Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Antwerpen Cadix en Nieuw Zuid

Leren van Nieuw Zuid & Cadixsessie energie en ontwerp | nieuwe wijkenvrp – werelddag stedenbouw – energie – 16/11/2017

Duurzaam beleid in Antwerpenchronologisch overzicht van een groeiend duurzaamheidsbeleid

Overzicht - klimaatplan

Convenant of Mayors

Klimaatplan

Hoogbouwnota

Stadslab 2050

Bouwcode

Energievraag en aanbodkaarten –potentieelkaart warmtenetten

Actualisatie klimaatplan

50%-2030

Circulaire stad stadslab 2050

Collectieve renovatie

Onderzoek stad van stromen: metabolisme - SEViA

Samen klimaatactief

2009

2011

2013

2014

2015

2016

2017

Nieuw Zuid

Cadix

Overzicht - plannen

Convenant of Mayors

Klimaatplan

Hoogbouwnota

Stadslab 2050

Bouwcode



50%-2030




Samen klimaatactief

2009

2011

2013

2014

2015

2016

2017

Nieuw Zuid

Cadix

Overzicht - instrumenten

Convenant of Mayors

Klimaatplan

Hoogbouwnota

Stadslab 2050

Bouwcode



50%-2030




Samen klimaatactief

2009

2011

2013

2014

2015

2016

2017

Nieuw Zuid

CadixLocatie & Architectuur

• Flexibele structuren• Comfort en kwaliteit

• Wind-Licht• Lucht-geluid

• Grondstoffen• Water• Energie• Materialen

• Collectieve stookplaatsen

• Daken • Open ruimte• Water

Overzicht - energie

Convenant of Mayors

Klimaatplan

Hoogbouwnota

Stadslab 2050

Bouwcode



50%-2030




Samen klimaatactief

2009

2011

2013

2014

2015

2016

2017

Nieuw Zuid

Cadix

VoorbeeldprojectenNieuw Zuid en Cadix

Situering geografisch en beeldend

Nieuw Zuid Cadix

Planvorming Nieuw Zuid en Cadixambitie duurzaamheid

5 ambities

Nieuw Zuid _privaat project van publiek belang

• een groen stadsdeel • een attractief en levendig stadsdeel (gemengde wijk) • een flexibele stedelijke structuur • een verkeerstructuur op maat • een duurzame wijk

5 ambities

Cadixwijk

• een gefaseerde ontwikkeling in regie van de stad• een levendig stadsdeel Eilandje

• gevarieerd programma op schaal van het bouwblok• een ruimtelijke strategie op maat van bestaande wijk

• duurzaamheid ‘als thema’ voor de wijkontwikkeling

3 schaalniveaus / 3 thema’s

park à pois – grootstedelijk park

striga – flexibele stedelijke structuur

bigger & cheaper


1. Park à pois _vertrekken vanuit bestaande situatie

• gesloten bodembalans _reliëf

• hemelwaterneutraliteit (gescheiden rioleringsstelsel)

• groen, groendaken en voorgroenen

• luchtkwaliteit en akoestiek


gesloten bodembalans


hemelwaterneutraal


groen en voorgroenen


luchtkwaliteit en akoestiek


water – hemelwater en dokken

• zwaar transport over water (afvoer te saneren gronden)

• hemelwater openbaar domein naar de dokken (gescheiden rioleringsstelsel)

• hemelwater privaat terrein benutten voor hergebruik en buffering (laatste riolering)

Opslag

• opslag van kasseien ifv recuperatie materiaal en herbruikbare grond

groen

• mineraal (cf havengebied)

• groenhart voor de wijk

lucht en geluid

• argumentatie tegen lange wapper

cf Cadix _thema’s water, groen

2. Striga

• flexibele stedelijke structuur (stadsontwerp)

• infrastructurele drager

• warmtenet, hernieuwbare energie (zon)

• waterafvoer & infiltratie

• alternatieve mobiliteit

• sorteerstraten• typologie: compacte blokken, balken, torens

• sociale en functionele verscheidenheid


stadsontwerp


gemengd programma, ca.• 2.000 woningen (70%, 11% sociaal, 10% innovatief)• 20.000 à 40.000 m² lokale voorzieningen (min 5%: 2X 2lagere&kleuterscholen, 2

crèches, buurtsporthal)• 40. à 70.000 m² bovenlokale voorzieningen en/of kantoren (10%-20%, max 20%

kantoren)• 20.000m² buurt ondersteunende commerciële functies (handel, horeca)


Verbinding voor voetgangers en fietsers

autoluw

woonerf

woonstraat


? Cadix

gemengd programma:

• 75% mix van wonen• 4% voorzieningen (groen, scholen, buurtsporthal, kinderdagverblijf, zorg-wonen,

speelweefsel op publiek domein)• 21% kantoor en handel

ruimtelijke strategie op maat van bestaande wijk:

• raster

• plein

• boulevard

• samengestelde bouwblokken

dry run

? Cadix

? Cadix

integratie Eilandje _aansluiten op stadsstructuren

• wijkcirculatieplan (eiland)

• tramnetwerk met twee tramhaltes

• velo-netwerk met 3 opstappunten

• sorteerstraatjes voor nieuwe en oude wijkdelen

• aankoppelingen voor eventueel later warmtenet

bouwblokstructuur

• bouwbloktypologie (cf bestaande weefsel)

• bouwblokprojecten:

o op maat van de wijk

o groen binnengebied

• groen wijkplein als ontmoetingsplaats

(nieuwe en huidige bewoners)

3. bigger & cheaper (schaal architectuur)

• zeer energiezuinig (CO2-neutraal in 2050, max warmte-/koelingsvraag 15kWh/m²K)

• aangesloten op warmtenet (verwarming en warm water)

• blokken, balken en torens (hoogbouw)

• stedelijke woonkwaliteit:

o elke woning een panorama

o private en collectieve tuinen• bigger and cheaper + balkons


bouwblok

• verkoops- en ontwikkelingsvoorwaarden

• ambitie is steeds hoger dan wettelijk kader

• duurzaamheidsprincipes voor verschillende thema’s

met gevarieerde wegingscriteria

toepassing

• Passiefbouw _bouwblok 1 (2011)

bieding legt focus op duurzame energie (minimaal laagenergie) en primordiale toegankelijkheid voetganger en fietser, levendige aansluiting op publiek domein

• Passiefbouw + water _bouwblok 2 (2013)

basis energie-eis is verstrengd tot passief + extra inzet op wegingscriteria + thema water (oa. herbruik van grijswater)

• BREEAM _bouwblok 3 (2015)

‘outstanding’ + nieuwe inventieve oplossingen

? Cadix

Energie & warmtenetteneerste toepassing op Nieuw Zuid

Warmtenetten in Antwerpen een tijdlijn

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Vaststelling potentieel

Haalbaarheidsstudies

Pilootprojecten

Partnerschappen

Opschaling

Ruimtelijke vertaling

Een Warmtenet voor Cadix

2009

2011

2013

2015

2017

2018

Haalbaarheidsstudie 1 =>• Reservatiestroken• Energieprestatie-eisen• Blokverwarming

Haalbaarheidsstudie 2 (havenwarmte)D2 C2

A5

A4

Een Warmtenet voor Nieuw Zuid

SWO projectontwikkelaar

Masterplan + Haalbaarheidsstudie

Afsprakennota projectontwikkelaarAanbesteding concessieConcessieovereenkomst

Start werkenStadsvernieuwingsfonds => vergroening + community

Warmteproject Zuid

2008

2011

2013

2015

2017

2018

Partnerschappen

2009

2011

2013

2015

2017

2018

Afsprakennota NZ

Concessieovereenkomst NZ

Intentieverklaringen

Beheersoverdrachten

Samenwerkingsovereenkomsten

Opschaling en integratie

Zeer energie zuinige gebouwen

11

Energie & energie-uitwisselingCircular South project (Nieuw Zuid)

vooruitblik

Wat?

Project met als doel het slim en minder gebruiken van energie, water en materialen en vergroot het aandeel in hernieuwbare energie door en met behulp van de gemeenschap in online community (bottom up)

+

beloning en nudging

+

realisatie van een ‘R’ - community center (offline community)

Op vlak van energie:

• PV–panelen (daken en geïntegreerd) en batterijopslag

• energie-coöperatieve (bewoners)

• energie-uitwisseling tussen gebouwen (onderzoek regelvrije zone)

• slimme meters (online dashboard)

Circular South

Urban Innovative Action (Europese subsidie)

community

resource management & data management

WARMTEWATER ELECTRICITEIT MATERIALEN

online platform(A-kaart toegang)

online platform(A-kaart toegang)

offline platform(smart use, re-use, sharing)

offline platform(smart use, re-use, sharing)

Nudging & gamification (gedragsverandering)

Blockchain technology (waarde uitwisseling)

Circular South

Planproces & evaluatieWanneer en op welke manier duurzame ambities verankeren?

Uitvoering• fasering• opvolging ambities• evaluatie

Juridische verankering/zekerheden• samenwerkingsovereenkomsten• intentieovereenkomsten• contracten• RUP

Keuze planproces (afh situatie, context)• ambitie• ruimtelijke concepten• keuzen

Nieuw Zuid versus Cadix ?

plan

proc

es (s

tad

als t

rekk

er)

wet

elijk

ebi

jste

lling

van

nor

men

en

rege

ls

NIEUW ZUID(2010- )

CADIX(2011- )

Vaste ambitie voor projectontwikkelaar:

• Nieuw Zuid: o realisatiezekerheid (cf financiële

haalbaarheid, wetgeving)o duurzame ambities op wijkniveau

haalbaar (schaalvoordeel, grote community, gedragsverandering)

• Cadix: o per bouwblok te kandidereno evolutie naar hogere ambitie is

gemakkelijker omwille van bouwblokschaal (cfmaatschappelijke evolutie)

o ruimte voor evaluatie en innovatie-experimenten (bv coöperaties, betaalbaarheid woningen, …)

voordelen nadelen

Nieuw Zuid versus Cadix ?

Stad trekker inzake duurzaamheid vanuit voorbeeldstellende ‘taak’:

• Nieuw Zuid: o geen bijkomende ambitie indien

meerkost, o noodzaak subsidies (Vla, EU)o beperkte ruimte voor evaluatie

en dialoog (ambitie bij aanvang vastgelegd ~ einddoelstelling)

Cadix: o marktlimiet van duurzame

kwaliteit versus financiële haalbaarheid en betaalbaarheid (duurzaam bouwer is 10 à15% duurder

o noodzaak evaluatie en dialoog tussen stad en ontwikkelaar

Aanbevelingproces – ambitie – woonkwaliteit versus betaalbaarheid

Aanbevelingen

• sensiblisering duurzaamheidstransitie (naar een evidente duurzaamheid)

• ijkpunten voor evaluatie en bijsturing ambitie verankeren in (plan)proces

• flexibele planopzet en aanpak die fasering doorheen de tijd kan opvangen:o snelle evolutie duurzame techniekeno wetgeving

• duurzaamheid ~ schaalniveau

• open boekhouding ifv:o kwaliteitsbewaking toepassing duurzame technieken en maatregeleno experiment en innovatieo betaalbaarheid (wonen)

[email protected]

[email protected]

www.antwerpen.be

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

http://www.antwerpen.be

Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Antwerpen Cadix en Nieuw Zuid

Environment

Transcript of Werelddag van de Stedenbouw 2017 | Antwerpen Cadix en Nieuw Zuid