordpolder van start.

14 DeltawindenZeeuwindwerkensamenaanprojectKrammer Windturbinepark rondom het sluizencomplex de Krammer.

15 Ledencommissie‘Zon’Vrijwilligers promoten zonne­energie.

16 Gratiswarmwater Installatie zonneboilersysteem door Niek Tramper.

17 RunopSDE-subsidievoorzonnepanelen Zeeuwind haalt subsidie voor zonne­energieproject binnen.

18 Hoedoetúdat? Zeeuwind op bezoek bij Erik Berrevoets.

Bijlage Zeeuwindleden •VerslagAlgemeneLedenvergaderingvan26juni2010. •Jaarplanenbegroting2011. •UitnodigingAlgemeneLedenvergadering15december2010. ThemaopAgemeneLedenvergadering:WindenergieopZee.

4

Het consortium is een breed samenwerkingsverband: met DELTA als energieleverancier, Heerema als ervarings­deskundige van offshoretechnologie, Zeeland Seaports en haar havens, Verbrugge met logistieke expertise en met Zeeuwind en ZMf voor draagvlak naar de burger en achterban.

Het consortium draagt de naam Zeeuws Offshore Windproject (ZOWP). Het windpark dat ZOWP wil gaan ontwikkelen, komt in de Noordzee. De windturbines komen

buiten het zichtveld van de Zeeuwse kust te liggen. Het wordt een omvangrijk park met een vermogen van 250 MW tot 500 MW. De grootte van het park is afhankelijk van de plannen van de overheid en de mogelijkheden, die ZOWP ziet.

Op de vraag in de aanhef is het antwoord simpel: wind! Het waait daar meer dan op het land en er wonen geen mensen. Vooral dat laatste staat verdere ontwikkeling van

Wat heeft Zeeuwind op zee te zoeken?Opvrijdagmiddag16juli,opdeterminalvanVerbrugge,tekendenDELTAEnergyB.V.,HeeremaVlissingenB.V.,

VerbruggeZeelandTerminalsB.V.,ZeelandSeaports,ZeeuwindenZMfeenintentieverklaringomsamen

deontwikkelingvaneenoffshorewindturbineparkbuitendeZeeuwsekustteverkennen.NamensZeeuwind

werddezeintentieverklaringondertekenddoordevoorzitterJoopLasseur.J o o P L A S S E u R

Intentieverklaring, links Jan van Seters, voorzitter ZMf, rechts Joop Lasseur, voorzitter Zeeuwind

5

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | Z O W P

windenergie op land in de weg. Dus is het logisch om de ruimte te zoeken. Zeeuwind heeft als doel de ontwikkeling van windenergie in Zeeland en als beleid deel te nemen in windparken. Vroeger deden we dat meestal als 100% eigenaar van wat we nu kleine parken noemen. Door de schaalvergroting van de laatste 10 jaar is gedeeld eigendom de norm geworden. Toen windparken op de Noordzee mogelijk werden heeft Zeeuwind besloten actief deel te nemen als de gelegenheid zich daartoe voor zou doen. Met de aankondiging, dat een zeegebied voor de kust van Zeeland beschikbaar zou komen voor opwekking van windenergie, deed die gelegenheid zich voor. Wind op zee moet grootschalig worden aangepakt om te kunnen renderen. De twee bestaande windparken Windpark Egmond aan Zee en Prinses Amalia Windpark voor de kust van Holland zijn, zo rond de 100 MW, eigenlijk nog te klein en voor de volgende ronde wordt gedacht in de orde van grootte van 300­500 MW.

De investering per MW vermogen ligt op ca. € 3.000.000, ruim boven de € 1.300.000 per MW op land. Het opgestelde vermogen levert wel meer productie dan op land, te rekenen valt op ca 25%. Al met al een maatvoering, die de ervaring en mogelijkheden van Zeeuwind ver te boven gaat. Daarom zijn wij toegetreden tot een consortium, dat zich ten doel stelt een windpark voor de Zeeuwse kust te ontwikkelen en te exploiteren. Onze bijdrage is niet symbolisch, wij hebben ingeschreven voor 5% van de voorbereidingskosten.

Ook dit zijn al forse bedragen zonder dat je weet wat er uit gaat komen. Nog belangrijker is het draagvlak wat Zeeuwind bijdraagt. Dat draagvlak bestaat uit de leden en de invloed die zij uit kunnen oefenen op hun omgeving. Daarom vraag ik alle leden deze ontwikkeling actief te steunen, als het lukt helpen we de opwekking van duurzame energie een grote stap vooruit en dat is precies waar Zeeuwind voor (be)staat .

Start met onthulling logo op een van de fundamenten

Ook het beheersysteem is verouderd, waardoor de website nauwelijks werd geactualiseerd. Zo'n website hoort niet bij Zeeuwind. Vandaar dat communicatiebureau Nilsson de opdracht heeft gekregen om een nieuwe website te ontwikkelen. Op deze website vindt u straks de vertrouwde gegevens weer terug, maar dan in een nieuw jasje en aan­gepast aan de actualiteit. Bent u nieuwsgierig naar de nieuwe site? Binnenkort gaat hij de lucht in. Houdt dus het internet in de gaten en surf naar www.zeeuwind.nl.

Nieuwe websiteEenvooruitstrevendeorganisatiealsZeeuwindmoeteenwebsitehebben,dievandezetijdis.

Helaasisdehuidigewebsiteverouderd.Tijd,zovindenwe,vooreenstapvooruitopdedigitalesnelweg.

DewebsitevanZeeuwindisaltijdwelinformatiefgeweest.Grootmancoisechterdeslechte

vindbaarheidopGoogle.

6

ZMf, Delta, Heerema, Verbrugge Terminals, Zeeland Seaports en Zeeuwind gaan samen de grote uitdaging aan. “Een goede samenwerking”, vindt Harm Mulder van Verbrugge Terminals. “Dat het zo’n brede club is, is juist het inspirerende ervan. Iedereen praat vanuit zijn eigen invalshoek en dat maakt de discussies leuk. Dat het bedrijfsleven samenwerkt met een milieuorganisatie als de ZMf is typisch eigentijds”, stelt Mulder. Ook Zeeland Seaports en ZMf stonden nogal eens

tegenover elkaar. In het consortium staan de twee partijen echter gebroederlijk naast elkaar. “Het is ook wel eens goed, dat we met elkaar samen werken”, reageert Peter Geertse van Zeeland Seaports. “Sowieso is er sprake van een perfecte samenwerking met alle partners.” Initiatiefnemer van het consortium is de ZMf. De milieufederatie ziet een windmolenpark op zee helemaal zitten. De molens zijn vanaf de kust niet te zien en dus is van horizonvervuiling

D E N N I S R I J S B E R G E N

Een grote kans voor het milieu en de economie Wathebbenmilieubeschermers,transporteurs,offshoretechneuten,energieproducentenenhavenbedrijven

metelkaargemeen?Hetantwoord:windmolensinzee.Ditbontegezelschapheeftdehandenineengeslagen

enhetconsortiumZeeuwsOffshoreWindprojectopgerichtomvoordeZeeuwsekust-uithetzicht-eenenorm

windmolenparktebouwen.Erisnogeenlangewegtegaan,maardepartnerszijnvastberaden,zoblijktuit

eenrondelangsdepartnersdoorZeeuwind.

L O C A T I E W I N D E N E R G I E

NO

OR

D

ZE

E

7

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | Z O W P

geen sprake. “We zijn geen voorstander van her en der op land turbines plaatsen”, zegt Tjeu van Mierlo, directeur van de ZMf. “We zien liever dat windmolens gebundeld geplaatst worden. Maar de mogelijkheden op land zijn beperkt. Op zee heb je volop wind en ruimte. Daar moet dus de groei van windenergie vandaan komen.”

Het plan voor een offshore windmolenpark is zeer ambitieus. Het moet een omvangrijk park worden met een vermogen van 250 tot 500 MW. In de kleinste opzet, een windpark van 250 MW, kunnen zo’n 250.000 gezinnen van elektriciteit worden voorzien. Dat is veel als je nagaat dat Zeeland zo’n 166.000 huishoudens telt. Behalve winst voor het milieu biedt het offshore windmolenpark grote mogelijkheden voor de Zeeuwse economie. Aanleg van het grote park levert heel wat banen op, ook op de lange termijn, de windmolens moeten tenslotte periodiek onderhouden worden. Daarnaast levert het ontwikkelen en uitvoeren van een offshore wind­park specifieke kennis en ervaring aan de deelnemende Zeeuwse bedrijven.

RisicobeheersingOok Remco van Gilst van Heerema ziet grote kansen. Heerema heeft al ruim dertig jaar ervaring in de olie­ en gas­industrie. Kennis die het bedrijf bij uitstek een geschikte partner maakt, denkt Van Gilst. “Of het nu om het ontwerp, de fabricage of de installatie gaat, we kunnen een product neerzetten dat voldoet aan alle eisen en ook onderhoudsvriendelijk is. En of er nu gas of olie door een platform loopt of stroom, dat maakt ons eigenlijk niet uit. We hebben de kennis in huis.”Van Gilst denkt dat de deelname van Heerema een stukje risico­beheersing biedt. “Je ziet in de wereld toch heel wat offshore projecten met windturbines, die niet zo soepel verlopen. De kosten kunnen de pan uit rijzen, de risico’s zijn enorm. Maar met onze ervaring in de offshore kunnen we de risico’s beperken.” Dat Verbrugge Terminals in het consortium is gestapt, is niet meer dan logisch, zegt Harm Mulder van dat bedrijf. “We hebben al ervaring opgedaan met het logistiek begeleiden van windmolentransporten”, verwijst Mulder naar het vervoer van turbines naar het windmolenpark Greater Gabbard, voor de kust bij het Engelse Suffolk. “Als zoiets zich dan aandoet vlak bij huis, dan ligt het voor de hand om onze opgebouwde ervaring en specialistische kennis aan te bieden.” Ook Delta is in het consortium gestapt, ondanks de grote plannen voor de bouw van een tweede kerncentrale. “We zitten in een transitieperiode. Daarin hebben we kernenergie nog nodig”, zegt Mickael van Schaik van het Zeeuwse energie ­bedrijf. “Onze strategie is dat we inzetten op duurzame en

groene energie. Het offshore windmolenpark past in die strategie en vormt met kernenergie een mooie mix.” Delta heeft de plannen voor offshore windmolenparken wel altijd kritisch bekeken, zegt Van Schaik. “Met dit park echter achten we het moment juist om in te stappen. Het past ook in onze filosofie. We hadden ook kunnen investeren in een park in Groot­Brittannië, maar Delta zoekt het liever dichter bij huis.”

VestigingslocatiesOok voor de Zeeuwse havens betekent het windmolenpark op zee enorme kansen, zegt Peter Geertse van Zeeland Seaports. “Wij willen een belangrijke rol spelen in het logistieke onder­deel van het project. Zeeland Seaports ziet kansen als het gaat om het laden en transporteren van de windmolens naar de plaats van bestemming.” Daarnaast zijn de Zeeuwse havens ideale vestigingslocaties voor fabrikanten van wind­turbines en onderdelen, stelt Geertse.Zeeland Seaports heeft drie pijlers hoog in het vaandel staan: economische ontwikkeling, werkgelegenheid en duurzaam­heid. Het offshore windmolenpark sluit daar naadloos op aan, zegt Geertse. “Dat het park duurzaam is, lijkt me duidelijk. Maar het is ook goed voor de Zeeuwse economie en creëert veel nieuwe banen. Niet alleen in de productie, maar ook in het onderhoud.”

Alle partners zijn het er wel over eens: het offshore wind­molenpark is goed voor de Zeeuwse economie. Ook de ZMf ziet dat in, zegt Tjeu van Mierlo. “De ZMf is helemaal niet tegen economie. Integendeel, economie en ecologie kunnen elkaar versterken. Met deze partners is het een kwestie van elkaar goed leren kennen en het beste van elkaar gebruiken.”

Goede basisDe partners hebben in elk geval veel vertrouwen in elkaar. Van Gilst van Heerema: “Omdat het zulke verschillende partijen zijn, was het in het begin best wel even wennen aan elkaar. Maar uiteindelijk zie je dat alle partijen uitermate bereid zijn naar elkaar te luisteren en van elkaar te leren. Samen willen we tot een goed en binnen het budget realiseer baar project komen. Als alle vergunningen er komen en we krijgen de financiering rond, dan gaat het gewoon lukken”, zegt Van Gilst vastberaden. “Er is in elk geval al een goede basis gelegd”, besluit Tjeu van Mierlo van de ZMf. . “Nu willen we zo snel mogelijk een degelijk plan van aanpak opstellen om een windconcessie te verwerven. Ik heb er alle vertrouwen in dat dit gaat lukken”.

NO

OR

D

ZE

E

8

Wind op zeeEen goed half jaar geleden mocht ik Aberdeen bezoeken en maakte kennis met het Consortium Sustainable Energy, dat onder leiding van de Aberdeen County was gestart. Een centimeters dikke pocket vol deelnemende bedrijven. Natuurlijk: de offshore, de installatiebedrijven, de lassers en metaalbewerkers. Maar ook: zakelijke dienstverlening, de banken, kortom een doorsnee van de bedrijvigheid in Oostelijk Schotland. En dat in het hart van de olie­en gas­winning in het Verenigd Koninkrijk. En met succes. Men had net 80 miljoen euro van Europa ontvangen voor het consortium Wind op Zee.

In de gesprekken kwam al snel hét motief voor deze actie: In de UK weet men maar al te goed dat het met de olie en gaswinning op afzienbare termijn gedaan zal zijn. En, was de simpele vaststelling, dan moeten we een alternatief hebben. Voor de economie en de energievoorziening. Overigens is niet alleen Aberdeen actief, op de Orkney eilanden is men druk doende met getijdenenergie, precies om dezelfde reden.

Nederland is druk met plannen maken: ooit moet er 6000 mW aan windvermogen op zee staan, waarvan pakweg 1000 mW voor de Walcherse kust, een locatie die men met enig gevoel voor understatement ‘Borssele’ noemt. Laten we er krachtig aan werken en voorts hopen, dat het er ooit van komt. De veranderlijkheid van overheidsbeleid is nogal groot.

Zeeuwse bedrijven en initiatiefnemer ZMf van het Zeeuwse windconsortium hebben dat goed begrepen. Zij gaan pro­actief aan de slag om er klaar voor te zijn als de beslissing in 2015 wordt genomen over de invulling van de ‘Borssele’ locatie en al dat werk naar Zeeland te kunnen halen om die windturbines daar te plaatsen. Dat is nieuwe werkgelegen­heid pur sang. En geen dagdromerij. Vraag dat maar aan Verbrugge terminals, die nu actief is met Chinese molens, die op het Britse deel van de Noordzee komen te staan. Vraag dat maar aan Zeeland Seaports, die een Chinese wind­molenbouwer naar Zeeuws­Vlaanderen haalt: dat is duur­zaam werk!

Waar ook ‘werk in wind’ zit is het onderhoud. Inmiddels bouwen we fantastische turbines, het zijn complete industriële installaties. Verhoging van de bedrijfstijd met één procent is gelijk groot geld. Niet voor niets is er – op Zeeuws initiatief – in het ‘World Class Maintenance programma een werkpakket windenergie opgenomen. Samen met wetenschap en

Marten Wiersma, gedeputeerde van Economische Zaken in Zeeland

high tech bedrijven windmolens nóg efficiënter laten draaien. Zeker als we veel geld investeren in offshore projecten. Dat is goed voor de economie en de ecologie.

Wie aan duurzaamheid werkt moet verbindingen leggen. Ook windenergiebedrijven moeten dat. Want zee is geen ondergelopen land waar je naar believen aan de slag kunt. De zee heeft vele belangrijke maatschappelijke functies: visserij, natuur, transport etc. Het is goed om na te denken over combinaties: rust­ en paaigebieden tussen molens. Of juist winning van algen en wieren voor bioraffinage: grondstoffen voor de (fijn)chemie. Of de constructies gebruiken voor schaal en schelpdiercultures. En dan zijn er vast nog meer mogelijkheden. We hebben integrale oplossingen nodig, ook op zee. Zo bezien ligt er nog een mooie uitdaging voor de ontwikkelaars en de bouwers van turbines, masten en funderingen. En we zouden daar op land alvast mee kunnen beginnen: we hoeven immers niet tot 2015 te wachten om de dingen nog beter te doen, dan nu al het geval is! .M A RT E N W I E R S M A

9

In de Zeeuwind Nieuws van januari 2010 stelden we dat er een trend te zien is waarbij er steeds minder wind wordt waargenomen. Ook in 2010 hebben we op dit moment een grote achterstand in de productie door weinig wind. De trend lijkt zich voort te zetten.

Bijgevoegde grafiek geeft duidelijk aan, dat er in nagenoeg alle maanden minder geproduceerd is dan begroot. Alleen de maand augustus was beter. De begroting is overigens gebaseerd op een 10 jaar gemiddelde productie in Zeeland.

In onderstaande grafiek zijn de maandproducties gesommeerd: Ook hieruit blijkt dat er ook in 2010 aanzienlijk minder geproduceerd zal worden, dan we volgens de begroting mochten verwachten. Als we in de maanden november en december een normale gemiddelde productie halen, dan zullen we 16% lager uitkomen dan begroot.

Veel componenten in een windturbine krijgen behoorlijk voor hun broek, storingen zijn dan ook onvermijdelijk. Tot nu toe is het verlies aan productie ongeveer 75.000 kWh. Afgezet tegen de totale productie en vergeleken met voorgaande jaren is het verlies aan productie in 2010 meegevallen.

Ook in 2010 weer minder wind

N I E K T RA M P E R

2.500.000

2.000.000

1.500.000

1.000.000

500.000

0

janu

ari

februari

maart

april

juni

mei

juli

augu

stus

septem

ber

oktober

november

december

Levering

in kWh

2010

Begroot

Werkelijk

Levering

in kWh

2010

Begroot

Werkelijk

2.500.000

2.000.000

1.500.000

1.000.000

500.000

0

janu

ari

februari

maart

april

juni

mei juli

augu

stus

septem

ber

oktober

november

december

10

Allereerst zijn de plaatsingsmogelijkheden van kleine turbines nog gering. Het Rijk moet namelijk nog steeds een besluit nemen of het plaatsen van een kleine windturbine valt onder de zogenaamde kruimelgevallen. In zulk soort gevallen mogen gemeenten zelf bepalen, waar wel en waar niet kleine windturbines geplaatst mogen worden. Een ander probleem zijn de relatief hoge productiekosten van kleine windturbines. De kosten van een kWh elektriciteit, geproduceerd door een kleine windturbine, staan onder druk door de steeds lagere kosten voor een kWh elektriciteit van

een zonnepaneel. Zonnepanelen worden immers steeds goedkoper door schaalvoordelen en het dalen van de grond­stof­ en productieprijzen. Onderstaande tabel laat zien, dat de productiekosten per kWh sterk uiteenlopen. Zo zijn de productiekosten van een kleine turbine als de Skystream 3.7 twee maal zo hoog als die van zonnepanelen met een vergelijkbaar vermogen. De gemiddelde productiekosten zijn overduidelijk het laagst bij een grote windturbine, zoals de Vestas V90. Het vermogen en de investeringskosten zijn bij een dergelijke molen wel vele malen hoger .

Zonnepaneel: Kleinewindturbine: Grotewindturbine:

SuntechSTP210poly Skystream3.7 VestasV90

Aantal 12 1 1

VermogeninkW 2,52 2,4 3.000

Ashoogteinmeters nvt 13 80

Rotordiameterinmeters nvt 3,7 90

Gemiddeldewindsnelheidinm/s nvt 4 8

ProductieinkWh 2.142 2.100 7.000.000

Aantalhuishoudens 0,6 0,6 2.000

Investering € 8.590,00 € 10.750,00 € 4.522.000,00

Levensduurinjaren 25 15 15

Renteenafschrijvingperjaar € 580,00 € 986,36 € 414.914,12

Onderhoudperjaar € 120,00 € 430,00 € 168.000,00

ProductiekostenperkWh € 0,33 € 0,67 € 0,08

MarkttariefperkWh € 0,21 € 0,21 € 0,05

Inclusief belastingen en zonder subsidie

Indevergelijking

hiernaastkomt

eenkleinewindturbine

alsduurstesysteem

naarvoren

Foto’s:linksSkystream,rechtsVestasV90

‘Kleine windturbines in perspectief ’AldriejaarlangwordenophettestveldinSchoondijkekleinewindturbinesgetest.Indelaatste2,5jaar

isduidelijkgewordenwatvandezekleineturbinesallemaalverwachtmagworden.Erzijntypes,die

zeergeschiktzijn,echterZeeuwindlooptweltegentweeproblemenaan.N I E K T RA M P E R

B I J L A G E Z E E U W I N D L E D E N I

Zeeuwsebibliotheek,Middelburg,grotezaal,aanvang10.30uur

Aanwezig– Bestuursleden Joop Lasseur (voorzitter), Paul Weststrate

(penningmeester), Sjoerd Ypma (secretaris), Richard Geevers; – Bureau: Adrie van ‘t Westeinde, John Springer, Marco Spaans,

Ben van der Borgt; – 28 leden

MetkennisgevingafwezigBestuur: Ferenc Hieronymi, Pieter Vollaard. Bureau: Niek Tramper. Leden: E.H.F. Cijsouw uit Hoek en Hans Enkelaar uit Breskens.

1.OpeningVoorzitter Joop Lasseur heet alle leden op deze zonnige dag welkom. In zijn inleiding geeft hij aan, dat Europa de regering, hoe die er ook uit zal komen te zien, zal houden aan de 20/20 doelstelling voor 20% duurzame energie in 2020. De Provincie denkt met de geplande 450 MW genoeg te hebben gedaan. Volgens het ministerie VROM is er plaats voor nog eens 500 MW windenergie in de provincie Zeeland. Als we echt op willen schieten met duurzame energie is wind de enige optie, die zoden aan de dijk zet. Ik hoop dat we eindelijk toestemming krijgen om op de dijken te bouwen! Zeeuwind ziet plaats voor 1.000 MW windenergievermogen in de provincie!

2.MededelingenBen van de Borgt is per 15 april de nieuwe financiëel­ administratief medewerker van Zeeuwind, die tevens gaat over de ledenadministratie. Hilde van Weelden is per 1 april in een andere baan gestart.

3.Notulenledenvergadering25-12010De notulen zijn door de leden akkoord bevonden. Geen wijzigingen.

4.FinancieelJaarverslagenJaarrekening2009Paul Weststrate, penningmeester, licht de Jaarrekening 2009 toe, waarbij ook de exploitatie van de verschillende wind­parken van Zeeuwind en de bv’s, waarin wordt samen­gewerkt, helder wordt gepresenteerd. Hij begint zijn presentatie met de mededeling dat er in 2009 een nieuw recordresultaat van € 607.602 is behaald. Hij geeft aan dat het dividend uit de Kats II BV in belangrijke mate aan dit resultaat heeft bijgedragen. De trend van verminderde productie per windturbine wordt hiermee gecompenseerd.

Leden stellen vragen over de verschillende kostprijzen van windenergie, grijze stroom en kernenergie, levens­ en afschrijvingsduur van windturbines en subsidies voor duurzame energieopwekking. Op vragen van een lid over de kosten van een windturbine wordt geantwoord, dat de bouw van een turbine zoals van Windpark Noordpolder (Enercon 82, 2,3 MW) ruwweg 3,5 miljoen euro per turbine kost. De financiering van het windpark is deels met eigen vermogen en deels met een lening van de Triodos Bank. Er is voor de Triodos Bank gekozen na vergelijking van 3 offertes van banken.

Er is in 2009 aan 12 Zeeuwind­leden subsidie (maximum € 500 voor 4 panelen) voor de installatie van zonne­energie­panelen (in totaal 45 panelen) uitbetaald. Subsidie voor zonnecollector/­boiler systemen (€ 250) werden aan vier leden uitgegeven. Leden stellen vragen over de subsidie regelingen en vragen of er voor de promotie van zonne­energie meer gedaan kan worden. Bij vragen inzake het oplopend ledenkapitaal en eigen vermogen Zeeuwind meldt de voorzitter, dat Zeeuwind zijn kruit droog houdt voor diverse projecten, die er aan gaan komen. Alle leden zijn akkoord met het Jaarverslag en de Jaarrekening 2009, zoals ook gepubliceerd in het Zeeuwind Nieuws. Alle leden zijn eveneens akkoord met de bestemming van het resultaat, waarvan 10%, te weten € 60.670, gaat naar de resultaatuitkering aan de leden. Het Jaarverslag en de Jaarrekening 2009 worden vastgesteld. 5.DechargeaanhetbestuurDe ledenvergadering verleent de penningmeester en het bestuur decharge over het gevoerde beleid.

7.StandvanzakenprojectenAdrie van ’t Westeinde informeert de leden over de lopende projecten, waarover reeds in het Zeeuwind Nieuws van juni 2010 werd bericht: het gaat hierbij om de voortgang van de Noordpolder, het bezwaarschrift inzake windpark Stavenisse, de opschaling van de windturbine bij Borssele, toekenning SDE­subsidie voor een zonneproject en de voortgang van de zonnecoöperatie.

8.Organisatie,communicatieenledeninbrengJoop Lasseur bespreekt met de leden, dat het bestuur zich beraadt over de beste vorm van voortbestaan van de vereniging Zeeuwind. De taken van het bureau worden meer en meer gedomineerd door het ‘bedrijf’, ontwikkeling en

Verslag A LV 26 juni 2010

exploitatie van windmolens. De doelstelling van Zeeuwind is breder dan dat, maar ander werk heeft meestal een lagere prioriteit en blijft vaak liggen. Tegelijkertijd weten wij uit het recente communicatie­onderzoek, dat leden geïnteresseerd zijn in een actieve rol binnen de vereniging. Wij willen dat in de naaste toekomst testen, te beginnen door intensivering van communicatie met de leden en vervolgens door inzet van expertise van leden bij projecten, initiatieven, publicaties, het betrekken van burgers bij duurzame energie­ontwikkeling e.d. Dit kan met een commissiestructuur worden verwezenlijkt. Voor deelnemers: een overgang van slapend naar wakker lid. Wij zijn benieuwd of er leden zijn, die aan deze verwachting voldoen en horen graag van u.

Sjoerd Ypma presenteert enige uitkomsten van een beperkte enquête met telefonische diepte­interviews, die door een HZ­studente onder 12 leden werd gehouden. Hieruit kwam naar voren, dat leden meer praktische informatie willen over duurzame energie, met name ook zonne­energieontwikkeling. En dat verschillende leden zich voor kennisvergaring en ­verspreiding rondom duurzame energie­ontwikkeling willen inzetten. Inzet van leden in bestuursfuncties en werkgroepen zijn activiteiten op vrijwillige basis. Gepeild onder de aanwezige leden werden de namen van Erik Berrevoets, Charles Tempelman, Bert Lenselink, Ment Jol en Haye Osinga genoteerd voor ledenactiviteiten. Jan Stuut uit Ritthem vroeg in het kader van de PR te denken aan het idee van TV­opnames door Omroep Zeeland over Zeeuwind wind­energie, turbines en beheer en aan de aanschaf van zonne­paneeltjes als (welkomst)cadeau voor leden. Martha Blom merkte op, dat de Zeeuwind­structuur inderdaad ook anders en beter kan. Omdat de tijd begon te dringen werd in de pauze over diverse zaken verder contact gelegd en gesproken. 9.RondvraagGeen.

10.SluitingDe voorzitter sluit de vergadering en dankt de leden voor de actieve inbreng, vragen en discussie.

Presentatie

De levendige en goed gedocumenteerde presentatie van Peter Geertse van Zeeland Seaports over Bio Base Europe en Biopark Terneuzen werd goed ontvangen en riep interessante vragen op, die door Peter Geertse op informatieve wijze werden beantwoord.

Jaarplan 201 1Inleiding

De activiteiten van de vereniging in 2011 beogen het doel van Zeeuwind in praktijk te brengen. Daarbij dient Zeeuwind rekening te houden met het economische, politieke en maat­schappelijk veld, waarin het opereert. Er is een nieuwe regering aangetreden. Dit kabinet geeft aan, dat zij de europese doel­stelling op het gebied van duurzame­energie als uitgangs­punt van haar beleid kiest. Ook heeft zij een nieuwe subsidie­ regeling aangekondigd. Concrete plannen ontbreken nog. Vooralsnog gaan we ervan uit, dat er geen ingrijpende wijzigingen in de SDE­regeling komen.

Uitgangspunten Jaarplan 2011

a.MeerjarenbeleidsplanIn 2009 zijn op basis van een brainstormsessie beleidskeuzes voor de komende 4 jaar beschreven. Deze vormen het uitgangs­punt voor het beleidsplan. Dekeuzesvoordekomende4jaarzijngerichtop:• Het versterken van de vereniging door versterking van

de communicatie, zowel intern (leden) als extern;• Versterking van bedrijfsprocessen en interne bedrijfsvoering. • Zeeuwind kiest voor groei, zowel door verdere uitbreiding

van de windenergieproductie en door verbreding van de activiteiten, bijvoorbeeld op het gebied van zonne­energie;

• Het draagvlak voor windenergie vergroten door actiever in te zetten op participatie.

Het doel van de vereniging blijft ongewijzigd van kracht: ‘Het bevorderen van het gebruik van windenergie en andere vormen van duurzame energie en het op milieuvriendelijke wijze produceren van (elektrische) energie in het algemeen belang en van haar leden in het bijzonder’.

b.ExternefactorenBeleidt.a.v.windenergieHet kabinet heeft in het coalitieakkoord aangegeven, dat Nederland in deze kabinetsperiode inzet op kernenergie als middel om de uitstoot van CO2 te verminderen. Tegelijkertijd geeft zij aan dat de Europese doelstelling, dat in 2020 14% van het energieverbuik uit duurzaam opgewekte energie moet bestaan, uitgangspunt van het beleid is. Het beleidskader voor nieuwe windenergie in Zeeland is vast­gesteld in het Integraal Omgevingsplan Zeeland uit 2006. Er wordt een nadere invulling gegeven aan de concentratie ­

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | V E R S L A G A G E M E N E L E D E N V E R G A D E R I N G 2 6 J U N I 2 0 1 0

B I J L A G E Z E E U W I N D L E D E N I I

gedachte, waarmee naast de bestaande zgn. pijplijnprojecten geen nieuwe locaties ontwikkeld kunnen worden op andere plaatsen, dan in de vier aangewezen concentratiegebieden en dat opschaling en/of uitbreiding van bestaande wind­parken wordt uitgesloten. In de klimaatnota van de provincie wordt gesteld, dat verwacht wordt dat binnen het vigerende ruimtelijk beleid plaatsing van 400 MW mogelijk is door optimaal gebruik te maken van de vier concentratiegebieden en door opschaling van bestaande parken in de concentratie­gebieden. Inmiddels is de procedure om te komen tot een nieuw omgevingsplan (2012­2018) gestart. Zeeuwind zal zich inzetten voor meer ruimte voor wind energie in het nieuwe omgevingsplan.

DemarktvanwindenergieDe meeste energiebedrijven, die windenergie afnemen bieden contracten aan met prijzen gekoppeld aan de energie­beurs, zowel die van de APX spotmarkt als de Endex termijn­markt. Hiermee worden ‘marktconforme’ prijzen geboden, die fluctueren. Als producent loopt men met deze contracten enig risico bij lage beursprijzen, maar profiteert men ook van gunstige prijsontwikkelingen. Eind 2008 waren de prijzen op de markt voor energie zeer gunstig. Dit heeft voor Zeeuwind geresulteerd in het verkrijgen van een goede stroom vergoeding in 2009. Als gevolg van de kredietcrisis en de daarop volgende recessie is in de loop van 2009 de marktprijs bijna gehalveerd. Wij verwachten, dat na het aantrekken van de economie de prijzen weer zullen stijgen c.VerenigingDe vereniging telt per eind 2010 bijna 1300 leden. Het leden­tal vertoont sinds 2007 weer een stijgende lijn. Om deze stijgende lijn vast te kunnen houden, zullen wij extra inspanningen doen om zo een verjonging van het leden­bestand tot stand te brengen. Het bestuur telt 6 bestuursleden en 4 medewerkers vormen het bureau van de vereniging.De financiële positie van Zeeuwind is met een eigen vermogen van ruim 3,8 miljoen euro ultimo 2009 solide. De nieuw te ontwikkelen windparken worden steeds groter. De financiële risico’s nemen hierbij ook toe. Het eigen vermogen moet op peil blijven om eventuele risico’s op te kunnen vangen. Het ledenkapitaal blijft stijgen, een teken dat de leden vertrouwen blijven houden in de vereniging en tevreden zijn met de geboden rente. Eind 2010 bedroeg het ledenkapitaal ca. € 2.000.000. Voor het jaar 2011 gaan wij uit van een verdere stijging van het ledenkapitaal.Naast Windpark Willem­Annapolder bv met 10 turbines, participeert Zeeuwind in Windturbinepark Kats II bv met 3 turbines en in Windpark Noordpolder bv met 4 turbines.

Activiteiten in 2011

a.LedenUitbreidingenverjongingvanhetledenbestandHet ledenbestand vertoont een lichte stijging. Begin 2011 zal onderzoek gedaan worden naar de juiste communicatie­strategie om nog meer leden te binden aan Zeeuwind. Een verbetering van de website en de communicatie met de leden zal onderdeel uitmaken van een nieuw communicatie plan. Doel voor 2011 is om het ledenbestand met 50 nieuwe leden te laten groeien.

RisicodragendeparticipatievanledeninprojectenEen participatie van omwonenden en/of leden in windparken wordt als instrument aangehouden en in situaties, waarin dit draagvlak van de omgeving kan bewerkstelligen, ook gebruikt. Op landelijk niveau worden diverse modellen van participatie ontwikkeld. Inmiddels heeft de minister van economische zaken gereageerd op het plan om de participatie als zelfopwekker volgens het model Windvogel. Zij heeft laten weten, dat zij niet mee wil werken aan deze vorm van participatie. Andere participatiemodellen zullen worden onderzocht. Inmiddels lijken de kansen voor een nieuwe pilot op dit vlak te groeien. Indien de mogelijkheid zich voor doet, dan zal Zeeuwind aan zo’n pilotproject mee doen.

LidmaatschapdoorleningwordtgecontinueerdDe leningvoorwaarden voor de vereniging zijn op de leden­vergadering van 15 januari 2009 opnieuw vastgesteld. De voorwaarden blijven ook voor 2011 in stand.

InvesteringinduurzameenergieZeeuwind blijft ook in 2011 haar leden met een bijdrage ondersteunen, indien deze leden investeren in zonnepanelen, een zonneboiler of een kleine windturbine.

b.CommunicatieenpromotieCommunicatiemetoverhedenEr is regelmatig contact met bestuurders van gemeenten en provincie over actuele ontwikkelingen. Met het provinciaal bestuur blijven we in gesprek over de uitwerking van de Zeeuwse Strategienota Energie­ en Klimaatbeleid.

ZonnebootraceZeeuwind is mede­initiatiefnemer en mede­organisator van het evenement, dat ook in 2011 wordt georganiseerd. Zeeuwind zal de Zonnebootrace wederom steunen met menskracht en geld.

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | J A A R P L A N 2 0 1 1

B I J L A G E Z E E U W I N D L E D E N I I I

SamenwerkingmetlandelijkeenregionaleorganisatiesZeeuwind neemt deel aan ODE (Organisatie van Duurzame Energie), zowel wat betreft de Windsectie als de PV­sectie. De lidmaatschappen van PAWEX en de NWEA worden voortgezet.

Zeeuwind en Deltawind hebben een samenwerkings­overeenkomst getekend om gezamenlijk activiteiten te ontwikkelen in het kader van de ontwikkelingschets ‘Zicht op Grevelingen’. Beide coöperaties zetten zich in om de component windenergie van deze schets samen tot ontwikkeling te brengen.

c.FinancieelHet beleid met betrekking tot de jaarlijkse rentebetaling over de lening van de leden aan de vereniging wordt voortgezet. Gestreefd wordt naar een minimaal fiscaalneutrale rente­ vergoeding (in 2010 4%). Een voorstel voor winstbestemming en winstdeling van het resultaat van 2010 wordt in de leden­vergadering van juni 2011 aan de leden voorgelegd.

d.ProjectontwikkelingBorsseleOpschaling van de molen in Borssele naar een molen met een ashoogte van ca. 80 meter: de bouwvergunning is inmiddels aangevraagd. Het streven is om in 2011 een bouwvergunning te verkrijgen. In dien deze vergunning verkregen wordt, kan er in mogelijk al in 2012 gebouwd worden.

StavenisseIIDe gemeenteraad van Tholen is na de verkiezingen terug gekomen op haar besluit om planologische medewerking te weigeren. Een definitief besluit hierover is nog niet genomen. De realisering van het windpark is sterk afhankelijk van een kleine politieke meerderheid in de raad van de gemeente. Gezien de voorgeschiedenis blijft het onzeker of het windpark gerealiseerd kan worden.

EstlandwegIn het Sloehavengebied is een locatie gevonden voor de ontwikkeling van een turbine in het verlengde van het Windpark Olaz Stort en de Estlandweg. Bij deze ontwikkeling wordt samengewerkt met Winvast BV

WindparkOosterscheldekering(OSK)E­Connection, waarmee Zeeuwind een samenwerkings­overeenkomst heeft getekend, neemt het voortouw in de ontwikkeling van deze activiteit. Voor het windpark OSK loopt een bestemmingsplanprocedure, die naar verwachting in 2011 afgerond wordt. Windpark OSK gaat uit van een

productievermogen van 54 MW.

WindenergierondomdeGrevelingenDe plannen met Deltawind zijn verder uitgewerkt. Inmiddels is een eerste verkenning gepresenteerd van de plannen rondom de Krammersluizen. Het gaat hierbij om een voor Zeeuwse begrippen groot park.

OpschalingBathenDreischorIn 2011 worden de mogelijkheden voor opschaling van de windparken Bath en Dreischor nader onderzocht.

Zonne-energieIn 2011 zal op een school in Heinkenszand een zonne­energie­project gerealiseerd worden. Het gaat hierbij om een installatie van ca. 15.000 Wp.

e.BeheerWindparkbeheerZeeuwind heeft 10 windparken met in totaal 19 windturbines in eigendom. In 2009 is een meerjarig onderhoudsplan voor de windparken vastgesteld. Dit plan is in 2010 geactualiseerd. Het parkbeheer is gericht op het in goede conditie houden van de turbines en optimalisatie van de opbrengsten.

Bestuurvanproject-BV’sZeeuwind participeert in drie BV‘s: WAP BV, Kats II BV en Noordpolder BV. In deze BV’s fungeert Zeeuwind als (mede)directielid en als beheerder namens de BV van de in totaal 17 windturbines.

f.TechnischeontwikkelingProefprojectKleineWindturbines(KWT):Zeeuwind is actief deelnemer in dit project, de windpark­beheerder is projectleider. In 2011 loopt de vergunning voor het plaatsen van de kleine turbines in Schoondijke af. De subsidie, die de Provincie Zeeland voor dit project beschikbaar stelt, loopt in eveneens 2011 af. Tenzij er zich nieuwe ontwikkelingen voordoen, zal het project in 2011 worden afgerond.

GetijdenenergieIn het voorjaar van 2009 is de eerste proefturbine bij de Total­steiger in gebruik worden genomen. Zeeuwind blijft participeren in het proefproject Getijdenenergie Borssele. Onderzocht wordt of dit proefproject verder uitgebreid kan worden, door het aanbrengen van een aantal turbines in de Oosterschelde­kering. De meerwaarde voor deelname aan dit project is vooral het vergaren van kennis over nieuwe technieken.

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | J A A R P L A N 2 0 1 1

B I J L A G E Z E E U W I N D L E D E N I V

Begroting 2011Begroting 2011

BEGROOT 2011 BEGROOT 2010 WERKELIJK 2009

Baten

1 Stroomopbrengsten/MEP 1.185.100 1.216.965 1.487.602

2 Bijzonderebaten 26.333

3 Diversebatenparken 22.900 13.950 66.431

4 Overigebaten 2.100 100 2.221

5 Doorberekeningprojectkosten 120.200 74.844 137.163

6 Projectopbrengsten 64.300 79.646 34.541

Actiesduurzameenergie 44.000 163.500 48.770

Totaal baten 1.438.600 1.549.005 1.803.061

Lasten

9 Kapitaallastenparken 566.200 684.543 607.014

10 Onderhoudparken 261.600 241.237 303.468

11 Verzekeringenparken 55.000 56.005 58.268

12 Belastingenparken 12.300 9.015 8.132

13 Grondhuurparken 40.000 47.150 54.434

14 Overigekostenparken 37.200 50.900 44.112

15 Personeelskosten 270.100 340.352 259.866

16 Bestuurskosten 8.400 6.100 6.822

17 Bureaukosten 17.000 10.250 11.203

18 Dienstverlening 18.300 22.200 11.482

19 Uitbestedingonderhoudenbeheer 4.000 12.500 3.703

20 Huisvestingskosten 27.500 30.500 25.144

21 PRenvoorlichting 27.400 27.850 24.523

23 Overigekostenvereniging 31.000 28.415 16.665

24 Ontwikkelingskostenprojecten 299.200 112.844 190.296

Actiesduurzameenergie 44.000 163.500 48.770

Totaal lasten 1.719.200 1.843.361 1.673.902

Financieelresultaat 92.700 112.673 95.245

Resultaatuitnormaleactiviteiten –187.900 –181.683 224.404

Bij: Bijz.bateNoordpolder 326.870

Bij: DividendKATS IIbv 150.000 150.000 425.000

Bij: DividendWAPbv 100.000 100.000 67.053

Resultaat voor belastingen 62.100 395.187 716.457

Af: Vennootschapsbelasting –11.600 –110.198 –108.855

Resultaat na belastingen 50.500 284.989 607.602

De begroting 2011 bestaat uit een raming voor de vereniging als geheel en een raming voor de afzonder lijke windparken. Daarnaast vindt u een recapitulatie van de begroting waarin verschillende bedrijfsonder delen van de coöperatie zijn te onderscheiden: de windparken, de verenigings­activiteiten, de project ontwikkeling en het bureau.

De begroting sluit voor afdracht van belastingen met een bescheiden resultaat van € 62.100. Dit resultaat is tot stand gekomen na het inboeken van de dividenduitkering van de deel­nemingen. Zonder deze dividend­uitkeringen zou de begroting sluiten met een nadelig saldo op de normale bedrijfsactiviteiten van € 187.900. Dit nadelig saldo wordt veroorzaakt door de nog steeds geringe opbrengsten op de verkoop van stroom. Als gevolg van de economische crisis is de prijs van stroom op een te laag niveau gekomen om voldoende dekking te geven aan de andere activiteiten. Naast lage inkomsten uit de stroom­verkoop is er ook sprake van extra kosten bij de ontwikkeling van nieuwe projecten. In 2011 verwachten we hoge kosten te moeten maken voor de ontwikkeling van 4 nieuwe parken. De kosten voor ontwikkeling van windparken worden ieder jaar als last genomen. Pas wanneer een wind­park in productie wordt genomenontstaan er incidentele baten. In 2011 wordt niet voorzien in het in productie nemen van een nieuw windpark.

De activiteiten blijven gericht op de ontwikkeling van nieuwe projecten. In de begroting is rekening gehouden met vier te ontwikkelen projecten.

B I J L A G E Z E E U W I N D L E D E N V

Exploitatie-overzicht windparken

BEGROTING BEGROTING WERKELIJK

BATHII GOESESAS WESTKAPELLE STAVENISSE DREISCHOR BORSSELE OLAZI OLAZ-STORT ESTLANDWEG 2011 2010 2009

Basisgegevens

Aantalturbines 2 1 2 3 4 1 2 2 1 18

RamingproductieinKwhx1000 3.100.000 400.000 900.000 1.725.000 2.200.000 1.500.000 3.350.000 3.823.000 1.912.000 18.910.000 18.910.327 16.924.516

RamingtariefincentenperkWh 3,85 11,65 3,85 3,85 3,85 6,74 3,85 11,55 8,45

Calculatorischerente 4% 4% 4% 4% 4% 4% 4% 4,25% 4%

Kapitaallastenin€per1000kWh 47,42 22,24 3,46 46,40 67,06 63,27

Baten

Stroomopbrengsten 119.400 46.600 34.700 66.400 84.700 101.100 129.000 441.600 161.600 1.185.100 1.216.965 1.487.602

Bijzonderebaten 26.333

Diversebaten 13.200 9.700 22.900 13.950 66.431

Totaalbaten 119.400 46.600 34.700 79.600 84.700 110.800 129.000 441.600 161.600 1.208.000 1.230.915 1.580.366

Lasten

Rente 132 1.224 408 817 454 6.070 37.950 31.645 78.700 98.673 120.942

Afschrijving 19.822 7.672 2.846 149.366 218.457 89.337 487.500 585.870 486.072

Kapitaallasten 19.954 8.896 3.254 817 454 155.436 256.407 120.982 566.200 684.543 607.014

Onderhoudsuitgaven 11.200 3.400 5.800 14.100 18.000 5.700 11.600 14.000 7.200 91.000 107.800 134.301

Dagelijksonderhoud 6.200 2.100 4.200 6.300 8.400 3.100 6.200 8.200 4.100 48.800 51.800

Dotatieonderhoud 2.380 6.225 3.933 6.320 3.698 81.533 17.711 121.800 81.637 169.167

Verzekeringen 7.200 2.200 3.700 4.080 5.820 2.740 8.300 14.460 6.500 55.000 56.005 58.268

Belastingene.d. 1.400 350 320 720 1.250 920 2.200 3.100 2.040 12.300 9.015 8.132

Grondhuur 4.500 100 4.700 10.300 12.500 7.900 40.000 47.150 54.434

Bijdragebeheerskosten 14.100 1.800 4.100 7.800 10.000 6.800 15.200 17.400 8.700 85.900 85.853 76.800

Netwerkkosten 3.500 2.600 2.700 4.400 4.300 2.750 6.400 4.900 2.350 33.900 31.600 32.239

Overigekosten 300 300 600 450 550 300 250 500 50 3.300 19.300 11.873

Totaallasten 70.734 21.746 30.899 42.600 59.340 26.462 215.886 413.000 177.533 1.058.200 1.174.703 1.152.228

Resultaat 48.666 24.854 3.801 37.000 25.360 84.338 –86.886 28.600 –15.933 149.800 56.212 428.138

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | B E G R O T I N G B O E K J A A R 2 0 1 1

Resultaten BEGROOT2011 BEGROOT2010 WERKELIJK2009

Windparken Winst 149.800 56.212 428.138

Verenigingsactiviteiten Lasten –83.000 –84.465 –57.271

Activiteitenbureau-organisatie Lasten –112.500 –232.905 –85.953

Projectontwikkeling Lasten –234.900 –33.198 –155.755

Actiesduurzameenergie Saldo

Financiëleresultaten Baten 92.700 112.673 95.245

Bedrijfsactiviteiten Winst –187.900 –181.683 224.404

Bijz.bateNoordpolder Winst 326.870

Resultaatdeelnemingen Baten 250.000 250.000 492.053

Resultaatvoorbelastingen Winst 62.100 395.187 716.457

Af:vennootschapsbelasting Lasten –11.600 –110.198 –108.855

Resultaatnabelastingen Winst 50.500 284.989 607.602

Voor de lange termijn zijn dit de parken Krammer en Stavenisse, voor de korte termijn gaat het om de opschaling van Borssele en uitbreiding aan de Estlandweg. De totale kosten voor projectontwikkeling bedragen ruim € 300.000. Met name de kosten voor de Krammer beïnvloeden de begroting zeer. In deze begroting zijn slechts de kosten voor de eerste fase van de Krammer opgenomen. In de loop van 2011 zal een besluit genomen worden over de overgang naar een volgende fase. Indien dit tot extra kosten leidt zal dit middels een begrotingswijziging aan de leden vergadering worden voorgelegd.

Ondanks de lagere winstverwachtingen blijven we inzetten op een rente­vergoeding aan de leden van 4%. Ook de ondersteuning van leden, die willen investeren in duurzame energie­installaties aan huis, zal ook in 2011 worden voortgezet.

Bestuursvoorstel

Hetbestuursteltdeledenvergaderingvoordebegrotingvoorhetboekjaar2011goedtekeurenenhetbestuurtemachtigentothetdoenvanextrauitgaveninhetgevaldaarextrainkomstentegenoverstaan.TevenswordthetbestuurgemachtigdnieuwerendabeleenergieprojectenteontwikkelenindeprovincieZeeland.

B I J L A G E Z E E U W I N D L E D E N V I

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | B E G R O T I N G B O E K J A A R 2 0 1 1

Exploitatie-overzicht windparken

BEGROTING BEGROTING WERKELIJK

BATHII GOESESAS WESTKAPELLE STAVENISSE DREISCHOR BORSSELE OLAZI OLAZ-STORT ESTLANDWEG 2011 2010 2009

Basisgegevens

Aantalturbines 2 1 2 3 4 1 2 2 1 18

RamingproductieinKwhx1000 3.100.000 400.000 900.000 1.725.000 2.200.000 1.500.000 3.350.000 3.823.000 1.912.000 18.910.000 18.910.327 16.924.516

RamingtariefincentenperkWh 3,85 11,65 3,85 3,85 3,85 6,74 3,85 11,55 8,45

Calculatorischerente 4% 4% 4% 4% 4% 4% 4% 4,25% 4%

Kapitaallastenin€per1000kWh 47,42 22,24 3,46 46,40 67,06 63,27

Baten

Stroomopbrengsten 119.400 46.600 34.700 66.400 84.700 101.100 129.000 441.600 161.600 1.185.100 1.216.965 1.487.602

Bijzonderebaten 26.333

Diversebaten 13.200 9.700 22.900 13.950 66.431

Totaalbaten 119.400 46.600 34.700 79.600 84.700 110.800 129.000 441.600 161.600 1.208.000 1.230.915 1.580.366

Lasten

Rente 132 1.224 408 817 454 6.070 37.950 31.645 78.700 98.673 120.942

Afschrijving 19.822 7.672 2.846 149.366 218.457 89.337 487.500 585.870 486.072

Kapitaallasten 19.954 8.896 3.254 817 454 155.436 256.407 120.982 566.200 684.543 607.014

Onderhoudsuitgaven 11.200 3.400 5.800 14.100 18.000 5.700 11.600 14.000 7.200 91.000 107.800 134.301

Dagelijksonderhoud 6.200 2.100 4.200 6.300 8.400 3.100 6.200 8.200 4.100 48.800 51.800

Dotatieonderhoud 2.380 6.225 3.933 6.320 3.698 81.533 17.711 121.800 81.637 169.167

Verzekeringen 7.200 2.200 3.700 4.080 5.820 2.740 8.300 14.460 6.500 55.000 56.005 58.268

Belastingene.d. 1.400 350 320 720 1.250 920 2.200 3.100 2.040 12.300 9.015 8.132

Grondhuur 4.500 100 4.700 10.300 12.500 7.900 40.000 47.150 54.434

Bijdragebeheerskosten 14.100 1.800 4.100 7.800 10.000 6.800 15.200 17.400 8.700 85.900 85.853 76.800

Netwerkkosten 3.500 2.600 2.700 4.400 4.300 2.750 6.400 4.900 2.350 33.900 31.600 32.239

Overigekosten 300 300 600 450 550 300 250 500 50 3.300 19.300 11.873

Totaallasten 70.734 21.746 30.899 42.600 59.340 26.462 215.886 413.000 177.533 1.058.200 1.174.703 1.152.228

Resultaat 48.666 24.854 3.801 37.000 25.360 84.338 –86.886 28.600 –15.933 149.800 56.212 428.138

Bureau BEGROOT2011 BEGROOT2010 WERKELIJK2009

Lasten

Personeelskosten 270.100 340.352 259.866

Bureaukosten 17.000 10.250 11.203

Huisvestingskosten 27.500 30.500 25.144

Uitbesteedonderhoud/beheer 4.000 12.500 3.703

Totaallastenbureau 318.600 393.602 299.916

Baten

Doorber.projectkosten 120.200 74.844 137.163

Bijdr.beheerskostenparken 85.900 85.853 76.800

Totaalbatenbureau 206.100 160.697 213.963

Nettolastenbureau 112.500 232.905 85.953

Vereniging BEGROOT2011 BEGROOT2010 WERKELIJK2009

Lasten

Bestuurskosten 8.400 6.100 6.822

Dienstverlening 18.300 22.200 11.482

PR-activiteiten 27.400 27.850 24.523

Overigekosten 31.000 28.415 16.665

Totaallastenvereniging 85.100 84.565 59.492

Baten

Batenvereniging 2.100 100 2.221

Nettolastenvereniging 83.000 84.465 57.271

B I J L A G E Z E E U W I N D L E D E N V I I

B I J L A G E Z E E U W I N D L E D E N V I I I

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | B E G R O T I N G B O E K J A A R 2 0 1 1

Bestuursleden worden door de Algemene Ledenvergadering benoemd voor een periode van 3 jaar. De benoemings periode van Joop Lasseur en Pieter Vollaard zijn inmiddels verstreken. Het bestuur stelt voor om beiden voor een nieuwe peri­ode van 3 jaar te benoemen. Mocht u zich aan willen melden als tegen­

kandidaat, dan dient uw aanmelding als tegenkandidaat vergezeld te gaan van een door minstens 10 leden onder­tekende voordracht. U dient uw tegen­kandidatuur voor de vergadering te melden bij de secretaris. In het bestuur van Zeeuwind zijn nog vacatures voor een bestuursfunctie. Het bestuur

nodigt u uit zitting te nemen in het bestuur van Zeeuwind. Heeft u belangstelling voor een bestuursfunctie, meld u dan bij het bureau van Zeeuwind (0118 ­ 47 41 87). U wordt dan uitgenodigd voor een gesprek met de voorzitter en de secretaris.

Benoeming bestuursleden

Projecten BEGROOT2011 BEGROOT2010 WERKELIJK2009

Lasten

Kostenurenmedewerkers 120.200 74.844 131.538

Inhuurkostenderden 179.000 38.000 58.758

Totaallastenbureau 299.200 112.844 190.296

Af:

activeringkosten 35.196

Totaallastenproj.ontw. 299.200 77.648 190.296

Baten

Projectopbrengsten 64.300 44.450 34.541

Totaalnettolastenproj.ontw. 234.900 33.198 155.755

Financieel resultaat BEGROOT2011 BEGROOT2010 WERKELIJK2009

Baten

Rentebaten 113.000 100.000 79.386

Lasten

Rentelastenbanken 14.000 20.000 37.278

Rentelastenledenkapitaal 85.000 66.000 67.805

Af:

doorber.aanexploitatie

windparken 78.700 98.673 120.942

Totaalbatigexploitatieresult. 92.700 112.673 95.245

19.00uur Ontvangst

19.30uur AanvangLedenvergadering

Agenda

1. Opening door de voorzitter, Joop Lasseur

2. Mededelingen

3. Vaststellen van het verslag van de ledenvergadering van 26 juni 2010 gehouden te Middelburg

4. Vaststellen van het Jaarplan 2011 en de Begroting 2011

5. Benoemen leden van het bestuur6. Stand van zaken projecten en

activiteiten7. Ledencommissie, ledenactiviteiten

en gezamenlijke inkoop zonne­ energie

8. Rondvraag

20.30uur Pauze

Thema Windenergie op Zee

20.45uur LezingvanAlbertvandeHem,voormaligsecretarisvandeTaskforceWindenergieopZee

Uitnodiging Algemene Leden-

vergadering 15 december 2010HetbestuurvandeCoöperatieveWindenergieverenigingZeeuwindu.a.nodigthaarledenuitvoordehalfjaarlijkse

AlgemeneLedenvergaderingop15december2010om19.30uurindeZeeuwseBibliotheek,KousteensedijkteMiddelburg.

11

Nieuwe SDE-regeling snel bekend makenBijdevormingvaneennieuwkabinethieldiedereenindewereldvandeduurzameenergiezijnhartvast.

Welkekantzouhetopgaan?VVDenPVVhaddenzichtijdensdeverkiezingscampagneszeerlaatdunkend

uitgelatenoverdestimuleringsmaatregelenvoorduurzameenergie.Iedereenvreesdeeenstopzettingvan

dezestimuleringsmaatregelen.Enkelepartijenindewindenergiewerktendanookzeerhardomnogvoor

1november2010eensubsidieaanvraagdedeuruittekrijgen.Wantvanafdiedatumkunnenernamelijk

geenaanvragenvoordeSDEmeerwordengedaan.Maarwarendiezorgenomhetregeerakkoordterecht?

In het regeerakkoord is opgenomen, dat de Europese afspraken inzake duurzame energie worden nagekomen. Als Nederland zich aan die Europese afspraken wil houden, dan zal er de komende periode erg sterk ingezet moeten worden op de ontwikkeling van duurzame energie in Nederland. Nu wordt ongeveer 4 procent van de energie duurzaam opgewekt. Er moet nog veel gebeuren om dit aandeel te laten stijgen naar 14 procent. De partijen geven ook aan, dat de duurzame energie zo snel mogelijk concurrerend moet worden. Wind op land is dan daarbij de grootste kanshebber, omdat de stroom tegen concurrerende prijzen geproduceerd kan worden. Tenminste, als er niet te veel steenkolenstroom op de markt wordt gedumpt en als de verborgen kosten ook worden doorberekend aan kolen­ en gascentrales.

Vooralsnog blijft de windenergieproductie afhankelijk van stimuleringsbijdragen. Het nieuwe kabinet komt nu met een SDE+ regeling. Deze regeling wordt voor een deel gefinancierd uit een opslag op de elektriciteitsprijs en door een opslag op steenkolen­ en gasverbranding. Een dergelijke regeling is positief. Het lijkt erop dat het kabinet het principe ‘de vervuiler betaalt’ wil hanteren. De SDE gaat dan steeds meer op het Duitse feed­in­systeem lijken. Helaas is er in de SDE+ nog steeds sprake van een subsidieplafond. Vooral particulieren, die een zonnepaneel willen aanschaffen, zullen merken hoe vervelend zo’n plafond is. Het pessimisme dat bestond voor de vorming van het nieuwe kabinet, blijkt onnodig te zijn. Er zijn nog volop kansen voor initiatieven op het gebied van duurzame energie, zeker voor windenergie. Het nieuwe kabinet moet echter wel snel duidelijkheid scheppen over de nieuwe SDE­regeling. Als het daar te lang mee wacht, blijven te veel initiatieven in de kast liggen .

A D R I E VA N ‘ T W E ST E I N D E

Belangrijke punten uit het regeerakkoord van VVD en CDA

VoorVVDenCDAzijndeEuropeseafsprakenvoor14procentduurzameenergiein2020leidend.Detweepartijenkiezenvoormeerkernenergie.

BeslissingenoverCCS,ondergrondseCO2-opslag,wordenpasgenomennadatvergunningenvoornieuwekerncentraleszijnafgegeven.

VolgenshetakkoordmoetNederlandvoordevoorzieningvanenergieminderafhankelijkwordenvananderelanden,hogeprijzenenvervuilendebrandstoffen.

Deenergiezekerheidmoetwordenvergrootenerkomtmeeraandachtvoorhetverdienpotentieelopenergiegebied.Daarbijstellendepartijen:‘DeEuropesedoelenvooreenduurzameenergievoorzieningzijnleidend.Ditbetekent20procentCO2-reductieen14procentduurzameenergiein2020’.

DeSDEwordtomgezetineenSDE+.Definancieringhiervanverlooptviaeenopslagopdeenergierekening.Hetwordtgeenopen-einde-regeling.Deopbrengstisbestemdvoorduurzameenergie.

Duurzameenergiemoetsnelconcurrerendworden.Eenvormvanstimuleringistijdensdeovergangsperiodenognodig,aldushetregeerakkoord.

ProjectenJ o H N S P R I N G E R | A D R I E VA N ‘ T W E ST E I N D E

Reuzenkraan helpt bij bouw Noordpolder

Op de plek bij Sint Maartensdijk waar windpark Noordpolder moet verrijzen, is het één en al bedrijvigheid. De bouw is namelijk in volle gang. Het storten van de funderingen en de aanleg van de elektriciteitskabel van het park naar het verdeel station zijn volgens planning verlopen. Om het windpark aan te sluiten op het openbare net is het over­drachtstation met de nodige schakel­ en meet apparatuur inmiddels geplaatst. Omdat er een constante dataverbinding met de turbines moet zijn, heeft de KPN een extra telefoon­kabel aangelegd naar het begin van de Pierhoekseweg.Bijna twee weken later dan oorspronkelijk gepland, arriveerde half oktober vanuit Zwitserland de grootste mobiele kraan van Europa. Om de kraan van 1200 ton extra stabiliteit te geven bij het hijsen zijn er vier stempelplaatsen aangelegd. Deze stempelplaatsen zijn onderheid. Vanwege het onstuimige herfstweer waren er maar weinig momenten om de onderdelen van turbine 1 te kunnen hijsen. Bij al te harde wind kan er niet gehesen worden. De grens ligt bij 8 meter per seconde op 90 meter hoogte. Als er in de komende periode nog voldoende momenten zijn, waarop het niet al te hard waait, dan kan het park Noordpolder nog dit kalenderjaar opgeleverd worden. Het windpark is goed voor een jaarlijkse productie van 26.000.000 kWh groene stroom.

Windturbine BorsseleDe windturbine bij Borssele stamt alweer van 1997. Deze molen met een vermogen van 600 kW wil Zeeuwind vervangen door een molen, die meer bij deze tijd past. We streven naar de bouw van een molen met een vermogen tussen de 2000 en 3000 kW. Om dit vermogen te bereiken moet de rotordiameter groter worden. Na overleg met de dorpsvereniging en enkele omwonenden is inmiddels de bouwvergunning voor de bouw van een nieuwe wind turbine met een ashoogte van 80 meter en een rotordiameter van ca. 90 meter aangevraagd. Die aanvraag is inmiddels in behandeling genomen. Omdat de opschaling van deze windturbine niet past in het bestemmings plan moet het via een projectbesluit worden gewijzigd.

12

21

StavenisseIn de vorige Zeeuwind Nieuws stonden we uitgebreid stil bij de veranderde opstelling van de gemeente Tholen. Een meerder heid in de gemeenteraad wilde de plannen van Zeeuwind nabij Stavenisse ondersteunen. Dit moest alleen nog formeel bekrachtigd worden middels een besluit van de gemeenteraad, waarin zij moest beslissen op het bezwaar­schrift van Zeeuwind. Dit besluit zou genomen worden in de raadsvergadering van oktober. Tijdens deze vergadering werd het agendapunt echter van de agenda gehaald.

EstlandwegZeeuwind had een locatie voor de bouw van een windmolen op het oog aan de Estlandweg in het Sloegebied bij Vlissingen. Bij de verdere planvorming bleek, dat een ander bedrijf slechts 50 meter verderop ook een grondpositie had verworven. Met dit andere bedrijf, Winvast BV, is een overeenkomst getekend, waarin afgesproken is de wind­turbine gezamenlijk te ontwikkelen. De ontwikkeling gaat over één windturbine .

De rotor hangt nog horizontaal (foto’soppagina12en13vandeNoordpolder:GabriHoek)

Kraan met stempelplaatsen De rotor is geplaatst

14

De twee organisaties willen samen een windturbinepark ontwikkelen rondom het sluizencomplex de Krammer. Dit complex ligt in het grensgebied van Zeeland en Zuid­Holland en dus lag het voor de hand, dat beide organisaties de handen ineen zouden slaan.In Zeeland worden de locaties voor het ontwikkelen van windparken steeds schaarser. In het omgevingsplan is aan­gegeven, dat nieuwe locaties alleen nog ontwikkeld kunnen worden in vier concentratiegebieden. Echter in deze gebieden wordt het steeds moeilijker om nog ruimte te vinden. Zeeland was dringend toe aan een nieuwe locatie voor groot­schalige windenergieopwekking. Met het gebied rondom sluizencomplex de Krammer is een gebied gevonden, dat past binnen de visie van de provincie Zeeland. Net als bij de Oosterscheldekering komen de turbines in een gebied, waar de mens al technische ingrepen in het landschap heeft gedaan. Ambitieus is het project Krammer zeker. Het gaat namelijk om een windpark van ongeveer 100 MW. Zeeuwind en Deltawind hebben Bosch en Slabbers de opdracht gegeven plannen te tekenen. Er is inmiddels op hoofdlijnen een voorkeursvariant. Daarbij is de opzet om het gebied optimaal te gebruiken. Als het aan Deltawind en Zeeuwind ligt, komt er een compact windpark met twintig tot dertig turbines. Die leveren samen een jaarlijkse productie van 250 miljoen kWh groene stroom. De locatie is ideaal. De wind kan er ongehinderd zijn werk doen.

Waar de turbines precies komen te staan, is nog niet duidelijk. De molens kunnen niet zondermeer op de waterbouw­kundige werken van de Krammersluizen worden gezet. Nader technisch onderzoek is nodig om te kijken wat de mogelijk heden zijn. Rijkswaterstaat heeft zich bereid getoond, dat onderzoek op zich te nemen. Verder moet er nog een Milieu Effect Rapportage (MER) worden opgesteld, waarbij de effecten op de natuur en omgeving in beeld worden gebracht.

De plannen voor het windpark zijn op 21 oktober gepresen­teerd aan de provincies, het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, Rijkswaterstaat en de omliggende gemeenten. De Provincie en het Rijk zijn positief over de plannen en geven tegelijkertijd aan, dat de locatie zo optimaal mogelijk benut moet worden. De gemeenten hebben nog veel vragen over de omvang van het park en de inpassing ervan in de omgeving. Het opstellen van de MER en het onderzoek naar de plaatsings ­mogelijkheden vergen nog de nodige tijd. Zoals zo vaak met nieuwe windturbineparken zal de ontwikkeling ook nu niet zonder slag of stoot gaan. Deltawind en Zeeuwind rekenen op een langdurig proces met de nodige hindernissen. Wanneer het windpark rondom de Krammer daadwerkelijk gebouwd gaat worden, is dan ook nog niet aan te geven .A D R I E VA N ‘ T W E ST E I N D E

Foto v.l.n.r.:

Joop Lasseur (Zeeuwind),

Peter Visser (Deltawind),

Gert-Jan van der Valk (Deltawind)

en Sjoerd Ypma (Zeeuwind)

Deltawind en Zeeuwind werken samen aan project Krammer DebesturenvanZeeuwindenDeltawind,dezusterorganisatieopGoeree-Overflakkee,

hebbenop13oktoberhunhandtekeningengezetondereensamenwerkingsovereenkomst.

15

Ledencommissie ‘Zon’ van startNaaraanleidingvandethemabijeenkomstrondomzonne-energieisbinnenZeeuwindeenwerkgroepvan

vrijwilligersontstaan,diezichtendoelheeftgesteld,omhetgebruikvanzonne-energieinZeelandtepromoten.

DewerkgroepbestaatuitledenvanZeeuwind,diezelfaldenodigeervaringhebbenmethetgebruikvan

zonne-energieendeinstallatievanzonnepanelen.A D R I E VA N ‘ T W E ST E I N D E

Volgens de leden van de werkgroep is één van de redenen, waarom mensen nog geen zonnepanelen aanschaffen, de onbekendheid met de systemen. Veel mensen weten niet wat en waar ze iets moeten kopen en of hun huis wel geschikt is voor het installeren van zonnepanelen. Anderen zien weer op tegen het ‘gedoe en rompslomp’ van de aan­schaf van zonnepanelen. De werkgroep zou door een gezamenlijke inkoop de gebruiker kunnen ‘ontzorgen’. De werkgroep kwam verder met de suggestie om een inkoop­pool voor Zeeuwindleden te starten. Achterliggende gedachte, bij zo’n gezamenlijke inkoop van installaties is het inkoop­voordeel (korting), dat hiermee geboekt kan worden.De werkgroep gaat er vanuit dat, bij voldoende belangstelling, op deze manier ongeveer 10% aan inkoopvoordeel op de huidige marktprijs, behaald kan worden. Verder onderzoekt de werkgroep, welke andere financiële bronnen er nog aan te boren zijn om de aankoop van zonnepanelensets voor Zeeuwindleden zo aantrekkelijk mogelijk te maken.De werkgroep heeft inmiddels diverse offertes opgevraagd, waaruit naar een eerste inschatting, een zonnepanelenset aangeboden kan worden, welke een terugverdientijd van ongeveer 14 jaar heeft. Bij deze berekening gaat men ervan uit, dat geen SDE­subsidie wordt verkregen. Zonder SDE is de normale terug verdientijd gemiddeld 16­17 jaar. Te veel mensen, die een SDE­subsidie aanvroegen, kregen al nul op

het rekest. Overigens daalt de SDE­subsidie in 2011 bijna tot nihil. 14 jaar is al een verbetering, maar de werkgroep gaat zich bijzonder inzetten om deze terugverdientijd nog verder naar beneden te brengen. Overigens is die 14 jaar maar betrekkelijk. Bij de aanschaf van een nieuwe auto of andere kostbare goederen wordt nooit over terugverdientijd gesproken. Sterker nog, ze kosten meestal alleen maar geld en verdienen zich niet terug. Met zonnepanelen kun je 25 jaar lang een grote hoeveelheid CO2 besparen.

De komende periode zal de werkgroep haar voorstel verder uitwerken en middels een enquête onder Zeeuwindleden, een marktonderzoek doen. Afhankelijk van de uitkomst van deze enquête zal er bepaald worden, hoe dit project verder gaat. De werkgroep is er van overtuigd, dat dit initiatief velen van u zal aanspreken.

Deledencommissiebestaatuitdevolgendepersonen:CharlesTempelman,Bart-JanLeijnse,BertLenselink,ErikBerrevoetsenPimRoos.Deledenwerkgroepistebereikenviazon@zeeuwind.nl.

Foto v.l.n.r.:

Sjoerd Ypma, Pieter Vollaard, Ferenc Hieronymi,

Bert Lenselink, Bart-Jan Leijnse, Pim Roos en

Charles Tempelman.

16

Op 1 juni werd bij huize Tramper een flink pakket afgeleverd: de zonneboiler. Niek stond te popelen het systeem zelf te installeren. “De boiler heb ik in de schuur geplaatst en de collector direct op het dak. Ik heb ervoor gekozen de boiler en collector zelf te plaatsen.”

CollectorTramper begon als eerste met het monteren van het zonne­paneel. “Die moest op een pannendak net boven de dakkapel komen. Met enkele hoekprofielen van aluminium en vier bevestigingsprofielen voor onder de pannen heb ik de collector

Gratis warm waterInvorigeafleveringenvanZeeuwindNieuwsheeftualkunnenlezenoverdeafwegingen,dieZeeuwind-

medewerkerNiekTrampermaaktebijdeaanschafvaneenzonneboiler.Ulasoverdekeuzemogelijkheden,

diehijhadenvoorwelksysteemhijuiteindelijkkoos.EnTramperverteldeoverzijnsubsidieaanvraag.

Nuishetzover.Hetzonneboilersysteemligtophetdakvanzijnhuis.D E N N I S R I J S B E R G E N

Kosten

Zonneboiler € 1995

Aanbrengenophetdak € 100

Vullensysteem € 95

Aansluitmaterialen € 350

Kosten €2540

Af:

SubsidieSDE –€ 900

SubsidieZeeuwind –€ 200

ZeeuwindActieKorting –€ 100

Nettokosten € 1340

vastgezet.” De leidingen moeten van koper of rvs zijn. “Ik heb gekozen voor een uitgegloeide koperen buis van 15 millimeter. Als doorvoer heb ik een rookgassen­ventilatiedoorvoer gekocht. Zowel de aanvoer als de retourleiding kunnen door een zijkant van de doorvoer. En een kapje, dat ik zelf van een emmer heb gemaakt, zorgt dat alles waterdicht wordt afgeschermd.”

Nadat het zonnepaneel op het dak was bevestigd en de leidingen waren aangelegd, was het de beurt aan de zonneboiler. “De unit met pomp en expansievat heb ik naast de CV­ketel aan de muur bevestigd. Het boilervat van 120 liter kon precies naast de ketel en mijn gasdroger.”

Flink karweiAl met al bleek de installatie een flink karwei. “Helaas is het me niet gelukt voor de zomer de zonneboiler in bedrijf te hebben. De opwarming van warm water in de winter­periode is beperkt, omdat de zon nu eenmaal veel minder schijnt. Maar vanaf zomer volgend jaar heb ik gratis warm water.” Tramper bekent dat, hoe technisch hij ook is, het zelf installeren wel tegenviel. “Ook de kosten voor

Run op SDE-subsidie voor zonnepanelenDerunopsubsidievoorgroteinstallatiesomzonne-energiemeeoptewekken(PV-installaties)wasvorigjaarenorm.Toenop31meiditjaardezogenoemdeSDE-subsidieregelingwerdopengesteld,wasZeeuwinderdanookalsdekippenbij.Endatwasmaargoedook.NogdiezelfdedagdiendeZeeuwindaanvrageninvoortienPV-systemen.Eendaglaterkwamalhetberichtbinnendatderegelingovertekendwas.Zonne-energiewordtblijkbaarsteedspopulairder.OokZeeuwindziethetbelangvandezeduurzameenonuitputtelijkeenergiebronin.Vandaardatwetienplannenindiendenvooreentotaalvermogenvan150.000Wattpiek(Wp).Gemiddeld15.000Wp

perinstallatieDepanelenkunnenopdedakenvansporthallen,scholenengezinsvervangendehuizengeplaatstworden.DeaanvragenvanZeeuwindslotenaanbijhaarambitiesommeerinzonne-energieteinvesteren.Zeeuwindwilookgraagervaringopdoenmetgroterezonne-energie-installaties.

KeerzijdeDetoenemendepopulariteitvanzonne-energieheeftookeenkeerzijde.DoordeenormerunvanuithethelelandopdeSDE-subsidie,isbijlangenanietgenoeggeldbeschikbaaromalleaanvragentehonoreren.Dusmoestergelootworden.Helaasvooronswerdslechtséénvandetienaanvrageningeloot.Hetgaatomhetprojectvoorzonnepanelenophetdakvanbasis-schooldeWegwijzerinHeinkenszand.

Zeeuwindkanmetdesubsidieeenzonne-energie-installatieplaatsen,dieuit54panelenvan280Wpbestaat.

ExtraatjeEenleukextraatjeisdedisplay,dieweookgaaninstalleren.Daaropkunnendeleerlingensteedszienhoeveeldeinstallatieaanstroomproduceert.OpdiemanierdraagtdePV-installatiebijaanhetduurzaamheidsbewustzijnvanjongekinderen.DepanelenophetdakvandeWegwijzerwekkenzo’n13.000kWhstroomop.Datisongeveer70procentvandestroombehoeftevandeschool.Doorzonnepanelentegebruikenstootdeschoolindeloopdertijd7.250kilominderCO2uit.DePV-installatiewordtindeloopvandecembergeplaatst.

allerlei onderdelen die ik nodig had voor het installeren, vielen hoger uit dan ik had gedacht. Achteraf had ik er beter voor kunnen kiezen de boiler te laten installeren”.

17

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | G R A T I S W A R M W A T E R

18

Zeeuwind Nieuws ging op bezoek bij Erik Berrevoets. Erik is sinds een jaar lid van Zeeuwind. Eigenlijk zou hij al veel langer van Zeeuwind lid kunnen zijn als hij die bon, die hij al vier of vijf jaar in huis had, eerder had ingevuld. Eindelijk is het er dan toch van gekomen. Hij is lid geworden, omdat hij zich zorgen maakt om het milieu en de opwarming van de aarde. Met het lidmaatschap drukt hij zijn bezorgdheid over het klimaat uit. Zeeuwind zet zich immers in voor duurzame energie.

Lid worden van Zeeuwind is één ding, maar hoe breng je die bezorgdheid dan in de praktijk bij je eigen energie­voorziening? Eric woont in een vrij nieuwe woning, die goed geïsoleerd is. Voor zijn stroomvoorziening maakt hij gebruik van zonnepanelen. Hij heeft bijna 2750 Wattpiek (Wp) op zijn dak liggen. Hij heeft pas de afrekening van de energie­leverancier gehad en afgelopen jaar heeft hij ongeveer 1600 kWh van het net gehaald en 1500 kWh teruggeleverd, zodat hij nu 100 kWh met de energiemaatschappij moet verrekenen. De zonnepanelen heeft hij overigens zonder SDE­subsidie op het dak gelegd. De SDE­subsidie vind hij een mooie regeling, die er voor zorgt, dat je jouw investering in een periode van 6­8 jaar terug kan verdienen. Helaas is het systeem van aanvragen en de beschikbaarheid niet geweldig. Samen met een vriend heeft hij zijn zonne panelen rechtstreeks in China gekocht. Het was wel een beetje zoekwerk, maar aanzienlijk goedkoper dan hier in Nederland bestellen. Uiteindelijk kwam zijn installatie, inclusief bedrading en omvormers, op een bedrag van € 2,80 per Wp. Overigens, sinds hij zijn energie voor een deel zelf opwekt, is hij ook veel bewuster bezig met het energie gebruik. Alle sluipverbruikers zijn inmiddels voorzien van een schakelaar. Dat bespaart op jaarbasis al 200­400 kWh. Wat dacht je van die wireless internetrouter, die 24 uur per dag aanstaat! Daar is veel op te besparen. Naast de zonnepanelen heeft Erik ook een zonneboiler. Het systeem op zich werkt goed, maar het zelfde bedrag investeren in PV­panelen is veel effectiever. Hij maakt er wel optimaal gebruik van. Zelfs de wasmachine is aangesloten op de zonneboiler. Hij verwarmt zijn woning met lage temperatuur vloer verwarming. Dit is een zuinige manier van

Hoe doet ú dat?Zeeuwindheeftinmiddels1300leden.Veelvandezeledenzijnophuneigenmanierbezigmetduurzame

energie-opwekking.Voordeeenvolstaatdedeelnameaandecoöperatie,deanderisactiefmeteigen

installaties.Hoedoetúdat?

stoken. Daarnaast heeft hij nog een speksteen houtkachel. Hij weet dat het stoken van hout van omstreden is. Wat de CO2­uitstoot betreft, maakt het niet uit of de CO2 vrij komt bij het verbranden of dat het in de tuin ligt te composteren. Als je een boom toch moet snoeien, kun je het hout net zo goed verstoken, maar dan wel op een goede manier. Belangrijkste voorwaarde is, dat het hout goed droog is en op een hoge temperatuur verbrandt met voldoende zuurstoftoevoer. Een speksteen kachel leent zich daar zeer goed voor, omdat de warmte, die in korte tijd ontstaat, opgeslagen wordt in een dikke 1100 kilo wegende steenlaag. Deze warmte wordt weer langzaam afgegeven aan de omgeving. Ook de speksteenkachel heeft hij zelf uit Zweden

A D R I E VA N ‘ T W E ST E I N D E

Erik Berrevoets

Lidm

aats

chap

/in

form

atie

Vere

nigi

ng Z

eeuw

ind

¨Ja, ik wil meer informatie ontvangen over het lidmaatschap van Zeeuwind

Naam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Adres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Postcode/woonplaats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Telefoon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Geboortedatum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

E­mailadres . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

In een ongefrankeerde envelop sturen aan: Vereniging Zeeuwind, antwoordnummer 104, 4380 NV Vlissingen

Duurzame sites en energiewebsites

Website Onderwerp

www.wiegtotwieg.nl CradletotCradlemaardanNederlands

www.milieucentraal.nl Consumenteninfooverenergieenmilieu

www.top10.hier.nu Energiezuinigeapparaten

www.polderpv.nl Particulieroverzonne-energie

www.zonopschool.nl Scholenmetzonnepanelenwordenfabriek

www.olino.org Allesoverenergiezonderolie

www.zeeuwsklimaatfonds.nl AllesoverCO2compensatie

www.energiewereld.nl Informatieoverenergie

www.energieportal.nl Informatieoverenergie

www.top50solar.nl Alleleveranciersvanzonnepanelen

www.senternovem.nl/duurzameenergie/index.asp Infovandeoverheidoverduurzameenergie

www.prinsesamaliawindpark.eu/nl AllegegevensvanhetQ7Amaliawindpark

geïmporteerd. Zijn manier van verwarmen in combinatie met een goed geïsoleerd huis kost hem zo’n 600 m3 aardgas per jaar voor stoken en warmwater. “Het is nog geen energie­neutrale woning, maar ik kom er al aardig dichtbij als ik ook mijn investering in Zeeuwind mee tel.”

Erik heeft nog een laatste opmerking; “Groen zijn is wel leuk, maar je wordt er wel arm van. Het is een behoorlijk dure hobby, die pas op de lange termijn wat gaat opleveren. Maar als niemand zijn nek uitsteekt en dat spul koopt, dan komt er nooit iets van. Er zijn nu eenmaal altijd koplopers nodig”.

Z E E U W I N D N I E U W S 3 2 0 1 0 | H O E D O E T ú D A T ?

Postbus5054,4380KBVlissingen