Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines -...

24
Laagfrequent geluid van windturbines Nieuwe Deense wetgeving Imagine the result Presentatie NSG-bijeenkomst 5 februari 2013 door Erik Koppen – ARCADIS

Transcript of Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines -...

Page 1: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

Laagfrequent geluid van windturbines Nieuwe Deense wetgeving

Imagine the result

Presentatie NSG-bijeenkomst 5 februari 2013 door Erik Koppen – ARCADIS

Page 2: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 2

Inhoud presentatie

• Wat is laagfrequent geluid?

• Deense wetgeving laagfrequent geluid

windturbines

• Kritiek Universiteit van Aalborg

• Fictieve case - vergelijking met situatie NL

• Conclusie

Page 3: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 3

Wat is

laagfrequent (LF)

geluid?

Page 4: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 4

Wat is laagfrequent geluid?

Frequentiegebied reguliere beoordeling in dB(A)

Laagfrequent geluid Nederland (NSG-richtlijn)

Laagfrequent geluid Denemarken

Page 5: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 5

Deense wetgeving

laagfrequent

geluid

windturbines

Page 6: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 6

Import Deense norm LF

geluid windturbines?

• Tegenstanders gebruiken dit waar mogelijk als argument

tegen de windturbines

• Informatie wordt gedeeld op internationale kritische

websites zoals www.wind-watch.org

• In Nederland geen norm voor laagfrequent geluid, wel

richtlijnen zoals NSG-richtlijn en Vercammen-curve

• Internationaal gezien is het de eerste norm op het gebied

van laagfrequent geluid van windturbines

Dagblad De Limburger

Page 7: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 7

Waarom is kennis van de

Deense norm relevant?

• Diverse berichten in de media over nieuwe Deense norm

• Omwonenden vragen om toepassing van de norm

• Informatie wordt gedeeld op internet

• Internationaal gezien de eerste wettelijke norm voor

laagfrequent geluid van windturbines

• In Nederland geen wettelijke norm voor laagfrequent

geluid. Wel richtlijnen: NSG-richtlijn en Vercammen-curve

Page 8: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 8

Geluidsnormen

Nederlandse en Deense geluidsnormen windturbines

Nederland

- 47 dB Lden (jaargemiddeld) - 41 dB Lnight (jaargemiddeld)

Nederlandse en Deense geluidsnormen windturbines

Nederland

- 47 dB Lden (jaargemiddeld) - 41 dB Lnight (jaargemiddeld) [≈ 43 - 45 dB(A) bij 8 m/s op 10 m hoogte]

Denemarken

In woongebieden: • 37 dB(A) bij 6 m/s* • 39 dB(A) bij 8 m/s*

Nabij woningen in het buitengebied: • 42 dB(A) bij 6 m/s* • 44 dB(A) bij 8 m/s*

* Windsnelheid op 10 m hoogte

Nederlandse en Deense geluidsnormen windturbines

Nederland

- 47 dB Lden (jaargemiddeld) - 41 dB Lnight (jaargemiddeld) [≈ 43 - 45 dB(A) bij 8 m/s op 10 m hoogte]

Denemarken

In woongebieden: • 37 dB(A) bij 6 m/s* • 39 dB(A) bij 8 m/s*

Nabij woningen in het buitengebied: • 42 dB(A) bij 6 m/s* • 44 dB(A) bij 8 m/s*

En sinds 1 januari 2012 in Denemarken

Laagfrequent geluid in woningen in woongebieden: • 20 dB bij 6 m/s* • 20 dB bij 8 m/s*

Laagfrequent geluid in woningen in het buitengebied: • 20 dB bij 6 m/s* • 20 dB bij 8 m/s*

* Windsnelheid op 10 m hoogte

Page 9: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 9

Berekeningsmethode

LpALF,i = LWA,ref,i – 10·log(l2 + h2) – 11 dB + Δ LGLF – ΔLα – ΔLσ

afstandsdemping

A-gewogen LF bronvermogen per tertsband

A-gewogen LF geluidsniveau in woning per tertsband

terreincorrectie (bodemreflectie)

Niveau verschil binnen-buiten

luchtabsorptie

Page 10: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 10

Berekeningsmethode

Optelling van alle deelniveaus

LpALF,tot = 10·log∑10(LpAF,i/10)

A-gewogen geluidsniveau in woning voor het frequentiegebied

van de 10 t/m 160 Hz tertsband

Page 11: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 11

Terreincorrectie en

luchtabsorptie

Tertsband [Hz] 50 63 80 100 125 160

Δ LGLF: terreincorrectie onshore windturbine (dB)

4,7 4,3 3,7 3,0 1,8 0,0

αa = luchtabsorptie coëfficiënt in dB/km

0,07 0,11 0,17 0,26 0,38 0,55

Tertsband [Hz] 10 12,5 16 20 25 31,5 40

Δ LGLF: terreincorrectie onshore windturbine (dB)

6,0 6,0 5,8 5,6 5,4 5,2 5,0

αa = luchtabsorptie coëfficiënt in dB/km

0,0 0,0 0,0 0,0 0,02 0,03 0,05

Page 12: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 12

LF niveauverschil binnen-buiten

Metingen in 26 kamers in 14 verschillende Deense woningen in

het buitengebied en in dorpen

Referentie: J. Jakobsen, Low Frequency Noise Conference 2012,

Danish regulation of low frequency noise from wind turbines

-5

0

5

10

15

20

25

30

358

10

12,5 16

20

25

31,5 40

50

63

80

100

125

160

200

Frequency, Hz

Level

dif

feren

ce,

dB

Page 13: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 13

LF niveauverschil binnen-buiten

Hantering van verschilwaarden die voor 67 % van de

meetresultaten wordt overschreden

-5

0

5

10

15

20

25

30

358

10

12,5 16

20

25

31,5 40

50

63

80

100

125

160

200

Frequency, Hz

Level

dif

feren

ce,

dB

-5

0

5

10

15

20

25

30

358

10

12,5 16

20

25

31,5 40

50

63

80

100

125

160

200

Frequency, Hz

Level

dif

feren

ce,

dB

Page 14: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 14

LF niveauverschil binnen-buiten

Tertsband [Hz] 50 63 80 100 125 160

ΔLα: verschil buiten-binnenniveau woning (dB)

13,0 16,6 19,7 21,2 20,2 21,2

Tertsband [Hz] 10 12,5 16 20 25 31,5 40

ΔLα: verschil buiten-binnenniveau woning (dB)

4,9 5,9 4,6 6,6 8,4 10,8 11,4

Page 15: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 15

Kritiek

Page 16: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 16

Kritiek Universiteit Aalborg (onderzoeksteam Prof. Møller)

• Vastgestelde geluidsisolatiewaarden zijn gebaseerd op onjuist

onderzoek

• Er is gekozen voor isolatiewaarden waaraan ca. 67 % van de

woningen voldoet. De grens zou bij 80-90 % moeten liggen

• De berekende waarde moet worden verhoogd met de

meetnauwkeurigheid van 2 dB

Naar mening van de Universiteit van Aalborg wordt het werkelijke

LF in woningen hierdoor met circa 8-10 dB onderschat.

De kritiek is volgens het Deense ministerie van milieu niet

terecht en de regelgeving is hier derhalve niet op aangepast.

Page 17: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 17

Fictieve case

Page 18: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 18

Fictieve case

• Windturbines klasse 2 - 3 MW

• Ashoogte 100 m

• Tussenafstand van circa 520 m

• Twee varianten qua aantal turbines:

2 of 8 stuks

• Fictieve locatie in buitengebied in Noord

Brabant c.q. Noord-Holland

• Twee varianten qua merk/type windturbine

• En isolatiewaarde typische Deense woning

Page 19: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 19

Fictieve case

Page 20: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 20

Geluidniveaus op ca. 500 m

afstand van windturbines

Lden [dB]* LpALF [dB] bij 8 m/s

variant turbine type A

2 turbines 44 / 46 18

grenswaarde 47 20

*Lden waarde locatie Noord Brabant / Noord-Holland

Lden [dB]* LpALF [dB] bij 8 m/s

variant turbine type A

2 turbines 44 / 46 18

8 turbines 46 / 48 20

grenswaarde 47 20

*Lden waarde locatie Noord Brabant / Noord-Holland

Lden [dB]* LpALF [dB] bij 8 m/s

Lden [dB] LpALF [dB] bij 8 m/s

variant turbine type A turbine type B

2 turbines 44 / 46 18 43 / 45 20

8 turbines 46 / 48 20

grenswaarde 47 20 47 20

*Lden waarde locatie Noord Brabant / Noord-Holland

Lden [dB]* LpALF [dB] bij 8 m/s

Lden [dB] LpALF [dB] bij 8 m/s

variant turbine type A turbine type B

2 turbines 44 / 46 18 43 / 45 20

8 turbines 46 / 48 20 45 / 47 22

grenswaarde 47 20 47 20

*Lden waarde locatie Noord Brabant / Noord-Holland

Page 21: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

(90 % gehoordrempel voor

personen van 50-60 jaar)

(3 tot 10 % gehinderden)

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 21

Toetsing case aan NSG- en

Vercammen-curve

Page 22: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 22

Conclusie

• Deense wetgeving LF geluid betekent soms

soepelere en soms strengere beoordeling

dan standaard normen NL

• E.e.a. is afhankelijk van de locatie, type

turbine, ashoogte, lay-out en omvang van

het windpark

• Grootste verschillen treden op bij grote

windparken op relatief windarme locaties

• Deense norm is strenger dan Vercammen-

curve

Page 23: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

| NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013 Dia 23

Nu

of later:

Erik Koppen - ARCADIS,

[email protected], tel. 06 2706 2060

Vragen?

Page 24: Erik Koppen - Presentatie NSG bijeenkomst 5 februari 2013 - Laagfrequent geluid van windturbines - Nieuwe Deense wetgeving

Imagine the result

Dia 24 | NSG 5 februari 2013 | © ARCADIS 2013