Woord vooraf - Weeblyvoedselallergievoedselintolerantie.weebly.com/...Woord vooraf Ik ben Myrthe...

Woord vooraf

Ik ben Myrthe Coppens, leerling van het 6e jaar Biotechnische wetenschappen in de

Tuinbouwschool O.L.V. in Sint-Truiden. Toen ik klein was heb ik zelf allergieën gehad

en ik ken ook verschillende mensen met een voedselallergie en een

voedselintolerantie. Van daar de keuze van het onderwerp voor dit eindwerk dat deel

uitmaakt van mijn geïntegreerde proef. Voor de hulp bij het maken van dit eindwerk

zou ik graag mijn mentor, de heer Genoe, willen bedanken. Ook de heer Dirix en

mevrouw Leemans dank ik voor het in goede banen leiden en verbeteren van mijn

eindwerk. Als laatste zou ik nog graag mijn ouders en klasgenoten bedanken voor de

hulp en steun op momenten dat ik het niet meer zag zitten.

Inhoudsopgave

Woord vooraf ......................................................................................... 3

Inhoudsopgave ...................................................................................... 5

Inleiding.................................................................................................. 9

1 Wat is het verschil tussen een voedselallergie en een

voedselintolerantie? ........................................................................... 13

1.1 Inleiding ..................................................................................................... 13

1.2 Wat is een voedselallergie? ..................................................................... 13

1.3 Wat is histamine? ...................................................................................... 19

1.4 Wat is een voedselintolerantie? ............................................................... 20

1.5 Wat is nu het verschil tussen een voedselintolerantie en een

voedselallergie? ..................................................................................................... 23

2 Wat zijn de oorzaken en gevolgen van een voedselallergie en

een voedselintolerantie? .................................................................... 25

2.1 Inleiding ..................................................................................................... 25

2.2 Wat zijn de oorzaken van een voedselallergie en een

voedselintolerantie? ............................................................................................... 25

2.2.1 Melkallergie ............................................................................................... 25

2.2.2 Ei-allergie .................................................................................................. 28

2.2.3 Notenallergie ............................................................................................. 30

2.2.4 Pinda-allergie............................................................................................. 32

2.2.5 Tarweallergie ............................................................................................. 34

2.2.6 Visallergie .................................................................................................. 35

2.2.7 Schaaldierenallergie .................................................................................. 36

2.2.8 Weekdierenallergie .................................................................................... 37

2.2.9 Soja-allergie............................................................................................... 38

2.2.10 Sesamallergie ............................................................................................ 40

2.2.11 Mosterdallergie .......................................................................................... 42

2.2.12 Selderij-allergie .......................................................................................... 43

2.2.13 Lupineallergie ............................................................................................ 44

2.2.14 Sulfietintolerantie ....................................................................................... 45

2.2.15 Lactose intolerantie ................................................................................... 47

2.2.16 Glutenintolerantie ...................................................................................... 47

2.2.17 Fructose-intolerantie .................................................................................. 48

2.2.18 Histamine intolerantie ................................................................................ 49

2.3 Wat zijn de klachten van een voedselallergie of een

voedselintolerantie? ............................................................................................... 49

2.3.1 Klachten bij een voedselallergie ................................................................ 49

2.3.2 Klachten bij een voedselintolerantie .......................................................... 60

3 Hoe worden voedselallergieën en voedselintoleranties ge-

detecteerd? .......................................................................................... 63

3.1 Inleiding ..................................................................................................... 63

3.2 Wie kan een voedselallergie en een voedselintolerantie detecteren? . 63

3.3 Hoe kunnen een voedselallergie en een voedselintolerantie

gedetecteerd worden? ........................................................................................... 63

3.3.1 Voedselallergie .......................................................................................... 64

3.3.2 Voedselintolerantie .................................................................................... 66

4 Hoe worden voedselallergieën of voedselintoleranties

behandeld? .......................................................................................... 69

4.1 Inleiding ..................................................................................................... 69

4.2 Hoe wordt een voedselintolerantie behandeld? ..................................... 69

4.2.1 Sanering .................................................................................................... 69

4.2.2 Symptoombestrijding ................................................................................. 69

4.2.3 Immunotherapie ......................................................................................... 70

4.3 Hoe wordt een voedselintolerantie behandeld? ..................................... 71

Besluit .................................................................................................. 73

Literatuurlijst ....................................................................................... 75

Bijlage 1: onderzoeksplan 1 ............................................................... 79

Bijlage 2: verslag onderzoeksplan 1 .................................................. 89

Bijlage 3: onderzoeksplan 2 ............................................................. 101

Bijlage 4: verslag onderzoeksplan 2 .............................................. 1045

Bijlage 5: wiskundeproef .................................................................. 127

Bijlage 6: woordenlijst .................................................................... 1289

Inleiding

In dit eindwerk kom je te weten wat er belangrijk is om te weten als er bij iemand een

voedselallergie of voedselintolerantie wordt vastgesteld.

Voor dit eindwerk werden er 2 onderzoeken gedaan: de bepaling van het

lactosegehalte in melkproducten en de aanpassingen in een voedselpatroon als er bij

iemand een glutenintolerantie wordt vastgesteld. Glutenintolerantie en

lactoseintolerantie komen vaak samen voor. Het is al moeilijk om met één van deze

twee te leven, dus als je ze dan allebei krijgt, is het nog moeilijker. Aan een

intolerantie kun je immers niks doen, alleen maar de voedingsmiddelen vermijden of

ze vervangen.

In het theoretische deel van dit eindwerk bespreken we wat een voedselallergie en

een voedselintolerantie precies is. Wat werkt er anders in je lichaam waardoor een

voedselallergie of een voedselintolerantie ontstaan? Wat zijn de oorzaken?

Vervolgens bespreken we welke symptomen bij welke voedselallergie en

voedselintolerantie voorkomen. Tot slot hebben we het over wie een voedselallergie

of een voedselintolerantie kan detecteren en hoe ze behandeld kunnen worden.

Het doel van dit eindwerk is mensen die een voedselallergie of een

voedselintolerantie hebben, of mensen die kenissen of vrienden hebben met deze

probelemen de nodige uitleg te geven over wat dit allemaal inhoudt. Voor deze

mensen is het al moeilijk om geen verkeerde dingen te eten en het zou makkelijker

zijn voor hen mocht er rekening worden gehouden met hun aandoening als ze

ergens gaan eten.

Geïntegreerde proef – Studierichting Biotechnische Wetenschappen 2014-2015

Wat is het verschil tussen een voedselallergie en een voedselintolerantie? 13

1 Wat is het verschil tussen een voedselallergie en een voedselintolerantie?

1.1 Inleiding

In dit deel gaan we het verschil na tussen een voedselallergie en een

voedselintolerantie. Wat is nu een voedselallergie? Er bestaan verschillende types,

namelijk type 1, 2, 3 en 4. Bij al deze types speelt histamine een heel belangrijke rol.

Daarom is het belangrijk te weten wat histamine is, waar histamine zit in het lichaam

en hoe het vrijkomt bij een voedselallergie. Vervolgens wordt er uitgelegd wat een

voedselintolerantie is. Er zijn verschillende soorten voedselintoleranties, namelijk een

farmacologische reactie, een metabole reactie, een idiosyncratische reactie, een

malabsorptie en een pseudoallergie. Dit zijn 5 verschillende soorten

voedselintoleranties waarbij het verschil in de oorzaak van de reactie zit. Er is geen

enkele voedselintolerantie een tussenkomst van het immuunsysteem. Er kan ook een

verschil zijn in symptomen tussen de 5 verschillende voedselintoleranties, maar dit

verschil zal nooit groot zijn en de symptomen kunnen elkaar overlappen.

1.2 Wat is een voedselallergie?

Een voedselallergie is een overgevoeligheidsreactie op bepaalde voedingsstoffen.

Het lichaam reageert abnormaal op sommige eiwitten uit de voeding. Deze eiwitten

worden allergenen* genoemd. We onderscheiden inhalatie-allergenen, voedings-

middelen, insectengif, geneesmiddelen, contactallergenen en beroepsallergenen.

Er bestaan ook niet-allergene prikkels. Dit zijn prikkelende stoffen die worden

ingeademd, zoals tabaksrook, parfum, baklucht of ingenomen stoffen zoals bepaalde

toevoegingen aan voedingsmiddelen en bepaalde weersomstandigheden zoals mist

en koude lucht.

Bij een voedselallergie gaat het wel degelijk om een allergeen, namelijk om

voedingsmiddelen. Het immuunsysteem beschouwt ze als vreemde stoffen die

moeten geweerd worden en stoot ze af. Dergelijke afstotingsreactie gaat gepaard



met een reeks klachten. Een voedselallergie is te herkennen aan huidafwijkingen,

maag- en darmklachten, ademhalingsproblemen en andere ziektetekenen. Een

persoon met een allergie kan meestal zelfs de kleinste hoeveelheid van het allergeen

niet weerstaan zonder symptomen te krijgen. Zo wordt het samenstellen van

dagelijkse maaltijden een stuk moeilijker. Begeleiding van een diëtist is daarom erg

belangrijk.

Er bestaat een hygiënehypothese. Deze zegt dat het huidige hygiëneniveau hoog is,

waardoor het afweersysteem te weinig normale “vijanden” heeft om aan te vallen.

Hierdoor richt het zich tegen andere niet in het lichaam behorende stoffen.

Zoals geschreven in de inleiding kan een allergie ontstaan door verschillende type

reacties:

Een type 1 reactie, ook wel een atopische* voedselallergie genaamd, is een IgE-

antistof gemedieerde allergie, waarvan een anafylactische shock een extreem

voorbeeld is. IgE* is een antistof die normaal een functie heeft bij parasitaire*

infecties. Bij een type 1 reactie zal het lichaam nog niet reageren als het voor een

eerste keer in contact komt met een allergeen. Er zal eerst een antistof van de IgE-

klasse gevormd worden die gericht is tegen het betreffende allergeen. IgE komt in

het bloed terecht en heeft de eigenschap zich bij voorkeur te hechten aan het

oppervlak van basofiele leukocyten* en mestcellen. De patiënt wordt dan

gesensibiliseerd tegen het betreffende allergeen. Sensibilisatie* ontstaat wanneer het

afweersysteem de mogelijkheid heeft om na het eerste contact allergisch te reageren

op het allergeen. Het immuunsysteem herkent een lichaamsvreemde stof en reageert

vervolgens op de “vijand”. De tweede keer dat men in contact komt met hetzelfde

allergeen, kan dit allergeen zich dankzij het reeds aanwezige IgE, aan deze cellen

binden. De met IgE en allergeen beladen cellen gaan histamine en andere

mediatoren uitscheiden (= degranulatie).



Hierdoor zullen er een aantal veranderingen worden veroorzaakt in het lichaam

namelijk: vaatverwijding (vasodilatie van bloedvaten in de huid), vernauwing van de

bronchiën en van de longen en afname van de hartactiviteit. Als gevolg krijgt men

neusklachten, moeilijke en soms piepende ademhaling, rode ogen en

huidveranderingen. Nog andere symptomen zijn buikpijn, galbulten, misselijkheid of

braken, diarree, duizeligheid, buikkrampen, jeuk in mond en neus en slikklachten. In

ernstige gevallen krijgt men zelfs bloeddrukdaling en shock en in extreme gevallen

zelfs hartstilstand. Is de reactie acuut en levensbedreigend dan is er sprake van een

allergische anafylactische reactie. Het verschil tussen een anafylactische reactie en

een anafylactoïde reactie is dat men bij een anafylactische reactie gesensibiliseerd

moet zijn voor het antigeen. Men moet met andere woorden antilichamen aanmaken

vooraleer de reactie plaats kan vinden. Bij een anafylactoïde* reactie is deze

sensibilisatie niet nodig, de allergenen hebben zelf een vasoactieve* werking die

histamine stimuleert.

De klachten ontstaan snel, enkele minuten tot enkele uren na blootstelling aan het

allergeen. Daarnaast komen er stoffen vrij die andere witte bloedcellen naar

genoemde weefsels toe lokken. De toestroming van andere cellen, met name

easinofiele granulocyten* en lymfocyten*, duurt een aantal uren en is waarschijnlijk

verantwoordelijk voor het optreden van late allergische reacties. De easinofiele

granulocyten zijn in geactiveerde toestand toxisch voor het epitheel van luchtwegen,

zenuwuiteinden,…. Door de beschadiging die zij aanrichten, versterken zij de

allergische reactie. Het fenomeen is klinisch heel duidelijk waarneembaar.



Effectieve middelen om de klachten te verminderen zijn antihistaminica (gaan het

effect van histamine tegen), mestceldegranulatieremmers en corticosteroïden. Bij

een hevige acute allergische reactie wordt er adrenaline toegediend door middel van

een adrenaline auto-injector. Hierdoor gaan de bronchiën zich weer verwijden, de

bloedvaten in de huid vernauwen en wordt de activiteit van het hart gestimuleerd.

Een type 2 reactie is een IgG-antistof gemedieerde allergische reactie. Ze wordt ook

wel een cytotoxische* reactie genoemd en het is een reactie die ontstaat wanneer

antilichamen zich gaan richten naar het oppervlak van cellen en weefsels, op de

aldaar aanwezige antigenen. Zo start een reeks reacties die uiteindelijk de afbraak

van cellen of weefsel veroorzaakt. Deze reactie is vaak een allergische reactie op

een geneesmiddel. Het allergeen bindt aan een lichaamscel en verandert de

eiwitsamenstelling van het membraan. Hierdoor wordt de lichaamscel als

lichaamsvreemd herkend en wordt deze aangevallen door het eigen

immuunsysteem.



Schade wordt veroorzaakt door de neutrofiele granulocyten* en natural-killer* cellen.

De neutrofiele granulocyten laten proteolytische* enzymen vrij die een

ontstekingsreactie veroorzaken. Natural-killer* cellen laten granules* vrij die ervoor

zorgen dat de cel lyseert*. Via een cascade van activering van complementfactoren

kan uiteindelijk cellyse* ontstaan.

Een type 3 reactie is een allergische reactie die zich richt naar oppervlakte-antigenen

op weefsel. Een type 3 reactie komt veel vaker voor bij een voedselallergie dan een

type 1 reactie. Het ontstaat als het immuunsysteem een overvloed aan IgG*

antilichamen produceert als een reactie op een bepaald voedingsmiddel. De IgG

antilichamen verbinden zich direct met het voedingsmiddel zodra dit de bloedbaan

binnenkomt. Hierbij worden verschillende immuuncomplexen gevormd. De

allergische symptomen beginnen vertraagd en kunnen binnen 2 uur tot wel 72 uur

na het nuttigen van het allergene voedsel opduiken. Vertraagde reacties op

voedingsmiddelen kunnen uitgaan van elk orgaan en weefsel in het menselijk

lichaam, waarbij zich meer dan 100 verschillende allergische symptomen kunnen

voordoen en meer dan 150 ziektebeelden. Deze vorm ontstaat wanneer antigeen-

antistofcomplexen neerslaan en onder andere neutrofielen aantrekken, het

complementsysteem activeren en zo weefselschade veroorzaken. Er zijn 2 vormen

van een type 3 reactie. Bij de eerste vorm worden de antigeen-antistofcomplexen

gevormd in de bloedbaan, waarna ze neerslaan in het weefsel. Meestal slaan deze

complexen neer in de gewrichten en nieren. De andere vorm is de Arthus reactie.

Hierbij worden de antigeen-antistofcomplexen in het weefsel gevormd. De meest

voorkomende symptomen zijn: acne, blaasontsteking, chronische hoest, diarree,

eczeem, gewrichtspijn, hooikoorts of rhinitis, maagpijn of -krampen, misselijkheid of

braken, fibromyalgie, vasthouden van vocht, artritis, buikklachten, chronische

verkoudheid, dikke darmontsteking of colitis, geheugenverlies, hartkloppingen,

huiduitslag, jeuk, oorontsteking, opgeblazen gevoel, spijsverterings-stoornissen,

verstopte voorhoofdsholten, astma, candida infectie, chronische vermoeidheid,

duizeligheid, gevoelloze vingers en tenen, hoofdpijnen, hyperactiviteit, migraine,

oorsuizen, slapeloosheid, stemmingswisselingen, zuurbranden en psoriasis.

Een type 4 reactie is een cel-gemedieerde allergische reactie. Deze allergie ontstaat

door de activatie van T-helper of induceercellen. Ze produceren diverse cytokinen*



die het antigeen elimineren, maar ondertussen weefselschade veroorzaken. Deze

immuunreactie is voornamelijk gericht tegen lichaamsvreemde cellen zoals cellen die

door een virus zijn geïnfecteerd of cellen van een transplantaat.

De T-helpercel en de cytotoxische T-cel spelen bij deze reactie een rol. Er kunnen 2

verschillende reacties worden onderscheiden. De eerste reactie is de T-celcytotoxie*,

zoals bij bijvoorbeeld een bloedtransfusie. De CD4+-T-helper of induceercellen

binden aan het antigeen en deze binding zal via de productie van IL-1* en IL-2*

leiden tot het ontstaan van CD8+-Tc-cellen die de doelwitcellen via een extracellulair*

mechanisme doden. Deze reactie treedt het meest op bij de virusgeïnfecteerde

cellen zoals bij hepatitis B. Het is geen allergische reactie. Het tweede mechanisme

is wel een allergische reactie. Het is een vertraagd type overgevoeligheid. De reactie

wordt gemedieerd door lymfocyten en macrofagen. Een helpercel bindt aan een

antigeen en de lymfocyt wordt gestimuleerd tot het uitscheiden van chemokinen* en

cytokinen. Dit gebeurt waarschijnlijk door een aparte populatie van T-helpercellen.

De chemokinen kunnen lymfocyten, monocyten en andere ontstekingscellen

aantrekken en activeren. De belangrijkste ontstekingscel is de geactiveerde

macrofaag die op zijn plaats wordt gehouden door macrofagen-migratie-

inhibitiefactor (MIF)*. Deze macrofaag kan met mediatoren weefselschade

veroorzaken en gefagocyteerd* materiaal verteren. De doelwitcel wordt gedood. Dit

gaat gepaard met weefselbeschadiging en een ontstekingsreactie. De klachten

ontstaan pas 2 tot 3 dagen na blootstelling aan het allergeen.

De laatste soort reactie is een kruisreactie. Dit is het verschijnsel waarbij het lichaam

primair tegen allergeen A een antistof maakt, dat echter eveneens antigeen B (en

eventueel antigeen C, enz) kan binden, zodat inademen, innemen van B (en C, enz)

een allergische reactie teweeg kan brengen. De kruisreactie is mogelijk doordat A, B

en C één (of meer) epitopen* gemeenschappelijk hebben. Het orale

allergiesyndroom is een soort kruisreactie. Het is een milde vorm van een

voedselallergie. Het ontstaat uit een kruisreactie tussen inhalatie- en

voedselallergenen. De klachten treden alleen op in het mond- en keelgebied en

beginnen binnen enkele minuten.



1.3 Wat is histamine?

Histamine is een chemische neurotransmitter* die door het lichaam wordt

aangemaakt tijdens een allergische reactie. De meest herkenbare symptomen van

de aanmaak van histamine zijn irritatie van de huid, keel, neus en longen. De

reacties zijn onderdeel van de ontstekingsreactie van ons lichaam en dit maakt een

belangrijk deel uit van ons immuunsysteem. Histamine heeft ook verschillende

andere functies zoals het regelen van de fysiologische* functie in de darmen, het

helpt ons om onze slaap goed te regelen en het helpt ons bij onze seksuele respons.

Er is altijd histamine in ons lichaam, maar als er een vreemde stof in ons lichaam

terecht komt dan brengt het lichaam grotere hoeveelheden histamine naar de plaats

van de infectie. De hoeveelheid histamine die wordt vrijgelaten, bepaalt hoe hevig de

symptomen zijn omdat het lichaam niet goed kan omgaan met grote hoeveelheden

histamine.

Een histaminereactie heeft 2 verschillende functies ten opzichte van onze

immuunrespons. Ten eerste veroorzaakt het vasodilatatie*. Dit treedt op wanneer de

spierwanden die onze bloedvaten omringen, beginnen te ontspannen. Door de

vasodilatatie wordt het inwendige deel van het bloedvat verbreed en dat maakt het

gemakkelijker voor onze witte bloedcellen om zich naar de locatie van de infectie te

verplaatsen. Ten tweede veroorzaakt het vloeistofsecretie op de plaats van de

infectie.

Om met histamine te kunnen omgaan, zal het lichaam epinefrine aanmaken.

Epinefrine of adrenaline is een hormoon en een neutrotransmitter geproduceerd in

het bijniermerg en in sommige zenuwcellen. Dit zorgt ervoor dat histamine minder

goed werkt in ons lichaam, maar als er een te grote hoeveelheid histamine in ons

lichaam is, zal er ook een te grote hoeveelheid epinefrine worden aangemaakt. Dit

kan leiden tot ongewenste angst- en paniekaanvallen. Om de hoeveelheid histamine

in ons lichaam te verminderen, bestaan er bepaalde soorten medicijnen (bv.

Benadryl). Door deze medicijnen worden de symptomen dan ook minder.



1.4 Wat is een voedselintolerantie?

Intolerantie betekent onverdraagzaamheid. Bij intolerantie is er een ongewone

lichamelijke reactie op een bepaalde stof. Dit is een reactie die niet veroorzaakt wordt

door het immuunsysteem. Desondanks reageert het lichaam wel op deze stof en kan

men het niet verdragen. Deze stoffen noemt men triggers*. Omdat er bij deze

definiëring een groot scala aan ziektebeelden kan worden ondergebracht, is er weer

een onderverdeling gemaakt in sub-groepen.

Er kan een farmacologische* reactie ontstaan. Deze wordt veroorzaakt door een

overmatig reageren van het lichaam op een normale farmacologische werking van

een stof. Een voorbeeld hiervan is een overgevoeligheid voor koffie, waarbij

hartkloppingen en/of een verhoogde maagzuurproductie optreden. Een andere groep

van stoffen, die van nature in de voeding kunnen voorkomen en die een

farmacologische overgevoeligheidsreactie kunnen veroorzaken, zijn de vasoactieve

amines*. Als meest bekende kunnen worden genoemd: tyramine, phenylalanine en

histamine. Tyramine* komt bijvoorbeeld voor in wijn, sommige kaassoorten en

brouwersgist en kan hoofdpijn veroorzaken. Histamine is een van de mediatoren die

bij allergische reacties vrijkomen, maar kan ook in diverse voedingsmiddelen

voorkomen. Het wordt aangetroffen in onder andere wijn, zuurkool, varkensvlees,

worst, vis, spinazie en slagroom. Het kan ook lokaal in de darm worden gevormd uit

histidine*, een van de in eiwitten voorkomende aminozuren. Gewoonlijk wordt het

histamine vrij snel afgebroken door enzymen in de lever en het darmslijmvlies. Het

eten van genoemde producten leidt dan ook zelden tot klachten. Onder uitzonderlijke

omstandigheden kunnen symptomen optreden als hartkloppingen, bloeddrukdaling,

hoofdpijn, buikpijn, benauwdheid en utricaria (netelroos). Sommige producten

bezitten de eigenschap om histamine vrij te maken uit de cellen in het lichaam, welke

ook betrokken zijn bij de allergische reacties. Deze zogenaamde histamine-

vrijmakers zijn aanwezig in onder andere groentes, ananas, aardbeien, pinda’s,

chocolade, vis, varkensvlees en wijn. Vooral bij kinderen met een constitutioneel

eczeem zou het tot een verergering van het eczeem kunnen leiden.



Er kan ook een metabole* reactie voorkomen. Deze verstoring komt voor in de

verteringsorganen, waardoor bepaalde producten niet worden verdragen. Een

voorbeeld hiervan is lactase-deficiëntie*, waardoor melksuiker aanwezig in koemelk

niet goed afgebroken wordt en daardoor niet wordt verdragen. Dit levert

darmklachten op, zoals diarree die ook bij koemelkallergie kan voorkomen. Verder

kunnen afwijkingen aan galblaas en maag bijvoorbeeld een verstoorde

voedselvertering tot gevolg hebben en intoleranties voor producten veroorzaken.

Verder hebben we een idiosyncratische* reactie. Men spreekt van dit soort reactie

wanneer er sprake is van een persoonlijke aangeboren overgevoeligheid, waarvan

het mechanisme in het algemeen niet bekend is. Hieronder vallen de werkelijke of

veronderstelde reacties op sommige normale voedseladditieven. Gedragsstoornissen

bij kinderen worden wel genoemd als mogelijk gevolg van een intolerantie voor

kleurstoffen. De aanvankelijk geopperde relatie tussen kleurstoffen en

gedragsstoornissen heeft men in vervolgstudies, waarbij meer objectieve methodes

zijn toegepast, echter niet meer kunnen aantonen. Daarmee wordt deze relatie weer

in twijfel getrokken. Uit de grote groep van additieven die in de

voedingsmiddelenindustrie worden toegepast, zijn er tot dusver maar enkele waarvan

overgevoeligheidsreacties bekend zijn. Genoemd worden benzoëzuur en benzoaten,

sulfiet, mono-natriumglutamaat en in zeldzame gevallen beschreven erytrosine,

indigotine, cochenillinerood, oranjegeel S, tartrazine en vanille-aldehyde en kaneel-

aldehyde. De reacties op een aantal van deze additieven worden in het kort

toegelicht.

Benzoëzuur is een conserveermiddel dat in natuur in diverse vruchten voorkomt. Het

wordt beschreven als mogelijke oorzaak van benauwdheidsaanvallen bij astmatische

patiënten en als mogelijke oorzakelijke factor bij chronische netelroos.

Sulfieten en gasvormig zwaveldioxide zijn conserveermiddelen die in een aantal

voedings- en genotmiddelen mogen worden toegepast. De werking kan tweeledig

zijn. Naast een antimicrobiële activiteit kan sulfiet ook bruinverkleuringen,

bijvoorbeeld in gedroogde groenten, tegengaan. Het is bekend dat sulfiet

benauwdheid kan veroorzaken bij astmatische personen en daarnaast ook roodheid,



galbulten, zwelling van de huid, jeuk, misselijkheid en bloeddrukdaling. Er worden

verschillende mogelijke reactiemechanismen vernoemd.

Tatrazine is de meest beschreven kleurstof die mogelijk intolerantiereacties kan

veroorzaken. Mogelijk is de tatrazine van betekenis bij chronische netelroos.

Mono-natriumglutamaat en andere zouten van glutaminezuur worden als

smaakversterkers toegevoegd aan sommige voedingsmiddelen en etenswaren.

Mono-natriumglutamaat staat ook bekend als ve-tsin en wordt rijkelijk aan Chinees

voedsel toegevoegd. Verschijnselen treden op van een verdoofd gevoel in de nek,

uitstralend naar de rug, armen en de nek en gepaard gaande met hartkloppingen,

zwakte, hoofdpijn, transpireren, misselijkheid, braken en pijn op de borst. De klachten

kunnen meteen optreden, maar ook uren na de maaltijd. Ook kan het tot een

benauwdheidaanval leiden bij CARA-patiënten*. Het onderliggend mechanisme is

nog niet precies opgehelderd.

Er zijn ook nog andere vormen van een voedselintolerantie. Een voorbeeld daarvan

is malabsorptie. Malabsorptie is de toestand die ontstaat, wanneer door een

tekortschietende spijsvertering of absorptie, voedingsstoffen onvoldoende in het

bloed worden opgenomen vanuit het maag-darmkanaal. Een malabsorptie is dus een

verstoring van de vertering, absorptie en het vervoer van voedingsstoffen. Dit kan

betrekking hebben op een bepaalde stof of op een hele reeks voedingsstoffen. Er

kan ondervoeding of bloedarmoede door ontstaan. Malabsorptie kan nog in 3

groepen onderverdeeld worden:

1. selectieve malabsorptie: zoals bij lactose-intolerantie.

2. partiële malabsorptie: zoals bij beta-lipoproteinemie*

3. volledige malabsorptie: zoals bij coeliakie.

Malabsorptie kan veroorzaakt worden door:

1. beschadiging van het slijmvlies van de dunne darm

2. aangeboren of verworven vermindering van absorberend oppervlak

3. stoornissen van de enzymatische afbraak



4. stoornissen van het transport van water en zouten

5. onvoldoende werking van de alvleesklier

6. verstoring van de heropname van galzure zouten

Nog een vorm is een pseudoallergie. Bij pseudoallergie of intolerantie zorgt het

vrijkomen van stoffen voor een ontstekingsreactie. Dit is vooral het geval bij contact

met voedingsstoffen of geneesmiddelen. De klachten lijken sterk op die van een

echte allergische reactie. Wanneer ze optreden is niet te voorspellen. Het kan

meteen bij het contact zijn, maar ook pas later. Daarna blijft de overgevoeligheid

meestal aanwezig voor de rest van het leven.

De klachten van een voedselintolerantie kunnen specifieke klachten zijn, maar ook

vagere klachten. Ze lijken op die van een voedselallergie maar zijn nooit dodelijk.

Ook kunnen de klachten verschillende uren of verschillende dagen na het innemen

van het voedsel opkomen en kunnen het verschillende klachten tegelijk zijn. De

meeste mensen kunnen een kleine hoeveelheid van het voedsel eten zonder

klachten te krijgen, maar klachten krijgen ze wel als ze een grote hoeveelheid eten.

Als het lichaam daarentegen geen grote hoeveelheden meer gewoon is, kunnen er

zelfs al klachten optreden bij zeer kleine hoeveelheden.

1.5 Wat is nu het verschil tussen een voedselintolerantie en een voedselallergie?

Voedselallergie Voedselintolerantie

Een reactie van het immuunsysteem op

allergenen.

Een reactie van het lichaam op triggers door

verschillende oorzaken zoals een tekort aan

enzymen of een verstoorde darmflora

Symptomen ontstaan onmiddellijk na contact

met voedsel.

Klachten kunnen opkomen verschillende uren of

verschillende dagen na het innemen van het

voedsel.

De symptomen kunnen levensgevaarlijk zijn. De symptomen lijken op die van een allergie

maar zijn nooit dodelijk.

Het voedsel moet volledig gemeden worden. Het voedsel kan nog gegeten worden in kleine

hoeveelheden.


Wat zijn de oorzaken en de gevolgen van een voedselallergie en een voedselintolerantie? 25

2 Wat zijn de oorzaken en gevolgen van een voedselallergie en een voedselintolerantie?

2.1 Inleiding

Zoals in de vorige deelvraag besproken, zijn er veel verschillende soorten oorzaken.

Bij een voedselallergie konden er 4 verschillende soorten reacties voorkomen. Deze

hadden allemaal verschillende soorten antigenen of antistoffen die in actie schieten

als het allergeen in het lichaam komt. Bij een voedselintolerantie was een metabole,

farmacologische en idiosyncratische reactie mogelijk maar ook een malabsorptie en

een pseudo-allergie. Hier is de echte oorzaak van de reactie heel verschillend.

In deze deelvraag hebben we het over voedselallergieën en voedselintoleranties die

vaak voorkomen en de producten en voedingsmiddelen waardoor de allergie

ontstaat. Bij elk product komen er andere allergenen voor die de oorzaak zijn van de

voedselallergie of voedselintolerantie. Ook de verschillende allergenen die bij elk

product horen worden besproken.

2.2 Wat zijn de oorzaken van een voedselallergie en een

voedselintolerantie?

2.2.1 Melkallergie

Koemelkallergie is de meest voorkomende melkallergie. Het komt vooral voor bij

zuigelingen en kinderen t.e.m. 3 jaar omdat de darmen dan nog niet optimaal

ontwikkeld zijn. 90% van de kinderen groeit over deze allergie heen naarmate ze

ouder worden. 5-15% van de kinderen vertoont de symptomen maar de allergie

wordt maar bij 2-3% van de kinderen bevestigd. Deze overschatting wordt

veroorzaakt door lactose-intolerantie. De symptomen van de intolerantie lijken op die

van de voedselallergie.


26 Wat zijn de oorzaken en de gevolgen van een voedselallergie en een voedselintolerantie?

Koemelk bevat verschillende soorten allergenen die de allergie kunnen veroorzaken.

Deze allergenen zijn:

Alpha S1-Caseïne

Alpha S2-Caseïne

Alpha-Lactalbumin

Beta-Caseïne

Beta-Lactoglobuline

Bos d 7 (dit wordt vaak getest)

Bovine Serum Albumine

Kappa-Caseïne

Lactoferrine

De producten waarbij je klachten krijgt zijn producten die koemelk bevatten. Maar het

kunnen ook producten zijn die geitenmelk bevatten omdat er een kruisreactie kan

ontstaan tussen koemelk en geitenmelk. Dit komt door de overeenkomst in de

allergene eiwitten caseïne en bèta-lactoglobuline. In de volgende lijst vindt u de

meest voornaamste producten waar koemelk in kunnen voorkomen:

aardappelpuree (instant)

bak– en braadproducten

beschuit

boter

bouillon (blokjes en poeder)

brood (verbetermiddel)

cake

cappucino

chocolade/ bonbons

crackers/ toast

custard

deeg/bakmixen

desserts/ toetjes

dranken (zoals Taksi, Rivella)



gebak

gepaneerde producten

ijs

kaas (fondue)

kant-en-klare maaltijden

kauwgom

koek

koffiemelk en -poeder

kruiden

likeurtjes

margarine/halvarine

mayonaise/ frietsaus

ontbijtproducten

ovengerechten

paneermeel

pannenkoeken/poffertjes

pasta

pizza

pudding/pap/vla

ragout Riso (rijstvariant)

salade dressing

salades

sandwichspread

sauzen en soepen

snacks

snoep (babbelaars, toffees)

taart/banket

tzatziki

valess

viili/fil (soort yoghurt)

vleeswaren/bereide vleessoorten

worst(jes)



zoutjes en chips

zuivelproducten

2.2.2 Ei-allergie

Allergie voor kippenei komt voor bij 2% van alle kleine kinderen maar op 4-jarige

leeftijd zijn de meeste kinderen over hun kippenei-allergie heen gegroeid. Minder dan

1% van alle volwassenen houdt een kippenei-allergie. Als je allergisch bent voor een

kippenei dan reageer je op de eiwitten in het kippenei. Het kan verschillen of een ei

rauw of gekookt wordt gegeten. Iemand die gekookt verdraagt, kan wel reageren op

rauw ei. De oorzaak van een ei-allergie komt doordat het maag-darmstelsel nog niet

goed ontwikkeld is en bepaalde eiwitten hierdoor nog niet goed kunnen worden

afgebroken. Ook zijn er heftigere reacties op eiwit dan op het eigeel. Ook kan iemand

die reageert op kippenei ook reageren op eieren van andere soorten vogels. Deze

kruisreactie komt voor omdat ze gelijkaardige eiwitten hebben.

Een kippenei bevat 3 allergenen die een allergie kunnen veroorzaken. Deze

allergenen zijn:

Gal d1 – d5

Immunoglobuline IgY

Ovomucine

De producten waarbij je klachten krijgt kunnen dus de producten zijn die kippenei

bevatten maar ook de producten die eieren van andere vogels bevatten. Het dier

waarvan het ei komt geeft zelden of nooit klachten. Het is dus niet zo dat als je

allergisch bent voor een kippenei dat je ook geen kip meer mag eten. De

voornaamste producten waar kippenei in kunnen voorkomen zijn:

aardappelpuree

advocaat

bavarois

beschuit



bouillon

brood

cake(mix)

chocolade/bonbons

deegwaren

donuts

dressing

gebak

gepaneerde gerechten

halvarine

hartige taarten

ijs

kaas(fondue)

kant-en-klaar maaltijden

koek

kroketten

kroepoek

loempia

marsepein

marshmellow

mayonaise/frietsaus

meringue

omelet

ontbijtgranen

paneerlaagje

paneermeel

pannenkoeken/poffertjes

pasta

paté

pudding

quiche

salades



sauzen

schuimende dranken

slasaus

snacks

snoep (spekjes/ schuimpjes)

soepen

soufflé

taart

turks fruit

vegetarische vleesvervangers

vleeswaren

vla, pap

wafels

wijn

worst

zoutjes

Kippenei-eiwitten kunnen ook in persoonlijke verzorgingsproducten voorkomen zoals

shampoos, lotions en crèmes, maar ook vaccins en medicijnen kunnen deze eiwitten

bevatten.

2.2.3 Notenallergie

Er bestaan veel verschillende soorten noten. Wat ze met elkaar gemeen hebben, is

dat het vruchten van bomen zijn bijvoorbeeld amandel, hazelnoot en walnoot. Een

kokosnoot is geen noot, maar een vrucht en pinda behoort ook niet tot deze groep en

wordt apart besproken. De oorzaak van een notenallergie is een reactie van de

mestcellen tegen de voedseleiwitten. Dit werd uitgebreid besproken in de eerste

deelvraag.



Noten bevatten weer veel verschillende soorten allergenen die een allergie kunnen

veroorzaken. Deze allergenen zijn:

2S albumine

Amandine

Conglutine Gamma

Ber e 1

Ber e 2

Ana o 1 Cashewnoot

Ana o 2

Ana o 3

Cas s 1 kastanje

Cas s 5

Cas s 8

Cor a 1.04 hazelnoot

Cor a 11

Cor a 8

Cor a 9

Jug r 1 walnoot

Jug r 2

Jug r 3

Als iemand een allergie heeft voor noten kunnen best alle soorten noten vermeden

worden. Dit is omdat de allergenen hetzelfde zijn of op elkaar lijken en er bij een

andere soort noot dus ook klachten plaatsvinden. De voedingsmiddelen die noten

kunnen bevatten zijn:

bitterkoekjes

candybars

chips

chocolade

chocolade- of hazelnootpasta

crackers



curry’s

dessert

dressing

gebak

ijs

kant-en-klaar maaltijden

koek

koffie: surrogaat of een smaakvariant

krentenbrood en krentenslof

marsepein

mengsels van zaden en pitten

muesli

muesli- en krentenbollen

nougat

oosterse gerechten

ontbijtkoek

orgeade

pesto

praliné

repen (granen-, energie-)

rijstmix

salades (Waldorf)

sambal

spijs

studentenhaver


zoutjes

zuidvruchtenmix

2.2.4 Pinda-allergie

Bij een pinda-allergie kan een minimale hoeveelheid pinda bij sommige mensen al

leiden tot ernstige reacties. Ook lijkt pinda-allergie steeds vaker voor te komen.



Ongeveer 0,5-1% van alle kinderen in westerse landen heeft pinda-allergie. De

meeste kinderen (naar schatting 75%) groeien niet over deze allergie heen.

Een pinda bevat verschillende allergenen die een allergie kunnen veroorzaken.

Soms als mensen een allergie voor pinda hebben kunnen ze ook andere

peulvruchten of soja niet verdragen. Het kan ook voorkomen dat mensen die

allergisch zijn voor pinda ook een allergie hebben voor berkenpollen. De allergenen

die voorkomen in een pinda zijn:

Ara h 1

Ara h 2

Ara h 3 en Ara h 4

Ara h 5

Ara h 6

Ara h 7

Ara h 8 (zorgt voor de kruisreactie met pollen)

Oleosine

Ook pinda’s komen in verschillende voedingsmiddelen voor. De voornaamste

voedingsmiddelen waar ze in kunnen voorkomen zijn:

aroma’s en kruidenpreparaten

bak- en braadproducten

borrelnootjes

bouillon

chili con carne

chocolade/bonbons

curry’s

desserts

dressings

ijs

kant-en-klare gerechten

koek



kruidenmixen

m&m’s/chocopinda’s

margarine

marinade

mengsels van zaden en pitten

nougat

ontbijtgranen/muesli

oosterse gerechten (Chinese en Thaise keuken)

plantaardig vet/olie

salade

sambal

saté

sauzen

snacks

snoep

soepen

taart

vegetarische vleesvervangingen

vlees(ware)/worst

zoutjes

Als laatste kunnen mensen met een pinda-allergie niet alleen klachten krijgen als ze

pinda’s eten maar ook als ze van pinda afgeleide producten aanraken of gebruiken.

Dit kan voorkomen in machinevaatwasmiddelen en wasmiddelen, handzepen,

shampoos, lotions, zalven en crèmes, scheercrème, cosmetica, metaalpolish,

bleekmiddelen, inkt en wagensmeer.

2.2.5 Tarweallergie

Een tarweallergie komt vaker voor bij kinderen dan bij volwassenen en komt niet zo

vaak voor als glutenovergevoeligheid. Er zijn allergische reacties op tarwe bekend

die leiden tot anafylaxie. Bij tarweallergie worden andere granen wel goed verdragen,

in tegenstelling tot bij coeliakie.



De allergenen die een tarweallergie veroorzaken kunnen er voor zorgen dat mensen

ook een reactie krijgen als ze gerst, rogge, maïs en rijst eten. De volgende

allergenen zorgen voor een tarweallergie:

Alpha gliadinen

Alpha- amylase inhibitor 0.53

CM3

Lipid Transfer Protein LTP1

Tri a 19

2.2.6 Visallergie

Ongeveer 0,1 tot 0,2% van de kinderen en volwassenen heeft een visallergie. Een

visallergie komt vaker voor in landen waar men vaak vis eet en meestal groeit

iemand die een visallergie heeft er niet overheen.

De allergenen die een visallergie veroorzaken zijn:

Parvalbumine

Gad c 1

Gelatine

Sal s 1

Mensen met een visallergie reageren vaak op meerdere vissoorten maar er treedt

geen kruisreactie op met schelpdieren, inktvis, slakken of kaviaar. De

voedingsmiddelen die vis kunnen bevatten zijn:

bak– en braadproducten

bouillabaise

dashi

kamaboko

kibbeling



margarine

marinade

oosterse en Scandinavische gerechten

petis

pizza

pudding

quenelles

rolmops

salade

sambal

saus

snoepgoed

surimi

sushi

teri

toetjes/desserts

visburger

voedingssupplementen/preparaten

zeebanket

2.2.7 Schaaldierenallergie

De groep schaaldieren omvat krab, garnalen en (rivier)kreeft. Wie allergisch reageert

op schaaldieren, reageert ook vaak op weekdieren. Ongeveer 1% van de bevolking

heeft een allergie voor vis of schaaldieren. Schaaldierenallergie komt vrij vaak voor,

het meest bij volwassenen. Na pinda’s en noten is het de meest voorkomende

oorzaak van anafylaxie. Wie eenmaal een schaaldierallergie heeft, groeit er

waarschijnlijk niet meer overheen.

De allergenen die een schaaldierenallergie veroorzaken zijn:

krab: Cha f 1

kreeft: Hom a 1



kreeft: Pan s 1

garnaal: tropomyosine

Binnen de groep schaaldieren komen vaak kruisreacties voor. Als je een

schaaldierenallergie hebt, heb je 75% kans om op meerdere schaaldieren te

reageren. Ook reacties op weekdieren komen vaak voor in combinatie met

schaaldierenallergie. De voedingsmiddelen die schaaldieren kunnen bevatten zijn:

bouillabaisse

kroepoek

kruidenmixen

mediterrane gerechten

nam pla

oosterse gerechten

petis oedang

salades

sambal

saus

seasonings

surimi

trassi

vissoep

zeebanket

2.2.8 Weekdierenallergie

Weekdieren zijn mosselen, oesters, inktvissen en slakken. Wie allergisch reageert op

weekdieren, reageert ook vaak op schaaldieren.

De allergenen die zorgen voor een weekdierenallergie zijn:

slak: Tropomyosine

inktvis: Tod p 1



Als je een weekdierenallergie hebt, heb je 75% kans om op meerdere weekdieren te

reageren. Ook reacties op schaaldieren komen vaak voor in combinatie met

weekdierenallergie. Als laatste vindt er ook vaak een kruisreactie met huisstofmijt

plaats. De voedingsmiddelen waarin weekdieren kunnen voorkomen zijn:

aperitiefjes/hapjes

bouillabaisse

calamari

zeevruchten

kruidenmixen

mediterrane gerechten

oosterse gerechten

paella

salades

tapas

vissoep

zeebanket

2.2.9 Soja-allergie

Soja behoort tot de peulvruchten en is een van de belangrijkste voedselallergenen.

Het is niet bekend hoe vaak soja-allergie voorkomt. Wel bekend is dat vooral jonge

kinderen met atopische eczeem soja-allergie kunnen ontwikkelen. Nadat deze

kinderen 1 tot 2 jaar soja uit hun dieet hebben geschrapt, blijken zij soja weer te

kunnen verdragen. Kinderen met eczeem en met verdenking van voedselallergie

hebben 1-4% kans op soja-allergie. Volwassenen hebben minder vaak soja-allergie.

Ook is sojamelk ongeschikt ter vervanging van flessenmelk bij zuigelingen en peuters

met koemelkallergie. Bij lactose-intolerantie is sojamelk verrijkt met calcium wel

geschikt als vervanger.

De allergenen die zorgen voor een soja-allergie zijn:

2S Albumine



Beta-Conglycinine

Gly m 3

Gly m 4

Gly m Bd 28k

Gly m Bd 30k

Glycinine

Trypsine inhibitor

Mensen die een allergie voor soja hebben, kunnen soms ook geen pinda verdragen

en allergisch zijn voor andere peulvruchten zoals erwten, linzen en bonen. De

voedingsmiddelen die soja kunnen bevatten zijn:

aardappelproducten (puree, kroketjes)

bakmixen

bakproducten (olie/vet)

beschuit

bouillonblokjes of poeder

brood (verbetermiddel)

candybars

chips

chocolade/bonbons

chocolade– en hazelnootpasta

deeg en graanproducten

desserts en toetjes (speciaal koemelkvrije producten)

dranken (sojamelk)

gebak en koeken

gezondheidsproducten

hagelslag

hypo-allergene producten (melkvervangers voor baby’s)

ijs

kant-en-klaarmaaltijden

koffiemelk/poeder

kruidenmixen



margarine/halvarine

mayonaise/ fritessaus

olie/ frituurvet (niet geraffineerd)

ontbijtgranen/producten

oosterse gerechten

pindakaas

pizza

poedervormige dranken of sauzen

repen (energie of granen)

roomvervanger

saladedressings

sandwichspread

saté

sauzen

snacks

snoep

soep

vleesvervangers

worst/ bewerkte vleeswaren

zoutjes

2.2.10 Sesamallergie

Sesamallergie komt door het eten van sesamzaad. Deze worden als hele zaadjes

gegeten, vb. ter versiering van brood. De zaadjes bestaan voor ongeveer 50-60% uit

olie. Ook wordt sesampasta en sesamolie uit de zaadjes gemaakt.

De allergenen die zorgen voor een sesamallergie zijn:

Seed maturation protein

Ses i 1

Ses i 2

Ses i 3



Bij een sesamallergie ontstaat er een duidelijke kruisreactie tussen sesamzaad en

maanzaad allergenen en tussen sesamzaad, hazelnoot en rogge. Als u allergisch

bent voor sesamzaad heeft u ook nog de kans op allergie voor de noten paranoot,

amandel, walnoot en pistachenoten. De voedingsmiddelen die sesam kunnen

bevatten zijn:

bladerdeeghapjes

brood (jes)

crackers

falafel

furikake

gomasio

helva

hummus

japanse zoutjes

knäckebröd

koek

margarine

muesli

oosterse gerechten

rijstwafels

roerbakolie

sigda

sladressing

specerijenmix

tahin

zoute stengels

Ook kunnen er sporen van sesam voorkomen in non-food zoals cosmetica-artikelen.



2.2.11 Mosterdallergie

De mosterdzaden zijn de ingrediënten in mosterd die zorgen voor de allergie. Er zijn

verschillende typen mosterdzaden: witte/gele, bruine en zwarte mosterd.

Mosterdzaad wordt ook veel gebruikt in smaakmakers en sauzen en kan als

verborgen ingrediënt ernstige allergische reacties veroorzaken.

De allergenen die zorgen voor de mosterdallergie zijn:

B. nigra 2S albumine

Bra j 1

Sin a 1

Een mosterdallergie kan samen voorkomen met allergie voor andere producten uit de

mosterdfamilie zoals bloemkool, boerenkool, broccoli, knolraap, kool, koolraap,

mierikswortel, mosterd, raap, radijs, spruitjes, tuinkers en waterkers. De

voedingsmiddelen die mosterd kunnen bevatten zijn:

azijn

chutney

frietsaus

groenten op zuur

kaas

ketchup

marinade

mayonaise

piccalilly

saus

slasaus

specerijenmix

worst/gekruid vlees



Sporen van mosterd kunnen ook voorkomen in non-food, namelijk farmaceutische

producten.

2.2.12 Selderij-allergie

Selderij kennen we als blad-, bleek-, en knolselderij. Allergie voor selderij komt

relatief veel voor bij mensen met voedselallergie. Sommigen reageren alleen op

rauwe selderij maar de meesten reageren ook op gekookte selderij.

De allergenen in selderij die de allergie veroorzaken zijn:

Api g 1 (Api g 1.0101 & Api g 1.0201)

Api g 4

Api g 5

Een selderij-allergie gaat vaak samen met berkenpollen- en bijvoetpollenallergie.

Daarom spreken we ook wel van berken-bijvoet-selderij-syndroom. Allergie voor

wortels en specerijen zijn andere bekende kruisreacties. Vooral de specerijen

peterselie, koriander, komijn, anijs en peper. De voedingsmiddelen die selderij

kunnen bevatten zijn:

bouillon

desserts

erwtensoep

kant-en-klaargerechten

kauwgom

kruidenbuiltje

kruidenboter

marinade

kaas met kruiden

salades

saus

selderijzout



soep

soepgroenten

stoofschotels

tafelzuren (augurk/zilverui)

vleeswaren

2.2.13 Lupineallergie

Lupinemeel wordt gemaakt van zaden van de blauwe lupine. Het heet ook wel

bonenmeel. Lupinemeel wordt door de voedingsindustrie gezien als een goed

alternatief voor sojameel, dat vaak afkomstig is van genetisch gewijzigde soja.

Lupine lijkt qua voedingsmiddel het meest op pinda’s. De laatste jaren wordt het vaak

gebruikt in voedingsmiddelen omdat het een goedkoop product is.

De allergenen die de lupineallergie veroorzaken zijn 43 kDa Allergenen

Vooral bij mensen met antistoffen tegen pinda vind je in 40% ook antistoffen tegen

lupine, maar vaak kan het toch veilig gegeten worden.

Als u op lupine reageert, is er een verhoogde kans dat u ook op soja of pinda

reageert, of op beide. Lupine wordt heel veel gebruikt ter vervanging van

amandelsprijs. De voedingsmiddelen die lupine kunnen bevatten zijn:

banket

bladerdeeg

brood

chocolade

dressing

gepaneerde producten

koek

meergranenbrood

pasta

saus



snacks

soep

taartbodems


vleeswaren

wafels

2.2.14 Sulfietintolerantie

Sulfiet komt van nature in bepaalde producten voor, maar kan ook aan

levensmiddelen worden toegevoegd als conserveermiddel. Het zorgt ervoor dat vlees

en fruit niet bruin kleurt. Vooral in gedroogd fruit, wijn en mosselen kunnen hoge

sulfietgehalten voorkomen maar ook in salades.

Sulfiet geeft geen allergische reactie, maar een intolerantiereactie. Dit betekent dus

dat de reactie niet veroorzaakt wordt door allergenen maar door andere oorzaken

zoals malabsorptie, pseudo-allergie, farmacologische reacties, … . Deze werden

besproken in de eerste deelvraag. Welke reactie plaatsvindt, hangt af van persoon

tot persoon.

De voedingsmiddelen waarin sulfiet kan voorkomen zijn:

aardappelproducten

azijn

bier

gedroogde groenten

gedroogde vruchten

gekonfijte vruchten

gelatine

glucosestroop

graanproducten

groenten in azijn, pekel of olie (zoals augurken)

jam



kant– en klaar maaltijden

koek/biscuit

kruidenmixen

likeuren

maïzena

mosterd

ontbijtgranen met fruitsmaak

paddenstoelen/champignons

paté

rode kaas

rum

sauzen, kant-en-klaar

salades

schaaldieren

snacks (zoals kroketten)

stroop en suikerstroop

suiker

uien– en knoflookpasta

vis (gedroogd en gezouten)

vleesvervangers op basis van soja-eiwit

vruchtenconserven

vruchtensap

whisky

wijn

worstjes

zetmeel

Bij een sulfietintolerantie kan geen kruisreactie optreden omdat het gaat om een niet-

allergische reactie.



2.2.15 Lactose intolerantie

Lactose-intolerantie is een overgevoeligheidsreactie op melksuiker, lactose. De

overgevoeligheidsreactie wordt veroorzaakt doordat de darmwand geen of te weinig

van het enzym lactase aanmaakt. Melk en melkproducten worden dan niet goed

verdragen. Ook na een darminfectie kan een (tijdelijke) lactose-intolerantie

voorkomen.

Lactase zorgt voor de afbraak van lactose tot kleinere stukken suikers. Die kleinere

stukken kunnen dan de darmwand passeren. Wanneer er te weinig lactase is, kan

die passage niet plaatsvinden. De lactose wordt vervolgens door bacteriën

afgebroken. Hierbij wordt gas geproduceerd.

Een lactose-intolerantie is geen allergie, maar een overgevoeligheid voor lactose. Er

zijn daarom geen kruisreacties aanwezig.

2.2.16 Glutenintolerantie

Glutenovergevoeligheid is een veel voorkomende darmziekte. We noemen deze

ziekte coeliakie. Het is geen allergische aandoening maar een auto-immuunziekte.

Dat betekent dat het lichaam antistoffen maakt tegen zijn eigen weefsels. Dat

gebeurt met T-cellen en niet met IgE, zoals bij tarweallergie. Door de reactie van het

lichaam op gluten verdwijnen bij coeliakie de darmvlokken. Hierdoor kunnen

voedingsstoffen veel minder goed opgenomen worden.

Coeliakie is geen allergie, maar een overgevoeligheid voor gluten. Er zijn daarom

geen kruisreacties aanwezig.

Boekweit is een plant die kan worden verwerkt tot meel. Dit meel zorgt niet voor een

intolerantie reactie. Het wordt dus vaak gebruikt voor vervangende voeding voor

glutenproducten.

De voedingsmiddelen die niet toegestaan zijn, zijn bloem en zetmeel, brood,

bindmiddelen, gebak, pasta en paneermeel.



2.2.17 Fructose-intolerantie

Fructose is een suikervorm die voorkomt in natuurlijke producten en het kan ook

gebruikt worden als zoetstof in de voedingsmiddelenindustrie. Een ander woord voor

fructose is vruchtensuiker.

Bij fructose-intolerantie wordt ‘vrije’ fructose slecht of niet goed geabsorbeerd in de

dunne darm. De dunne darm is een orgaan waar de afbraak van voeding en opname

van voedingsstoffen begint. Fructose wordt normaal gesproken in de dunne

darmwand opgenomen door het GLUT-5 mechanisme. GLUT-5 transporteert

fructose vanuit de voeding in de dunne darmwand. Dan wordt fructose vanuit de

dunne darm via het bloed naar de lever getransporteerd. Vervolgens wordt fructose

in de lever opgeslagen als glucose en vet.

Wanneer er sprake is van fructose-intolerantie is dit transporteiwit kapot of werkt te

langzaam. Hierdoor passeert fructose te snel en komt het in de dikke darm terecht.

De dikke darm is een orgaan waar alle onverteerde voedselresten bewaard worden.

Zodra fructose in de dikke darm terecht komt zullen de aanwezige darmbacteriën het

proberen af te breken. Het afbreken van fructose in de dikke darm heet fermentatie,

ook wel gisting genoemd. Hierbij komen gassen en zuren vrij zoals methaan, CO2 en

vetzuren. Deze afvalstoffen kunnen klachten geven.

Wanneer fructose samen met glucose ingenomen wordt, zal dit weinig tot geen

klachten geven. Het verschil zit in het absorberen. Glucose wordt via het GLUT-2

mechanisme de darmwand in getransporteerd. Vanuit de dunne darm wordt glucose

vervolgens naar de lever vervoerd. Als glucose samen met fructose vastzit kan

fructose meeliften met glucose. Dit is gunstig als het GLUT-5 mechanisme kapot is of

niet goed werkt want het betekent dat de gebonden fructosemolecuul niet in de dikke

darm terecht komt.

De voedingsmiddelen die niet toegestaan zijn, zijn fruit en gedroogde vruchten,

honing, groenten, zoet broodbeleg, koek en gebak, vruchtendrank, frisdrank, bier,



wijn, snoep, sauzen, zoete melkproducten, bakmixen, geconserveerde groenten en

sommige medicijnen.

2.2.18 Histamine intolerantie

Ongeveer 1% van de bevolking heeft last van een histamine intolerantie. Dit is een

reactie op histamine. Wat histamine is, werd uitgelegd in de eerste deelvraag.

Mensen met histamine intolerantie hebben vaak zelf al een grote hoeveelheid

histamine in hun lichaam waardoor ze klachten krijgen als ze voeding met histamine

eten. De hoeveelheid histamine in hun lichaam wordt te veel en de klachten

ontstaan. De klachten van histamine lijken het meest op de klachten van een

voedselallergie omdat histamine ook de veroorzaker is van de klachten van een

voedselallergie. De klachten van histamine intolerantie zijn klachten die voor kunnen

komen bij veel andere aandoeningen. Hierdoor is het moeilijk om een histamine

intolerantie te detecteren.

De voedingsmiddelen die vermeden moeten worden zijn kruiden en specerijen,

zuivel, vlees, vis, groenten, fruit, alcoholische dranken, frisdranken, koffie, thee,

noten, soja en snoep.

2.3 Wat zijn de klachten van een voedselallergie of een voedselintolerantie?

2.3.1 Klachten bij een voedselallergie

Bij een voedselallergie komen meestal dezelfde klachten voor bij verschillende

allergieën. Dit kunnen huidklachten, maag-darmkanaal klachten, luchtwegklachten,

angioedeem of anafylaxie zijn. Ook kan bij sommige voedselallergieën een oraal

allergiesyndroom voorkomen.

2.3.1.1 Huidklachten

Netelroos is een heftige, jeukende uitslag op de huid die zich op een korte tijd kan

ontwikkelen. Het begint met allemaal rode vlekjes op je huid die daarna overgaan in



verdikte bleke plekken. Deze plekken zouden dan zelfs kunnen samenvloeien tot

grotere vlakken plakkaten.

Netelroos is eigenlijk een vochtophoping in de bovenste laag van de huid. Dit komt

doordat de kleine haarvaatjes in de huid zich verwijden (de rode fase) waarna door

lekkage het vocht in de weefsels terecht komt (bleke fase).

Éen plek noemen we een urtica of kwaddel. Het ziektebeeld in zijn geheel heet

urticaria. Het is een heel vervelende reactie maar het is niet van ernstige aard, omdat

het proces zich steeds na enkele uren weer herstelt. De aanvankelijke jeukende

plekken trekken dan geleidelijk weg.

Urticaria heeft geen bepaalde voorkeursplaats. Het komt even vaak voor op armen,

benen, romp en in het gelaat. Volgende foto toont u een voorbeeld van hoe netelroos

er uit ziet.

Galbulten zijn vergelijkbaar met netelroos. Alleen komt het meer op elke leeftijd voor,

terwijl netelroos vooral bij jonge kinderen voorkomt. Op volgende foto ziet u een

voorbeeld van galbulten.



Eczeem is de medische term voor een huid die rood is, schilfert en jeukt. Atopische

eczeem is een vorm van eczeem die voornamelijk optreedt op kinderleeftijd. Dit soort

eczeem begint meestal voor het 2e levensjaar. Als het eczeem op zuigelingenleeftijd

ontstaat, bestaat er een grote kans dat het op latere leeftijd vanzelf verdwijnt.

Eczeem kan echter ook chronisch voortduren of later terugkomen.

Atopische eczeem wordt ook wel dauwworm genoemd.

Kinderen met atopisch eczeem hebben een aanleg om allerlei allergieën te

ontwikkelen. Deze aanleg is erfelijk en wordt atopie genoemd en iemand die de

neiging heeft om allergisch te reageren op van alles wordt atopisch genoemd. Wie

atopisch is, kan in de loop van het leven last krijgen van allerlei klachten die daar bij

horen, zoals atopisch eczeem, hooikoorts of astma.

Bij mensen met atopisch eczeem is het bovenste laagje van de huid mogelijk anders

van samenstelling waardoor de bescherming tegen uitdroging en tegen het

binnendringen van allerlei stoffen of bacteriën minder goed is. Door deze gestoorde

barrièrefunctie* houdt de huid onvoldoende vocht vast, waardoor een droge huid

ontstaat. De droge huid is kenmerkend voor atopisch eczeem en wordt beschouwd

als een belangrijke oorzakelijke factor.



De verschijnselen van atopisch eczeem zijn roodheid en schilfering van de huid en

het voorkomen van kleine bultjes. Ook kunnen blaasjes ontstaan en kan

vochtafscheiding optreden. De gehele huid is droog en kan ruw aanvoelen. Omdat

het eczeem altijd in meer of mindere mate jeukt, zijn er vaak krabwondjes aanwezig.

Als het eczeem langere tijd bestaat, treedt plaatselijk verruwing en verdikking van de

huid op.

Als atopisch eczeem bij een baby ontstaat, wordt het ook wel dauwworm genoemd.

Dauwworm bevindt zich voornamelijk in het gezicht en achter de oren, op de

behaarde hoofdhuid, op de romp en de armen en benen. Het ontstaat meestal rond

de derde levensmaand. Op de peuterleeftijd bevindt het constitutioneel eczeem zich

vooral in de huidplooien bij de gewrichten, zoals de ellebogen, de knieën, de polsen

en de enkels. Ook in de hals en de nek blijft het eczeem vaak bestaan. Na het 10e

levensjaar zijn voornamelijk de handen, voeten en buigzijden van de ellebogen en

knieën aangedaan.

De huid van mensen met atopisch eczeem is extra gevoelig voor infecties met

bacteriën en het herpes simplex virus (veroorzaker van koortslip). Bij bacteriële

infecties ontstaan puistjes, open plekken en gelige korsten op de huid. Bij een

infectie met het herpes simplex virus ontstaan vele blaasjes op het eczeem en kan

koorts optreden.

Op de volgende afbeelding ziet u een voorbeeld van atopisch eczeem in de

knieholtes. De rechterknie is open gegaan door krabben.



Deze foto toont een kindje met atopisch eczeem in het gezicht. Aan de rechterkant

van het gezicht zie je ook dat de huid schilfert.

Als laatste huidklacht kan iemand met een allergie ook vochtophopingen onder de

huid krijgen. Als je met een vingernagel een lijn trekt op de huid, blijft de lijn goed

zichtbaar.

Op de volgende foto zie je iemand met vochtophoping onder de huid van de voeten.

De voeten zijn dik en als je een streep zou trekken met je vingernagel zou je die

goed blijven zien.



2.3.1.2 Maag-darmkanaal klachten

Bij dit soort klachten heb je vooral last van buikpijn, overgeven, misselijkheid, koliek

(darmkrampen), constipatie (verstopping), diarree, ontstekingen in slokdarm,

maagslijmvlies en soms zelfs slijm of bloed bij de ontlasting. De klachten ontstaan als

het maagslijmvlies op bepaalde plaatsen dunner wordt. De beschermende werking

neemt af waardoor de inwerking van het zuur de maagwand plaatselijk irriteert.

Buikpijn komt doordat het maagzuur inwerkt op de maagwand. Dit zorgt voor

oprispingen en een krampachtig gevoel.

Overgeven is een reflex van het lichaam om zichzelf te beschermen. Als er

allergenen in het lichaam terecht komen, ziet het lichaam deze als lichaamsvreemde

stoffen en gaat het een manier zoeken om de stoffen uit het lichaam te verwijderen.

Braken is meestal de makkelijkste uitweg.

Chronische diarree wordt meestal veroorzaakt door een onderliggende aandoening,

zoals PDS*, de ziekte van Crohn* of een voedselallergie. De dikke darm is gevoelig

en trekt vaker samen. Dit veroorzaakt chronisch waterdunne ontlasting.

2.3.1.3 Luchtwegklachten

Bij luchtwegklachten heb je vooral last van benauwdheid, een ontstoken

neusslijmvlies, hoesten of kriebelhoest, niezen, hoorbare of piepende ademhaling,

slijmvorming en astma.

Astma, een reactieve luchtwegaandoening, is een chronische stoornis die een

beperking van het ademhalingsvermogen veroorzaakt door ontsteking van de

bronchiën.

Bij mensen met astma vinden 2 veranderingen in de luchtwegen van de longen

plaats. De eerste verandering is ontsteking of zwelling, waardoor in de luchtwegen

dik slijm ontstaat. De ontsteking leidt vervolgens tot vernauwing van de spieren

rondom de luchtwegen, waardoor de luchtwegen smaller worden. Deze



luchtwegvernauwing wordt ook bronchospasme genoemd. De tweede verandering is

een verhoogde gevoeligheid van de luchtwegen. Daardoor wordt de astmapatiënt

overgevoelig voor o.a. dierenvachten, stuifmeel, koude lucht en tabaksrook.

2.3.1.4 Angio-oedeem

De volgende klacht die bij de meeste allergieën ontstaat is angio-oedeem. Angio-

oedeem kan over het hele lichaam optreden, waarbij er vooral plaatselijke

vochtophopingen in het gezicht te zien zijn. Deze vochtophopingen zijn vooral onder

de ogen, op de lippen en in de wangen te zien.

Als angio-oedeem voorkomt in het keelgebied (zie afbeelding) kan er een

levensbedreigend glottisoedeem* ontstaan. Dit kan benauwdheid veroorzaken en

uiteindelijk tot verstikking leiden.



Angio-oedeem kan ook voorkomen in de ogen. De verdikking is waar het vocht zit.

2.3.1.5 Anafylaxie

De ernstigste soort klacht die kan voorkomen bij een voedselallergie is anafylaxie.

Anafylaxie is een zeer plotselinge ernstige allergische reactie waarbij meerdere

organen in het lichaam of de luchtwegen betrokken zijn. Het is een ernstige en

mogelijk zelfs fatale allergische reactie. Een anafylactische reactie kan zeer snel

ontstaan en urenlang aanhouden.

Bij een milde tot matige allergische reactie krijgt men eerst last van jeuk, plotse rode

vlekken op de huid, netelroos of kwaddels op de huid en niezen. Daarna zullen de

lippen, het aangezicht en de ogen opzwellen. Als laatste zal de patiënt tintelingen in

de mond, last van buikpijn en braken krijgen.

Bij een ernstige allergische reactie, ook wel anafylactische shock genoemd, zal men

eerst een bemoeilijkte en/of piepende ademhaling, kortademigheid krijgen. Dan zal

men aanhoudend beginnen te hoesten en zullen de tong en de keel opzwellen. De

patiënt zal moeilijk kunnen slikken of praten en zal last krijgen van buikpijn en/of

braken. Na een tijd zal de patiënt zijn bewustzijn verliezen. Kinderen zullen bleek

worden en slap lijken. Als deze symptomen ontstaan, gebruik je een Epipen (ook in

geval van twijfel), bel je 100 of 112 en als er na 5 minuten nog geen beterschap is

gebruik je de Epipen nog eens opnieuw. Volgende afbeelding geeft nog wat

verduidelijking over anafylaxie.



2.3.1.6 Oraal allergiesyndroom

Tot slot is er het oraal allergiesyndroom. Deze symptomen treden meestal op als er

een kruisreactie optreedt. De symptomen zijn dan milder. Er kunnen kleine blaasjes,

zwelling, roodheid, jeuk en tintelingen van de mond ontstaan.

2.3.1.7 Klachten, opgedeeld per voedselallergie

Melkallergie

De meeste kinderen krijgen 2 of meer symptomen in 2 of meer organen bij een

melkallergie. Veel voorkomende reacties zijn huidklachten, maag-darmklachten en in

mindere mate luchtwegklachten. Een anafylactische shock komt ook voor na

melkconsumptie of een spoortje melk. De klachten kunnen optreden binnen enkele

minuten tot een uur na het drinken van koemelk. Reacties die na uren verschijnen

heten verlate reacties. Soms treden symptomen pas na dagen op. Deze late reacties

geven meestal alleen klachten van atopisch eczeem en darmklachten als constipatie.

Ei-allergie

Iemand met een ei-allergie kan verschillende symptomen vertonen nadat hij/zij in

contact komt met ei. Veel voorkomende reacties zijn luchtwegklachten,

maagdarmklachten en anafylaxie.



Notenallergie

Noten kunnen ernstige reacties geven (anafylaxie), een enkele keer zelfs met fatale

afloop. Wie een notenallergie heeft, reageert vaak op meerdere soorten noten, zelfs

als deze qua plantenfamilie niet bij elkaar horen. Notenallergie kan ook milder

verlopen en gerelateerd zijn aan berkenpollenallergie. Het gaat dan om het orale

allergiesyndroom, met vooral klachten rond de mond.

Pinda-allergie

De meeste voorkomende reacties na het eten van pinda zijn huidklachten en angio-

oedeem, maar ook luchtwegklachten kunnen optreden. Pinda geeft het vaakst

aanleiding tot anafylaxie.

Tarweallergie

Tarweallergie kan zich uiten in huidklachten, angio-oedeem, maagdarmklachten,

luchtwegklachten en anafylaxie. Soms treden klachten bij tarweconsumptie alleen op

na inspanning van 10-60 minuten.

Visallergie

Consumptie van vis kan leiden tot angio-oedeem, maagdarmklachten,

luchtwegklachten, huidklachten en anafylaxie. Vaak komt er een combinatie van de

symptomen voor.

Schaaldierenallergie

Symptomen variëren van jeuk en zwelling in de mond en keel tot levensbedreigende

reacties. De klachten treden vooral op binnen een uur na consumptie, maar ook

aanraken en het inademen van stoom tijdens de bereiding van schaaldieren kunnen

allergie veroorzaken. Ook olie die verontreinigd is met resten van schaaldieren geven

aanleiding tot reacties.



Weekdierenallergie

Symptomen variëren van jeuk en zwelling in de mond en keel tot levensbedreigende

reacties. De klachten treden vooral op binnen 1 uur na consumptie. De meest

voorkomende klachten zijn netelroos.

Soja-allergie

Bij soja-allergie kan je luchtwegklachten, huidklachten, maagdarmklachten, angio-

oedeem en anafylaxie krijgen maar ook het oraal allergiesyndroom kan voorkommen.

Sesamallergie

Sesamzaad kan een hele waaier aan reacties veroorzaken. Sesamzaadallergie is

een nare, heftige allergie. Het zaadje kleeft gemakkelijk ergens aan vast. Daardoor is

het allergeen lastig te vermijden. Het kan angio-oedeem, huidklachten,

luchtwegklachten, maagdarmkanaalklachten en anafylaxie veroorzaken

Mosterdallergie

Mosterdallergie kan luchtwegklachten, maagdarmklachten, huidklachten en angio-

oedeem veroorzaken.

Selderij-allergie

Bij selderij-allergie treedt het oraal allergiesyndroom op als er een kruisreactie

plaatsvindt. Ook maagdarmklachten, luchtwegklachten en anafylaxie kunnen

plaatsvinden.

Lupineallergie

De symptomen bij een lupineallergie zijn jeuk in de mond, netelroos, angio-oedeem

tot ernstige symptomen als anafylaxie na lupineconsumptie. Ook acute astma en

benauwdheid door zwelling in de keel zijn geconstateerd bij ernstige lupineallergie.



Als er een kruisreactie plaatsvindt, komen ook symptomen van het oraal

allergiesyndroom voor.

2.3.2 Klachten bij een voedselintolerantie

Bij een voedselintolerantie kunnen meer dan 100 verschillende symptomen

plaatsvinden bij 1 soort intolerantie. Elke persoon reageert hier anders op.

2.3.2.1 Sulfietintolerantie

Sulfiet kan bij hiervoor gevoelige mensen een astma-aanval veroorzaken. De reactie

op sulfiet kan mild zijn maar ook heel heftig. Er ontstaan huidklachten,

luchtwegklachten en anafylaxie.

2.3.2.2 Lactose intolerantie

De bacteriën in de darmen breken de lactose af en vormen hierbij gassen. De

gasproductie in de darmen geeft buikpijn, winderigheid en (schuimende) diarree na

consumptie van een gewone portie melkproducten.

2.3.2.3 Glutenintolerantie of coeliakie

Symptomen van coeliakie kunnen erg verschillen. Baby’s krijgen vanaf ongeveer 7

maanden voor het eerst granen te eten. Sommige baby’s krijgen klachten als een

opgezette buik, weinig eetlust, overgeven en diarree. Ze blijven achter in groei en

huilen vaak. Ook kunnen zij een vettige, stinkende, schuimige ontlasting hebben. De

klachten bij volwassenen zijn vaak milder.

Bij coeliakie raakt de darmwand beschadigd. De klachten die kunnen ontstaan zijn

aanhoudende diarree, stinkende, vettige ontlasting, een opgezette buik, buikpijn,

overgeven, minder eetlust en soms verstopping.

Als de klachten langer duren kan de darmwand ernstig beschadigd raken. Dit geeft

problemen voor de opname van voedingsstoffen. Dit kan leiden tot gewichtsverlies,



ondergewicht, te weinig lengtegroei, te late pubertijd, onvruchtbaarheid,

bloedarmoede, vermoeidheid, depressiviteit, veel huilen (baby’s), humeurigheid, ziek

voelen en botontkalking.

2.3.2.4 Fructose-intolerantie

Fructose intolerantie lijkt qua klachten veel op PDS. Een prikkelbare darm is een

verstoorde beweegelijkheid van de dikke darm. Dit geeft vervelende klachten zoals

winderigheid en buikkrampen. In sommige onderzoeken wordt zelfs gedacht dat PDS

ontstaat door fructose*-intolerantie. Klachten treden op wanneer de tolerantiedrempel

wordt overschreden en er is niet met duidelijkheid te stellen bij welke hoeveelheid er

klachten optreden. Klachten die voor kunnen komen bij fructose-intolerantie zijn:

- flatulentie (winderigheid),

- een opgeblazen gevoel,

- buikpijn,

- diarree.

Naast deze klachten ervaren sommige personen ook hoofdpijn, vermoeidheid,

depressie, vitamine- en mineralen tekort en spierpijn. Dit kan komen doordat andere

voedingsstoffen soms ook moeilijk worden opgenomen vanuit de darmen. Dit kan

meerdere oorzaken hebben. Dit kan bijvoorbeeld optreden wanneer men naast

fructose intolerantie ook de ziekte van Crohn heeft of wanneer men een stuk van de

dunne darm kwijt is, bijvoorbeeld door een operatie.

2.3.2.5 Histamine-intolerantie

Histamine-intolerantie heeft veel uiteenlopende klachten die het moeilijk maken om

een histamine-intolerantie vast te stellen. De klachten die voorkomen bij een

histamine-intolerantie zijn het gevoel van warmte en roodheid van de huid,

hartkloppingen, netelroos, rode jeukende zwelling op de huid, oedeem, diarree,

darmkrampen, lage bloeddruk, benauwdheid, winderigheid, hoofdpijn, loopneus,

onrust, niezen of jeuk. De bloeddruk kan in sommige gevallen sterk dalen waardoor

bewusteloosheid een gevolg kan zijn.


Hoe worden voedselallergieën en voedselintoleranties gedetecteerd? 63

3 Hoe worden voedselallergieën en voedselintoleranties ge-

detecteerd?

3.1 Inleiding

Welke artsen zijn gekwalificeerd zijn om allergieen intolerantietesten uit te voeren

en welke testen kunnen ze doen om er achter te komen of iemand een allergie of

intolerantie heeft? Voor een allergie zijn dit heel andere testen dan voor een

intolerantie.

3.2 Wie kan een voedselallergie en een voedselintolerantie detecteren?

Het ziektebeeld vaststellen van een patiënt is verschillende puzzelstukken bij elkaar

zoeken. Hiervoor moeten patiënten bij verschillende specialisten op consultatie. Dit

zijn specialisten voor neus-, keel-, en oorheelkunde, longziekten, huidziekten, gastro-

enterologie* en anesthesie*. Deze specialisten worden gekozen naargelang van de

klachten. Heb je huidklachten, dan ga je naar een specialist voor huidziekten, heb je

longklachten, dan ga je naar een specialist voor longziekten. Deze specialisten

stellen samen met een diëtist de anamnese op. Als zij denken dat je een intolerantie

hebt, ga je verder met de diëtist om het FODMaP-dieet (zie verder) toe te passen. Bij

vermoeden van een allergie, word je doorverwezen naar een allergoloog die de

allergietesten zal uitvoeren. Als dan de soort allergie wordt vastgesteld, zal de

allergoloog je verder begeleiden of zal hij je doorverwijzen naar een diëtist.

3.3 Hoe kunnen een voedselallergie en een voedselintolerantie

gedetecteerd worden?

Vooraleer de arts met de testen begint, zal hij starten met een anamnese. Dit is het

belangrijkste instrument dat de arts tot beschikking heeft om de kans op een allergie

vast te stellen. Tijdens de anamnese stelt de arts vragen aan de patiënt zoals

“Treden de klachten steeds op na het eten van een bepaalde voeding?” of “Is er een

bepaald tijdspatroon aan te wijzen?”. Deze vragen zullen de arts helpen met het

zoeken naar de allergie omdat hij zo kan weten of het een contactallergie, een


64 Hoe kan men een voedselallergie en een voedselintolerantie detecteren?

voedselallergie, een inhalatieallergie, … is. Daardoor weet hij al welke soort test er

moet worden uitgevoerd voor het vinden van de allergie. Er bestaan 3 verschillende

soorten anamneses: de familieanamnese, de voedingsanamnese en de medische

anamnese.

De familieanamnese heeft als doel om te kijken of allergieën vaker voorkomen in de

familie en dus om te weten of de patiënt een allergische aanleg heeft. Een

allergische aanleg wordt ook wel atopische constitutie genoemd. De allergische

aanleg uit zich op verschillende manieren zoals:

astma,

hooikoorts,

atopisch eczeem,

voedselallergie.

Bij de voedingsanamnese gaat een diëtist kijken naar het voedingspatroon en of dit

een relatie heeft met de klachten. Wat de diëtist ondertussen ook beoordeelt, is of de

voeding volwaardig en evenwichtig is. Dat doet de diëtist omdat de klachten ook

kunnen ontstaan door een onvolwaardige of eenzijdige voeding. Uit alle gesprekken

kan de diëtist afleiden of de patiënt een voedselallergie of voedselintolerantie heeft

en van daaruit kunnen ze verder gaan met de testen.

Als laatste is er de medische anamnese. De arts vraagt dan welke klachten bestaan

en hoe vaak de klachten optreden. Het is belangrijk om te weten of de patiënt zelf al

verbanden heeft gelegd tussen klachten en andere factoren. Andere medische

gegevens komen ook aan de orde.

3.3.1 Voedselallergie

Bij een voedselallergie zijn er verschillende testen die ze kunnen doen. De soort test

die ze uitvoeren hangt meestal ook samen met de soort allergie dat je hebt.



Wanneer een contactallergie wordt vermoed, kunnen ze epicutane allergietesten of

plakproeven uitvoeren. Ze brengen pleisters die de allergenen bevatten op de rug.

Na 48 uur halen ze de pleisters er weer af en na 24 uur controleren ze de huid. Als je

allergisch bent voor één van de allergenen zal de huid rood worden en opzwellen.

Soms zullen er zelfs blaren optreden. Op de foto kan je zien hoe een plakproef wordt

uitgevoerd.

Priktesten daarentegen zijn dan weer zinvol als ze een voedselallergie of

inhalatieallergie vermoeden. Ze druppelen een allergeenextract op je huid en prikken

dan met een naald door de druppel. Zo komt een kleine hoeveelheid van de

allergene stof in de huid terecht. Na 15-45 minuten ontstaat er roodheid en zwelling

op de plaats waar je in contact kwam met het allergeen waar je allergisch voor bent.

Hoe groter de reactie, hoe meer gesensibiliseerd je bent voor het bepaalde

allergeen. Op de foto zie je een priktest.


66 Hoe kan men een voedselallergie en een voedselintolerantie detecteren?

Een eliminatie-provocatie test werkt voor alle soorten allergieën. Eerst wordt contact

met het verdachte allergeen volledig gestopt (eliminatie). Eens dat de klachten

verdwenen zijn, wordt men weer blootgesteld aan het verdachte allergeen

(provocatie). Als dan de klachten weer terugkomen, weten ze wat de allergie

veroorzaakt. Deze test moet onder toezicht van een arts want als er een heftige

reactie plaatsvindt, moeten de middelen ter bestrijding onmiddellijk ingezet kunnen

worden.

Als laatste kan er om een voedselallergie of inhalatieallergie te detecteren ook een

bloedtest uitgevoerd worden. Die test wordt ook wel RAST-test genoemd. Bij een

bloedtest meten ze de hoeveelheid IgE antilichamen in het bloed. De test is wel niet

100% betrouwbaar. Op de tekening hieronder zie je hoe met een bloedtest een

allergie gemeten wordt.

3.3.2 Voedselintolerantie

Bij een voedselintolerantie is het moeilijker om een diagnose te stellen. Dit komt door

verschillende redenen. Ten eerste lijken de symptomen van een voedselintolerantie

op symptomen die bij andere ziektebeelden voorkomen. Ook overlappen de

symptomen van een voedselintolerantie niet alleen met andere ziektebeelden maar

ook met de symptomen van een voedselallergie. Hierdoor is het ook moeilijk om te



weten of het een voedselallergie of een voedselintolerantie is. Ook kan het zijn dat

de bereiding en de bewerking van het product klachten veroorzaakt maar het product

zelf niet.

Patiënten worden geadviseerd om een dagboek bij te houden en hierin alles te

schrijven wat ze eten, hoe de symptomen waren en wanneer ze verschijnen. Het

dagboek kan dan de diëtist of de dokter helpen met uit te zoeken welk voedsel zorgt

voor de intolerantiereactie.

Een voedselintolerantie wordt meestal gedetecteerd met de FODMaP-methode. De

afkorting FODMaP staat voor Fermenteerbare Oligosachariden, Disachariden,

Monosachariden en Polyolen. Deze moleculen zijn allemaal koolhydraten, ook wel

gekend als suikers en sachariden. Deze suikers worden soms moeilijk opgenomen in

de dunne darm waardoor ze onverteerd doorgaan naar de dikke darm. Ze hebben de

eigenschap om water aan te trekken en worden in de dikke darm gefermenteerd, wat

zorgt voor gasproductie. Gassen en water zorgen voor een opgeblazen gevoel,

flatulentie, krampen, constipatie en diarree. De FODMaP’s verergeren symptomen

van het prikkelbare darmsyndroom en de ziekte van Crohn. Bij de FODMaP-methode

gaan ze de FODMaP’s weglaten voor 6-8 weken. Dit moet strikt gevolgd worden om

de effectiviteit na te gaan. Normaal gezien zorgt het weglaten van de FODMaP’s voor

een afname van de darmklachten. Na deze 6-8 weken volgt er een herintroductie om

individuele toleranties na te gaan.

De soorten voedsel waar op gelet moet worden in de FODMaP-methode zijn

verschillende soorten dranken, graanproducten en aardappelen, groenten, fruit,

melkproducten, vlees, vis, eieren, vervangproducten, vetgroepen en producten uit de

restgroep. In de bijlage vind je een tabel van wat wel en wat niet gegeten mag

worden.


Hoe worden voedselallergieën of voedselintoleranties behandeld? 69

4 Hoe worden voedselallergieën of voedselintoleranties

behandeld?

4.1 Inleiding

Een voedselallergie kan op 3 verschillende manieren behandeld worden: door

sanering, symptoombestrijding of door immunotherapie. Hierna wordt uitgelegd hoe

een voedselintolerantie kan behandeld worden.

4.2 Hoe wordt een voedselintolerantie behandeld?

4.2.1 Sanering

Bij sanering gaat men de patiënten zuiveren of gezond maken. Men gaat de

allergenen vermijden en proberen om er niet mee in contact te komen. Hierdoor heeft

de patiënt geen medicijnen nodig maar bij sommige allergieën is het vermijden van

de allergenen onmogelijk.

4.2.2 Symptoombestrijding

Bij een allergische reactie komt er een stof vrij die ‘histamine’ wordt genoemd. Dit

veroorzaakt de meeste klachten bij een allergie en de medicijnen gaan dus ook de

werking van histamine blokkeren. De medicijnen die allergische klachten

behandelen, worden symptomatische medicatie of symptomatica genoemd. Naast de

symptomatica kan het ook nog zijn dat de patiënt medicijnen moet gebruiken die een

verstopte neus of jeukende ogen stoppen. De symptomatica zelf gaan er voor zorgen

dat de klachten tijdelijk snel verminderen. Er zijn 3 soorten symptomatica.

Antihistaminica* blokkeren de werking van histamine en verminderen zo de klachten.

Het kan versuffend werken maar als het gaat over nachtelijke jeuk en problemen met

slapen hoeft dit niet altijd nadelig te zijn. Antihistaminica kunnen eenmalig gebruikt

worden. Heeft iemand bijvoorbeeld een allergie voor katten en die gaat op bezoek bij


70 Hoe worden voedselallergieën of voedselintoleranties behandeld?

iemand waarvan geweten is dat hij/zij katten heeft, dan kan die persoon 2 uur vooraf

een tablet innemen. Het kan ook chronisch gebruikt worden. Bijvoorbeeld bij

hooikoorts kan tijdens het hele pollenseizoen antihistaminica ingenomen worden. Het

is een veilig geneesmiddel dat niet verslavend is en waarbij zelden gewenning

optreedt. De gemelde bijwerking is sufheid maar bij kinderen moet men vooral letten

op hyperactiviteit en geagiteerdheid. Als kinderen bijwerkingen vertonen moet de

dosis verminderd worden of moet men stoppen met het medicijn. Bij baby’s moet

men heel voorzichtig zijn in verband met wiegendood.

Corticosteroïden* zijn ontstekingsremmers die de afweerreactie in het lichaam

onderdrukken. Er bestaan 2 soorten, maar de soort die gebruikt wordt bij een allergie

zijn glucocorticosteroïden. Ze moeten alleen maar gebruikt worden in de periode dat

de patiënt in contact komt met de allergenen, maar ze moeten dan wel continu

worden ingenomen. De mogelijke bijwerkingen zijn osteoporose*, spierzwakte,

verlies van spierweefsel, syndroom van Cushing*, psychische verschijnselen,

verhoogde kans op staar en op suikerziekte en verminderde weerstand waardoor

meer kans op infecties en groeiremming bij kinderen.

Nasale decongestiva zijn een neusspray of neusdruppels. Ze verminderen dus uw

neusverstopping maar mogen slechts voor een korte periode gebruikt worden. De

mogelijke bijwerkingen komen vaak voor en zijn potentieel gevaarlijker. De mogelijke

bijwerkingen zijn het stimuleren van het zenuwstelsel, hartkloppingen, slapeloosheid,

nervositeit en prikkelbaarheid. Sommige mensen kunnen problemen hebben met

plassen en een verminderde eetlust krijgen.

4.2.3 Immunotherapie

Deze behandeling is minder bekend. Men gaat het allergeen voor een lange tijd

toedienen aan het lichaam zodat het immuunsysteem gewend raakt aan de stof. De

behandeling gaat dus de onderliggende oorzaak van de allergie aanpakken. Na een

tijd zal het immuunsysteem minder of niet meer reageren op het allergeen. De totale

behandeling duurt 3 tot 5 jaar. Deze tijd is nodig is voor het lichaam om een


Hoe worden voedselallergieën of voedselintoleranties behandeld? 71

tolerantie op te bouwen tegen het allergeen. Immunotherapie heeft 3

toedieningsvormen.

Tabletten moeten één keer per dag worden ingenomen. Het zijn smelttabletten voor

onder de tong. Het tablet is alleen maar verkrijgbaar voor patiënten met

graspollenallergie en dus voor patiënten met hooikoortsklachten.

Druppels onder de tong is een andere toedieningsvorm. Er worden druppels van de

allergeenoplossing onder de tong toegediend en deze moeten daar dan enkele

minuten gehouden worden voor men ze kan doorslikken.

Injectie is een toedieningsvorm die altijd plaatsvindt bij de arts. Er is een instelfase en

een onderhoudsfase. Tijdens de instelfase dient men de injectie toe en wordt de

dosering steeds verhoogd. Als de hoogste dosering is bereikt, begint de

onderhoudsfase. De injectie wordt nog steeds gegeven maar telkens aan eenzelfde

dosering.

Immunotherapie wordt meestal toegepast bij patiënten die geen of onvoldoende

resultaat hebben met sanering en die een hoge dosis symptomatica moeten nemen.

4.3 Hoe wordt een voedselintolerantie behandeld?

Een voedselintolerantie kan niet behandeld worden omdat de klachten voorkomen

door een tekort aan een bepaald enzym en hiervoor nog geen oplossing gevonden

is. Er bestaan ook geen middelen die de klachten verminderen of verhelpen. Het

enige wat men kan doen, is het vermijden van de risicovolle voedingsmiddelen.

Besluit

Leven met een voedselallergie en een voedselintolerantie is niet eenvoudig en totaal

verschillend. Zo zijn de klachten van een voedselallergie levensbedreigend in

sommige gevallen maar kunnen ze worden beholpen met medicatie. Een

voedselintolerantie heeft mildere klachten maar hier bestaat geen medicatie voor.

Ook kan een voedselallergie snel ontdekt worden met testen terwijl een

voedselintolerantie een heel proces is voor ze het kunnen ontdekken.

Uit onderzoek naar het lactosegehalte in melkproducten onderzoeken bleek dat er

zelfs in magere melk nog veel lactose zit en dat het lactosegehalte wel vermindert

maar toch niet zodanig dat het veilig is voor iemand met een lactose-intolerantie. Zo

moet iemand met een lactose-intolerantie dus altijd lactosevrije producten eten of

drinken.

Een tweede onderzoek ging over glutenintolerantie. Gedurende twee weken werd al

de voeding op geschreven. Daarna werden producten met gluten weggelaten en er

werd vervanging voor gezocht. Dit was heel moeilijk want blijkbaar zitten er in veel

producten die we dagelijks eten gluten. Iemand met een glutenintolerantie heeft ook

een heel grote kans om ook nog eens lactose-intolerantie te krijgen. Dit betekent dat

deze mensen nog eens dubbel zo fel moeten uitkijken en dat het dus dubbel zo

moeilijk wordt. De klachten van een voedselintolerantie zijn dan misschien wel niet

dodelijk, maar er is ook geen medicatie voor. Eens iemand de verkeerde voeding

heeft binnengekregen en de klachten zijn begonnen, is er niks anders aan te doen

dan te wachten tot het voorbij is.

Literatuurlijst

Bron 1: NORDQVIST, C., Food allergies driving many children to over-restrictive

diets, internet, 9 september 2014,

http://www.medicalnewstoday.com/articles/8624.php

Bron 2: STICHTING VOEDSELALLERGIE, Leven met voedselallergie, internet,

2012, http://www.voedselallergie.nl/

Bron 3: GEZONDHEID EN WETENSCHAP, Voedselallergie en – overgevoeligheid

bij kinderen, 6 december 2013,

http://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/voedselallergie-en-

overgevoeligheid-bij-kinderen

Bron 4: VOEDINGSCENTRUM, Voedselovergevoeligheid,

http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/voedselovergevoeligheid.aspx

Bron 5: Alles over allergie, 22 januari 2013,

http://www.allesoverallergie.nl/allergieen/voedselallergie/

Bron 6: Voedselallergie: vormen, symptomen en behandeling, 15 april 2010,

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/54193-voedselallergie-vormen-

symptomen-en-behandeling.html

Bron 7: BOEKHORST, J., Alles over histamine, 18 september 2013,

http://www.optimalegezondheid.com/alles-over-histamine/

Bron 8: VAN WEZEL, C., Voedselintolerantie, 2011,

http://www.groeisprong.nl/baby-en-kind/voedselintolerantie/

Bron 9: DIETCETERA, Intolerantie en aversie, 2014,

https://www.dietcetera.nl/intoleranties-en-aversies/intolerantie-en-aversie


http://www.voedselallergie.nl/

http://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/voedselallergie-en-overgevoeligheid-bij-kinderen

http://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/voedselallergie-en-overgevoeligheid-bij-kinderen

http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/voedselovergevoeligheid.aspx

http://www.allesoverallergie.nl/allergieen/voedselallergie/

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/54193-voedselallergie-vormen-symptomen-en-behandeling.html

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/aandoeningen/54193-voedselallergie-vormen-symptomen-en-behandeling.html

http://www.optimalegezondheid.com/alles-over-histamine/

http://www.groeisprong.nl/baby-en-kind/voedselintolerantie/

https://www.dietcetera.nl/intoleranties-en-aversies/intolerantie-en-aversie

Bron 10: DIETCETERA, histamine intolerantie, 2014,

https://www.dietcetera.nl/intoleranties-en-aversies/histamine-intolerantie

Bron 11: VOEDINGSCENTRUM, lactose-intolerantie,

http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/lactose-intolerantie.aspx

Bron 12: MACHIELSEN, L., Histamine-intolerantie, 2014,

http://www.praktijk-advance.nl/histamine-intolerantie.html

Bron 13: GARTEISER, M., Lactose-intolerantie, 13 oktober 2014,

http://nl.medipedia.be/lactose-intolerantie/symptomen/artikels_symptomen-

intolerantie-voor-lactose

Bron 14: DIETCETERA, Gluten-intolerantie, 2014,

https://www.dietcetera.nl/intoleranties-en-aversies/gluten-intolerantie-coeliakie

Bron 15: Voedselintoleranties oorzaak van een verstoorde darmflora?, 2013,

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/112219-voedselintoleranties-

oorzaak-van-een-verstoorde-darmflora.html

Bron 16: ALLERGY UK, Food intolerance,

http://www.allergyuk.org/food-intolerance/food-intolerance

Bron 17:

BAELUS, C., Allergie bij het schoolgaande kind: preventie en aanpak van acute

allergische reacties,

http://www.kuleuven.be/uzschool/download/studiedag/deswert_tekst.pdf

Bron 18:

GEVAERT, P., Wat is allergie,

http://www.uzgent.be/nl/home/Lists/PDFs%20patienteninformatiefolders/PIB_Allergie

netwerk.pdf

https://www.dietcetera.nl/intoleranties-en-aversies/histamine-intolerantie


http://www.praktijk-advance.nl/histamine-intolerantie.html

http://nl.medipedia.be/lactose-intolerantie/symptomen/artikels_symptomen-intolerantie-voor-lactose



http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/112219-voedselintoleranties-oorzaak-van-een-verstoorde-darmflora.html

http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/gezonde-voeding/112219-voedselintoleranties-oorzaak-van-een-verstoorde-darmflora.html

http://www.allergyuk.org/food-intolerance/food-intolerance

http://www.kuleuven.be/uzschool/download/studiedag/deswert_tekst.pdf

http://www.uzgent.be/nl/home/Lists/PDFs%20patienteninformatiefolders/PIB_Allergienetwerk.pdf

http://www.uzgent.be/nl/home/Lists/PDFs%20patienteninformatiefolders/PIB_Allergienetwerk.pdf

Bron 19:

EZENDAM, J., e.a., Risk factors for food allergy, 2002,

http://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/340007001.pdf

Bron 20:

VAN LOVEREN, H., Food, novel foods, and allergenicity, 2002,


Bron 21:

EZENDAM, J., e.a., Methoden om allergenen in voedsel te detecteren, 2002,


Bron 22:

Voedselallergie en voedselintolerantie, http://www.profi-leren.nl/files/saw_dc29.pdf

Bron 23: NORDQVIST, C., What is food intolerance? What cause food intolerance?,


Bron 24: ASCIA, Food intolerance, 2014, http://www.allergy.org.au/patients/food-

other-adverse-reactions/food-intolerance

Bron 25: http://www.voedingswaardetabel.nl/voedingswaarde/

Bron 27: MEDISCH CENTRUM HAAGLANDEN, voedselintolerantie, 2014,

https://www.mchaaglanden.nl/stimulansz/ziekten-a-z/voedselintolerantie

Bron 28: KU LEUVEN, dieet bij voedselintolerantie en – allergie, 2014,

https://med.kuleuven.be/nl/permanente-vorming/pentalfa/programma/2014-

2015/dieet-bij-voedselintolerantie-en-allergie

Bron 29: http://www.dietiste-hyacinthe.be/nl/voedselintolerantie-fodmap-dieet

Bron 31: http://fodmapdieet.nl/




http://www.profi-leren.nl/files/saw_dc29.pdf


http://www.allergy.org.au/patients/food-other-adverse-reactions/food-intolerance

http://www.allergy.org.au/patients/food-other-adverse-reactions/food-intolerance

http://www.voedingswaardetabel.nl/voedingswaarde/

https://www.mchaaglanden.nl/stimulansz/ziekten-a-z/voedselintolerantie

https://med.kuleuven.be/nl/permanente-vorming/pentalfa/programma/2014-2015/dieet-bij-voedselintolerantie-en-allergie

https://med.kuleuven.be/nl/permanente-vorming/pentalfa/programma/2014-2015/dieet-bij-voedselintolerantie-en-allergie

http://www.dietiste-hyacinthe.be/nl/voedselintolerantie-fodmap-dieet

http://fodmapdieet.nl/

Bron 32: PAUWELS, N., FODMAP’s, 2014,

http://www.maagendarmrumst.be/files/brochures/Brochure_laag_FODMAP_dieet_22

-4-14.pdf

Bron 33: Determination of lactose, 2005,

http://www.justiceservices.gov.mt/DownloadDocument.aspx?app=lom&itemid=11005

&l=1

Bron 34: DIETCETERA, Intolerantie en aversie, 2014,

https://www.dietcetera.nl/intoleranties-en-aversies/fructose-intolerantie

EGGLY, I., kinderen en voedselallergie: ervaringen en adviezen van ouders en

specialisten, … , Unieboek, Houten – Antwerpen, 2010

ALLAERT & STEVENS, K. & W., allergie bij kinderen: hoe maak je je huis

allergeenvrij? Hoe herken je een voedselallergie? Hoe verzorg ik eczeem? Zijn

huisdieren taboe?, … , Lannoo, Tielt, 2012

STOSSIER, H., Allergieën behandelen met de F.X. Mayr-kuur en hoe een gezonde

darm u tegen allergenen beschermt, … , de driehoek, Amsterdam, 2002

COMEAU, F., alles over voedselallergie bij baby’s en kleuters over huilen, spugen,

verkoudheid, uitslag, oorontsteking, diarree en constipatie, … , Elmar, Rijswijk

http://www.maagendarmrumst.be/files/brochures/Brochure_laag_FODMAP_dieet_22-4-14.pdf


http://www.justiceservices.gov.mt/DownloadDocument.aspx?app=lom&itemid=11005&l=1


https://www.dietcetera.nl/intoleranties-en-aversies/fructose-intolerantie


Onderzoeksplan 1 79

Bijlage 1: onderzoeksplan 1

1 De onderzoeksvraag

Wat is het lactosegehalte in volle melk, magere melk en yoghurt.

2 De hypothese

Ik denk dat het lactosegehalte in volle melk ongeveer een 4 à 5% is. In magere melk

denk ik dat het veel minder is en dus maar ongeveer een 2 à 3%. In yoghurt denk ik

dat ongeveer een 7% lactose zit.

3 Aanpak

We gaan het lactosegehalte in volle melk, magere melk en yoghurt berekenen met

de methode van Luff-Schoorl.

4 Theorie

4.1 Verminderen de klachten van de voedselintolerantie als er minder

lactose in het product zit?

4.2 Maak een lijst van de gebruikte informatiebronnen.

Bron1:


&l=1

Bron2: http://nl.medipedia.be/lactose-intolerantie/symptomen/artikels_symptomen-


Bron3: http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/lactose-intolerantie.aspx







80 Onderzoeksplan 1

Bron4:

http://ww.europa-nu.nl/9353000/1/j4nvhdfcs8bljza_j9vvj9idsj04xr6/vi8rm2u984z6#p1

5 Materiaal

5.1 Producten

− Suspensie van gist: meng 25 g verse gist in 100 ml water. Deze suspensie heeft

een houdbaarheidsdatum van 1 week bij 4 °C staat.

− Carrez I –oplossing: los 24 g zinkacetaat trihydraat [Zn(CH3COO)2.3H2O] en 3 ml

azijnzuur (100%) op in water en leng aan tot 100 ml.

− Carrez II –oplossing: los 10,6 g kaliumhexacyanoferraat trihydraat

[K4Fe(CN)6.3H2O] op in water en leng aan tot 100 ml.

− Reagens volgens Luff-Schoorl:

− Kopersulfaatoplossing: los 25 g ijzervrij kopersulfaat penthahydraat

[CuSO4.5H2O] op in 100 ml water.

− Citroenzuuroplossing: los 50 g citroenzuur monohydraat [C5H8O7.H2O] op in 50 ml

water.

− Natriumcarbonaatoplossing: los 143,8 g watervrije natriumcarbonaat op in een

beker met ongeveer 300 ml warm water en laat de oplossing afkoelen.

o Voeg voorzichtig de citroenzuuroplossing bij de

natriumcarbonaatoplossing. Roer om tot er geen gas meer ontwijkt.

Breng de oplossing over in een maatkolf van 1 liter. Zwenk om tot dat

er geen gas meer ontwijkt. Voeg de kopersulfaatoplossing toe en leng

aan tot 1 liter. Laat de oplossing 1 nacht staan en filtreer ze indien

nodig.

− Puimsteenkorrels: uitkoken in HCl; wassen met water tot dat ze zuurvrij zijn en

drogen.

− 30%-oplossing van natriumjodide.

− Zwavelzuur (6 mol/l)

− Natriumthiosulfaat (0,1 mol/l)

− Zetmeeloplossing: voeg 5 g oplosbare zetmeel in 30 ml water en voeg dat dan toe

in 1 liter kokend water. Laat het koken voor 3 minuten en laat het afkoelen.




Onderzoeksplan 1 81

5.2 Materiaal

− Weegschaal

− 2 maatkolven van 100 ml

− Warm waterbad

− Filter en filtreerpapier

− Pipet van 25 ml

− 4 erlenmeyers van 300 ml

− Buret, klem, statief

− Driepikkel, bunsenbrander

− Terugvloeikoeler of refluxkoeler

6 Methode

6.1 Proefopstelling

1. Voor de titratie hang je de buret aan de statief met behulp van een klem. Hang

hem hoog genoeg zodat hier later de erlenmeyer onder zal passen.

2. Voor de verwarming van de stof in de erlenmeyer moet je een refluxkoeler op de

erlenmeyer plaatsen zodat er geen deel verloren gaat door verdamping. De

refluxkoeler moet op de erlenmeyer geplaatst worden met een stop die de

erlenmeyer volledig afsluit. Dan moeten de waterbuisjes aangehangen worden.

Vanonder hang je de buis die aan de andere kant vast hangt aan de kraan.

Vanboven hangt de buis die je in de afwasbak legt. Langs hier zal het water er

terug uitkomen. De afbeelding is niet helemaal correct want bij deze proef is het

een erlenmeyer en zal het rechtstreeks op de driepikkel geplaatst worden en niet

in een warm waterbad.


82 Onderzoeksplan 1

6.2 Werkwijze

6.2.1 Vooronderzoeken:

1. Weeg 1 g volle melk af tot op de mg en plaats dit dan in de maatkolf van 100 ml.

2. Voeg 25 ml water toe en plaats dit in een kokend waterbad voor 30 minuten.

3. Laat het afkoelen tot ongeveer 35°C, voeg 5 ml gistoplossing toe en

homogeniseer.

4. Laat de kolf voor 2 uur in een warm waterbad van ongeveer 38-40°C staan.

5. Doe dit 2 keer. 1 oplossing wordt gebruikt voor de blanco titratie.

6. Doe het hele vooronderzoek dan ook nog eens opnieuw, maar met magere melk

en yoghurt.

7. Onderzoek:

8. Voeg 3 ml Carrez I –oplossing toe en roer voor 30 seconden.

9. Voeg 3 ml Carrez II –oplossing toe en roer voor 30 seconden.

10. Leng aan tot 100 ml.

11. Zorg dat alles goed gemengd is.


Onderzoeksplan 1 83

12. Filtreer het mengsel.

13. Meet 25 ml van het filtraat af en breng dit over in een erlenmeyer van 300 ml.

14. Voer tot hier uit voor de blanco titratie.

15. Voeg precies 25 ml Luff-Schoorl reagens toe.

16. Voeg een tweetal puimsteenkorrels toe.

17. Zet de erlenmeyer op de driepikkel en sluit de refluxkoeler aan.

18. Laat het mengsel 10 minuten koken.

19. Koel het onmiddellijk af in koud water voor ongeveer 5 minuten.

20. Voeg nu 10 ml natriumjodide toe en onmiddellijk hierna 25 ml zwavelzuur.

(Opgelet: kan schuimen)

21. Voeg de zetmeeloplossing toe en titreer tot er een geelachtig kleur verschijnt.

22. Doe vanaf stap 6.2.2.6 nog een keer.

23. Doe het hele onderzoek nog eens opnieuw met magere melk en yoghurt.

6.3 Metingen

6.3.1 Volle melk:

Eerste meting Tweede meting Blanco

Eindstand

Beginstand

Verbruikt volume

6.3.2 Magere melk:


Eindstand

Beginstand

Verbruikt volume


84 Onderzoeksplan 1

6.3.3 Yoghurt


Eindstand

Beginstand

Verbruikt volume

6.4 Berekeningen

6.4.1 De hoeveelheid lactose in volle melk:

V0= het verbruikt volume natriumthiosulfaat voor de blanco =

V1= het gemiddeld verbruikt volume natriumthiosulfaat voor het monster =

V0 – V1 =

Bepaal nu met de tabel van Luff-Schoorl hoeveel mg lactose er aanwezig was in 100

ml oplossing.


Onderzoeksplan 1 85

Er zat mg lactose in 25 ml oplossing.

Bereken nu hoeveel % lactose (mg lactose op 100g product) het product bevat.

We hebben mg product afgewogen en opgelost in een maatkolf van 100 ml.

ml filtraat hieruit bevat dus g product of mg.

Dit filtraat bevat mg lactose

Hoeveel % lactose bevat het product?

Het product bevat lactose.

6.4.2 De hoeveelheid lactose in magere melk.



V0 – V1 =


ml oplossing.

mg lactose in 25 ml oplossing.




Dit filtraat bevat mg lactose.




86 Onderzoeksplan 1

6.4.3 De hoeveelheid lactose in yoghurt.



V0 – V1 =


ml oplossing.

mg lactose in 25 ml oplossing.




Dit filtraat bevat mg lactose



7 Tijdsplan

7.1 Voorbereiding proef

De voorbereiding van de proef zal ongeveer 4 uur duren.

7.2 Uitvoering proef

De uitvoering van de proef zal ook ongeveer 4 uur duren.

7.3 Verwerking proefresultaten

Het verwerken van de proefresultaten zal ongeveer 2 uur duren.

7.4 Haalbaarheid


Onderzoeksplan 1 87

Als er een hele dag wordt voorzien voor het onderzoek, krijg ik alles gedaan in

school. Als er maar een halve dag wordt voorzien zal ik op voorhand de

voorbereiding moeten doen. Dit zou gaan mits ik hier bepaald materiaal voor mag

gebruiken zoals een maatkolf, een thermometer, een weegschaal,

8 Veiligheid

8.1 Voorzorgsmaatregelen voor je begint

Zorgen dat al het materiaal goed uitgewassen is. Dat alles klaar staat, alle producten

en al het materiaal.

8.2 Voorzorgsmaatregelen tijdens je proef in het labo.

Voorzichtig zijn, niet spelen, knoeien, … met de producten.

8.3 Voorzorgsmaatregelen na je proef in het labo.

Alles goed opruimen, alle producten terug opbergen, al het materiaal afwassen.

8.4 Persoonlijke beschermingsmiddelen

Veiligheidsbril, labojas en rubberen handschoenen.

8.5 Gevaarsymbolen

Zwavelzuur: = bijtend zuur


88 Onderzoeksplan 1

Natriumjodide: = gevaar voor irritatie, bij inademen

= slecht voor het milieu

8.6 R-zinnen

Zwavelzuur: R35 = veroorzaakt ernstige brandwonden.

Natriumjodide: R36 = irriterend voor de ogen.

8.7 S-zinnen

Zwavelzuur:

S26 = Bij aanraking met de ogen onmiddellijk met overvloedig water afspoelen en

deskundig medisch advies inwinnen.

S30 = Nooit water op deze stof gieten.

S45 = In geval van ongeval of indien men zich onwel voelt onmiddellijk een arts

raadplegen (indien mogelijk hem dit etiket tonen)

8.8 A-zinnen (Afvalzinnen = adviezen voor veilig verwijderen van

afvalstoffen)

Zwavelzuur: A2 = neutraliseren, in de spoelbak gieten en naspoelen.

Natriumjodide: A1 = verdunnen, in de spoelbak gieten en met veel water naspoelen.

9 Besluit

Je bepaalt het lactosegehalte met behulp van de Luff-Schoorl methode, zolang de

stof meer dan 0,5 mg lactose bevat.


Verslag onderzoeksplan 1 89

Bijlage 2: verslag onderzoeksplan 1


Wat is het lactosegehalte in volle melk, magere melk en yoghurt.

2 De hypothese

Ik denk dat het lactosegehalte in volle melk ongeveer een 4 à 5% is. In magere melk

denk ik dat het veel minder is en dus maar ongeveer een 2 à 3%. In yoghurt denk ik

dat ongeveer een 7% lactose zit.

3 Aanpak

We gaan het lactosegehalte in volle melk, magere melk en yoghurt berekenen met

de methode van Luff-Schoorl.

4 Theorie

4.1 Verminderen de klachten van de voedselintolerantie als er minder

lactose in het product zit?

4.2 Maak een lijst van de gebruikte informatiebronnen.

Bron1:


&l=1

Bron2: http://nl.medipedia.be/lactose-intolerantie/symptomen/artikels_symptomen-


Bron3: http://www.voedingscentrum.nl/encyclopedie/lactose-intolerantie.aspx







90 Verslag onderzoeksplan 1

Bron4:

http://www.europa-

nu.nl/9353000/1/j4nvhdfcs8bljza_j9vvj9idsj04xr6/vi8rm2u984z6#p1

5 Materiaal

5.1 Producten

− Suspensie van gist: meng 25 g verse gist in 100 ml water. Deze suspensie heeft

een houdbaarheidsdatum van 1 week bij 4 °C staat.

− Carrez I –oplossing: los 24 g zinkacetaat trihydraat [Zn(CH3COO)2.3H2O] en 3 ml

azijnzuur (100%) op in water en leng aan tot 100 ml.

− Carrez II –oplossing: los 10,6 g kaliumhexacyanoferraat trihydraat

[K4Fe(CN)6.3H2O] op in water en leng aan tot 100 ml.

− Reagens volgens Luff-Schoorl:

− Kopersulfaatoplossing: los 25 g ijzervrij kopersulfaat penthahydraat

[CuSO4.5H2O] op in 100 ml water.

− Citroenzuuroplossing: los 50 g citroenzuur monohydraat [C5H8O7.H2O] op in 50 ml

water.

− Natriumcarbonaatoplossing: los 143,8 g watervrije natriumcarbonaat op in een

beker met ongeveer 300 ml warm water en laat de oplossing afkoelen.

o Voeg voorzichtig de citroenzuuroplossing bij de

natriumcarbonaatoplossing. Roer om tot er geen gas meer ontwijkt.

Breng de oplossing over in een maatkolf van 1 liter. Zwenk om tot dat

er geen gas meer ontwijkt. Voeg de kopersulfaatoplossing toe en leng

aan tot 1 liter. Laat de oplossing 1 nacht staan en filtreer ze indien

nodig.

− Puimsteenkorrels: uitkoken in HCl; wassen met water tot dat ze zuurvrij zijn en

drogen.

− 30%-oplossing van natriumjodide.

− Zwavelzuur (6 mol/l)

− Natriumthiosulfaat (0,1 mol/l)

http://www.europa-nu.nl/9353000/1/j4nvhdfcs8bljza_j9vvj9idsj04xr6/vi8rm2u984z6#p1

http://www.europa-nu.nl/9353000/1/j4nvhdfcs8bljza_j9vvj9idsj04xr6/vi8rm2u984z6#p1



− Zetmeeloplossing: voeg 5 g oplosbare zetmeel in 30 ml water en voeg dat dan toe

in 1 liter kokend water. Laat het koken voor 3 minuten en laat het afkoelen.

5.2 Materiaal

− Weegschaal

− 2 maatkolven van 100 ml

− Warm waterbad

− Filter en filtreerpapier

− Pipet van 25 ml

− 4 erlenmeyers van 300 ml

− Buret, klem, statief

− Driepikkel, bunsenbrander

− Terugvloeikoeler of refluxkoeler

6 Methode

6.1 Proefopstelling

3. Voor de titratie hang je de buret aan de statief met behulp van een klem. Hang

hem hoog genoeg zodat hier later de erlenmeyer onder zal passen.

4. Voor de verwarming van de stof in de erlenmeyer moet je een refluxkoeler op de

erlenmeyer plaatsen zodat er geen deel verloren gaat door verdamping. De

refluxkoeler moet op de erlenmeyer geplaatst worden met een stop die de

erlenmeyer volledig afsluit. Dan moeten de waterbuisjes aangehangen worden.

Vanonder hang je de buis die aan de andere kant vast hangt aan de kraan.

Vanboven hangt de buis die je in de afwasbak legt. Langs hier zal het water er

terug uitkomen. De afbeelding is niet helemaal correct want bij deze proef is het

een erlenmeyer en zal het rechtstreeks op de driepikkel geplaatst worden en niet

in een warm waterbad.



6.2 Werkwijze


24. Weeg 1 g volle melk af tot op de mg en plaats dit dan in de maatkolf van 100 ml.

25. Voeg 25 ml water toe en plaats dit in een kokend waterbad voor 30 minuten.

26. Laat het afkoelen tot ongeveer 35°C, voeg 5 ml gistoplossing toe en

homogeniseer.

27. Laat de kolf voor 2 uur in een warm waterbad van ongeveer 38-40°C staan.

28. Doe dit 2 keer. 1 oplossing wordt gebruikt voor de blanco titratie.

29. Doe het hele vooronderzoek dan ook nog eens opnieuw, maar met magere melk

en yoghurt.

30. Onderzoek:

31. Voeg 3 ml Carrez I –oplossing toe en roer voor 30 seconden.

32. Voeg 3 ml Carrez II –oplossing toe en roer voor 30 seconden.

33. Leng aan tot 100 ml.

34. Zorg dat alles goed gemengd is.

35. Filtreer het mengsel.



36. Meet 25 ml van het filtraat af en breng dit over in een erlenmeyer van 300 ml.

37. Voer tot hier uit voor de blanco titratie.

38. Voeg precies 25 ml Luff-Schoorl reagens toe.

39. Voeg een tweetal puimsteenkorrels toe.

40. Zet de erlenmeyer op de driepikkel en sluit de refluxkoeler aan.

41. Laat het mengsel 10 minuten koken.

42. Koel het onmiddellijk af in koud water voor ongeveer 5 minuten.

43. Voeg nu 10 ml natriumjodide toe en onmiddellijk hierna 25 ml zwavelzuur.

(Opgelet: kan schuimen)

44. Voeg de zetmeeloplossing toe en titreer tot er een geelachtig kleur verschijnt.

45. Doe vanaf stap 6.2.2.6 nog een keer.

46. Doe het hele onderzoek nog eens opnieuw met magere melk en yoghurt.

6.3 Metingen

6.3.1 Volle melk:


Eindstand 24,4 ml 22 ml 26,6 ml

Beginstand 0 ml 0 ml 0 ml

Verbruikt volume 24,4 ml 22 ml 26,6 ml

6.3.2 Magere melk:


Eindstand 40 ml 24,4 ml 26,6 ml


Verbruikt volume 25 ml 24,4 ml 26,6 ml



6.3.3 Yoghurt


Eindstand 10,9 ml 12,8 ml 26,6 ml


Verbruikt volume 0,9 ml 0,8 ml 26,6 ml

6.4 Berekeningen

6.4.1 De hoeveelheid lactose in volle melk:

V0= het verbruikt volume natriumthiosulfaat voor de blanco = 26,6 ml

V1= het gemiddeld verbruikt volume natriumthiosulfaat voor het monster = 23,1 ml

V0 – V1 = 3,5 ml


ml oplossing.



Er zat 12,85 mg lactose in 25 ml oplossing.


We hebben 1000 mg product afgewogen en opgelost in een maatkolf van 100 ml.

25 ml filtraat hieruit bevat dus 0,25 g product of 250 mg.

Dit filtraat bevat 12,85 mg lactose


12,85 𝑚𝑔

250 𝑚𝑔 𝑥 100 = 5,14 %

Het product bevat 5,14% lactose.

6.4.2 De hoeveelheid lactose in magere melk.



V0 – V1 = 1,9 ml


ml oplossing.

6,93 mg lactose in 25 ml oplossing.




Dit filtraat bevat 6,93 mg lactose.


6,93 𝑚𝑔

250 𝑚𝑔 𝑥 100 = 2,77 %

Het product bevat 2,77% lactose.



6.4.3 De hoeveelheid lactose in yoghurt.



V0 – V1 = 25,75 ml


ml oplossing.

96,2 mg lactose in 25 ml oplossing.




Dit filtraat bevat 96,2 mg lactose


96,2 𝑚𝑔

250 𝑚𝑔 𝑥 100 = 38,4 %

Het product bevat 38,4 % lactose.

7 Tijdsplan


De voorbereiding van de proef zal ongeveer 4 uur duren.


De uitvoering van de proef zal ook ongeveer 4 uur duren.


Het verwerken van de proefresultaten zal ongeveer 2 uur duren.

7.4 Haalbaarheid



Als er een hele dag wordt voorzien voor het onderzoek, krijg ik alles gedaan in

school. Als er maar een halve dag wordt voorzien zal ik op voorhand de

voorbereiding moeten doen. Dit zou gaan mits ik hier bepaald materiaal voor mag

gebruiken zoals een maatkolf, een thermometer, een weegschaal,

8 Veiligheid

8.1 Voorzorgsmaatregelen voor je begint

Zorgen dat al het materiaal goed uitgewassen is. Dat alles klaar staat, alle producten

en al het materiaal.

8.2 Voorzorgsmaatregelen tijdens je proef in het labo.

Voorzichtig zijn, niet spelen, knoeien, … met de producten.

8.3 Voorzorgsmaatregelen na je proef in het labo.

Alles goed opruimen, alle producten terug opbergen, al het materiaal afwassen.

8.4 Persoonlijke beschermingsmiddelen

Veiligheidsbril, labojas en rubberen handschoenen.

8.5 Gevaarsymbolen

Zwavelzuur: = bijtend zuur



Natriumjodide: = gevaar voor irritatie, bij inademen

= slecht voor het milieu

8.6 R-zinnen

Zwavelzuur: R35 = veroorzaakt ernstige brandwonden.

Natriumjodide: R36 = irriterend voor de ogen.

8.7 S-zinnen

Zwavelzuur:

S26 = Bij aanraking met de ogen onmiddellijk met overvloedig water afspoelen en

deskundig medisch advies inwinnen.

S30 = Nooit water op deze stof gieten.

S45 = In geval van ongeval of indien men zich onwel voelt onmiddellijk een arts

raadplegen (indien mogelijk hem dit etiket tonen)

8.8 A-zinnen (Afvalzinnen = adviezen voor veilig verwijderen van

afvalstoffen)

Zwavelzuur: A2 = neutraliseren, in de spoelbak gieten en naspoelen.

Natriumjodide: A1 = verdunnen, in de spoelbak gieten en met veel water naspoelen.

9 Besluit

Je bepaalt het lactosegehalte met behulp van de Luff-Schoorl methode, zolang de

stof meer dan 0,5 mg lactose bevat. De resultaten die ik uitkom voor magere en volle



melk zijn ongeveer correct. Het resultaat voor yoghurt is niet juist, dit kan komen door

foute berekeningen, oncorrecte metingen, … . In dit geval denk ik dat het komt door

oncorrecte metingen. Ik weet niet wat er fout is gegaan maar deze uitkomst is veel te

hoog.


Onderzoeksplan 2 101

Bijlage 3: onderzoeksplan 2


Hoe moet ik mijn voedselpatroon aanpassen wanneer de dokter een

voedselintolerantie vaststelt bij mij?

2 De hypothese

De voedselintolerantie die bij mij wordt vastgesteld is gluten-intolerantie. Wat ik moet

aanpassen aan mijn voedselpatroon is dan volgens mij de voeding weglaten die

gluten bevat dus al de voeding waar tarwe en bloem in zitten, …

3 Aanpak

Ik zal 2 weken lang mijn voedselpatroon registreren en zal dan al de voeding die

gluten bevat, vervangen door voeding die wel mag en die de niet toegelaten

voedingsstoffen vervangt.

4 Theorie

4.1 Moet een voedselpatroon drastisch worden veranderd als iemand een

voedselintolerantie heeft?

4.2 Wat is het FODMAP-dieet?

4.3 Maak een lijst van de gebruikte informatiebronnen

Bron1: http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=16145

Bron2: https://www.dietcetera.nl/intoleranties-en-aversies/gluten-intolerantie-coeliakie

Bron3: http://www.dietiste-hyacinthe.be/nl/voedselintolerantie-fodmap-dieet

Bron4: http://fodmapdieet.nl/

http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=16145


http://www.dietiste-hyacinthe.be/nl/voedselintolerantie-fodmap-dieet

http://fodmapdieet.nl/


102 Onderzoeksplan 2

Bron5:

http://www.maagendarmrumst.be/files/brochures/Brochure_laag_FODMAP_dieet_22

-4-14.pdf

5 Materiaal

Ik heb een weegschaal nodig voor het afwegen van de hoeveelheid voedsel die ik

eet, ook heb ik een computer nodig en bepaalde programma’s op mijn gsm voor te

gaan kijken wat er allemaal in het voedsel zit.

6 Methode

6.1 Proefopstelling

Voor deze proef is er geen proefopstelling.

6.2 Werkwijze


1. Als vooronderzoek moet ik 2 weken lang mijn voedselpatroon bijhouden. Alles

wat ik eet ’s morgens, ’s middags, ’s avonds en tussendoor moet ik bijhouden en

opschrijven.

6.2.2 Onderzoek:

1. Als ik heel mijn voedselpatroon van die 2 weken heb neergeschreven, moet ik alle

voeding die gluten bevat vervangen. Zo wordt er een heel schema samengesteld

over wat niet meer gegeten mag worden en door welke voeding dit vervangen

wordt.





6.3 Metingen

Zie bijgevoegd Excel-bestand.

Manier van invullen:

6.4 Berekeningen

Ik ga voor alles wat ik eet kijken of er gluten in zitten of niet. Voor het voedsel waar

gluten in zit zal ik dan gaan kijken hoeveel energie, water, eiwitten, vetten,

koolhydraten, suikers en vezels er in zitten. Als volgende zal ik dan voeding gaan

zoeken die deze stoffen in de juiste maat vervangt. Zodat er toch altijd voldoende

voedingsstoffen blijven binnenkomen, maar de persoon met glutenintolerantie geen

gluten meer eet. Ik drink alleen water en heb daarom over het drinken niks vermeld.


104 Onderzoeksplan 2

7 Tijdsplan


De voorbereiding van de proef duurt 2 weken.


Dit is na dat de resultaten verwerkt zijn, dan zal ik 1 week het dieet zelf uit proberen

om te kijken als het haalbaar is.


Eerst moet ik kijken welke voeding gluten bevat. Vervolgens moet ik kijken hoeveel

energie, water, suikers, vetten, vezels, koolhydraten en eiwitten er in deze voeding

zit. Als ik dit allemaal weet moet ik gaan zoeken naar voeding die evenveel of meer

van deze voedingsstoffen bevat, maar geen gluten en zo dus het voedsel met gluten

kan vervangen.

7.4 Haalbaarheid

De proef is perfect haalbaar.

8 Veiligheid

Er zijn geen veiligheidsrisico’s.

9 Besluit

Er moeten veel aanpassingen gedaan worden aan een voedselpatroon bij de

vaststelling van een voedselintolerantie. De dokter zal mensen met een

voedselintolerantie dan ook doorverwijzen naar een diëtiste. Zij zullen je dan helpen

met het maken van een lijst met voeding die wel of niet gegeten mag worden. Bij



extreme gevallen zal de diëtiste gebruik maken van het FODMAP-dieet. Dit is een

dieet waarbij er gedurende 6-8 weken een aantal producten worden weggelaten uit

de voeding. Dit dieet moet zeer goed gevolgd worden. Na deze 6-8 weken worden er

één voor één een product terug toegevoegd aan het voedselpatroon. Door in eerste

instantie deze producten weg te laten zouden de darmen terug rustig moeten

worden. Door dan uiteindelijk de producten terug toe te voegen zouden ze kunnen

nagaan als er bepaalde intoleranties zijn die zorgen voor de prikkelbare darm of niet.


Wiskundeopdracht 127

Bijlage 5: Wiskundeopdracht

1 Exploreren

Ik moest proberen te achterhalen hoeveel procent chrysanten, gekweekt in de

Tuinbouwschool, een diameter hebben die groter is als 55 cm. Dit onder de

voorwaarden dat de diameter van de bloementros gemiddeld 45 cm is en dat 15%

van de planten een diameter heeft die kleiner is dan 38 cm.

De diameter van een bloementros is normaal verdeeld.

Als 15% van de gegevens kleiner is dan 38 cm, dan zal ook 15% van de gegevens

groter zijn dan 52 cm. Het percentage chrysanten met een diameter groter dan 55

cm, is dus zeker kleiner dan 15%.

Aangezien er ongeveer 68% van de gegevens binnen het interval [45-s, 45+s] ligt,

zal er ongeveer 34% van de gegevens in [45, 45+s] liggen. De standaardafwijking s

zal dus groter zijn dan

Tekening van een normale verdeling:


128 Wiskundeopdracht

2 Mathematiseren

1. s zoeken:

𝑛𝑜𝑟𝑚𝑎𝑙𝑐𝑑𝑓(−1099, 38, 45, 𝑠𝑥) = 0,15

𝑠 = 6,76

�̅� = 45 𝑐𝑚

2. s invullen:

𝑛𝑜𝑟𝑚𝑎𝑙𝑐𝑑𝑓(55, 1099, 45, 𝑠𝑥) = ?

𝑛𝑜𝑟𝑚𝑎𝑙𝑐𝑑𝑓(55, 1099, 45,6.76) = ?

3 Berekenen

Met de berekende s kan ik deze invullen. Dan kom ik een uitkomst uit van 0.07 en

dus 7%.

𝑠 = 6.76

𝑛𝑜𝑟𝑚𝑎𝑙𝑐𝑑𝑓(55, 1099, 45,6.76) = 0.07

= 7%

4 Controleren

1. % chrysanten met een diameter < 38 cm:

𝑖𝑛𝑣𝑁𝑜𝑟𝑚(0.15,45,6.76) = 37.9

2. Zoeken hoe groot de diameter minstens moet zijn om tot de 7% van de grootste

te horen:

𝑖𝑛𝑣𝑁𝑜𝑟𝑚(0.93,45,6.76) = 54.9


Woordenlijst 129

Bijlage 6: woordenlijst

Allergenen: antigene stoffen die bij daartoe gevoelige personen allergische

verschijnselen veroorzaken.

Amine: organisch-chemische verbinding afgeleid van ammoniak.

Anafylactoïde reacties: reacties die zo genoemd zijn omdat ze lijken op

anafylactische reacties. Het verschil is dat ze reeds kunnen optreden na het eerste

contact met een stof.

Anesthesie: ongevoeligheid, gevoelloosheid.

Antihistaminica: stoffen die de werking van histamine tenietdoen of tegengaan door

blokkade van H1-receptoren of H2-receptoren.

Atopie: vorm van overgevoeligheid die berust op een reactie tussen een allergeen

en atopische reaginen. Dit zijn een bijzondere soort tegen deze allergenen gerichte,

celgebonden antistoffen.

Barrièrefunctie: de beschermingsfunctie.

Basofiele granulocyt: bestaan uit opgeslagen histamine en andere mediatoren die

vrijkomen wanneer IgE, zicht bevindend op het celoppervlak reageert met het

specifieke antigeen. De vrijkomende stoffen veroorzaken de symptomen van een

allergische reactie.

Bèta-lipoproteïnemie: transporteert cholesterol in het bloed.

CARA-patiënten: chronische aspecifieke respiratorische aandoeningen.

Verzamelnaam voor virale, bacteriële, allergische en hyperreactieve aandoeningen

van de slijmvliezen van de ademhalingsorganen met neiging tot diffuse obstructie

van de luchtwegen.

Cellyse: lyse van de cel.

Chemokinen: worden door MAST-cellen geproduceerd en losgelaten om leukocyten

aan te trekken.

Corticosteroïden: bijnierschorshormonen.

Cytokinen: polypeptiden die biologische signalen van cel tot cel kunnen doorgeven

en met andere stoffen een complex vormen voor het verkrijgen van biologische

afweerreacties.

Cytotoxische: vorm van anafylactische allergie waarbij celmembraanbeschadiging

plaatsvindt.


130 Woordenlijst

Easinofiele granulocyten: regulering van de interactie tussen IgE en de specifieke

antigenen bij allergische ontstekingsprocessen.

Epitopen: deel van MHC-molecuul dat door T-helpercel kan worden herkend.

Fagocytose: vernietiging van in het organisme binnengedrongen bacteriën,

virusdeeltjes en andere schadelijke elementen.

Farmacologie: de leer of kennis van de geneesmiddelen en de interactie tussen

deze en een levend biologisch systeem.

Fructose: vruchtensuiker.

Fysiologische: de natuurlijke verrichting van levende wezens of hun organen

betreffend.

Gastro-enterologie: de kennis van het maag-darmkanaal.

Glottisoedeem: waterzucht, overmatige ophoping van vocht in het weefsel.

Granules: korreltjes.

Histidine: aminozuur, verwant van histamine.

Idiosyncratische: aangeboren overgevoeligheid voor bepaalde voedings- en

geneesmiddelen reeds na het eerste contact op een grond van een erfelijk

enzymeffect.

IgE: sensibiliserende antistoffen, komen in slechts zeer geringe hoeveelheid in het

serum voor. Ze komen voor op het membraanoppervlak van basofiele granulocyten

en mestcellen. Na binding van desbetreffende allergenen komen er uit voornoemde

cellen ontstekingsmediatoren vrij.

IgG: gammaglobulines, antistoffen met name gericht tegen bacteriën waarvan door

IgG de fagocytose wordt bevordert en de bacteriële toxinen worden geneutraliseerd.

IL-1 en IL-2: interleukinen.

Lactase-deficiëntie: er is geen lactase aanwezig in het lichaam.

Leukocyten: witte, eigenlijk kleurloze bloedcel.

Lymfocyten: witte bloedcel met ongelobde kern.

Lyseren: de oplossing van weefsel, stolsel, trombi, bacteriën en erytrocyten.

Macrofagen-migratie-inhibitiefactor (MIF): remt de macrofagen mobiliteit.

Metabole: de gezamelijke chemische veranderingen die in het organismen

plaatsvinden.


Woordenlijst 131

Natural-killer: heterogene groep en zijn in staat membraanveranderingen van met

virus geïnfecteerde cellen te herkennen en deze vervolgens te doden, zonder

tussenkomst van antilichamen of zonder voorafgaand contact met de betreffende

allergenen.

Neutrofiele granulocyt: zorgt voor de fagocytose.

Neurotransmitter: chemische stoffen die een rol spelen bij de impulsoverdracht van

van het autonome zenuwstelsel.

Osteoporose: een verminderde activiteit van de osteoblasten en daardoor van de

botopbouw.

Parasitaire: door parasieten veroorzaakt.

PDS: prikkelbaredarmsyndroom

Proteolytische: proteïnen ontledend.

Sensibilisatie: de invloed die de al of niet kunstmatige inwerking van antigenen op

het organismen heeft.

Syndroom van Cushing: verzameling van klinische tekens en symptomen die

veroorzaakt worden door een te hoog cortisolgehalte in het bloed.

T-celcytotoxie: het is een cel die kankercellen, geïnfecteerde cellen en cellen die

vernield zijn afbreekt.

Triggers: bijkomende factor die een ziekte doet opkomen.

Tyramine: een aminozuur

Vasoactieve: invloed op de omvang van bloedvaten.

Vasodilatatie: verwijding van vaten.

Ziekte van Crohn: chronische ziekte van de darmwand die elk deel van het

spijsverteringskanaal kan aantasten.

Woord vooraf - Weeblyvoedselallergievoedselintolerantie.weebly.com/...Woord vooraf Ik ben Myrthe...

Documents

Transcript of Woord vooraf - Weeblyvoedselallergievoedselintolerantie.weebly.com/...Woord vooraf Ik ben Myrthe...