VVSG -VVSG -

Gemeentelijke afvalbelastingen: hoe zet u de wettelijke spelregels om in de praktijk?

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder

Piet Coopman – Stafmedewerker afvalbeleid VVSG

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen1 -

VVSG -VVSG - De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen2 -

VVSG -VVSG -

Gemeentelijke afvalbelastingen in bestuursakkoorden 2013-2018

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen

“(…) en de toepassing van ‘de vervuiler betaalt’, worden hierbij, in overleg met andere actoren in dit domein, maximaal toegepast”

“De tarifering beloont mensen die afval proberen te vermijden”

“Belangrijk objectief blijft de vermindering van de afvalberg, waarbij ook het beleid van de bijdragen van de burgers in de kosten van ophaling en verwerking, volgens het principe van “de vervuiler betaalt”, inclusief het containerpark, moet herbekeken worden.”

“We bekijken hoe we het ecopark organiseren rond deze ‘dure’ fracties met een overwegend gratis deel en een betalend deel”

3 -

VVSG -VVSG -

Inhoud

• Lokaal afvalbeleid: gemeente is regisseur

• Samenwerking binnen afvalintercommunales

• Financiering lokaal afvalbeleid

• Wat bepalen Materialendecreet en Vlarema?

• Wat zijn de kosten voor het beheer van huishoudelijk afval?

• Hoe kunnen kosten gefinancierd worden?

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen4 -

VVSG -VVSG -

Lokaal afvalbeleid: gemeente is regisseur

• Gemeente organiseert inzameling en verwerking van huishoudelijk afval• Gemeentelijk reglement

• Regierol = lokaal maatwerk

• Regierol ≠ zelf doen

• 306 van 308 Vlaamse gemeenten kiezen voor intergemeentelijke samenwerking

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen5 -

VVSG -VVSG -

Intergemeentelijke samenwerking

• Intergemeentelijke samenwerking• Operationeel verantwoordelijk, niet politiek!• Draagwijdte beheersoverdracht

• Waarom intergemeentelijk?• Schaaloptimalisatie, geen blinde schaalvergroting

• Financieel• Know-how• Risicospreiding• Maar wat is de optimale schaal…?

• Blijft verlengstuk van de lokale besturen• Beheer van hele keten wordt mogelijk• Over de partijgrenzen heen

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen6 -

VVSG -VVSG -

Vlaamse afvalintercommunales

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen7 -

VVSG -VVSG - De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen

Hoe wordt lokaal afvalbeleid gefinancierd?

• Gemeente is vrij in keuze financieringsbron• Verschillen in variabele aanrekening vallen te verklaren• Vlaanderen wil sturen op variabele aanrekening• Lokaal pact: forfaitaire belasting kan!

8 -

VVSG -VVSG -

Materialendecreet en Vlarema? (1)

• Europese kaderrichtlijn afval

• Het principe ‘de vervuiler betaalt’ toepassen

• Basis = werkelijke kosten• Kostprijs van specifieke dienstverlening• Aanrekening per soort en hoeveelheid• Rekening houden met kostenlijst

• Vb. aankoop zakken of containers, onderhoud, verwerkingskosten, indirecte kosten

• Vlarema zegt niet hoe bepaalde kosten aan te rekenen!

• OVAM kan berekeningswijze opvragen

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen9 -

VVSG -VVSG - De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen

Materialendecreet en Vlarema? (2)

• Rekening houden met minima en maxima• Op recyclagepark

• Huis-aan-huis

• Enkel voor variabele belasting!• Vanaf 1 juli 2013

Fractie Minimum Maximum

Zuiver steenpuin 0 €/kg 0,03 €/kg

Grofvuil 0,02 €/kg 0,3 €/kg

Fractie Minimum Maximum

Huisvuil 0,1 €/kg 0,3 €/kg

Grofvuil 0,05 €/kg 0,6 €/kg

10 -

VVSG -VVSG -

Materialendecreet en Vlarema? (3)

• Intergemeentelijke inning• Gemeente kan de inning van afvalbelastingen overdragen aan

intercommunale of verzelfstandigd agentschap

• Geen verplichting

• Beslissing gemeenteraad nodig

• Administratieve vereenvoudiging

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen11 -

VVSG -VVSG -

Wat zijn de kosten voor beheer huishoudelijk afval?

• Basisdienstverlening• Huis-aan-huis-inzameling• Inzameling op het recyclagepark• (Openbare netheid!)

• OVAM:

• Is huishoudelijk afval duur?• Vloeibare brandstoffen: 545 €; water: 234 €; elektriciteit en gas:

1.418 €; telefonie 878 € (/gezin/jaar)

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen12 -

2005 2015

Kostprijs / inwoner 92,6 euro 114,4 euro

Kostprijs / gezin 222 euro 275 euro

VVSG -VVSG -

Hoe kunnen kosten gefinancierd worden? (1)

• De vervuiler betaalt• Financiering• Gedragssturing

• Vervuiler kan volledige kost niet dragen via variabele tarieven

• Optimale aanwending van verschillende bronnen

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen13 -

VVSG -VVSG -

Hoe kunnen kosten gefinancierd worden? (2)

• Relatie tussen kost en financieringsbron• Vaste kosten (preventie, communicatie, beheer recyclagepark,

ophaling,…) vaste aanrekening (forfaitaire belasting, huur container aan huis) en/of algemene middelen

• Variabele kosten (verwerking) via contantbelasting in functie van hoeveelheid (diftar aan huis, contantbelasting vuilniszak, contantbelastingen op recyclagepark)

• In combinatie met:• Communicatie naar de inwoners• Handhaving ontwijkgedrag

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen14 -

VVSG -VVSG - De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen

Hoe kunnen kosten gefinancierd worden? (3)

• Hoe hoog mag de contantbelasting voor een restafvalzak in mijn gemeente zijn?• OVAM gaat uit van gemiddeld gewicht van 7,5 kg voor zak van 60

liter• Dus tussen 0,75 en 2,25 euro

• Kan mijn gemeente nog een sociale correctie doorvoeren?• Gemeente drukt afvalkosten voor bepaalde doelgroepen• Niet de gehele bevolking, wel specifieke doelgroep• Bij voorkeur op een vaste aanrekening• Sturend effect van variabele aanrekening behouden

15 -

VVSG -VVSG -

Hoe kunnen kosten gefinancierd worden? (4)

• Is een weegbrug noodzakelijk op recyclagepark?• Nee, zowel gewicht als volume mogelijk• Voorbeelden:

• Elektronische detectie laadlengte voertuig/aanhangwagen• Volumeschattingen (onderzoek Economische Zaken)

• Is een weegsysteem voor grofvuilinzameling aan huis noodzakelijk?• Nee, zowel gewicht als volume mogelijk• Voorbeeld: MIROM ken vooraf prijs toe aan bepaalde afvalstoffen

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen16 -

VVSG -VVSG -

Hoe kunnen kosten gefinancierd worden? (5)

• Intergemeentelijke inning• Conflict met Invorderingsdecreet?• Minister Bourgeois verduidelijkt:

• Wat is inning?• Intercommunale kan zowel contant- als kohierbelastingen

innen• Inkohieren en uitvoerbaar verklaren is gemeentelijke

bevoegdheid • Maar intercommunale kan dit proces voorbereiden

• Versturen aanslagbiljetten onder zorg en bevoegdheid van financieel beheerder –

• Maar intercommunale kan proces voorbereiden en uitvoeren

• Machtigingsbesluit regelt afspraken

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen17 -

VVSG -VVSG -

Besluit

• Lokaal afvalbeleid: regierol gemeenten

• De vervuiler betaalt: optimale aanwending van financieringsbronnen• Breng kosten in kaart• Relatie tussen kost en financieringsbron• Minima en maxima in Vlarema

• Intergemeentelijke inning

De eerste honderd dagen van de lokale bestuurder - Sessie gemeentelijke afvalbelastingen18 -

Bedankt voor jullie aandacht!