LEIDSE ORGELDAGZATERDAG 2 JUNI 201228e

1

Welkom op deze 28e Leidse Orgeldag. De eerste zaterdag van juni, vaste prik, orgelshoppen in de orgelstad Leiden! (Bijna) altijd mooi weer, gezellige drukte in de binnenstad, toeristen, markt, draaiorgel en ander gedruis. En dan zomaar de mogelijkheid om jezelf te trakteren op de klanken van de koningin der instrumenten, het orgel.

Het orgel: een eeuwenoud instrument. Toch maken vandaag aan de dag veel mensen, vooral jongeren, voor het eerst kennis met deze pijpenkast. Orgeldagen, orgelwandelingen, orgel-excursies en orgelreizen zijn populair. Schoolklassen gaan in diverse plaatsen op bezoek bij de plaatselijke organist om te horen en te zien hoe een orgel klinkt en in elkaar steekt. En dat blijkt vaak een boeiende ontdekking te zijn.

Is het orgel bezig aan een revival? Is het (pijp!)orgel als klankbord bij Canadese ijhockey-wedstrijden en in Japanse supermarkten trendsettend? Komt het theaterorgel terug in een nieuwe gedaante?

Eerdere bezoekers van onze orgeldagen weten dat we ook (sinds 2010) plaats inruimen voor het Flentrop-orgel in de Stadsgehoorzaal. Dat orgel is in de 60er jaren door de Leidse

burgerij(!) geschonken. Het is lange jaren verborgen gebleven achter de gordijnen. Maar het is herontdekt en doet weer mee, ook vandaag. Revival?

Leiden mag trots zijn op zijn orgels. Vandaag kunt u er weer een aantal van horen en zien. En of het nu gaat om de majestueuze schoonheid van het wereldvermaarde van Hagerbeer-orgel in de Pieterskerk, de intimiteit van de Mittereither in de Lodewijkskerk, het geheel eigen karakter van Maarschalkerweerd in de Hartebrug, het fraai gerestaureerde Garrels-orgel in de Marekerk of de verrassende klankkleuren van de Swart en van Hagerbeer in de Hooglandse Kerk, het zijn allemaal briljanten in ons nationale culturele erfgoed.

Wij hopen u, met dank aan de organisten, een mooie dag te bezorgen!

Namens het bestuur van de Stichting Orgelstad Leiden,

Jan Krajenbrink/// Voorzitter Stichting Orgelstad Leiden

VOORWOORD

WAT KUNT U VINDEN IN DIT BOEKJEPROGRAMMA 3PIETERSKERK 5STADSGEHOORZAAL 7BLAZERS 9LODEWIJKSKERK 11HARTEBRUGKERK 13DONATEUR 15MAREKERK 17HOOGLANDSE KERK 19DISPOSITIES 20

PIETERSKERK - THEO VISSERKloksteeg 16, (koffie v.a. 09.30 uur)

STADSGEHOORZAAL - GEERTEN VAN DE WETERINGBreestraat 60

LODEWIJKSKERK - COR DE JONG Steenschuur 19 PAUZE

HARTEBRUGKERK - JAN VERSCHURENHaarlemmerstraat 110

MAREKERK - HENK GIJZEN Lange Mare 48

HOOGLANDSE KERK - MICHIEL RASMiddelweg 2

10.00 - 10.30

11.00 - 11.30

12.00 - 12.30

13.30 - 14.00

14.30 - 15.00

15.30 - 16.00

PROGRAMMA

12.30 - 13.30

Orgeltechniek

OMP Management assisteert met kleinschalig onderhoud aan kerkorgels en verbeter trajecten in de orgelbouw

MUZIEK

OMP Management verzorgt kerkorgelmuziek bij reguliere en bijzondere kerkdiensten, trouwdiensten en concerten.

projectmanagement

Projecten en installaties voor olie transport

OMP Management

Anton den BoerWesterschans 1

2352 DK Leiderdorp

Tel. 071-5892406

www.omp-management.cominfo@omp-management.com

OMPMANAGEMENTCONSULTANT IN ORGEL (TECHNIEK), MUZIEK & PRODUCTIE MANAGEMENT

54

Over Theo VisserTheo Visser (1962) studeerde orgel aan het Utrechts Conservatorium, waar hij de diploma’s Docerend en Uitvoerend Musicus (met onderscheiding) behaalde. Hij volgde er lessen bij Kees van Houten, Jan Welmers en Rocus van den Heuvel. Aan het Arnhems Conservatorium verwierf hij het Praktijkdiploma Kerkmuziek. Van 1989 tot 1991 studeerde hij bij André Isoir in Parijs, hetgeen resulteerde in het behalen van een Premier Prix. Er volgden concerten in o.a. Duitsland, Zwitserland en Spanje, waar hij bewees thuis te zijn in een breed repertoire. Theo Visser werd in 1999 benoemd als organist van de Hooglandse Kerk te Leiden. Als artistiek leider van de Orgelpromenade en als bestuurslid van Stichting Orgelstad Leiden zet hij zich in voor het historische orgelbezit van de stad Leiden. Theo Visser is als orgeldocent verbonden aan Kunstencentrum De Kom in Nieuwegein.

www.theovisser.nl

Programma, m.m.v. Ronald Threels, tenorDelen uit ‘Tabulatur Buch Darinnen daß Vatter unser’Johann Ulrich Steigleider (1593 - 1635)

Vater unser im Himmelreich:

- Fantasia, oder fugen Manier, 4 Vocum, nr. 1- Coral im Tenor, 4 Vocum, nr. 5- Contra puncto duplici, 2 Vocum, nr. 13 - Coral im Tenor, 4 Vocum, nr. 15- Coral im Discant, 3 Vocum, nr. 17- Coral im Tenor, 3 Vocum, nr. 20- Coral in zwo Stimmen zumal, 3 Vocum, nr. 24- Coral im Discant, 4 Vocum, nr. 37- Die 40. und letste Variation/auff Toccata Manier, nr. 40

PIETERSKERK

76

Over Geerten van de WeteringGeerten van de Wetering (1985) studeerde orgel en improvisatie bij Jos van der Kooy en kerkmuziek bij Theo Goedhart aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. In 2011 behaalde hij zijn mastergraad. Aan de Universiteit Leiden studeerde hij politicologie. Geerten volgde masterclasses bij o.a. Ton Koopman, Loïc Maillé, Zsigmond Szathmary en Daan Manneke. Momenteel zet hij zijn studie voort in binnen- en buitenland.

Geerten is actief als solist, koorbegeleider, ensemblespeler en dirigent. Als solist heeft Geerten zich gespecialiseerd in 20e eeuwse muziek. Hij speelde o.a. premières van nieuwe composities tijdens het Internationaal Orgelfestival in Haarlem, in het Amsterdamse Orgelpark en in de Westerkerk te Amsterdam. Als koorbegeleider werkte Geerten mee aan uitvoeringen van o.a. de Petite Messe Solenelle van Rossini, het Requiem van Fauré en het ‘9/11 Requiem’ van Iver Kleive. Ook is hij actief in verschillende ensembles en vormt hij samen met zijn broer Bert van de Wetering (bas/bariton) een vast duo dat veelal onbekend repertoire en transcripties voor orgel ten gehore brengt.Geerten is sinds 1 januari 2012 organist van de Kloosterkerk in Den Haag.

www.geertenvandewetering.nl

Programma ‘Dansen op het Orgel’Suite du 1er ton - Jean-Adam Guilain (ca. 1680 - 1740)- Plein Jeu- Dialogue- Petit Plein Jeu

Est-ce mars - Jan Pieterszoon Sweelinck (1562 - 1621)

Canon in b-minor - Robert Schumann (1810 - 1856)Uit: 6 Studien in kanonischer Form (op. 56)

Ballet - Claude Debussy (1862 - 1918)Uit : Petite Suite.Oorspronkelijk voor twee piano’s, bewerking voor orgel Léon Roques

Tango - Igor Stravinsky (1882 - 1971)

Suite Baroque - Jean Langlais (1907 - 1991)1. Plein Jeu2. Trémolo en Taille7. Grand Jeu

STADSGEHOORZAAL

9

kerkorgels en huispijporgelsS. de Wit & Zn.

- nieuwbouw / restauratie- kerkorgels / huispijporgels

- onderhoud / stemmen

Madeliefstraat 122153 EV Nieuw Vennep

post@sdewit.nl0252 – 672805

www.sdewit.nl

Als 7-jarige begon Dick Smit op de bugel mee te spelen in de fanfare ‘Door Eigen Kracht’ in Den Hoorn op Texel. In 1970 kreeg hij een onderwijsbaan in Leiden, en kwam als ‘burgerlid’ bij het Leidsch Politie Muziek Gezelschap. Buitenlandse concertreizen waren daarbij hoogtepunten. In deze periode stapte hij over van bugel naar bariton (tenorhoorn), es-bastuba, en tenslotte euphonium (tenortuba). Sinds 1990 is hij actief bij Brassband Warmond en - wat later - ook bij de Residentie Brassband in Den Haag.

Op zijn 9e werd Jan Tijsen lid van Warmonds fanfare waar ook zijn vader en oom speelden. In oorlogstijd kreeg hij les

van Adriaan van Bladel, een bekende Warmonder die daar zeker 80% van de junior-leden heeft opgeleid. Begonnen op waldhoorn, ging hij later over op bariton, en vervolgens euphonium toen de fanfare 25 jaar geleden werd omgezet naar brassband. Koraalmuziek zoals de band die speelt bij de 4-Mei-herdenking blijft voor hem steeds van bijzondere betekenis.

Dick Smit (op foto rechts) en Jan Tijsen, beiden geboren in ‘de jaren dertig’, zijn lid van Brassband Warmond waar zij naast elkaar gezeten hun favoriete euphonium bespelen. Euphonia betekent ‘welluidendheid’ en inderdaad, het instrument heeft een warme klank. Hun duo optreden is een paar jaar geleden begonnen, bijvoorbeeld als intermezzo bij een brassbandconcert. Zij spelen o.a. korte fanfares (vroeger gespeeld vanaf torens) en stukjes van Purcell, Telemann en Clarke.

BLAZERS

1110

Over Cor de JongCor de Jong (1954) studeerde na privélessen bij Bernhard Steinvoort aan het Sweelinck Conservatorium Amsterdam orgel bij Albert de Klerk en kerkmuziek bij Jan Boeke. Aan het Koninklijk Vlaamsch Muziekconservatorium te Antwerpen behaalde hij daarna een 1e prijs voor klavecimbel bij Jos van Immerseel. Als organist bij de orkesten van de radio was hij betrokken bij vele radio- en televisieuitzendingen. Daarnaast componeerde hij regelmatig muziek voor Bewegingstheater BEWTH. Hij schreef orgel- en koormuziek voor de eredienst en won in 2000 de Alphons Diepenbrock Compositieprijsvraag met een Te Deum voor koor, orgel en piano. Hij was als cantor-organist o.a. werkzaam in Soest (Oude kerk), Volda (Noorwegen) en Amsterdam (Evangelisch-Lutherse Augustanakerk). Behalve als musicus is Cor de Jong ook werkzaam als docent Duits aan het Visser ’t Hooft Lyceum te Leiden.

www.cordejong-organist.nl

ProgrammaCapriccio in DGeorg Böhm (1661 - 1733)

Partite diverse sopra: Christ, der du bist der helle Tag Johann Sebastian Bach (1685 - 1750), BWV 766

Concerto in D, naar het Concerto grosso op. 6 nr. 5 Georg Friedrich Händel (1685 - 1759), HWV 323

- [Ouverture]- Allegro- Presto- Largo- Allegro- Menuet, un poco Larghetto

LODEWIJKSKERK

1312

Over Jan VerschurenJan Verschuren (1962) begon op tienjarige leeftijd met piano bij Cees Luyckx. Hij studeerde elektrotechniek aan de TU te Eindhoven en orgel bij Hub. Houët. Hij vervolgde zijn opleiding orgel bij Reitze Smits aan het Lemmensinstituut in Leuven. Aan het Utrechts Conservatorium studeerde hij – eveneens bij Reitze Smits – verder voor de graad ‘uitvoerend musicus’. Daarnaast volgde hij interpretatiecursussen bij Jan-Willem Jansen aan het conservatorium van Toulouse en Michel Bouvard aan het conservatorium van Parijs.

Jan Verschuren volgde in 2001 Folkert Grondsma op als organist-titularis van de Hartebrugkerk in Leiden. Daarnaast is hij aangesteld als Universiteitsorganist aan de Universiteit van Leiden. In de laatste hoedanigheid bespeelde hij in 2005 het Van Hagerbeerorgel van de Leidse Pieterskerk tijdens de uitreiking van het eredoctoraat aan Koningin Beatrix. In 2006 werd hij tevens benoemd tot organist van de TU Eindhoven.

In april 2002 is Jan Verschuren onderscheiden met de zilveren medaille van de Société Académique des Arts-Sciences-Lettres de Paris als waardering voor het uitdragen van de Franse orgelmuziek.

www.janverschuren.nl

ProgrammaVariations de ConcertJoseph Bonnet (1884 - 1944)

Allegro vivace uit Symphonie ILouis Vierne (1870 - 1937)

Suite gothiqueLéon Boëllmann (1862 - 1897)

- Introduction – Choral- Menuet gothique- Prière à Notre-Dame- Toccata

Mozart ChangesZsolt Gárdonyi (*1946)

Final uit Symphonie IICharles-Marie Widor (1844 - 1937)

HARTEBRUGKERK

15

De binnenstad van Leiden biedt orgel- en muziekliefhebbers een unieke verzameling historische orgels. Deze orgels zijn van groot belang, niet alleen voor Leiden zelf, maar ook landelijk, een aantal zelfs internationaal. Om dit rijke bezit in stand te houden en zo goed mogelijk te benutten is sinds 1983 de Stichting Orgelstad Leiden (SOL) actief.SOL heeft als doel de orgelcultuur in Leiden te stimuleren en de bekendheid van het unieke Leidse orgelbezit te vergroten. Zij biedt een platform voor alle orgelactiviteiten in Leiden en beoogt daarbij een stimulerende, faciliterende en coördinerende rol te spelen.

U kunt de stichting helpen om zich in te zetten voor de historische orgels in de Leidse binnenstad. Uw financiële steun is van harte welkom om het werk van de SOL, zoals de jaarlijkse orgeldag, in stand te houden.

Word daarom nu donateur! De bijdrage bedraagt minimaal € 15 per jaar. U kunt zich opgeven via een e-mail naar de secretaris: secretaris@stichtingorgelstadleiden.nl, of door onderstaand strookje ingevuld in te leveren bij een van de bestuursleden tijdens deze dag of op te sturen naar het secretariaatsadres.

Op onze website (www.stichtingorgelstadleiden.nl) kunt u nadere informatie vinden over onze activiteiten. Zo vindt u er nieuws, de Leidse orgelagenda, informatie en een (foto)verslag over de orgeldag en informatie over de Leidse orgels.

WORD DONATEUR!

JA, ik word donateur!......en draag zo bij aan de instandhouding van de Leidse orgel(traditie)s.

Naam: _________________________________________

Adres: _________________________________________

Tel: _________________________________________

Email: _________________________________________

Secretariaatsadres SOL: Tollenaersingel 13, 2352 JL Leiderdorp

1716

Over Henk GijzenHenk Gijzen studeerde orgel en kerkmuziek bij Evaristos Glassner en Klaas Bolt aan het Sweelinck Conservatorium te Amsterdam. Hij behaalde de akte muziekonderwijs B voor orgel, het praktijkdiploma kerkmuziek en het einddiploma solospel orgel. Verder studeerde hij orgel bij Elly Kooiman, koordirectie bij Jan Pasveer en orkestdirectie bij Anton Kersjes. In 1979 werd hij prijswinnaar van het Nationaal Orgel Improvisatieconcours te Bolsward. Henk Gijzen was van 1983 tot eind 2002 cantor-organist van de Grote Kerk te Vianen. Sinds 2003 is hij als organist en later als cantor-organist verbonden aan de Marekerk te Leiden waar hij het historische Garrels-orgel uit 1733 bespeelt. Hij is orgeldocent en koordirigent aan de Streekmuziekschool te Alphen a/d Rijn. De koren VocaMuze en het Brederode Consort en C.O.V. ‘Com nu met Sangh’ staan onder zijn leiding. Ook componeert hij kerkmuziek voor koor en orgel. Henk Gijzen geeft regelmatig orgelconcerten. Hij maakte cd-opnamen, werkte mee aan een cd-project en speelde hij op orgels in het Duitse Störmthal, Grosshartmansdorf en Freiberg ten behoeve van een radioserie met werken van J.L. Krebs. In 2006 is de cd ‘Henk Gijzen speelt eigen werken op orgels van Rudolph Garrels’ uitgebracht ter ondersteuning van de renovatie van het Garrels-orgel in de Marekerk.

Programma ‘Muziek uit eigen land en landen om ons heen’ Balletto del Granduca - 5 variatiesJan Pieterszoon Sweelinck (1562 - 1621)

Psalm 24, koraal + 3 variatiesJohannes Gijsbertus Bastiaans (1812 - 1875)

Dies sind die heilgen zehen Gebot (BWV 678)Johann Sebastian Bach (1685 - 1750)

Fugue in G major (BWV 577)Johann Sebastian Bach (1685 - 1750)

A Trumpet MinuetAlfred Hollins (1865 - 1942)

FanfareJacques-Nicolas Lemmens (1823 - 1881)

MAREKERK

1918

Over Michiel RasMichiel Ras (1967) volgt orgellessen bij Henk G. van Putten. Hij won eerste prijzen bij een aantal amateurconcoursen.Michiel vertolkt een breed repertoire aan oorspronkelijke orgelmuziek. Maar hij speelt ook ander werk, onder meer van Scarlatti, Shostakovich en Shchedrin. Delen hiervan werden vastgelegd in 2001 (SACD met preludes en fuga’s van Shostakovich in de H. Bartholomeuskerk Zevenbergen) en via Radio 4 uitgezonden in 2002 (werk van Shostakovich en Shchedrin, Hartebrugkerk Leiden). Recent droeg hij bij aan het muziekdrama Wie vrijspreekt zal vrijgesproken worden met composities van onder anderen Scriabine, Rachmaninoff en Rorem.Michiel woont in Leiden en is daar organist in de Evangelisch Lutherse Kerk en in kerkelijk centrum De Regenboog. Hij werkt als onderzoeker bij het Sociaal en Cultureel Planbureau te Den Haag.

Selectie muziek:Michiel Ras en Elger Niels

Programma Acht sonates van Domenico Scarlatti (Napels 1685 - Madrid 1757)

- c klein (K362)- G groot (K241)- e klein (K402)- f klein (K387)- d klein (K417 - Fuga)- f klein (K386)- A groot (K322)- b klein (K409)

K: indeling volgens Kirkpatrick

HOOGLANDSE KERK

HoofdwerkPrestant 24Prestant 12Bourdon 16 DOctaaf 6Mixtuur IV-VIIIGroot Scherp VI-XKlein Scherp IV-VIIITrompet 12 D

RugwerkPrestant 8Quintadeen 8Prestant 4Holpijp 4Superoctaaf 2Quintanus 1 1/2Sifflet 1Mixtuur III - VIIIScherp IV - VISesquialtera IICornet VSchalmei 8Tremulant

BovenwerkPrestant 8Holpijp 8Quintadeen 8Octaaf 4Superoctaaf 2Gemshoorn 2Nasard 1 1/2Sifflet 1Tertiaan IISesquialtera IITrompet 8Vox Humana 8Tremulant

PedaalOctaaf 8Octaaf 4Trompet 16Trompet 8

KoppelsHW-RW B/D

Stemming: MiddentoonA’ = 415 Hz

HoofdwerkPrestant 8Zacht gedekt 8Roerfluit 8Octaaf 4Speelfluit 4Octaaf 2Mixtuur IVCymbel IIITrompet 8

BorstwerkHolpijp 8Koppelfluit 4Prestant 2Quint 1 1/3Sifflet 1Sesquialter IIRegaal 8

HoofdwerkBourdon 16Prestant 8Roerfluit 8Octaav 4Quint 3Octaav 2Mixtuur III-IVScharp III-IVCornet IIITrompet 8

BovenwerkHolpijp 8Quintadeen 8Octaav 4Fluit 4Nasaet 3Gemshoorn 2Tertiaan 1 3/5Siflet 1Sexquialtra II DVox Humana 8

HoofdwerkPrestant 8Bourdon 8Octaaf 4Quint 3Superoctaaf 2Mixtuur IV-VIScherp II-IIITrompet 8’

BovenwerkHolpijp 8Quintadeen 8Prestant 4Fluit 4Nasard 3Gemshoorn 2Sifflet 1Sexquialter II DKromhoorn 8Tremulant

HoofdwerkPrestant 16Prestant 8Bourdon 8Harmoniefluit 8Violon 8Octaaf 4Roerfluit 4Quintfluit 3Octaaf 2Mixtuur III-VCornet VTrompet 8

BovenwerkPrestant 8Holpijp 8Fernfluit 8 (zwevend)Viola di Gamba 8Octaaffluit 4Salicet 4Woudfluit 2Fagot-hobo 8

HoofdwerkPrestant 8Holpyp 8Fluyt Travers 8 DOctaav 4Quint 3 B/DOctaav 2Cornet IIICremona 8 DTremulant

BovenwerkHolpyp 8Viola di Gamba 8Fluyt 4Sexquialter I-IIDulciaan 8 B/D

Benedenpositief (2005)Holpijp 8 B/DPrestant 8 DFluit 4Woudfluit 2

PedaalBourdon 16

PedaalBourdon 16Prestant 8Gedekt 8Octaaf 4Ruispijp IIIFagot 16

Koppels HW - BWPed - HWPed - BW

PedaalSubbas 16Octaav 8Octaav 4Trompet 8

Koppels HW - BWPed - HWPed - BW Stemming: Werckmeister A’ = 415 Hz

BorstwerkGedekt 8Gedekte Fluit 4Prestant 2Roerfluit 2Cimbel IRegaal 8

PedaalBourdon 16Prestant 8Gedekt 8Octaaf 4Fagot 16Trompet 8

KoppelsHW - BWHW - BoWPed - HW

Stemming: NeidhartA’ = 435 Hz

PedaalOpen Subbas 16Gedekt 16Octaafbas 8Gedekt 8Octaaf 4Bazuin 16

Koppels HW - BWPed - HWPed - BW

KoppelsHW - BW B/DPed - HWPed - BW Stemming: NeidhardtA’ = 435 Hz

DISPOSITIESPieterskerkVan Hagerbeer (1643)

StadsgehoorzaalFlentrop Orgelbouw (1966)

HooglandsekerkDe Swart (ca. 1565) / Van Hagerbeer (1637)

MarekerkGarrels (1733) / Hess (1782) / Flentrop (1965)

HartebrugkerkMaarschalkerweerd (1877)

LodewijkskerkMittereither (1769) / Reil (2005)

ontwerp: florisdeleeuw.nl

6

5

4

3

2

1 PIETERSKERK Kloksteeg 16

STADSGEHOORZAALBreestraat 60

LODEWIJKSKERKSteenschuur 19 HARTEBRUGKERKHaarlemmerstraat 110

MAREKERK Lange Mare 48

HOOGLANDSE KERKMiddelweg 2