Kerk en ecologie Limburgdag – 21 januari 2014

Scheppingsspiritualiteit – ecospiritualiteit –

Maria Verwimp

Netwerk Rechtvaardigheid en Vrede

Schema van de info

1. Ecologie: relatie mens & milieu in crisis ► VN-Klimaatconferenties

2. Enkele gedachten bij schepping uit 1ste en 2de Testament

3. Kerken en ecologie:►‘Ecologische bekering’

4. Wat kunnen wij doen? ► Verantwoord gebruik van kerkgebouwen

► Een aanbod van NRV

Fysieke gevolgen van klimaatverandering worden steeds duidelijker…

Orkaan Nargis (Myanmar, 2008):

78.000 doden

Smeltende poolkappen en gletsjers

Stijging zeespiegel, stormen en overstromingen

Verwoestijning

Sociale gevolgen

Verhoogde kwetsbaarheid van mensen en gemeenschappen t.o.v. de natuurlijke omgeving Verwoesting van de traditionele leefpatronen en voorziening in het levensonderhoud.

Verwachte ‘klimaatmigratie’ (IPCC: 150 miljoen eco-vluchtelingen tegen 2050). Eco-conflicten !

Kwestie van solidariteit: rechtvaardige ‘ecologische voetafdruk’!

Post-Doha/ Warschau/…. uitdagingen

Inzake ecologie zijn er drie crisissen:

1. Klimaatcrisis (opwarming van de aarde...)

2. Energiecrisis (natuurlijke hulpbronnen, brandstoffen...)

3. Milieucrisis (eco-systemen, bossen, biodiversiteit...) Uitdagingen:

= klimaatcrisis – opwarming minder dan 2°! = uitstoot broeikasgassen verminderen: + tijdschema’s : is er nog niet gekomen+ financiële steun aan arme landen voor meer ecologische economie. 100 miljard dollar tegen 2020

192 landen van de VN ondertekenden de tekst. Bolivia weigert goedkeuring omwille van te zwak akkoord.

Terugdringen van ecologische voetafdruk.

De ecologische voetafdruk...… een maatstaf voor ecologische duurzaamheid en

eco-rechtvaardigheid

1. Hoeveel aarde is er beschikbaar?

11,3 miljard hectaren vruchtbare aarde voor ± 7,5 miljard mensen

2. Hoeveel aarde ge- / verbruiken we?

Eerlijk Aarde aandeel (= 1 planeet) : 1,7 hectaren

Gemiddelde Wereldbevolking: 2,8 hectaren

Gemiddelde Indiër: 0,8 hectaren

Gemiddelde Belg: 5,4 hectaren (= 3 planeten)

Gemiddelde Amerikaan: 10,3 hectaren (= 6 planeten)

Enkele gedachten vanuit het Scheppingsverhaal

Structuur van het verhaal:

Inleiding (1, 1-2)

Dag 1 (1,3-1,5) – het licht Dag 4 (1,14-1,19) – zon, maan en sterren

Dag 2 (1,6-I,8) – het gewelf Dag 5 (1,20-1,23) – vissen en vogels

Dag 3a (1,9-1,10) – aarde en zee Dag 6a(1,24-1,25) – wilde dierenDag 3b (1,11-1,13) – de planten Dag 6b(1,26-1,31) – de mens

Dag 7 (2,1-2,3)

Voor een goed verstaan van onze scheppingsopdracht:

Scheppen is verschillend van: uit het niets iets maken. Scheppen = wegroepen uit duisternis, orde brengen in

de chaos Het scheppingsverhaal vertelt over hoe het volk in

God geloofde, over een visioen van leven voor alle mensen, over de relatie van God en mens nl: medeschepsel.

Schepping loopt uit op sabbat: Vrijheid! Bevrijding! Opstanding!

Schepping in het Tweede Testament

Wat is dan ‘eco-spiritualiteit’ ?

Besef dat onze aarde, al het geschapene, alle leven, wijzelf, deel zijn van één groter geheel...

... in geloof beleefd als een openbaring van een liefhebbende God die de schepping draagt en tot voltooiing wil brengen...

... niet zonder ons: door middel van een rechtvaardige, duurzame, vredevolle levensstijl én wereldwijde politieke maatregelen.

Eco-spiritualiteit: “Zorg voor de Schepping!”

Kerken en ecologie

Sinds begin ’80: het ‘conciliair proces’: oecumenisch proces voor Rechtvaardigheid, Vrede en Heelheid van de Schepping.

Oecumenische bijeenkomsten (3) ‘Heelheid van de Schepping’ wordt toegevoegd en

verbonden met de opdrachten voor Rechtvaardigheid en Vrede

Overheersende gedachten: de mens als rentmeester van de Schepping – verantwoordelijkheid t.a.v. al het geschapene - duurzame ontwikkeling – heelheid van de schepping: nieuwe naam voor ontwikkeling en vrede...

Aandacht voor ecologie binnen de Kerk

Paus Benedictus XVI “We moeten zorg dragen voor het milieu: het is aan de mens toevertrouwd, opdat hij het met vrijheid en verantwoordelijkheid zou bewaren en cultiveren, en altijd gericht op het welzijn van allen…”

Vredesboodschap, 1 januari 2008

« Ook de Kerk heeft haar verantwoordelijkheid ten aanzien van de Schepping tot op het publieke forum toe. De plichten ten aanzien van het leefmilieu komen voort uit de plichten ten aanzien van de mens als persoon en zijn relaties tot de anderen. Dit alles maakt deel uit van een authentieke ‘menselijke ecologie’ en van de onschendbaarheid van het menselijk leven in al zijn facetten. »

Vredesboodschap, 1 januari 2010

1. Vertrekken vanuit onze inspiratie: ecologisch, economisch en maatschappelijk verantwoord

2. Globaal denken, lokaal handelen.

3. Als deel van een groter kerkgeheel

Ecologisch verantwoord gebruik van kerkgebouwen

1. Goed naar ons gebouw kijken! Elk gebouw is anders: isoleren, energie verbruik verminderen door efficiënter gebruik, duurzame energiebronnen beogen,…

Enkele goede voorbeelden:Vaticaan

Ecologisch verantwoord

Wat kunnen we doen?

Borgerhout: O.L.Vrouw ter SneeuwAntwerpen Linkeroever: Sint Anna-ten drieën

Orgelstoeltje in Kalmthout

2. Verschillende mogelijkheden: inbreiding, nevenbestemming, gezamenlijk gebruik, herbestemming, sluiting,…

Ecologisch verantwoord

Economisch verantwoord

Met aandacht voor de maatschappelijke functie

1. INSPIRATIE

Hoe kan spiritualiteit onze inzet voor ecologische gerechtigheid kracht bij zetten? Inspiratie- en modellenboeken

Inspiratie

…met campagnes en acties!

2. SENSIBILISATIE

De ecologische voetafdruk van de kerkgemeenschap en gelovigen

3. ACTIE NRV stelt een professionele ‘energiemeester’ ter

beschikking: Procesbegeleiding Stappenplan op maat voor groepen die van plan zijn hun

eigen (kerk)gebouw, parochiezaal, jeugdlokaal, … energievriendelijker te maken

Evaluatie... Werkmodellen voor geloofsgemeenschappen Politieke acties: water, klimaatconferentie,… O.m. hoe een ecokerk-team opzetten. Wat? Een

multidisciplinair team dat actief zoekt naar mogelijkheden om binnen de geloofsgemeenschap te werken rond ‘Zorg voor de Schepping!‘

Contactpersoon per bisdom / vicariaat. Info op: www.netrv.be

De toekomst van de aarde en al zijn bewoners

is onze gezamenlijke zorg

Maria Verwimp