Whitepaper    akoestiek  

 

         

 

       

 Inhoudsopgave    

1. Wat    is  akoestiek?  2. Een  goede  akoestiek  is  essentieel  3. Akoestische  metingen  4. Wat  zijn  goede  oplossingen?  5. Design  6. Praktische  tips  7. Heb  je  een  akoestisch  probleem?  Maak  een  plan  van  aanpak!  

                                                                   

 

       

 Inleiding    De  kantoren  van  tegenwoordig  zien  er  steeds  mooier  uit.  Het  minimalisme  viert  hoogtij.  Prachtige  constructies  van  beton,  het  gebruik  van  veel  glas  en  een  interieur  dat  ruimtelijk  is  ingericht.  Het  ziet  er  prachtig  uit.  

Maar  wat  betekent  dit  voor  de  medewerkers  die  dag  in  dag  uit  aanwezig  zijn?  Of  wat  betekent  dit  voor  bezoekers?  Leveranciers?  Klanten?  Ja,  ze  zien  een  prachtig  ingericht  kantoor.  Maar  het  is  vaak  niet  comfortabel.  De  betonnen  constructies,  de  vele  glaswanden  en  het  minimalistisch  ingerichte  kantoor  zorgen  vaak  voor  een  enorme  nagalm.  Niet  echt  comfortabel.  Sterker  nog  het  is  enorm  hinderlijk  en  veroorzaakt  vele  lichamelijke  klachten,  zeker  voor  diegenen  die  vaak  aanwezig  zijn  in  het  kantoor.  Zoals  uw  eigen  medewerkers!  

Gelukkig  zijn  er  laagdrempelige  oplossingen  voor  dit  soort  zaken.  Simpelweg  het  ophangen  van  geluidsdempende  kunstwerken  is  vaak  al  voldoende  om  het  akoestische  probleem  op  te  lossen.  

Bovendien  dragen  veel  akoestische  oplossingen  ook  bij  aan  de  visuele  aantrekkelijkheid  van  de  omgeving.  Veel  producten  hebben  de  mogelijkheid  om  eigen  prints  of  foto’s  erop  te  plaatsen.  Zo  dragen  ze  bij  aan  de  gewenste  uitstraling  van  de  ruimte  waarin  ze  geplaatst  worden.  

Veel  succes!  

Met  vriendelijke  groet,  

Floris  Hollander  

Directeur  Akoesta  

 

 

 

Akoesta  

Skoon  72  

1511  HV  Oostzaan  

Telefoon:  +31  20  76  01  046  

E-­‐mail:  info@akoesta.com  

 

         Akoesta  publiceert  regelmatig  whitepapers  met  handige  adviezen  en  informatie  voor  gebouwenbeheerders  en  directie.  Interesse?  Meld  je  dan  nu  aan  voor  de  digitale  nieuwsbrief  van  Akoesta  op  www.akoesta.com  of  direct  via  info@akoesta.com    

 

       

1) Wat  is  akoestiek?    

Akoestiek  is  volgens  Wikipedia  de  wetenschap  die  zich  bezighoudt  met  geluid.  Geluid  bestaat  uit  trillingen  die  zich  voortplanten  door  een  medium.  In  de  meeste  gevallen  is  dat  lucht.  De  akoestiek  heeft  zeer  veel  praktische  toepassingen.  Verder  wordt  onder  akoestiek  verstaan  de  invloed  die  een  ruimte  heeft  op  de  klank  en  nagalm  van  geluid.  Dan  kan  bijvoorbeeld  gesproken  worden    over  "Deze  ruimte  heeft  een  slechte  akoestiek".  Bedoeld  wordt  dan  dat  de  eigenschappen  van  die  ruimte  niet  overeenkomen  met  het  gebruik.  Aan  een  concertzaal  worden  bijvoorbeeld  heel  andere  eisen  gesteld  dan  aan  een  collegezaal.      De  absorptiecoëfficiënt    De  absorptiecoëfficiënt  is  een  maat  voor  de  hoeveelheid  geluid  die  door  het  oppervlak  van  een  object  niet  wordt  teruggekaatst  als  aandeel  van  de  totale  hoeveelheid  geluid  waaraan  dat  oppervlak  is  blootgesteld.  De  waarde  ligt  altijd  tussen  0  (als  al  het  geluid  wordt  gereflecteerd)  en  1  (als  al  het  geluid  wordt  geabsorbeerd).  In  de  praktijk  worden  die  uitersten  niet  bereikt,  geluid  wordt  altijd  gedeeltelijk  teruggekaatst  als  het  tijdens  zijn  verspreiding  door  de  lucht  een  oppervlak  van  een  vast  object  treft.  Het  is  een  eigenschap  van  het  materiaal  waarvan  het  oppervlak  is  gemaakt.  In  het  algemeen  hebben  harde  materialen  zoals  glas,  staal  en  beton  een  lage  absorptiecoëfficiënt  (dus  ze  kaatsen  veel  geluid  terug)  en  zachte  materialen  zoals  wol,  dons  en  rubber  een  hoge  (ze  kaatsen  minder  geluid  terug).  Anders  gezegd,  hoe  minder  een  materiaal  meeveert,  of  indeukt  en  terugveert,  als  het  door  de  geluidsdruk  die  de  lucht  uitoefent  wordt  getroffen,  hoe  meer  geluid  het  terugkaatst.    Poriën  Voor  een  groot  deel  is  het  echter  afhankelijk  van  de  mate  waarin  het  materiaal  poreus  is.  Constructiebeton  is  harder  en  ruim  twee  keer  zo  zwaar  als  water,  maar  het  bevat  poriën,  kleine  open  ruimten  tussen  het  zand,  grind,  staal  en  cement  waaruit  het  is  samengesteld,  terwijl  een  wateroppervlak  vrijwel  volledig  gesloten  is.  Het  wateroppervlak  van  een  overdekt  zwembad  absorbeert  dan  ook  (nog)  minder  geluid  dan  het  betonnen  dak  erboven  (en  omdat  het  erg  lawaaierig  wordt  in  een  zwembad  als  het  geluid  voortdurend  heen  en  weer  stuitert  tussen  bad  en  dak,  is  er  meestal  een  plafond  van  een  materiaal  dat  veel  meer  geluid  absorbeert).  Vensterglas  heeft  ook  nauwelijks  poriën,  maar  glaswol  bestaat  grotendeels  uit  poriën,  die  bovendien  door  het  hele  materiaal  heen  met  elkaar  in  verbinding  staan  en  zo  een  labyrint  van  heel  kleine  open  ruimten  vormen  waarin  het  geluid  steeds  verder  "afsterft";  glaswol  is  daarom  een  prima  materiaal  om  geluid  te  absorberen.  Anders  gezegd  een  vierkante  meter  vensterglas  in  het  raam  heeft  maar  één  vierkante  meter  om  het  geluid  dat  in  de  kamer  wordt  geproduceerd  te  absorberen,  een  vierkante  meter  glaswolplaat  die  als  plafondtegel  is  toegepast  heeft  eigenlijk  vele  vierkante  meters  oppervlak  (de  oppervlakten  van  de  poriën  in  het  materiaal)  om  geluid  te  absorberen.    Het  aantal  vierkante  meters  open  raam  De  som  van  de  producten  van  de  oppervlakten  van  alle  objecten  (wanden,  vloer,  plafond,  meubilair)  en  de  absorptiecoëfficiënten  van  de  materialen  waarvan  ze  zijn  gemaakt  is  een  oppervlaktemaat  (want  de  absorptiecoëfficiënt  heeft  geen  natuurkundige  eenheid  +  geen  m,  m2,  m3,  kg,  Watt  of  wat  dan  ook  voor  eenheid).  Die  oppervlakte  wordt  in  de  wetenschap  van  de  akoestiek  "het  aantal  vierkante  meters  open  raam"  genoemd.  Anders  gezegd,  een  kamer  waarin  de  totale  geluidsabsorptie  20  m2  open  raam  is,  heeft  een  akoestiek  vergelijkbaar  met  een  kamer  waarin  alle  objecten  het  geluid  voor  100  %  terugkaatsen,  maar  waarin  20  m2  aan  ramen  open  staat  (het  moeten  dan  ramen  in  een  open  veld  zijn,  want  bij  ramen  die  uitzien  op  een  smal  steegje  komt  een  deel  van  het  geluid  dat  naar  buiten  gaat  weer  terug  door  weerkaatsing  op  de  gevel  er  tegenover.                        

 

       

 2) Een  goede  akoestiek  is  essentieel  

 In  kantoorruimten  staat  het  functioneren  van  de  daarin  werkende  personen  voorop.  Dit  functioneren  wordt  onder  meer  beïnvloed  door  de  mate  waarin  men  zich  kan  concentreren  en  de  mogelijkheden  om  te  communiceren.  Deze  aspecten  hangen  sterk  samen  met  de  akoestische  eigenschappen  van  de  ruimte  en  de  heersende  achtergrondgeluid-­‐niveaus.  Concentratie  kan  verstoord  worden  door  te  hoge  geluidsniveaus  en  door  herkenbare,  niet  gewenste  informatiedragende  signalen  die  boven  het  heersende  achtergrondgeluid  worden  waargenomen.  Verder  blijkt  de  zogenaamde  “rumoerigheid”  van  een  ruimte  een  belangrijke  factor  te  zijn  voor  de  wijze  waarop  gebruikers  de  ruimte-­‐akoestiek  van  een  kantoor  ervaren.    Een  goede  akoestiek  levert  een  belangrijke  bijdrage  aan  het  succes  van  uw  organisatie.  Uit  onderzoek  blijkt  dat  een  goede  akoestiek  zorgt  voor:    

• Minder  stress  voor  medewerkers    • Meer  gemotiveerde  medewerkers  • Minder  verzuim  • Hogere  arbeidsproductiviteit  • Meer  arbeidsvreugde  • Betere  concentratie  • Betere  communicatie  • Representatieve  kantoren  

 Mindere  akoestiek  kan  leiden  tot  stemklachten,  vermoeidheid  en  stress.    Verstaanbaarheid  Slechte  akoestiek  van  lokalen  en  lawaaiige  leerlingen  hangen  samen  met  gehoorklachten  en  stemproblemen.  50,6%  van  de  docenten  in  het  secundair  onderwijs  moet  hard  praten  om  zich  verstaanbaar  te  maken.  Ter  vergelijking:  van  alle  werknemers  in  Nederland  zegt  26,0%  dat  zij  hard  moeten  praten  om  zich  verstaanbaar  te  maken.    Ongemerkt  Of  de  akoestiek  goed  of  slecht  is  vinden  mensen  vaak  moeilijk  vast  te  stellen.  Als  je  dag  in  dag  uit  in  een  kantoor  werkt  weet  je  vaak  niet  beter.  Na  een  verbetering  van  de  akoestiek  merken  mensen  vaak  pas  hoe  slecht  het  was  gesteld  voor  die  tijd.  Een  akoestische  meting  stelt  je  in  staat  een  objectieve  diagnose  te  stellen.                                          

 

       

3) Akoestische  metingen    Aan  een  goede  akoestische  diagnose  gaat  bij  voorkeur  een  meetrapportage  vooraf.    De  belangrijkste  variabelen  die  de  akoestische  beleving  bepalen  zijn:    1.  De  nagalmtijd    2.  De  optredende  geluidniveaus    De  nagalmtijd  hangt  nauw  samen  met  het  totale  oppervlak  van  het  aanwezige  geluidsabosreberende  materiaal  en  de  akoestische  eigenschappen  ervan,  maar  ook  met  de  manier  waarop  het  materiaal  over  de  ruimte  verdeeld  is.  De  optredende  geluidsniveaus  ten  gevolge  verse  geluidsbronnen  (bijvoorbeeld  lopende  en  pratende  personen,  schuiven  van  meubilair)  zijn  primair  afhankelijk  van  de  hoeveelheid  absorptie.    De  meetrapporten  worden  verzorgd  door  gespecialiseerde  en  onafhankelijke  partijen.    Een  goed  meetrapport  bestaat  uit:    -­‐  uitleg  akoestische  parameters  en  de  gehanteerde  streefwaarden    -­‐  de  uitgevoerde  meting    -­‐  beoordeling  van  de  ruimte-­‐akoestiek    -­‐  advies  over  mogelijk  te  treffen  voorzieningen                                                          

 

       

4) Wat  zijn  goede  oplossingen?      Wandpanelen    Wandpanelen  lenen  zich  uitstekend  voor  structurele  integratie  maar  zijn  ook  flexibel  inzetbaar.  Wandpanelen  zijn  eenvoudig  te  monteren.  De  benodigde  afmetingen  zijn  te  bepalen  door  persoonlijke  metingen  en  advies.  Wandpanelen  kunnen  naar  wens  opvallend  of  onopvallend  geplaatst  worden.  Voor  onopvallende  eenwording  met  het  interieur  kunnen  de  akoestische  panelen  vaak  geleverd  worden  in  iedere  passende  kleur  of  print.  Voor  in  het  oog  springend  comfort  zijn  er  diverse  designs  beschikbaar.    

           Plafondpanelen    Een  plafondpaneel  is  een  hangend  paneel  met  akoestisch  dempvermogen  aan  beide  kanten.  Plafondpanelen  worden  ook  vaak  baffles  genoemd.  De  geluidabsorptie  verdubbelt  hiermee  ten  opzichte  van  enkelzijdige  akoestische  panelen  of  schermen.  Beide  kanten  zijn  zichtbaar  en  hebben  een  door  u  gekozen  opdruk  of  kleur.  De  baffles  zijn  ideaal  voor  ruimten  met  hoge  plafonds.  Ze  perfectioneren  niet  alleen  de  gewenste  akoestiek,  maar  verkleinen  ook  de  kilte  die  dit  soort  ruimtes  vaak  met  zich  meebrengen.    

                 

 

       

Scheidingswanden    Akoestische  scheidingswanden  creëren  in  een  handomdraai  vergaderruimten.  Ze  creëren  individuele  werkruimten  die  privacy  en  comfort  faciliteren.  Ze  creëren  intieme  ruimten  waarin  gasten  en  relaties  elkaar  kunnen  treffen.  De  flexibele  toepassingen  van  room  dividers  zijn  talloos.  De  afmetingen  en  vormen  even  zo.  Met  of  zonder  wielen;  de  lichtgewicht  kamerschermen  zijn  eenvoudig  te  verplaatsen.    

         Meubilair    Het  is  mogelijk  om  meubels  te  voorzien  van  op  maat  gemaakte  meubelstoffering  met  akoestische  werking.  Denk  hierbij  bijvoorbeeld  aan  een  kast  met  een  unieke  print.  De  prints  zijn  uiteraard  naar  eigen  wens  te  selecteren.  Ze  combineren  een  persoonlijke  uitstraling  met  een  optimaal  akoestische  balans.    

                             

 

       

5) Design    Veel  akoestische  oplossingen  hebben  de  mogelijkheid  om  ook  visueel  een  ruimte  te  verbeteren.  Akoestische  panelen  met  prints,  akoestische  scheidingswanden  met  foto  blow-­‐ups  of  plafondpanelen  met  afbeeldingen.      Een  goed  ingericht  kantoor  met  de  juiste  weergave  van  de  sfeer  levert  de  volgende  voordelen  op:  • Arbeidsvreugde  bij  uw  medewerkers  • Beleving  van  uw  organisatie  bij  de  bezoekers  • Representatieve  kantoren  • Kantoren  die  passen  bij  uw  marketing/communicatie  strategie  • De  gewenste  sfeer  

   Om  tot  de  juiste  beelden  en  sfeer  te  komen  is  het  vaak  zinvol  om  gebruik  te  maken  van  een  externe  partij.  • Advies:  de  vertaling  van  uw  boodschap  in  beelden  • Visualisatie  (vooraf)  van  uw  kantoor  • Beeldenbank  (bijvoorbeeld  Shutterstock  of  Getty  Images)  • Fotografen,  designers,  ontwerpers,  architecten,  stylisten  

                                                       

 

       

6) Praktische  tips    De  akoestische  maatregelen  die  in  een  willekeurige  (luister)ruimte  genomen  kunnen  worden,  lopen  uiteen  van  het  simpelweg  ophangen  van  een  kleed  tegen  de  muur,  tot  het  toepassen  van  speciaal  voor  dit  doel  ontworpen  akoestische  hulpmiddelen  of  het  plaatsen  van  voorzetwanden  of  een  verlaagd  plafond.  Een  zinvolle  kwaliteitswinst  kan  reeds  gerealiseerd  worden  door  het  toevoegen  of  verplaatsen  van  gewone  huisraad,  zoals  kleden,  vloerbedekking,  meubelstukken  en  gordijnen.  Zo'n  benadering  is  betrekkelijk  goedkoop,  eenvoudig  en  vaak  esthetisch  aangenamer  dan  het  aanbrengen  of  opstellen  van  (in  een  woonsituatie)  merkwaardig  uitziende  akoestische  hulpmiddelen.    De  Meest  Voorkomende  Akoestische  Belemmeringen    1.  Onbehandelde  parallelle  oppervlakken:  Flutter  Echo  Waarschijnlijk  is  het  meest  voorkomende  en  meest  funeste  ruimteprobleem  dat  van  de  onbehandelde,  recht  tegenover  elkaar  liggende  en  akoestisch  harde,  vlakke  wandoppervlakken.  Als  twee  van  dergelijke  wandoppervlakken  parallel  tegenover  elkaar  liggen  zal  onvermijdelijk  "flutter  echo"  optreden  (onder  andere).  Flutter  echo  is  een  kort,  scherp  en  'ketsend'  geluid,  dat  hoorbaar  naijlt  nadat  het  directe  geluid  is  uitgedoofd.  Als  u  ooit  in  een  lege,  ongemeubileerde  ruimte  of  in  een  badkamer  op  verschillende  manieren  in  uw  handen  heeft  geklapt,  heeft  u  flutterecho's  gehoord.  Het  verschijnsel  klinkt  als  een  gemene,  enigszins  galmende,  korte  echo  die  nog  in  de  lucht  blijft  hangen  nadat  de  klap  is  uitgestorven  -­‐-­‐  in  feite  is  flutter  een  extreem  lange  nagalmtijd  binnen  een  extreem  klein  frequentiegebiedje.    2.  Ongecontroleerde  reflecties  van  vloer,  zijwanden  en  plafond.  Het  is  in  de  meeste  gevallen  onvermijdelijk  dat  de  luidsprekers  dichtbij  de  vloer  en  de  zijwanden  zullen  worden  opgesteld.  Het  geluid  van  de  luidsprekers  bereikt  de  luisteraar  voor  een  deel  direct,  maar  wordt  tevens  gereflecteerd  (het  indirecte  geluid)  via  de  zijmuren,  de  vloer  en  het  plafond,  alvorens  op  de  luisterplaats  aan  te  komen.    3.  Zware,  trage  en/of  boemende  basweergave  Zware  en  trage  basweergave,  soms  zelfs  te  omschrijven  als  boemend,  modderig  of  onbeheerst,  is  een  vaak  voorkomende  algemene  afwijking  in  vele  luisterruimtes.  Er  kunnen  meerdere  oorzaken  voor  dit  verschijnsel  zijn,  variërend  van  de  overbekende  (en  reeds  uitgebreid  besproken)  onzorgvuldige  of  foute  luidsprekeropstelling  tot  gebrekkige  kwaliteit  van  de  luidsprekers  zelf.  Het  kan  ook  te  maken  hebben  met  ontoereikend  absorptie  van  lage  tonen  in  de  ruimte  als  gevolg  van  een  overwegend  betonnen  constructie,  in  de  meeste  gevallen  gecombineerd  met  slechte  afmetingsverhoudingen  van  die  ruimte,  waardoor  ruimteresonanties  of  staande  golven  zeer  onevenwichtig  worden  aangesproken.  Ook  de  keuze  van  de  luisterplaats  zelf  kan  de  oorzaak  zijn  van  een  'opgeblazen'  basweergave.  Tenslotte  kunnen  er  ook  nog  factoren  verantwoordelijk  zijn  die  niets  met  akoestiek  of  opstelling  van  doen  hebben,  maar  terug  te  voeren  zijn  op  problemen  met  de  hardware.    4.  Reflecterende  Objecten  in  de  buurt  van  de  Luidsprekers  Reflecterende  objecten  in  de  buurt  van  de  luidsprekers,  zoals  audioracks,  subwoofers  of  meubels  tussen  de  luidsprekers  en  zelfs  eindversterkers  op  de  vloer,  kunnen  tot  een  verminderde  plaatsingsscherpte  en  diepte  leiden.  Uiteraard  is  er  een  verband  tussen  de  grootte  van  het  object  en  diens  invloed  op  het  geluid.  De  beste  oplossing  is  het  verplaatsen  van  het  bewuste  object.  Voor  de  beste  muzikale  prestaties  is  het  evenmin  aan  te  raden  om  een  televisietoestel  of  -­‐scherm  tussen  de  luidsprekers  in  te  plaatsen;  nog  een  paar  jaar  dan  hebben  we  allemaal  vast  een  vlak  scherm...  Plaatsing  en  geluidsbeeld  worden  aangetast  als  gevolg  van  een  groot,  reflecterend  stuk  glas  in  de  buurt  van  de  luidsprekers.  Na  dit  te  hebben  gezegd  zijn  er  echter  nog  wel  enkele  tips  en  trucs  die  kunnen  worden  toegepast,  teneinde  het  verwoestende  effect  van  een  televisiescherm  op  de  weergavekwaliteit  van  de  muziek  enigszins  te  verzachten.  Maar  als  het  effect  van  het  scherm  inderdaad  hoorbaar  is,  bestaat  de  beste  oplossing  toch  wel  uit  het  volledig  opheffen  van  de  oorzaak,  omdat  u  in  principe  het  streven  en  werkgebied  van  high-­‐end  audio  op  dat  moment  reeds  heeft  verlaten.  Als  u  het  object  niet  kunt  verwijderen  of  verplaatsen  kunt  u  ze  tijdens  het  luisteren  misschien  bedekken  met  een  absorberend  materiaal,  zoals  Sonex,  noppenschuim  of  een  deken.  Ramen  achter  de  luidsprekers  dienen  doorgaans  van  voldoende  zware  gordijnen  te  zijn  voorzien,  die  (gedeeltelijk)  gesloten  kunnen  worden  tijdens  het  luister    

 

       

7) Heb  je  een  akoestisch  probleem?  Maak  een  plan  van  aanpak!      

1. Situatieopname:  plattegrond,  opname  bestaande  indeling,  bestaande  materialen,  nemen  van  foto’s  2. Akoestische  meting:  dit  is  optioneel,  maar  versterkt  de  nauwkeurigheid  van  onze  technische  adviezen  3. Productadvies:  welke  oplossing  in  welke  afmetingen  en  hoeveelheden  om  de  optimale  akoestiek  te  

realiseren;  4. Design:  veel  mogelijkheden  voor  afwerking  d.m.v.  prints,  uw  eigen  foto’s,  fotograaf,  beeldbanken,  of  juist  

een  vaste  kleur.