Vak: Kunst- BeeldendKlas: H4Datum: 29-11-2013

Dit is een bestaande opdracht. Ik heb zelf de inleiding en PowerPoint +tekst gemaakt.

BEGINSITUATIE

Wat verwacht je van de voorkennis en het niveau van de leerlingen? : De lln hebben in het vorige blok (Thema 1) kennis gemaakt met "De Moderne, de eerste helft van de twintigste eeuw 1900 - 1945". Er is een inleiding gegeven in de toestand waarin vooral Europa zich in het begin van 20ste eeuw bevond ten tijde van de industrialisatie en wat voor gevolgen dit had op de manier van denken. Gek genoeg is er tijdens dit thema voornamelijk gefocussed op het kubisme. De lln hebben o.a. tekeningen gemaakt waarin ze realistische voorstellingen kubistisch hebben gemaakt.

Hoe sluit het onderwerp aan bij hun leefwereld?Dit onderwerp sluit niet zozeer aan bij de belevingswereld van de lln. Het gaat er in dit geval puur om dat de praktijk is gekoppeld aan de theorie en dat de lln zich in kan leven in kunstenaars ten tijde van het expressionisme.

DOELSTELLINGEN

De leerlingen weten:

Dat het expressionisme een reactie was op en impressionisme en waarom. Wat het expressionisme is (stroming in de kunst) Wanneer dit plaatsvond (1905-1940) Wat de belangrijkste kenmerken zijn van het expressionisme Dat je goed op moet letten met het mengen van kleuren. Geen zwart

mengen door lichte kleuren, bijv. geel: hier worden kleuren ‘vies’ van. Houd kleuren die niet goed bij elkaar passen, zoals blauw en oranje, paars en geel, rood en groen (ook wel complementaire kleuren) gescheiden, menging hiervan geeft ook ‘vieze’ kleuren.

De leerlingen kunnen:

De stijlkenmerken van het expressionisme herkennen De stijlkenmerken van het expressionisme benoemen. De stijlkenmerken van het expressionisme inzetten in eigen werk.

LEERINHOUD

Onderwerp/thema: Expressionisme "De Moderne, de eerste helft van de twintigste eeuw 1900 - 1945". 

Materiaal: Schetsmateriaal, acrylverf, dummy, A4 papier (dik genoeg om op te schilderen.

Gereedschap: Potlood hb, penselen

Techniek: Schilderen op A2 papier. Losse schildertoets, beetje slordig mag

ORGANISATIE

Tijd: 40 minuten, 10 min inleiding, 5 min. opruimen. DE lln hebben een half uur om te werken. (eigenlijk veel te kort)

VoorafWat moet je klaarzetten:

Genoeg A2 papier aanwezig in la met papier, voorin de klas. Acrylverf en penselen

Hoe is de opstelling van het lokaal:

De indeling blijft hetzelfde als die nu is.

TijdensWat moet er nog uitgedeeld worden

Tijdens wordt er niets uit gedeeld. De lln pakken zelf de materialen. Ik zal rond lopen om te begeleiden.

NaWat moet er nog opgeruimd worden, klaargemaakt voor de volgende keer?

Schilderijen van lln in droogrek of map. Verf terug in bakken. Penselen schoonmaken en met haren omhoog in potten terugzetten. Troep van de vloer.

LESFASEN

Inleiding+ PowerPoint: max. 15 min.

Start van de les, aandacht richter (hoe richt je op een aansprekende manier de aandacht van de leerlingen op de doelen van de les?)

Als de lln binnen komen heb ik muziek opstaan met daarbij een filmpje van expressionistische schilderijen. Hiermee wil de lln in een bepaalde sfeer brengen. http://www.youtube.com/watch?v=QNCIz-_QFrs

Mondelinge inleiding PowerPoint

;ZIE BIJLAGE 1 VOOR TEKST HIERBIJ

Instructie/uitleg

Wat verwacht je voor activiteiten van leerlingen tijdens jouw instructie? Denk aan aantekeningen maken, voordoen/samen doen/zelf doen, etc.

Tijdens mijn inleiding verwacht ik dat de leerlingen opletten, actief meedoen aan onderwijs leergesprek en de kenmerken van het expressionisme opschrijven in hun dummy.

Ze noteren ook het volgende: Dat je goed op moet letten met het mengen van kleuren. Geen zwart mengen door lichte kleuren, bijv. geel: hier worden kleuren ‘vies’ van. Houd kleuren die niet goed bij elkaar passen, zoals blauw en oranje, paars en geel, rood en groen (ook wel complementaire kleuren) gescheiden, menging hiervan geeft ook ‘vieze’ kleuren. Zorg dat je schilderij dus heldere kleuren heeft, geen vieze.

Leerlingen werken aan opdracht

Hoe organiseer je het zelfstandig werken?

De leerlingen gaan na mijn inleiding zelfstandig werken aan hun eigen expressionistische schilderij van een vogel. Tijdens het werken laat ik de kenmerken van het expressionisme zichtbaar staan op de grote tv waar ik mijn PowerPoint op heb laten zien. Ik zal rondlopen en aanwijzingen geven.

Afsluiting

Tegen het einde van de les geef ik het huiswerk op. Ik doe dit terwijl ze nog aan het werk zijn omdat ze dan de concentratie nog hebben om 11:05. Als ze gaan opruimen wordt het lawaaierig en wordt het lastiger om hun aandacht te krijgen.

Hoe organiseer je het opruimen, eventueel huiswerk opgeven? (hoe laat)

De les duurt van 10:40 – 11:20. Ik vraag om 11:05 aan de lln om hun agenda erbij te pakken en het huiswerk voor volgende week op te schrijven. Als ze dat hebben gedaan kunnen ze gaan opruimen.

BRONNEN VOOR LLN bij huiswerk: http://www.schooltv.nl/eigenwijzer/2157317/ckv/item/2311364/het-expressionisme-1910-1920/http://kunst-modernisme.blogspot.nl/p/expressionisme.html

Bijlage 1 (tekst inleiding + bij PowerPoint)

Als iedereen zit zeg ik zoiets als:

Vandaag gaan jullie beginnen aan een nieuwe opdracht. Jullie hebben het met mevrouw Steenhof al gehad over het zoeken van vormen om de visuele werkelijkheid weer te geven in de 19e eeuw. Daar gaan we met de nieuwe opdracht mee verder. Jullie gaan een expressionistisch schilderij van een vogel maken. Dit moet uiterlijk volgende les af zijn. Daarna krijgen jullie namelijk de volgende opdracht. (Kijk even in de jaarplanner)

Weet iemand hoe een expressionistisch schilderij eruit zou kunnen zien?

felle kleuren, schilderen vanuit je gevoel, weinig perspectief, compositie op basis van kleur

En weet iemand ook wanneer het expressionisme zo’n beetje begon?

begin 1900, 1905-1940, begin 20ste eeuw.

Voordat we beginnen zal ik wat voorbeelden laten zien van expressionistische schilderijen en de kenmerken noemen zodat jullie weten waar jullie rekening mee moeten houden bij het maken van het schilderij.

-POWER-POINT-

KORT: pp 3 t/m 6: Jullie kennen als het goed is het impressionisme: impressie van de werkelijkheid; vandaar de naam impressionisme. Snel de plaatjes laten zien.

PP 7: Expressionisme: Kunstenaars zijn altijd op zoek naar nieuwe invalshoeken en nieuwe mogelijkheden en reageren op wat er in de wereld of de maatschappij gebeurt. Dat betekende dat er zich alweer een nieuwe stroming aan het ontwikkelen was. Het expressionisme 1905-1940. Hierbij ging het helemaal niet meer om het weergeven van de werkelijkheid. Het ging om het verbeelden van je gevoel doormiddel van kleur en vorm. Iets wat jullie vandaag ook gaan doen. Dit kwam ook doordat het fototoestel voor steeds meer mensen te gebruiken was. Schilderen kreeg een andere functie. Of misschien wel helemaal geen functie. Kunst werd kunst om de kunst. L’art pour l’art noemen ze dat ook wel.

PP8 Gevoel: Edvard Munch heeft in dit schilderij het gevoel, wat hij op dat moment kreeg toen hij naar de rood gloeiende lucht boven de stad zag, verbeeld. Hij hoorde in zijn hoofd een hele harde schreeuw.

PP9: -weinig detail; gezichten alleen streepjes als oog en mond -compositie van kleur -in vlakken opgedeeld -weinig perspectief

PP10 Compositie: Voor Kandinsky was het maken van schilderijen als het maken van muziek. Zijn schilderijen zijn, net als in de muziek, composities. Niet van klanken en ritmes, maar van kleur en vorm. Je ziet dat dit al aardig abstract begint te worden. Er valt niets meer te herkennen van de zichtbare werkelijkheid.

UITGEBREID:PP 3,4,5: Vooraf aan het expressionisme ging het impressionisme zo aan het einde van de 19e eeuw. De impressionisten schilderden hun eigen impressie van wat ze zagen, zonder echt met de inhoud bezig te zijn. Vandaar de naam: Impressionisme. Ze deden dit vaak buiten, waardoor je veel landschappen en tuinen ziet. En alledaagse onderwerpen stonden centraal.

PP 6: Een onderdeel van het impressionisme was iets later het post- of neo-impressionisme. Binnen deze stroming gingen kunstenaars zich afzetten van wat de impressionisten veel deden. Ze vonden het maar niks dat wat er geschilderd werd nergens meer over ging. Het was alleen nog maar een schetsmatige weergave van wat de schilder zag. Gefocussed op licht en atmosfeer. Ze misten de diepgang. Kunst moest weer een echt doel krijgen. Renoir ging zich daarom heel erg richten op het ordenen van de losse aanpak van de impressionisten. Op een hele precieze en bijna wetenschappelijke manier ging hij schilderen. Hij mengde zijn kleuren optisch op het doek door allemaal kleine puntjes kleur naast elkaar te zetten op het doek. Dit noem je het pointillisme.

PP 7: Kunstenaars zijn altijd op zoek naar nieuwe invalshoeken en nieuwe mogelijkheden en reageren op wat er in de wereld of de maatschappij gebeurt. Dat betekende dat er zich alweer een nieuwe stroming aan het ontwikkelen was. Het expressionisme 1905-1940 Hierbij ging het helemaal niet meer om het weergeven van de werkelijkheid. Het ging om het verbeelden van je gevoel doormiddel van kleur en vorm. Iets wat jullie vandaag ook gaan doen. Dit kwam ook doordat het fototoestel voor steeds meer mensen te gebruiken was. Schilderen kreeg een andere functie. Of misschien wel helemaal geen functie. Kunst werd kunst om de kunst. L’art pour l’art noemen ze dat ook wel.

PP8 Gevoel: Edvard Munch heeft in dit schilderij het gevoel, wat hij op dat moment kreeg toen hij naar de rood gloeiende lucht boven de stad zag, verbeeld. Hij hoorde in zijn hoofd een hele harde schreeuw.

PP9 Vorm: De mensen en de omgeving zijn niet gedetailleerd vormgegeven, het doek is met vlakken opgebouwd. Achteraan zijn de gezichten leeg. Bij de personen op de voorgrond zijn de ogen en mond met streepjes aangegeven.Kleur: Felle, gele accenten en een warm oranje steken af tegen de donkerder en minder verzadigde kleuren in de rest van het schilderij. Vooral kwaliteitscontrast en warm-koud contrast bepalen de sfeer van het schilderij. Hanteringswijze De olieverf is dekkend aangebracht. De kleurtoetsen zijn goed zichtbaar in de vlakken waaruit het schilderij is opgebouwd

PP10 Compositie: Voor Kandinsky was het maken van schilderijen als het maken van muziek. Zijn schilderijen zijn, net als in de muziek, composities. Niet van klanken en ritmes, maar van kleur en vorm. Je ziet dat dit al aardig abstract begint te worden. Er valt niets meer te herkennen van de zichtbare werkelijkheid.

Quote: ‘’Het expressionisme kent maar één wet: Dat er geen wetten zijn, en dat die ook niet mogen worden opgelegd.’’

Verder:

Jullie gaan werken met acrylverf. Heeft iedereen al eens gewerkt met acrylverf?Het droogt redelijk snelJe kunt er dun en dik mee werken

-Let goed op bij het mengen van kleuren. Geen zwart mengen door lichte kleuren, bijv. geel: hier worden kleuren ‘vies’ van. Houd kleuren die niet goed bij elkaar passen, zoals blauw en oranje, paars en geel, rood en groen (ook wel complementaire kleuren) gescheiden, menging hiervan geeft ook ‘vieze’ kleuren. Zorg dat de kleuren in je schilderij helder blijven. Dit doe je het beste, door de kleuren of puur te gebruiken, zonder ze te mengen. Of vooraf op een palet, zodat je kunt zien hoe de kleur wordt.

SUCCES!