Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een...

36
Wat als het misloopt met gebouwbeheer ?

Transcript of Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een...

Page 1: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Wat als het misloopt met gebouwbeheer ?

Page 2: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Hypothese

U bent ambtenaar.

U bent belast met het beheer van gebouwen in het patrimoniumvan Uw gemeente

Er loopt iets mis in het beheer van één van deze gebouwen

Wat kan de gemeente overkomen & wat kan er U overkomen ?

Page 3: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Beknopt overzicht van presentatie

- Algemene beginselen van aansprakelijkheden

- Civielrechtelijke / vergoedende aansprakelijkheden�Contractuele aansprakelijkheden�Buiten-contractuele aansprakelijkheden→Artikel 1382 B.W.→Artikel 1384 lid 1 B.W.→Artikel 1386 B.W.→Artikel 544 B.W.

- Strafrechtelijke aansprakelijkheden

- Tuchtrechtelijke aansprakelijkheid

- Hoe omgaan met aansprakelijkheden

Page 4: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

De beginselen van de aansprakelijkheid

Page 5: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

De beginselen van de aansprakelijkheid

Het is niet omdat er iets misloopt, dat er aansprakelijkheid is :

Er is een inbreuk vereist van een verplichting vooraleer er aansprakelijkheidkan zijn => noodzaak aan een fout of wetsinbreuk

Aansprakelijkheid is de mogelijkheid om aangesproken te wordenvoor het mislopen met de verplichting om de effecten te ondergaandie de rechtsregel daaraan verbindt :

- verbintenissenrecht =>schadevergoeding (civielrechtelijke aansprakelijk-heid gericht op vergoeding)

- deontologische regel =>tuchtsanctie (tuchtrechtelijke aansprakelijkheid)- strafwet => strafsanctie (strafrechtelijke aansprakelijkheid)

Page 6: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

De vergoedende aansprakelijkheden

Page 7: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

De vergoedende aansprakelijkheden

Aansprakelijkheid is er op gericht om veroorzaakte schade te vergoeden of teherstellen => civiele aansprakelijkheid :

�Contractuele aansprakelijkheid : aansprakelijkheid die opgelopen wordt in het kader van eencontract t.o.v. een contractspartij omwille van schending contractuele verbintenis en metcontractuele schade tot gevolg

�Buiten-contractuele aansprakelijkheid : aansprakelijkheid omwille van een niet-contractuelereden met niet-contractuele schade tot gevolg

Vereisten :- Fout - tekortkoming (of eerder aansprakelijkheidsgrond)- Schade- Oorzakelijk verband

Page 8: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Contractuele aansprakelijkheidsgronden

Schending van een verbintenis die leidt tot contractuele aansprakelijkheid- Contractuele verbintenis => contractuele aansprakelijkheid

- Het contract (en eventuele het wettelijk kader van het contract) bepaalt de omvang vande rechten & verplichtingen

- Vorderende partij is schuldeiser van prestatie uit contract en dus contractspartij

- Over welke contracten kan het gaan inzake beheer van gebouwen2 types :→ Het contract waarmee het gebouw ter beschikking gesteld wordt door eigenaar :

zakenrechtelijke of persoonlijke contracten; erfpacht, opstal, huur, leasing, concessie,vruchtgebruik, …Deze contracten / wettelijke regelingen bevatten onderhoudsverplichtingen

→ Het contract van dienstverlening als gebouwbeheerder;• verhuur van diensten => verplichting om diensten te verlenen maar zonder cliënt te

vertegenwoordigen en zonder ondergeschiktheid• Lastgeving => verplichting om bepaald mandaat uit te voeren; cliënt wordt

vertegenwoordigdMeestal gemengd contract

- Aansprakelijkheid enkel als er tekortkoming is aan contractuele verplichting

Page 9: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

De buitencontractuele aansprakelijkheidsgronden

Extracontractuele aansprakelijkheid => schending van een verbintenis dieop iedereen rust

Vordering komt toe aan iedereen die schade lijdt, ook niet contractspartij

Niet elke schade leidt tot aansprakelijkheid => noodzaak aan een fout /aansprakelijkheidsgrond

Voor gebouwen zijn er 4 dergelijke aansprakelijkheidsgronden :- Art. 1382 B.W. => de fout veroorzaakt schade

- Artikel 1384 lid 1 B.W. => een gebrekkige zaak veroorzaakt schade

- Artikel 1386 B.W. => een ingestort gebouw veroorzaakt schade

- Artikel 544 B.W. => abnormale burenhinder

Page 10: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW – de fout

Art. 1382 BW : ieder die schade berokkent door zijn fout, moetde schade die hij daardoor veroorzaakt vergoeden

Fout => 2 mogelijkheden :- Overtreding wettelijk voorschrift- Overtreding van de zorgvuldigheidsnorm

Page 11: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW – de fout

Maar verwijtbaar aan de gebouwbeheerder=> verwijtbaarheid hangt samen met bevoegdheid. Slechts aansprakelijk indien erbevoegdheid is om op te treden:

Voorb. :- gebouwbeheerder kan niet aansprakelijk gesteld worden voor brand die ontstaat in

afval gelegen naast gebouw maar op privéterrein(Rb. Nijvel, 16 februari 2009)

- Gasontploffing in gebouw door een gebrekkige afsluitklep van gasleiding =>energieleverancier Electrabel is eigenaar van aansluiting & uitrusting vangasdistributienetwerk; toch is de gebouwbeheerder aansprakelijk omdat Electrabelalleen ter plaatse kan optreden als ze daartoe wordt verwittigd wat de taak is van degebouwbeheerder(Cass., 22 maart 2004)(zie ook Rb. Antwerpen, 24 april 2009 nutsbedrijf dat geen vrije toegang heefttot leidingen in gebouw kan hiervoor ook niet aansprakelijk gesteld worden)

- Gebouwbeheerder die de pannes signaliseert maar niet de middelen en/of opdrachtkrijgt tot herstelling, kan niet aansprakelijk zijn (Gent, 3 december 2009)

Taakomschrijving van de gebouwbeheerder is belangrijk; bakent ook zijn aansprakelijkheid af =>maar dan ook alle verplichtingen ook controletaak dat anderen hun werk behoorlijk uitvoeren :

Gemeentelijk diensthoofd van de brandbestrijding is aansprakelijk ingeval van brand en schade indien hij niet controleert of deandere gemeentelijke personeelsleden de opgelegde preventiemaatregelen tegen brand niet nalevenCass., 27 juni 1979

Page 12: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW : fout = overtreding wettelijke norm

Elke wettelijke norm die miskend wordt is automatisch een fout die als zeschade veroorzaakt tot vergoeding verplicht

Wettelijke norm : alle bindende overheidsnormen die een bepaald resultaatopleggen te respecteren voor het gebouw

wet, decreet, besluit Vlaamse Regering, koninklijk of ministerieel besluit, maar ookgemeentelijke verordeningen of zelfs opgelegde vergunningsvoorwaarden

Resultaatsverbintenis !!!!

Voorb.- Schade door lekkende mazouttank waarvan de keuringsverplichting niet was nageleefd

(Rb. Gent, 27 juni 2003)

- Schade ontstaan doordat de toegang van gehandicapten tot openbaar gebouw niet isgerespecteerd (KB 9 mei 1977)(aansprakelijkheid architect, projectontwikkelaar & beheerder)(Luik, 6 april 2000)

Page 13: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW : fout = overtreding wettelijke norm

Noodzaak tot juiste kwalificatie van de norm=> is de norm voor het betrokken gebouw wel van toepassing

Voorb.Leerlinge lijdt schade door glazen deur van de turnzaal; verwijst naar toepassing van KB 9 mei 1977 datvereist dat glazen deuren uit veiligheidsglas zijn => KB geldt enkel voor toegankelijkheid van sommigegebouwen voor gehandicapten => school viel daar niet onder => geen aansprakelijkheid (Rb. Dendermonde30 januari 2009)

=>wat is de juiste draagwijdte van de norm; sommige normen leggen geenresultaatsverbintenis op, maar een inspanningsverbintenis

Voorb.Gemeentereglement verplicht om het voetpad behoorlijk te onderhouden => één losliggende plaveiwaarover voetganger struikelt bewijs niet dat voetpad niet behoorlijk is onderhouden geweest(Rb. Brussel, 20 mei 2008)

Page 14: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW : fout = overtreding van de zorgvuldigheidsnorm

Zorgvuldigheidsnorm : handelen als een bonus pater familias in dezelfdeomstandigheden

Wanneer heeft men niet gehandeld als een bonus pater familias in dezelfdeomstandigheden ?- handeling stellen of nalaten- waarvan in de concrete omstandigheden- rekening houdende met de bekwaamheden van de handelende persoon- het voor de normaal voorzichtige handelende persoon- redelijkerwijze voorzienbaar is dat ze schade kan berokkenen- zonder maatregelen te nemen om schade te vermijden

normaal zorgvuldige persoon (≠ superman)

Geen resultaatsverbintenis => als resultaat er niet is, nog altijd afwegen of mengehandeld heeft als normaal zorgvuldig persoon

Verband met overtreding wettelijke norm : men kan nog altijd aansprakelijk zijn ook alheeft men alle wettelijke normen nageleefd

Page 15: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW : fout = overtreding van de zorgvuldigheidsnorm

Voorb.- Plaatsen van bliksemafleider is geen wettelijke verplichting => inslag van bliksem was gelet op

ligging en aard van gebouw niet voorzienbaar => geen fout bij schade door instorting deelgebouw(Gent, 21 december 2006)

- Van een glazen deur in een openbaar toegankelijk gebouw die niet voorzien is van een merktekenis voorzienbaar dat ze niet door een bezoeker zal worden opgemerkt (Brussel, 9 februari 2000)zeker wanneer gebouw in de concrete omstandigheden kinderen zijn (Rb. Turnhout, 27 juni2001)

- Het niet plaatsen van gevaarstekens in een openbaar toegankelijk gebouw voor een laaghangendebalk, is geen fout als in de concrete omstandigheden de hindernis op zichzelf voldoendezichtbaar is(Brussel, 31 oktober 2006)Hele rechtspraak over : niet verlichte hindernissen, ontbrekende of loshangende balustrades,losliggende tegels, natte vloeren etc.

- Het niet regelmatig (3 maandelijks) laten keuren van een lift is een fout(Rb. Brussel, 13 maart 2001).Dit principe is uitbreidbaar naar alle andere keuringen en attesten die niet wettelijk verplicht zijn (als zewettelijk verplicht zijn=> inbreuk op wettelijke norm

- De aanwezigheid van huiszwam ten gevolge van niet nemen gepaste maatregelen toont aan datbeheer van gebouw niet normaal zorgvuldig is gebeurd(Kooph. Bergen, 7 mei 2009)

Page 16: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW : fout = overtreding van de zorgvuldigheidsnorm

Voorlopige herstelling of signalisatieAlhoewel gebrek blijft bestaan kan dit voldoende zijn om aansprakelijkheid teontlopen omdat men maatregelen genomen heeft

Voorb.Benadeelde die schade lijst door uiteenvallen van garagepoort na breuk vangeleiders en veer kan gebouwbeheerder niet aansprakelijk stellen omdat dezebewijst dat hij de garagepoort voorlopig heeft hersteld en leverancier heeftverwittigd(Luik, 29 september 2003)

Niet nemen van bewarende maatregelen kan op zichzelf reden zijn vooraansprakelijkheid

Voorb.Waterschade treedt op door gebrekkige constructie van terras en betonplaten;hiervoor is gebouwbeheerder niet aansprakelijk; is wel aansprakelijk voorbijkomende schade die optreedt omdat hij geen bewarende maatregelen treft omgebouw voor verdere schade te behoeden(Vred. Brugge, 7 maart 2002)

Page 17: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW : Oorzakelijk verband & schade

Er is geen civielrechtelijke aansprakelijkheid zonder schadeDe loutere afwezigheid van een keuring of een attest / de loutere aanwezigheid van eengebrek leidt niet noodzakelijkerwijze tot schadezonder schade => geen aansprakelijkheid

Bewijs van de schade : gebruikelijk expertise

Vaak vergeten : schade door onbruikbaarheid, bedrijfsschade of financieringsschade

Volledige schade moet worden vergoed, maar ook enkel de veroorzaakte schade=>slijtage wordt mee in rekening genomen

Schade moet ook gevolg zijn van de fout(neem fout weg => blijft schade dezelfde => geen oorzakelijk verband)Bij gebouwen discussie rond volgende punten :- Mede aansprakelijkheid van derde/ slachtoffer- Verplichting om gebouw al dan niet te herstellen => geen verplichting; beslissing tot stopzetting van bedrijf

en afbraak van gebouw verhindert derhalve niet het oorzakelijk verband- Stedenbouwkundig regelmatig karakter van het gebouw => zonder invloed

Page 18: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW : Oorzakelijk verband & schade

Vreemde oorzaak neemt aansprakelijkheid weg=> vreemde oorzaak kan zijn overmacht of handeling/ fout slachtoffer of derde

Overmacht =>exceptionele omstandigheden die werkelijk onvoorzienbaar zijn voor de betrokkeneen die hem ook niet verwijtbaar zijn

Weersomstandigheden => rechtspraak is zeer terughoudend; als de gebouwen in de buurt geenschade hebben meestal geen overmacht; 104 km/uur niet uitzonderlijk (Gent, 19 maart 2004); 120km/u is geen uitzondering (Antwerpen 27 juni 1994); 140 km/u wel overmacht (Antwerpen 31januari 1990)Windstoten 130 km/uur zijn aan de kust niet onvoorzienbaar zodat er aansprakelijkheid is voorafwaaien van dakpannen die schade berokkenen(Gent, 10 mei 1994)

Page 19: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1382 BW : bewijslast

Alle voorwaarden voor toepassing van de aansprakelijkheid moetenbewezen worden door benadeelde

Voorb.Brand die uitbreekt maar oorzaak kan niet achterhaald worden, men vermoedt kortsluiting;De vastgestelde passiviteit van de gebouwbeheerder bij veelvuldige kortsluitingen is weliswaar eenfout maar omdat niet zeker is dat deze fout ook oorzaak is van schade => geen aansprakelijkheid(Rb. Tongeren, 31 januari 1992)

Page 20: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1384 lid 1 BW : de gebrekkige zaak

De bewaarder van een zaak is aansprakelijk voor de schade die een gebrek in deze zaak veroorzaakt

Een gebouw is een zaak : zaak is elk lichamelijk roerend of onroerend goed vatbaar voor bewakingdoor een mens

Voorb.Zelfs een werf is een zaak; maar moet beantwoorden aan de standaard van een werfBrussel, 22 april 2008

Een gebrek in de zaak is een abnormaal (niet overeenkomt met de normale standaard zaak) elementvan de zaak dat van aard is om schade te veroorzaken – men neemt de bestemming van de zaak meein rekening

Voorb.Geen gebrek is de eventueel scherpe helling als toegang naar het gebouw (Rb. Leuven 6 februari 2001)Wel een gebrek is een glas van een kelderraam dat in het voetpad ligt en niet voldoende sterk is om gewicht vaneen persoon te dragen (Brussel, 23 maart 2004)

Gebrek wordt nogal eens afgeleid uit schadeverwekkende gedraging van de zaakVoorb.

Een bovendrempel in blauwe steen die zonder aanmerkelijke reden naar beneden valt is gebrekkig(Rb. Brussel 10 juli 2002)

Page 21: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1384 lid 1 BW : de gebrekkige zaak

Element van de zaak :Voorb.Maakt de aanwezigheid van een gasbel in de kelder, de kelder gebrekkig ?(Antwerpen, 25 november 2002

Oorzaak van gebrek is zonder belang (maakt geen verschil of het gevolg is van gebrekkig onderhoudof van bij begin van bouw)

Voorb.Of kortsluiting die brand veroorzaakt gevolg is van slecht gebruik, slecht onderhoud of slechte plaatsing isirrelevant voor benadeelde => kortsluiting is een gebrek van de elektriciteitsinstallatie en dus is bewaarderervan aansprakelijk(Cass., 1 december 2006)

Kennis van gebrek is evenzeer irrelevant => zelfs onoverwinnelijke onwetendheid bevrijdt nietVoorb.Kelderdeksel dat opklapt wanneer men er op stapt is gebrekkig => beheerder aansprakelijk zelfs al kende hijhet gebrek niet en zelfs al kon hij het gebrek niet kennen(Brussel, 20 januari 2009)

Page 22: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1384 lid 1 BW : de gebrekkige zaak

De aansprakelijke persoon is de bewaarder

De bewaarder van de zaak is de persoon die het voor eigen gebruik in zijn bezit mag hebben, of dieervan geniet of het bij zich houdt met recht op toezicht, beslissing en controle. => dit is meestal nietde gebouwbeheerder, maar wel de eigenaar. Degene die voor de rekening van een ander een gebouwbeheert is er niet de bewaarder van (Cass., 20 maart 2003) – opletten met mandaat

Ook hier vereist schade & oorzakelijk verband (en dus ook vreemde oorzaak)Voorb.Onwettigheid van gebouw door ontbreken van vergunning maakt gebouw gebrekkig maar is niet in oorzakelijkverband met de instorting(Rb. Brussel 18 januari 2008)

Weersomstandigheden

Page 23: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1386 BW : het ingestorte gebouw

De eigenaar is aansprakelijk wanneer zijn gebouw schade veroorzaakt door geheel ofgedeeltelijk in te storten ten gevolge van gebrek in onderhoud of een gebrek in hetgebouw

Eigenaar : zelfs als hij niet bewaarder is; hoedanigheid van eigenaar volstaatVoorb.Bewaarder en eigenaar zijn verschillende personen : instorting keldertrap van een onderhandsverkocht gebouw : de verkoper is juridisch nog de eigenaar (artikel 1386 BW) en de koper isdegene die zaak bewaart met leiding gezag en toezicht (artikel 1384 lid 1 B.W.)

Gebouw : elke constructie door de mens opgericht door de verbinding van diversematerialen en die op duurzame wijze met de grond verbonden is

Voorb. : verplaatsbaar podium is geen gebouw(Gent, 30 juin 2003)

Instorting : moet zekere ernst vertonenVoorb. :instorten keldertrap, val van een bovendrempel in blauwe steen, val van borstwering in eenvoetbalstadion,vallen van dakpannen is geen instorting

Page 24: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 1386 BW : het ingestorte gebouw

Noodzaak aan gebrek in onderhoud of gebrek in gebouwVoorb.Ontbreken bliksemafleider op gebouw is geen gebrek in gebouw of onderhoud; er is geenwettelijke verplichting en was ook niet voorzienbaar => artikel 1386 B.W. niet van toepassing(Gent, 21 december 2006)

Ontploffing door gasbel die niet gevolg is van gebrek in gebouw of onderhoud => instorting naontploffing laat niet toe artikel 1386 B.W. toe te passen(Antwerpen 25 november 2002)

Niet relevant is oorzaak van gebrek; zelfs onwetendheid speelt geen rol

Mogelijkheid tot vrijwaring t.o.v. degene die voor gebrek aansprakelijk is

Als voorwaarden van artikel 1386 BW niet vervuld zijn mogelijkheid te schakelen naarartikel 1384 lid 1 BWVoorb.Zie hierboven

Page 25: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Artikel 544 BW : abnormale burenhinder

De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, isverplicht om aan de gebruikers van naburige erven de bovenmatige hinderte vergoeden

Geen fout vereist maar de hinder moet wel gevolg zijn van daad, verzuimof gedraging die toerekenbaar is aan de eigenaar

Voorb.Brand waarvan niet bewezen is dat hij toerekenbaar is aan daad of verzuim vaneigenaar geeft geen aanleiding tot toepassing artikel 544(Cass., 3 april 2009)

Instorting door aanwezigheid huiszwam die gevolg is van niet-onderhoud(Kooph. Bergen 7 mei 2009)

Enkel abnormale burenhinder (theorie van de eerst-aanwezendheid); brandis een last die de normale hinder overschrijdt

Page 26: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Samenloop van aansprakelijkheden

Het kan zijn dat de verschillende gronden van aansprakelijkheid tegelijkertijd aanwezig zijnin hoofde van verschillende personen (aansprakelijkheden m.b.t. gebouwen zijn gewoonlijkcomplex)cumul van aansprakelijkheden is niet verbodenZelfs niet tussen contractuele en buiten-contractuele aansprakelijkheid

Situaties :- ofwel hebben ze elk afzonderlijk schade veroorzaakt, in dat geval enkel de schade die

men veroorzaakt heeft- ofwel blijkt dit niet => iedereen is samen voor het geheel aansprakelijk t.o.v. de

benadeelde en onderling de delen verrekenen

Page 27: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Samenloop aansprakelijkheden

• 1382 – 1384 lid 1 BWgebouw is eigendom van het havenbedrijf maar wordt beheerd door een derde.Rioleringssysteem is gebrekkig & er zijn geen overloopmogelijkheden. Bij een nietuitzonderlijke regenbui in augustus loopt magazijn onder water. Eigenaar & beheerdersamen aansprakelijk :- eigenaar op grond van 1384 lid 1 (geen fout maar gebrek in de zaak)- Beheerder wegens fout in beheer (niet opmerken/verhelpen gebrek)

(Antwerpen, 26 februari 2007)

• Artikel 1382 - 544 – 1384 lid 1 & 1386Terrasballustrade die neervalt op onderliggend terras – eigenaar aansprakelijk wegensgebrek en instorting + abnormale burenhinder – onderhoudsplichtige aansprakelijkwegens gebrek aan onderhoudDe eigenaar moet gevrijwaard worden door onderhoudsplichtige(Antwerpen, 3 maart 2003)

Page 28: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Wie draagt de aansprakelijkheid ?

De dader maar voor tewerkgestelden geldt vrijstelling :• Contractueel tewerkgestelde

�artikel 18 Wet op de arbeidsovereenkomsten : enkel persoonlijk aansprakelijkvoor bedrog, zware fout of veel voorkomende lichte fout

�Aansprakelijkheid wordt op grond van artikel 1384 lid 3 BW doorgeschovennaar de werkgever als fout begaan is in de bediening waarvoor tewerkgesteldeis aangesteld

• Statutair tewerkgestelde�wet van 10 februari 2003 betreffende de aansprakelijkheid van en voor

personeelsleden in dienst van openbare rechtspersonen→Artikel 2 : enkel voor bedrog, zware schuld en veel voorkomende lichte schuld→Artikel 3 : de openbare rechtspersoon is aansprakelijk voor de schade aangerecht

door ambtenaar bij uitoefening van zijn dienst

Page 29: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Strafrechtelijke aansprakelijkheid

Page 30: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Strafrechtelijke aansprakelijkheid

• Inbreuk op strafbaar gestelde wettelijke regel (legaliteitsbeginsel) :- Nullum crimen sine lege : strafrecht bevat opsomming van specifieke gedragingen die strafbaar zijn- Nullum poena sine lege : strafrecht bevat de specifieke straffen die op strafbare gedraging staan

Strafrechtelijke aansprakelijkheid wordt afgedwongen door openbare macht

vergoedende aansprakelijkheid wordt afgedwongen door particulier

• Enkel de dader kan aangesproken worden � in civielrechtelijke aansprakelijkheid bestaat deaansprakelijkheid voor andermans daad

• Bestraffing enkel mogelijk door (straf)rechtbank

• Gevolgen :- Bestraffing- Maar meteen ook inbreuk op wettelijk bepaalde regel => ingeval van schade is meteen ook de fout

aangetoond

Page 31: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Strafrechtelijke aansprakelijkheid

Soorten misdrijven :• Algemene misdrijven die op gebouw toegepast worden

- Artikel 418-419-420 Swb. : het onopzettelijk veroorzaken van slagen enverwondingen (eventueel met de dood tot gevolg)Voorb.Veroordeling wegens gebrekkig onderhoud van balustrade die naar benedenvalt met dood tot gevolg(Luik, 24 juni 1988)Instorting van gebouw die leidt tot overlijden werkman; strafrechtelijkeveroordeling van leidend ingenieur belast met onderhoud(Brussel, 26 maart 1966)

• Specifieke misdrijven m.b.t. gebouwen

Page 32: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Strafrechtelijke aansprakelijkheid

• Specifieke misdrijven m.b.t. gebouwen :- Bescherming van gebouwen

Titel IX strafwetboek : misdrijven tegen eigendommenBevat strafbaarheid voor vernieling zoals brandstichting, beschadiging vanbouwwerken en/of machines, graffiti, vernieling van afsluitingen etc.

Er zijn geen precedenten bekend waarin gebrek aan onderhoud een misdrijf indie zin zou uitmaken (allicht door ontbreken algemeen opzet)

- De bijzondere verplichtingen die verbonden zijn aan hinderlijkeinrichtingen zijn nogal eens voorgeschreven op strafsanctie (minder voorgebouwen tenzij hinderlijk bouwmateriaal; vooral voor installaties) :Voorb. :Er staan verplichtingen m.b.t. brandstoftank staan vermeld in het VLAREM=> naleving hiervan wordt afgedwongen op strafsanctie via hethandhavingsdecreet

Page 33: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Tuchtrechtelijke aansprakelijkheid

Page 34: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Tuchtrechtelijke aansprakelijkheid

- Tuchtrecht beoogt de naleving van de beroepsplichten van de ambtenaren door de overheid zelf=> enkel niet vervullen van beroepsplichten kan aanleiding geven tot tuchtrechtelijkeaansprakelijkheid

In alle statuten staat dat het schuldig niet vervullen of niet behoorlijk vervullen van de taakwaartoe men is aangesteld, een schending is van een deontologische verplichting

- Tuchtbevoegdheid vereist wettelijk kader : er moet reglement zijn waarin het volledige tuchtrechtomschreven wordt zowel naar procedure als naar sancties

- Tuchtrecht wordt afgedwongen door de overheid zelf

Page 35: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Hoe omgaan met aansprakelijkheid ?

Page 36: Wat als het misloopt met gebouwbeheer · 2017. 9. 26. · De eigenaar van het erf waarvan een abnormale burenhinder uitgaat, is verplicht om aan de gebruikers van naburige erven de

Omgang met risico op aansprakelijkheid

• Zo zorgvuldig mogelijk handelen

• Zorg voor een goede afbakening van de taken (ook strafrechte-lijk van belang)

• Verzekering burgerlijke aansprakelijkheid :- Biedt enkel bescherming tegen betaling schadevergoeding- Geen bescherming voor straf- of tuchtrechtelijke sancties- Wel mogelijkheid tot verzekeren rechtsbijstand

• Verzekering schade gebouw (brand & andere risico’s)opletten met verplichtingen die de verzekeraar oplegt(vb. reinigen schoorsteen + attest voorleggen)=> niet vervullen daarvan kan leiden tot verval van dekking onder dubbele voorwaarde :- Verplichting moet duidelijk in polis vermeld zijn- Schending van verplichting moet in oorzakelijk verband staan met de schade en de

omvang ervan

• Beoordeel of er geen derde persoon aansprakelijk is;Vooral het gebrek in een gebouw kan gevolg zijn van conceptiefout in gebouw(architect) of uitvoeringsfout (aannemer)