Grootstedelijke problemenLeven in een megastad zoals New York, Melbourne, Dhaka, Kopenhagen, … is zeer fascinerend maar daarnaast ook zeer problematisch. Door deze levenswijze krijgen we te maken met gezondheidsproblemen, klimaatveranderingen, isolement en tekort aan brandstof. Hoe komt dit?1

De Deense architect en stedenbouwkundige, Jan Gehl, zocht naar de missing link en vond deze door het menselijk gedrag in steden zo’n 40 jaar lang te bestuderen. Volgens hem stoten moderne steden menselijke interactie af en bovendien meent hij dat men rekening moet houden met intimiteit, interactie en geluk bij het bouwen van steden.2

Er is nood aan een menselijker stedenbouwkundig plan.3 Het zijn met andere woorden de mensen die de stad moeten maken. Volgens Gehl moeten steden op mensenmaat gebouwd worden.4

In steden zoals Melbourne, New York en Kopenhagen toonde hij aan dat zijn gedachtengoed wel degelijk steden leefbaarder maakt. Gehls gedachtengoed bevat vrij eenvoudige elementen. De manier waarop een stad gebouwd wordt, beïnvloedt de levenskwaliteit enorm. Volgens hem hebben de mensen nooit gehouden van deze moderne steden.5

Ook Moskou leefbaar maken, was een van de uitdagingen van Gehl. Als we Moskou onder de loep nemen dan zien we dat ook daar Gehls strategie werd geïmplementeerd. De regering transformeerde het centrum

1 Wielandt, N. (2012). De filmfreak distributie presenteert: The human scale. Geraadpleegd op 26 februari 2015 via http://www.filmfreaks.nl/media/persmapTheHumanScale.pdf 2 Wielandt, N. (2012). De filmfreak distributie presenteert: The human scale. Geraadpleegd op 26 februari 2015 via http://www.filmfreaks.nl/media/persmapTheHumanScale.pdf 3 Filmhuis Den Haag, (2012). Mensen maken de stad. Deense documentaire over het belang van een menselijker stedenbouwkundig plan. Geraadpleegd op 8 maart 2015 via http://www.filmhuisdenhaag.nl/agenda/event/the-human-scale 4 Strelka Institute, (2014). 15.07.2013 Jan Gehl “Moscow. Towards a great city for people”. Geraadpleegd op 8 maart 2015 via https://vimeo.com/82552037 5 Beijer, Y. (2013). Leefbare steden: lief zijn voor voetganger en fietser. Geraadpleegd op 27 februari 2015 via http://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikel/5399-leefbare-steden-lief-zijn-voor-voetganger-en-fietser

Afbeelding 1 http://travaux-en-cours.blogspot.be/2009_06_01_archive.html

van Moskou om tot een aantrekkelijke en voetgangersvriendelijke ruimte. Dit was een van de hoofdaanbevelingen van Gehl. Volgens hem was Moskou een stad met gebrek aan toegankelijkheid en samenhang tussen de bestaande publieke ruimtes zoals: Het Rode Plein, Gorky Park en Alexandrovsky Sad.

Afbeelding 2 Krymskaya 6

Vooral Krymskaya Embankment was een van de ontbrekende schakels die Gehl in zijn studie wou aanpakken. De slechte omgeving voor voetgangers en fietsers en de strategische ligging langs de rivier maakte het een ideale plaats om te beginnen met het leefbaar maken van deze open ruimte. Gehl stelde voor om het milieu voor voetgangers en fietsers te verbeteren door bijvoorbeeld heel de ruimte autovrij te maken. Verder moest er een betere verbinding naar de kunstgalerij komen en was het de bedoeling om het park meer voor openbaar gebruik open te stellen.7

Afbeelding 3 Krymskaya VROEGER 8 Afbeelding 4 Krymskaya NU 9

Afbeelding 5 Krymskaya: voetgangerszone 10

6 Gustafsson, O. (2014). Moscow – feature #4. Geraadpleegd op 27 februari 2015 via http://gehlarchitects.com/blog/moscow-4/7 Gustafsson, O. (2014). Moscow – feature #4. Geraadpleegd op 27 februari 2015 via http://gehlarchitects.com/blog/moscow-4/ 8 Gehl Architects. (2014, 29 augustus). Moscow – feature #4 [Online afbeelding]. Gedownload op 7 maart 2015 van http://gehlarchitects.com/blog/moscow-4/9 Gehl Architects. (2014, 29 augustus). Moscow – feature #4 [Online afbeelding]. Gedownload op 7 maart 2015 van http://gehlarchitects.com/blog/moscow-4/

Krymskaya werd omgevormd tot een aantrekkelijke en levendige openbare ruimte, ontworpen door in Moksou gevestigde architecten. Het ontwerp is gericht op het creëren van verschillende mogelijkheden om een actief leven in de stad te promoten. Het nodigt uit om er samen te vertoeven en te genieten van het park. Volgens mij is dit een uitstekend project als stap naar een meer leefbaar Moskou en door niet alleen te focussen op deze locatie wordt het al snel duidelijk dat Moskou een stad is die moeiteloos aan het veranderen is naar een meer leefbare en duurzame metropool. Naast Krymskaya is het de bedoeling om nieuwe verbindingen te maken en de stad om te vormen naar een meer mensgerichte benadering van stadsplanning.

Een comfortabele stad is een belangrijke prioriteit voor iedere regering. Openbare ruimtes dragen bij aan dit comfort. Gehl toont aan dat zijn aanbevelingen succesvol zijn doorgevoerd in steden over de hele wereld. In Moskou richtte Gehl zijn onderzoek vooral op centrale gebieden, hoewel de regering van Moskou dit onderzoek ook wil doorvoeren in woonwijken, waar ongeveer 90% van de bevolking woont. Gehl wordt gezien als de beschermer van fietsers en voetgangers. Het zijn de zeer drukke wegen, het parkeren in het midden van de openbare ruimtes, het onderontwikkeld openbaar vervoer en een gebrek van het gebruik van de fiets die bijdragen aan het lage niveau van leefbaarheid in Moskou.11

Terwijl de meeste straten nog steeds verstopt zitten achter de auto’s, is de leefomgeving verbeterd. Steden moeten de tijd hebben om te veranderen en te ontwikkelen. Een ander punt die Gehl aanmaakte was het feit dat men de wolkenkrabbers uit het centrum moet bannen. Hierover was de regering van Moskou vol lof.12

Ikzelf sta versteld welke invloed Gehl gehad heeft op Moskou en vele andere steden, het is zeer verrassend hoe men zijn aanbevelingen heeft geïmplementeerd. Het feit dat Moskou hieraan meewerkte, wil toch wel zeggen dat hun stad de verkeerde weg op ging. Men parkeert er niet meer op voetpaden en op veel plaatsen is het ondertussen verboden om te parkeren. Er werden meer bomen geplant, alles wordt groener en aangenamer. Nu kan men zeggen dat het een stad voor de mensen is. Het is net of steden over heel de wereld vandaag de dag concurreren in termen van aantrekkelijkheid en leefbaarheid. Dit leidt tot investeringen en alsook zorgt dit voor een stijging van toerisme.

Steden beginnen meer en meer beseffen dat levendige openbare ruimtes een stad het best omschrijven. Tijdens het bestuderen van steden is het niet moeilijk om te beseffen dat openbare ruimtes een belangrijke rol spelen bij de manier waarop de stad ervaren wordt. Alsook de reputatie van een stad wordt hierdoor beïnvloed. De meest aantrekkelijke steden hebben memorabele pleinen, zoals: Times Square in New York, Place de Vosges in Parijs, Het Rode Plein in Moskou. Ook straten, zoals de Champs Elysees in Parijs en The

10 Wikimapia. (2015, 8 maart). Pedestrian area on Krymskaya Naberezhnaya (Moscow) [Online afbeelding]. Gedownload op 8 maart 2015 van http://wikimapia.org/29375312/Pedestrian-area-on-Krymskaya-Naberezhnaya

11 Stambler, M. (2013).Urban planner Jan Gehl wraps Moscow project with advice. Geraadpleegd op 3 maart 2015 via http://themoscownews.com/business/20130719/191779235/Urban-planner-Jan-Gehl-wraps-Moscow-project-with-advice.html 12 Stambler, M. (2013).Urban planner Jan Gehl wraps Moscow project with advice. Geraadpleegd op 3 maart 2015 via http://themoscownews.com/business/20130719/191779235/Urban-planner-Jan-Gehl-wraps-Moscow-project-with-advice.html

Rambla in Barcelona, zijn bekend om de talrijke mensen die er wandelen en die een levendige stedelijke sfeer creëren in de omliggende gebieden.

Deze ruimtes nodigen het openbare leven uit, het zijn referentiepunten voor mensen over de hele wereld.

Hoe meer mensen tijd doorbrengen in openbare ruimtes, hoe levendiger en uitnodigend de stad zal worden. Het is een feit dat mensen komen waar andere mensen zijn. In onze huidige maatschappij, waar mensen meer en meer in kleine huishoudens worden geduwd, is er een groeiende behoefte aan het ontmoeten van andere mensen. Dit wordt mogelijk gemaakt door het creëren van openbare ruimtes. Naast het sociale kunnen straten ook uitnodigen om een gezondere levensstijl aan te nemen. Een stad met ruime voetpaden, fietspaden en groene parken kan mensen stimuleren om meer te bewegen. Moskou wordt een steeds meer bewandelbare stad. Door gebruik te maken van strategische stadplanning kan men mensen aanzetten om te bewegen.

Het is een feit dat er een beter evenwicht tussen de verschillende vervoerswijzen nodig is wanneer een stad zoals Moskou een duurzame en leefbare stad wil worden.13

Dit alles is een uitdaging in veel steden. Moskou is geen zeldzaam voorbeeld van een stad met te veel auto’s. Een van de grootste uitdagingen van moderne steden is het aantal auto’s in evenwicht brengen met het aantal voetgangers. In Sommige steden zoals de Verenigde Staten, kan men zich bijna onmogelijk te voet verplaatsen. Mensen voelen zich opgesloten, ze hebben vaak geen andere keuze dan zich te begeven met de metro. Zoiets neemt de mensen hun gevoel van vrijheid af, ze krijgen de kans niet om te kunnen gaan en staan waar ze willen, wanneer ze willen. Stedenbouwkundigen die meer belang hechten aan auto’s dan aan mensen zijn niet goed bezig, men vergeet dat mensen het belangrijkste detail zijn van een leefbare stad.

13 Behrendtzen, S. (2013). Moscow – Feature #2. Geraadpleegd op 5 maart 2015 via http://gehlarchitects.com/blog/moscow-2/

Figuur 1 Van een onevenwichtig transportsysteem naar een sterkere nadruk op het openbaar vervoer, wandelen en fietsen. Gebaseerd op Behrendtzen, S. (2013).

Bibliografie

Internetbronnen:

Behrendtzen, S. (2013). Moscow – Feature #2. Geraadpleegd op 5 maart 2015 via http://gehlarchitects.com/blog/moscow-2/

Beijer, Y. (2013). Leefbare steden: lief zijn voor voetganger en fietser. Geraadpleegd op 27 februari 2015 via http://www.gebiedsontwikkeling.nu/artikel/5399-leefbare-steden-lief-zijn-voor-voetganger-en-fietser

Filmhuis Den Haag, (2012). Mensen maken de stad. Deense documentaire over het belang van een menselijker stedenbouwkundig plan. Geraadpleegd op 8 maart 2015 via http://www.filmhuisdenhaag.nl/agenda/event/the-human-scale

Gustafsson, O. (2014). Moscow – feature #4. Geraadpleegd op 27 februari 2015 via http://gehlarchitects.com/blog/moscow-4/

Stambler, M. (2013).Urban planner Jan Gehl wraps Moscow project with advice. Geraadpleegd op 3 maart 2015 via http://themoscownews.com/business/20130719/191779235/Urban-planner-Jan-Gehl-wraps-Moscow-project-with-advice.html

Strelka Institute, (2014). 15.07.2013 Jan Gehl “Moscow. Towards a great city for people”. Geraadpleegd op 8 maart 2015 via https://vimeo.com/82552037

Wielandt, N. (2012). De filmfreak distributie presenteert: The human scale. Geraadpleegd op 26 februari 2015 via http://www.filmfreaks.nl/media/persmapTheHumanScale.pdf

Afbeeldingen en figuren:

Wikimapia. (2015, 8 maart). Pedestrian area on Krymskaya Naberezhnaya (Moscow) [Online afbeelding]. Gedownload op 8 maart 2015 van http://wikimapia.org/29375312/Pedestrian-area-on-Krymskaya-Naberezhnaya

Gehl Architects. (2014, 29 augustus). Moscow – feature #4 [Online afbeelding]. Gedownload op 7 maart 2015 van http://gehlarchitects.com/blog/moscow-4/

Gehl Architects. (2014, 29 augustus). Moscow – feature #4 [Online afbeelding]. Gedownload op 7 maart 2015 van http://gehlarchitects.com/blog/moscow-4/