Lichtveld Buis & Partners BVRaadgevende ingenieursgeluidbeheersing, bouwfysica, akoestiek, brandveiligheidarbo, milieu en ruimtelijke ordeningKelvinbaan 40 NieuwegeinPostbus 1475 3430 BL NieuwegeinT: +31 (0)30 231 13 77 F: +31 (0)30 234 17 54E: lbp@lbp.nl I: www.lbp.nl

NSG geluidhindermiddag 14 maart 2007

Geluidisolatie eengezinswoningenGeluid van installaties

ir. W.G.M. Beentjes

Inhoud

Geluidisolatie eengezinswoningen geluideisen nieuwbouwconstructies

massief ankerloos

Installatiegeluid binnen de woning GIW ISSO 2007 nieuwe eisen consequenties voor installaties en/of woningindeling

sanitair CV, warmtepomp ventilatie

Conclusies

GeluidisolatieEisen eengezinswoningen en woongebouwen

Europese grootheden NEN 5077:2006

Bouwbesluit 2003 Bouwbesluit 2008(?)

Verblijfsgebied Iluk 0 dB DnTAk 52 dB Ico +5 dB LnTA 54 dB Duurzaam Bouwen Iluk +5 dB DnTAk 57 dB Ico +10 dB LnTA 49 dB

Niet verblijfsgebied Iluk -5 dB DnTAk 47 dB Ico 0 dB LnTA 59 dB

Verblijfsruimten binnen woning Ico en Iluk -20 dB DnTAk 32 dB en LnTA 79 dB

Geluideisen en hinder

NEN 1070:1999 klassesysteem in 5 stappen van 5 dB

alle geluidaspecten op een gelijk niveau van hinder elk aspect kwaliteitscijfer (k) waarden van 1 tot 5

5 : slechtste en 1 : beste

geluidklasse alle aspecten (GK) (I tot V) GK is hoogste waarde van alle k’s

elke stap 5 dB elke klasse: halvering aantal gehinderden

Bouwbesluit 2003 en GIW-ISSO 2007: klasse 3 hinderpercentage 25 % bij rekening houden met elkaar, in het algemeen geen hinder

Geluidisolatie eengezinswoningenNPR 5070Realisatie Iluk 0 dB en Ico +5 dB MASSIEF

Woningscheiding > 525 kg/m²

Bg vloer 250 kg/m² flexibel Ico +12 dB

Binnenspouwblad HSB of steenachtig flexibel

Kamerscheidende wand metal stud of massief flexibel

Geluidisolatie eengezinswoningenRealisatie Iluk 0 dB en Ico +5 dB MASSIEFConform NPR 5070:2005

WSW > 575 kg/m² bg vloer star 350 kg/m²

ribcassette vloer met 70 mm dekvloer

kanaalplaatvloer

Ico +7 dB

geen steenachtigevloerafwerkingIco +10 dB

bg vloer flexibelbeter Ico +14 dB

Geluidisolatie eengezinswoningen Realisatie Iluk +5 dB en Ico +10 dB MASSIEF

WSW 650 kg/m² (280 mm beton of 300 mm kz zwaar) flexibele aansluiting

bg vloer of (star met verend opgelegde dekvloer) Binnenspouwblad Binnenwand

massa verdiepingsvloer 600 kg/m² dak

minerale wol kap + minerale wol barrière massief : massa 500 kg/m²

FOUTEN bij massief bouwen scheuren door en door in beton (tot Iluk = -6 dB)

star in plaats van flexibel (Iluk = -1 tot ca -3 dB)

Geluidisolatie eengezinswoningen Realisatie Iluk 0 dB en Ico +5 dB ANKERLOOS

Bijna altijd goed met en zonder akoestisch oplegmateriaal bij bg vloer

standaard gevelconstructies over het algemeen goed, behalve bij :

geluidlekken bij plaatmateriaal over bouwmuur heen geen onderbroken kozijnen bij bouwmuur geluidlekken bij aansluitingen kozijn op binnenspouwblad

praktijk soms weerbarstig maar meestal: Iluk gemiddeld +5 dB op bg 1e verd. Iluk = +9 dB

Ico gemiddeld +14 dB op bg 1e verd Ico = +19 dB

Fouten: Slechte aansluiting kozijn over bouwmuur

Koppeling over ankerloze bouwmuur heen: Iluk = +1 dB

Ankerloos problemen uit GIW-praktijk: KZ 120 - 60 - 120 vs Beton 140 - 80 -140

Beide projecten klachten KZ : gewone huis- tuin- en keukengeluid op begane grond BE : luide muziek en schuivende stoelen gehele woning

Beide bewoners dienden klachten in bij GIW

Constructie kalkzandsteen 120 - 60 - 120 mm gestort beton 140 - 80 - 140 mm

Meetresultaat

Ankerloos praktijk: KZ 120 - 60 - 120 en Beton 140 - 80 -140

Oorzaak : specie in spouw bij vullen kelkvoegen kanaalplaat Reparatie: specie uit spouw verwijderen

Ankerloos: Problematiek voorbeelden

KZ 120-60-120 veel specie (vullen kelkvoeg) in de spouw gevallen + afval

speciebaarden met holle boor, 6,5 m lang, vanuit voor- en achtergevel: spouw leeg

geboord meting na afloop ankerloos waardig

Beton 140 - 80 -140 mm hogere dan normale geluidniveaus in buurwoning

(KARAOKE) geen Iluk = +10 dB tegen opgewassen

muziekgeluid door gehele woning oplossing: niet thuis karaoken, maar in karaoke bars

GIW ISSO 2007 Installatiegeluid eigen woning

In Bouwbesluit: geen eisen aan installaties eigen woning overheid stelt: geluidbron in eigen woning heb je in eigen hand

Onder invloed van EPC steeds meer installaties in woning Installaties eigen woning luidruchtig o.a.

mechanische ventilatiesystemen verwarmingssystemen (ook warmtepompen) toiletten + standleidingen waterslag

GIW : ook aan deze installaties geluideisen klachten met name van mechanisch ventilatiesysteem

gebalanceerde ventilatiesystemen met warmteterugwinning (WTW-units) mechanische afvoersystemen

soms ook van parkeergaragedeuren van gebouw

Oude eisen installatie eigen woning

Eisen op basis van NEN 1070:1976 (tabel 4)

Met dB(A)-meter gemeten

Zonder nagalmtijdcorrectie

ONBEWOOND : 30 dB(A) cq 40 dB(A)

BEWOOND : 5 dB(A) lager

In bestekken staan vaak nog steeds deze eisen

GIW ISSO 2007Installaties binnen de woning

GIW / ISSO 2007 / NEN 1070:1999 eisen geluidbron binnen de woning: verblijfsruimte

30 dB(A) maximum Installatieniveau (LIA) verwarming warmwatervoorziening ventilatie

40 dB(A) maximum installatieniveau (LIA) toilet, bad, douche en kranen binnenriolering pompinstallaties automatische garagedeuren

extra eis geluidbron buiten de eigen woning 35 dB(A) maximum installatieniveau (LIA)

parkeergaragedeur (vuilwater)pompinstallatie

Eisen 5 dB(A) minder streng dan NEN 1070:1976

GIW ISSO 2007Installaties binnen de woning

Consequenties voor de praktijk toiletten tegen verblijfsruimten

geruisarme vlotterkranen (altijd toepassen) reservoir flexibel tegen lichte wanden

duoblok hangtoilet toepassen

alternatief toiletruimte niet grenzen aan verblijfsruimte toilet op 5 mm rubber mat + rubber pluggen

GIW ISSO 2007Installaties binnen de woning

Consequenties praktijk douchebak / badkuip

geen contact met scheidingswand/ kitvoeg plaatstaal exemplaren

voorzien van ontdreuning ruimte onder douchebak/badkuip vullen minerale wol of EPS-mal

watertoevoer stromingssnelheid < 1,5 m/s leidingen in wanden in kunststofmantels eenhandsmengkranen met waterslagdemper (koud)

ook voor kranen wasmachines en vaatwassers

GIW ISSO 2007Installaties binnen de woning

Consequenties praktijk standleiding

bij voorkeur niet door verblijfsruimten heen verslepen naar trapgat of massa schacht (>100 kg/m2) alleen bevestigen aan zware vloeren of wanden ( 400 kg/m2) in verblijfsruimte: om standleiding minerale wol 50 mm + bitumen o.g.

CV-installatie, warmtepomp niet star monteren op lichte wand (< 100 kg/m2) plaatsen op console leidingen expansieruimte geven (tegen tikken)

GIW ISSO 2007 Geluid en ventilatie eengezins- en meergezinswoningen

Eisen GIW binnen de woning LI;A maximaal 30 dB(A)

natuurlijke toevoer en mechanische afvoer mechanische toe- en afvoer (met WTW) WTW-units

vanwege lage EPC bij hoge geluidbelasting buiten (en een hoge geluidbelasting binnen)

overheid stelt : ventileren moet, 24 uur per dag geen eisen aan de geluidproductie van de ventilatie-units

GIW ISSO 2007 nieuwe ventilatie-eisen voldoen aan ventilatie-eis Bouwbesluit inclusief maximaal 50% ventilatie uit andere ruimte geen ‘krijtstreepmethode’ (altijd werkelijk oppervlak verblijfsruimte) LIA 30 dB(A)

GIW ISSO 2007 Geluid en ventilatie

Wat fout geen akoestische slang van 1 á 1,5 m in

toevoer naar woning geen akoestische slang van 0,5 á 0,8 m

in afvoer van woning slang meestal dus te kort of verkeerd

gemonteerd

te weinig ruimte voor goede montage slangen

geluidniveaus in verblijfsruimten 33 dB(A) tot 51 dB(A) een enkele keer 29 dB(A)

GIW ISSO 2007Geluid en ventilatie

Oplossingen WTW-units uitlaat woningzijde aan onderzijde unit

grotere afstand tot plafond (unit wordt volumineuzer) leidingen langs vloer (zolder)

ruimte boven 2,3 m benutten in overloop, badkamer en toilet

grotere schoepen ventilatoren en lager toerental toepassen

niet star bevestigen tegen lichte wanden (< 400 kg/m²)

plaatsen op console

GIW ISSO 2007Geluid en ventilatie

Mechanische afvoer niveaus in woonkamer

ca. 32 tot 47 dB(A)

geen akoestische slang slaapkamer: star tegen lichte wand

Verbeteringen akoestische slang (0,7 á 1m) ventilator met grotere schoepen en

lager toerental gelijkstroommotor gebruiken

i.p.v. wisselstroommotor(ca. 6 dB(A) lagere niveaus)

ruimte boven 2,3 m gebruiken tegen plafond (> 400 kg/m2)

monteren niet tegen lichte wand (< 400 kg/m2)

Conclusies

Eengezinshuizen KNOW HOW is bekend blijf opletten om fouten te voorkomen

Installaties nu GIW ISSO 2007 : NEN 1070:1999 klasse 3 een deel van receptuur reeds genoemd GIW vult regelgeving in voor lawaaiige installaties voor lage EPC

Lichtveld Buis & Partners BVRaadgevende ingenieursgeluidbeheersing, bouwfysica, akoestiek, brandveiligheidarbo, milieu en ruimtelijke ordeningKelvinbaan 40 NieuwegeinPostbus 1475 3430 BL NieuwegeinT: +31 (0)30 231 13 77 F: +31 (0)30 234 17 54E: lbp@lbp.nl I: www.lbp.nl

Einde

Vragen, bespreking, discussie