24t i jdschr ift admin i strat ie – nummer 4 – apr i l 2014 W W W.tijdschriftadministratie .NLW W W.tijdschriftadministratie .NL t i jdschr ift admin i strat ie – nummer 4 – apr i l 2014

de accountant moet keuzes maken

Welke rol speelt de accountant binnen uw bedrijf?Het accountantsberoep staat regelmatig in de schijnwerpers. De ene keer gaat het over de gevolgen van digitalisering voor

het accountantsberoep, een andere keer over de kwaliteit van de accountantsdiensten of soms over vermeende betrok-

kenheid van accountants bij zogenoemde witte-boorden-misdrijven. Door deze ontwikkelingen wordt de accountant

gedwongen na te denken over de rol die hij wil innemen en moet hij keuzes maken. Dat dit ook gevolgen heeft voor de

relatie met uw accountant is evident. In dit artikel treft u een overzicht van de ontwikkelingen in de accountancybranche.

De accountancy is van oudsher een arbeidsintensief be-roep. Voor het administreren van financiële data, het samenstellen van jaarrekeningen en het verzorgen van aangiften waren veel mensen nodig. Hetzelfde geldt

voor het controleren van de jaarrekening. De accountant had veel handen nodig om al die werkzaamheden uit te kunnen voeren. Het verdienmodel van de accountant was hier grotendeels op ge-baseerd. Met de komst van de computer waren sommige werk-zaamheden weliswaar eenvoudiger uit te voeren, maar de onder-bouwing van al die financiële data werd meestal nog gewoon op papier gedaan en zo bleef het werk van de accountant arbeidsin-tensief. Vandaag de dag echter zijn de meeste werkzaamheden volledig geautomatiseerd en komen er nog nauwelijks mensenhanden aan te pas bij het verwerken en controleren van al die financiële data. Bankafschriften worden automatisch ingelezen en verwerkt. Con-trole van grote hoeveelheden financiële gegevens gebeurt door software. Deze software signaleert opmerkelijke zaken en gaat dan vaak zelf al op zoek naar mogelijke oorzaken. Voor het verzorgen en verzenden van aangiften geldt hetzelfde. De Belastingdienst bereidt zoveel mogelijk de aangiften al voor en als u zelf nog aangifte moet doen, dan wordt steeds vaker Standard Business Reporting (sbr) ingezet. De komende jaren zal de impact van sbr steeds belangrijker worden. U kunt de jaarre-

kening die u deponeert bij de Kamer van Koophandel alleen in sbr-formaat aanbieden. Ook de banken willen uw jaarcijfers al-leen maar meer in sbr-formaat ontvangen. De introductie van het sbr-direct-portaal leidt er toe dat u uw jaarcijfers ook zonder tus-senkomst van de accountant kunt inleveren. Deze voortgaande technolisering van werkzaamheden voelt de accountant in zijn portemonnee. Er zijn minder mensen nodig waardoor de omzet daalt en daardoor ook de winst. Het gevolg is ook nog eens dat er minder natuurlijke contactmomenten zijn met de klant, waardoor het extra advieswerk minder vanzelfsprekend wordt.

De technolisering heeft ook gevolgen voor de financiële

administratie. De behoefte aan administratief personeel neemt

momenteel aanzienlijk af, zeker bij de ondersteunende

werkzaamheden.

U kunt deze ontwikkelingen aangrijpen om opnieuw met uw accountant in gesprek te gaan. Welke werkzaamheden kan de accountant volledig geautomatiseerd voor uw bedrijf afwikke-len? Hoe kunt u ervoor zorgen dat de kwaliteit van de financië-le data van een hoog niveau is, waardoor de accountant min-der hoeft te doen? In die zin is het goed om actief aan de slag te gaan met zaken als elektronische facturering, boekhoudkoppe-lingen en sbr.

relatie met de accountantdoor Jan Wietsma aa, mede-initiatiefnemer van de mkB-kredietcoach, partner full finance (mail: JWietsma@coolfacts.nl)

25 t i jdschr ift admin i strat ie – nummer 4 – apr i l 2014 W W W.tijdschriftadministratie .NLW W W.tijdschriftadministratie .NL t i jdschr ift admin i strat ie – nummer 4 – apr i l 2014

omdat deze eerst ruggespraak moet houden met de zogeheten opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordelaar. Daarnaast moeten alle accountants in de controlepraktijk extra cursussen volgen en een verplichte dossiermentoring ondergaan. In veel gevallen zult u dan ook zien dat de kosten die u moet maken voor het uitvoeren van de wettelijke controle zullen stijgen. Daarnaast moet u er re-kening mee houden dat een aantal accountantskantoren zal stop-pen met het uitvoeren van deze controles. Dit betekent dat u op zoek moet naar een andere accountant. Ook dit brengt kosten met zich mee, omdat een eventuele nieuwe accountant zich weer moet inwerken.

Bespreek ook Wat de toegevoegde Waarde van al die extra aandacht voor uW BedriJf Betekent

Aan de andere kant is er ook goed nieuws, want de Europese Unie heeft besloten dat de grenzen voor een verplichte wettelij-ke controle omhoog gaan. Deze maatregel moet nog wel wor-

prijsdrukEen ander fenomeen waar de accountant mee te maken heeft, is prijsdruk. Klanten weten dat accountants door de voortschrijden-de automatisering minder uren hoeven te maken. Daarnaast we-ten de meesten ook dat veel accountantskantoren worstelen met overcapaciteit. Deze twee zaken leiden er toe dat klanten kriti-scher worden op de prijs die de accountant berekent voor zijn diensten. Er wordt hard onderhandeld over de prijzen voor het controleren of samenstellen van een jaarrekening en het komt met enige regelmaat voor dat die prijzen ieder jaar opnieuw naar beneden worden bijgesteld. In sommige gevallen worden accoun-tants zelfs gedwongen om dezelfde werkzaamheden tegen een vergoeding te doen die 30 tot 40 procent lager ligt dan het jaar daarvoor. Aan de andere kant krijgt de accountant te maken met extra kos-ten die hij moet maken om de kwaliteit hoog te houden en ook de investeringen in automatisering moet hij terugverdienen. Voor veel accountants is dit reden om na te denken over andere ver-dienmodellen. Men stapt af van het ‘uurtje-factuurtje-model’ en introduceert modellen met een vaste prijs of een abonnements-vorm. Daarmee ontstaat voor de accountant ruimte om meer grip te krijgen op zijn eigen bedrijfsprocessen en zo de noodzakelijke marge op peil te houden. Voor u als administrateur betekenen deze ontwikkelingen dat het zeker zinvol kan zijn om met uw accountant de hoogte van zijn declaratie te bespreken. Hoe is die declaratie opgebouwd, werkt uw accountant wel efficiënt, zijn er geen kosten die u doorbere-kend krijgt omdat de accountant zijn interne processen onvol-doende geoptimaliseerd heeft? Aan de andere kant is het goed te beseffen dat het niet slim is om uw accountant het vel over de oren te halen. Want dan is goedkoop op een gegeven ogenblik duurkoop. Het veranderen van accountant is namelijk in veel ge-vallen ook een kostbare aangelegenheid.

toezichthouders houden accountants in het vizierWellicht heeft u vorig jaar kennisgenomen van een aantal nieuws-berichten waarin de Autoriteit Financiële Markten (afm) de con-trolekwaliteit van accountantskantoren en accountants hekelde. Een groot deel van deze kantoren voldeed niet aan de eisen die je mag verwachten van een accountantskantoor en het grootste deel van de onderzochte kantoren kreeg dan ook een onvoldoende. Dat de kwaliteit van de controlewerkzaamheden ondermaats was, heeft mogelijk ook gevolgen voor de bedrijven die gecontroleerd zijn. Vraagt u zich daarom af of uw accountant wel voldoende heeft ingespeeld op de verbeterpunten binnen uw bedrijf ten aan-zien van het beheersen van de interne organisatie.De negatieve uitkomsten hebben er toe geleid dat de afm, de Ne-derlandse Beroepsorganisatie van Accountants (nba) en de sra - een samenwerkingsverband van accountantskantoren in het mid-den- en kleinbedrijf - de handen ineen hebben geslagen om de kwaliteit van de controle te verbeteren. Als u administrateur bent bij een bedrijf dat controleplichtig is, houdt dit in dat uw accoun-tant in veel gevallen meer tijd aan de wettelijke controle zal beste-den dan voorheen. Hij zal kritischer zijn op de antwoorden die hij geeft of vragen die hij stelt. Hij zal meer tijd besteden aan het do-cumenteren van de jaarrekening en in sommige gevallen zal het langer duren voordat u een verklaring van uw accountant krijgt,

Een kritische houding is zeker geen overbodige luxe.

26t i jdschr ift admin i strat ie – nummer 4 – apr i l 2014 W W W.tijdschriftadministratie .NLW W W.tijdschriftadministratie .NL t i jdschr ift admin i strat ie – nummer 4 – apr i l 2014

den geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving, maar de verwachting is dat dit niet heel lang op zich zal laten wachten. Bespreek dus nu al met uw accountant of hij er mee gaat stop-pen of wat de gevolgen zijn van het optrekken van de controle-grenzen voor uw bedrijf. Natuurlijk is het ook goed om met uw accountant te overleggen over een eerlijke verdeling van de ex-tra kosten die deze moet maken in verband met het verscherpte toezicht. Bespreek vooral wat de toegevoegde waarde van al die extra aandacht in de wettelijke controle voor uw bedrijf bete-kent.

professioneel kritische instelling Een onderwerp dat ook veel aandacht heeft, is de professioneel kritische instelling van de accountant. Daarbij gaat het om de vraag of de accountant bewust of onbewust meewerkt aan zaken die laakbaar of zelfs verboden zijn. Op dit moment is er bijvoor-beeld veel aandacht voor de rol die enkele accountants van kpmg hebben gespeeld bij het verhullen van steekpenningen door Bal-last Nedam. Maar niet alles haalt de krant. Bij de Accountantska-mer in Zwolle staan regelmatig accountants terecht waarbij de vraag beantwoord moet worden of de accountant zich wel aan de fundamentele beginselen van het accountantsberoep heeft ge-houden. Zo kan het gebeuren dat uw accountant u vertelt dat u voor een specifiek probleem bij een ander accountantskantoor te rade moet gaan, omdat hij wil voorkomen dat zijn objectiviteit in het geding komt. Daarnaast zult u merken dat uw accountant va-ker ruggespraak wil houden als er zich bepaalde kwesties voor-doen in uw bedrijf.

nieuwe markten en dienstenAl die veranderingen zorgen ervoor dat menig accountant actief op zoek gaat naar nieuwe markten en diensten. Denk hierbij aan:- big data;- integrated reporting;- nieuwe adviesdiensten.

Big dataDe ontwikkelingen rond big data gaan hard en het is logisch dat de accountant hier een graantje van mee wil pikken. Veel accoun-tantskantoren investeren in het opleiden van mensen die begrij-pen wat je met big data allemaal kunt, en ontwikkelingen zullen er toe leiden dat werkzaamheden van de accountant efficiënter en effectiever kunnen worden uitgevoerd. Daarbij zult u zien dat ac-countants het steeds vaker gaan hebben over onderwerpen als procesmining en datamining. Aan de andere kant dient u te be-seffen dat big data zeker niet zaligmakend zijn en dat er nog heel wat kaf tussen het koren zit. Overtuig u er dus van dat u met een kundige accountant te maken hebt als hij of zij over dit onder-werp begint.

advies liJkt Wel het toverWoord voor veel accountants

Integrated reportingHet onderwerp integrated reporting staat hoog op de agenda van accountantskantoren. Sommige mensen beweren zelfs dat dit het nieuwe speeltje van accountants wordt. Bij integrated re-porting gaat het erom dat u als bedrijf niet alleen aandacht hebt voor financiële rapportages, maar ook voor rapportages over

maatschappelijk verantwoord ondernemen, belastingdruk, mens en welzijn et cetera. Daarbij gaat het vooral over de onder-linge samenhang tussen die rapportages en de betrouwbaarheid daarvan. Vanuit zijn opleiding kan de accountant hier zeker een rol in spelen en de maatschappij zal de komende jaren bedrijven steeds vaker bevragen over genoemde onderwerpen. Maar ook hier geldt dat overdaad schaadt en dat het goed is om met uw accountant te bespreken welke zaken relevant zijn om te meten en te rapporteren en welke niet. Daarnaast dient u te beseffen dat het onderwerp integrated reporting nog redelijk in de kin-derschoenen staat en dat er nog heel wat zaken moeten worden uitgezocht. U mag van uw accountant verwachten dat hij samen met u investeert en de kosten niet eenzijdig afwentelt op uw or-ganisatie.

AdviesAdvies lijkt ten slotte wel het toverwoord voor veel accountants. Door meer te gaan adviseren, denken accountants dat zij de ma-laise waarin zij verkeren het hoofd kunnen bieden. Het aantal on-derwerpen waarover accountants willen adviseren is groot en varieert van arbeidsrecht tot milieurecht en van fusie- en over-namebegeleiding tot financiële herstructurering. Daarnaast heb-ben accountants fiscaal advies nog altijd hoog in het vaandel staan. De vraag is of u in veel gevallen niet beter af bent met een gespecialiseerde organisatie. Daarnaast valt er op de adviesvaar-digheden van veel accountants nog wel wat af te dingen. Het risi-co is dat u dan onvoldoende waar voor uw geld krijgt. Ook hier geldt dat u uw accountant mag en moet bevragen op zijn specifie-ke deskundigheid op een bepaald adviesterrein. Hoeveel ervaring heeft hij, doet hij het advies erbij of is het een kerncompetentie? Een kritische houding is dus zeker geen overbodige luxe. Daar-naast moet u er rekening mee houden dat accountants in veel ge-vallen geen advies mogen geven als zij ook de wettelijke controle voor uw bedrijf verzorgen.

een nieuwe inrichting van het beroepNatuurlijk zit de accountant niet stil als het gaat om de verdere professionalisering van het beroep. Er wordt hard gewerkt aan een nieuw opleidingsmodel, waarbij onderwerpen als ethiek, profes-sioneel kritische instelling, omgaan met ict en meer aandacht voor ontwikkelingen bij bedrijven veel meer aandacht krijgen. Daarnaast volgen of volgden veel accountants aanvullende trai-ningen om kwaliteit te blijven leveren. Tegelijkertijd zal de ko-mende jaren ook het kaf van het koren worden gescheiden; een deel van de accountantskantoren heeft op langere termijn geen bestaansrecht meer, omdat men in het verleden te weinig tijd en geld heeft geïnvesteerd in kwaliteit, procesoptimalisatie en het vergroten van de adviesvaardigheden. Ga dus voor uzelf na en bespreek met uw accountant of deze in de nabije toekomst nog voldoende toegevoegde waarde kan leveren. Spreek zaken af die meetbaar zijn en die leiden tot minder kosten of meer winst voor uw bedrijf. Besef dat een goed opgeleide en bijdetijdse accountant nog altijd goed betaald mag worden. Kortom, blijf de accountant die goed werk levert koesteren, maar wees ook niet bang om afscheid te nemen van uw accountant als hij u niet scherp houdt.